سامانه پدافندی ارتفاع پایین مجید ساخت ایران

ایران در زمان حکومت پهلوی دست به وارد کردن سامانه پدافندی راپیر از انگلستان به عنوان یک سامانه پدافندی ارتفاع پست زد. این سامانه نخستین سامانه ارتفاع پایین موجود در ایران بود که دارای سیستم هدایت در خط دید رادار بود. بعد جنگ در دهه1370 شمسی با در نظر گرفتن طیف جدید از سامانه های پرواز کنند در ارتفاع پایین یعنی موشک های کروز عملا دیگر مشخص بود راپیر به کار نمی اید .

ایران در تلاش برای به دست اوردن یک سامانه ارتفاع پس در مرحله اول به دنبال سامانه چینی اچ کیو7 از چین رفت که نسخه چینی موشک پدافندی کورتال فرانسوی است . این موشک در دهه1980 طی کمک غرب به چین به انها رسید . ایران شروع به تولید اچ کیو7 در ایران با نام سامانه یا زهرا زد. در واقع یا زهرا نسخه صادراتی اچ کیو7 با نام اف ام80 بود.

یا زهرا یک سامانه ارتفاع پست هدایت در خط دید رادار بود که مجهز به اپتیک نیز شده بود که حدود 15 کیلومتر برد داشت. مشخص نیست چند فرود از این سامانه در ایران تولید شد ولی این اخرین تلاش ایران برای دستیابی به سامانه پدافندی ارتفاع پست نبود و در سال2007 دست به سفارش 30 دستگاه سامانه پدافندی تور ام1 از روسیه زد.تور ام 1 یک سامانه برای مقابله با موشک های کروز بود و ایران در پی این سفارش نشان داد که تهدیداتی چون موشک کروز تاماهاوک و یا کلکوم که سلاح اصلی ارتش امریکا در حمله احتمالی به ایران است را بسیار جدی گرفته است

ولی در نهایت ایران در تلاش برای توسعه یک سامانه ارتفاع پست تصمیم به توسعه یک سیستم غیر فعال گرفت که نیازی به رادار برای هدایت نداشته باشد اینگونه در برابر جنگ الکترونیک ایمنی بیشتری داشته و از همه مهمتر کشف محل ان نیز سختر است.از طرفی با ورود موشک های کرز جدید امریکای چون موشک ای جی ام158 که یک موشک پنهانکار است این احتمال مطرح شد که کشف راداری شاید بر ضد این تسلیحات چندان موثر نیفتد و بهتر است به سمت کشف با سامانه های اپتیکی رفت

سامانه جدید برای درگیر با اهداف ارتفاع پست به شکل غیر فعال در رزمایش ولایت 1400 با نام AD-08 مجید رو نمایی شد

به گفته منابع نظامی ایران، مجید یک سامانه موشکی دفاع هوایی کوتاه برد و ارتفاع کم است که به طور کامل توسط صنایع دفاعی ایران ساخته شده است. این سامانه موشکی برای رهگیری و انهدام پهپادها ، موشک های کروز، بالگردها و اهداف هوایی در ارتفاع پایین طراحی شده است. مجید یک سامانه کاملا متحرک و سبک زن و کاملا خودمختار است که بر روی خودروی تاکتیکی ارس-2 ساخت ایران نصب شده است.

ارس2 یک خودروی تاکتیکی ساخت ایران است که بر اساس تویوتا اف4 ساخته شده است که ان نیز در نیرو های نظامی ایران بسیار فراگیر است . این خودرو در سال 1398 با حضور امیر سرتیپ امیر حاتمی وزیر دفاع وقت و امیر سرتیپ کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش رونمایی شد. این وسیله نقلیه از یک موتور دیزل 200 اسب بخار نیرو می گیرد و می تواند با حداکثر سرعت 100 کیلومتر در ساعت و حداکثر برد 500 کیلومتر حرکت کند.

مجید دارای یک ایستگاه تسلیحاتی است که دارای قابلیت چرخش 360 درجه است که شامل 4 موشک که به شکل دو با دو در دو سمت قرار گرفته است و در میان این دو غلاف یک سامانه الکترواپتیک قرار دارد که برای کسب هدف و هدایت موشک کابرد دارد.در واقع در مجید از رادار خبری نیست . کشف هدف با کمک این سامانه اپتیکی که دارای دوربین دید حرارتی، مسافت یاب لیزری و دوربین دید مدار بسته روزانه است انجام می شود .. این سامانه قادر است تهدیدات هوایی را در برد حداکثر 15 کیلومتر با چرخش 360 درجه و ارتفاع از 0 تا 12 درجه به کشف کند .در واقع سامانه اپتیکی روی برجک میچرخد و در صورت کشف هدف به اپراتور هشدار میدهد.گفته شده این سامانه توان کشف 4 هدف در یک زمان را دارد

همچنین می تواند جهت هشداردر برد بیشتر مجید را با رادار کاشف-99 که یک رادار آرایه فازی متحرک سه بعدی با برد 12 کیلومتر که برای شناسایی هواپیماهای کوچک و بیشترین برد 30 کیلومتر هماهنگ کرد .گفته شده این رادار توان کشف همزمان 300 هدف را دارد.کاشف خود یک رادار سبک وزن است که میتوان ان را پشت یک خودروی تاکتیکی به اندازه همان ارس جا داد

موشک مورد استفاده سامانه پدافند هوایی مجید مجهز به سامانه هدایت درونی تصویربرداری غیرفعال مادون قرمز (حرارتی) است.بدین صورت این سامانه کاملا غیر فعال است . یعنی هدف توسط اپتیک کشف شده و یک موشک تصویر ساز حرارتی نیز به سمت دشمن شلیک می شود از این رو هشدار دهنده راداری جنگنده نمیتواند دیده شدن جنگنده را توسط مجید و یا قفل موشک روی خود را هشدار دهد اگرچه امروزه جنگنده ها و بالگرد های پیشرفته دارای سامانه هشدار دهنده نزدیک شدن موشک با کمک چشمی تصویر ساز حرارتی هستند که میتواد با تعقیب شعله انتهای موشک ، نزدیک شدن موشک و جهت ان را هشدار دهند .

در این تصویر یکی از سه موشک فاقد روپوش محافظ است و میتوان صفحه شیشه ای سیگر دید حرارتی موشک را دید

جنگ الکترونیک روی این موشک اثری ندارد زیرا هدایت موشک ربطی به رادار ندارد و یک سیستم درونی است اگرچه هدف میتواند با پرتاب فلر(طعمه حرارتی) تلاش در فریب موشک بکند ولی باز موشک های تصویر ساز حرارتی ایمنی بیشتری در برابر فلر نسبت به موشک های فروسرخ دارند.خود موشک می تواند اهدافی را با برد 700 متر تا 8 کیلومتر با ارتفاع 20 متر تا 6 کیلومتر مورد اصابت قرار دهد. قطر این موشک 156 میلی متر، طول 2670 میلی متر و وزن کل 75 کیلوگرم است و از سوخت جامد استفاده میکند

سامانه مجید یک سامانه پدافندی ارتفاع پست غیر فعال است. ویژگی ان این است که دست کم تا زمانی که خودش از رادار استفاده نکند میتواند به شکل غیر فعال بدون اینکه از وجود خودش هشداری به دشمن دهد عملیات انجام دهد. البته بدون شک در یک نبرد شبکه محور با داشتن خط ارتباط میتوان تصاویر رادار های مختلف را در اختیار اپراتور قراردهد که اینگونه از نزدیک شدن هدف بهتر اگاه می شود . متحرک بودن ان انهم تنها روی یک وانت تاکتیکی باعث شده ان توان دفاع از خطوط نبرد و یا نیرو های نزدیک خط دست کم در برابر حملات بالگرد ها و یا پهپاد بسیار موثر باشد.همچنین این سامانه را میتوان به دلیل کوچکی به راحتی در هر شناور بزرگ و کوچک رزمی به عنوان سلاح دفاع هوایی به کاربرد اگرچه تا کنون چنین چیزی در ایران دیده نشده است