هاورکرافت

هاورکرافت کلاس زوبرا

هاورکرافت کلاس زوبرا
گرداوری و ترجمه: شهریار شیخی (ارتشبان)

در این مقاله نگاهی به هاورکرافت کلاس زوبرا بزرگترین هاورکرافت عملیاتی جهان  می اندازیم

با يک نگاه به سير تاريخ جنگ ها از جهان باستان تا جنگ هاي مدرن،مي توان به اهميت بالاي نيروي دريايي و دست برتري که براي به کارگيرندگانش به ارمغان مي آور پي برد.
در اين بين توان پياده کردن نيرو و تجهيزات در ساحل دشمن از اهميت بسيار بالايي در طول تاريخ برخوردار بوده و حتي در بسياري از موارد توازن قدرت و يا نتيجه نبرد را تغيير داده است.
اين موضوع در نبردهاي مدرن امروزي (چه کلاسيک و چه نامتقارن) اگر بيش از پيش مورد توجه قرار نگرفته باشد،کمتر هم به آن پرداخته نشده و همچنان جايگاه محکمي در سازمان رزم ارتش هاي مدرن و کلاسيک دارد.
با معرفي هاورکرافت ها(هواناوها) در اواخر دهه 50 ميلادي توسط انگليسي ها،طبق معمول ارتش هاي جهان به فکر استفاده نظامي از آن افتادند و ارتش سلطنتي بريتانيا اولين کاربر نظامي اين نوع وسيله نقليه شد.سپس ايالات متحده و اتحاد جماهير شوروي سابق نيز به جرگه دارندگان هواناوها پيوستند.
نيروي دريايي شاهنشاهي ايران هم با توجه به احساس خطر از جانب دول عربي جنوب خليج هميشه فارس و نياز به تخليه سريع و برق آساي نيرو و تجهيزات به سواحل جنوب شاخاب در صورت نياز،طي سال هاي 1968 تا 1975اقدام به خريداري 8 فروند هواناو SR.N6 و 6 فروند هواناو BH-7 نمود و بدل به يکي از پيشگامان استفاده نظامي از اين وسيله شد.

در تصوير بالا هواناو SR.N6 نيروي دريايي جمهوري اسلامي ايران را در حال پياده کردن تکاوران دريايي در ساحل مشاهده مي کنيد.
در تصوير بالا هواناو SR.N6 نيروي دريايي جمهوري اسلامي ايران را در حال پياده کردن تکاوران دريايي در ساحل مشاهده مي کنيد.
هواناو BH-7 نيروي دريايي جمهوري اسلامي ايران
هواناو BH-7 نيروي دريايي جمهوري اسلامي ايران

در زمان جنگ تحميلي،نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران با توجه به دارا بودن بزرگترين يگان هواناو خاورميانه اقدام به جابجايي سريع نيرو و تجهيزات در طول سواحل،خورها و مناطق باتلاقي مي کرد و اوج آن عمليات هاي خارق العاده در زمان حصر آبادان بود که به صورت عملي کارآيي بالاي اين وسيله را به همگان به اثبات رساند.
همه اين موارد دست به دست هم دادند و ارتش هاي بزرگ دنيا را بر آن داشتند تا به طراحي و ساخت هواناوهاي پيشرفته تر و بزرگتر دست بزنند که معروف ترين آنها کلاس Zubr ساخت شوروي سابق و LCAC ساخت ايالات متحده است که ما در اين نوشته به بررسي هواناو عظيم Zubr خواهيم پرداخت.
قبل از پرداختن به موضوع اصلي نوشته که همانا هواناو Zubr Class است،مناسب است به صورت خلاصه بررسي ساختار هواناوها و ساز و کار حرکتي آنها بپردازيم و در واقع با چيستي يک هواناو آشنا شويم.

هواناو،شناوري دو منظوره آبي-خاکي است که به روش هوابرد و با استقرار روي بالشتکي از هواي فشرده به آساني و با نيروي رانش نسبتا کمي روي سطوح آبي و خاکي حرکت مي کند،هواي ورودي به هواناو از طريق پروانه (Fan) به زير سازه و بالشتک ها منتقل شده و سبب خيزش (Hovering) يا بلند شدن وسيله از روي سطح و استقرار آن بر روي توده اي از هواي تحت فشار مي شود.بدين ترتيب در زمان حرکت نيروي مقاوم شناوري تا حد زيادي کاهش مي يابد و هواناو با استفاده ملخ يا ملخ هاي بيروني به حرکت در مي آيد.
در هواناوها به دليل جدايي سطح استقرار و بدنه (وجود فاصله هوايي بين آنها)،استفاده از سيستم هاي رانشي آبي (مثل واترجت ها) ميسر نيست.معلق شدن هاورکرافت روي قشري از هوا اين امکان را فراهم مي آورد که با نيروي کمي بتوان جهت حرکت آن ها را تغيير داد.از طرفي اين ويژگي،حساسيت هاورکرافت را در برابر نيروهاي ناخواسته خارجي (نظير بادهاي جانبي و امواج) به شدت افزايش مي دهد،به همين دليل سيستم هاي کنترلي خاصي براي هواناوها طراحي شده است که در ساير شناورها وجود ندارد.ستفاده از تجهيزات کنترل رانش و هواي پروانه ها مهم ترين راه هاي کنترل هواناوها هستند.

در اين تصوير نحوه کار هواناوها به وضوح به نمايش در آمده است
در اين تصوير نحوه کار هواناوها به وضوح به نمايش در آمده است

اواخر دهه هفتاد ميلادي نيروي دريايي شوروي سابق به يک وسيله براي جابجايي و انتقال سريع نيروها و تجهيزات بين خشکي و دريا احساس نياز پيدا کرد.بهترين وسيله براي اين کار هواناوها بودند زيرا هم سرعت عمل بسيار زياد و هم توان انجام عمليات در خشکي و آب و مناطق باتلاقي را داشتند.
بدين ترتيب توسعه يک هواناو مطابق با نيازهاي نيروي دريايي شوروي به دفتر طراحي Almaz واقع در سنت پترزبورگ سپرده شد و حاصل آن Project 1232.2 Zubr(به معناي گاوميش وحشي) شد که ناتو آن را Pomornik(به معناي تکان دهنده) ناميد.
هواناو Zubr Class به عنوان بزرگترين هواناو ساخته شده تاکنون،طولي برابر با 57/3 متر و عرضي 25/6 متري دارد.همچنين جرم 500 تني در حالت استاندارد و 550 تني در حالت Full Load آن را بدل به سنگين ترين هواناو در کلاس خود نيز مي کند.شکل مکعبي بدنه،يک طراحي سخت و محکم،پايدار و مناسب دريا را به ارمغان آورده است.محفظه داخلي Zubr به وسيله دو تيغه طولي به سه قسمت مجزا تقسيم شده است.بخش مياني هواناو محل قرارگيري خودروهاي زرهي را در خود جاي داده.خودروهاي زرهي به وسيله رمپ هاي مخصوص بارگيري و تخليه مي شوند.
دو قسمت کناري هواناو محل قرارگيري موتورهاي اصلي و کمکي،بخش قرارگيري نيروها،محل زندگي خدمه و پشتيباني حيات و حفاظت NBC (هسته اي،بيولوژيک،شيميايي) هستند.
سيستم هاي تهويه هوا و گرمايش در محل قرارگيري نيروهاي آبي-خاکي و محل زندگي خدمه قرار گرفته اند.اين محل ها با پوشش عايق صدا و گرما و ساختارهاي گيرنده لرزش پوشانده شده اند.
اين شناور با لايه نازکي از زره براي فراهم آوردن حفاظت از خدمه و نيروها در برابر آتش تيربارهاي سبک و ترکش ها پوشانده شده است.

هواناو Zubr Class قادر به حمل 130 تن محموله با خود مي باشد.يعني مي تواند 3 تانک اصلي ميدان نبرد T-80B يا 8 خودروي جنگي پياده نظام BMP-2 يا ده نفربر زرهي BTR-70 يا 360 نيروي آبي-خاکي مجهز را با خود حمل کن
هواناو Zubr Class قادر به حمل 130 تن محموله با خود مي باشد.يعني مي تواند 3 تانک اصلي ميدان نبرد T-80B يا 8 خودروي جنگي پياده نظام BMP-2 يا ده نفربر زرهي BTR-70 يا 360 نيروي آبي-خاکي مجهز را با خود حمل کند
هاورکرافت کلاس زوبرا
هواناو Zubr Class در حال پياده کردن تکاوران دريايي و تجهيزات.در تصوير تانک سبک PT-76 را مشاهده مي کنيد

يکي از امتيازات هواناو Zubr Class مسلح بودن آن به انواع جنگ افزارهاي دفاعي و هجومي براي پشتيباني از نيروهاي پياده شده در ساحل دشمن است.
اين هواناو براي فراهم آوردن دفاع نزديک در برابر موشک هاي کروز ضد کشتي،اهداف کوچک همانند پهپادها و قايق هاي کوچک و مين ها از 2 سامانه 30 ميلي متري 6 لول AK-630 مدل AO-18 با سيستم کنترل آتش MR-123-02 Vympel، نرخ آتش 5 هزار گلوله در دقيقه،برد 2 کيلومتري و 6 هزار گلوله براي هر،سامانه بهره مي برد.

در اين تصوير سامانه هاي دفاع نزديک AK-630 در دو طرف بدنه به وضوح قابل مشاهده هستند
در اين تصوير سامانه هاي دفاع نزديک AK-630 در دو طرف بدنه به وضوح قابل مشاهده هستند
هاورکرافت کلاس زوبرا
در تصوير يکي از پرتابگرهاي Ogon را در مقابل سامانه دفاع نزديک AK-630 مشاهده مي کنيد

علاوه بر آن،Zubr براي پشتيباني از نيروهاي پياده شده در ساحل دشمن،از 2 پرتابگر 22 تايي 144 ميلي متري Ogon با مجموع 132 راکت از انواع OF-45 و ZZh-45 استفاده مي کند. این راکت انداز دارای برد  4500  متر است و دارای کلاهک انفجاری 1.8 تا 3 کیلوگرمی بسته به نوع مهمات دارد
اين هواناو براي دفاع از خود در برابر تهديدات هوايي از دو پرتابگر موشک ضد هوايي دوش پرتاب Igla-1M  با هدایت فروسرخ  استفاده مي کند.
همچنين هواناو Zubr مي تواند عمليات مين گذاري را با 80 تا 20 مين بسته به مدل انجام دهد.
در بخش سنسورها و تجهيزات شناسايي نيز Zubr اصلا دست و پا بسته نيست و از ابزارهاي شناسايي متعددي براي آگاهي از محيط اطراف خود برخوردار است.
اين هواناو براي شناسايي شناورها و هواگردها از يک رادار MP-411 ESM استفاده مي کند.رادار ناوبري Erkan-1 و مجموعه ارتباطي R-782 Buran نيز بر روي Zubr Class نصب شده اند.
هواناو Zubr همچنين به يک رادار هواشناسي Lazur نيز مجهز است.
تامين قدرت مورد نياز براي شناور کردن و حرکت دادن اين هواناو مستلزم استفاده از موتور هاي قدرتمند و همچنين واحدهاي تامين قدرت کمکي است.به همين منظور مهندسان شوروي سابق از 3 موتور توربين گازي MT-70 هر يک با قدرت 10,000 اسب بخار،2 موتور توربين گازي NO-10 هر يک به قدرت 10,000 اسب بخار و 5 ژنراتور توربين گازي 100 کيلو واتي GTG-100K براي تامين قدرت مورد نياز اين هواناو استفاده کرده اند.هواناو Zubr براي حرکت به جلو از 3 ملخ 4 پره اي با قابليت تغيير گام بهره مي برد.4 پروانه در قسمت فوقاني بدنه وظيفه انتقال هوا به زير سازه هواناو و درون بالشتک هوا به منظور خيزش و بلند شدن هواناو را بر عهده دارند.

در اين تصوير فن هاي عظيم پيشران و چهار فن بزرگ مکنده هوا به راحتي قابل مشاهده هستند
در اين تصوير فن هاي عظيم پيشران و چهار فن بزرگ مکنده هوا به راحتي قابل مشاهده هستند

61_big jcsKk9g

با اين اوصاف اين هواناو مي تواند به حداکثر سرعت 63 نات (حدود 115 کيلومتر بر ساعت) دست يابد و در حالت Full Load و سرعت 55 نات (حدود 100 کيلومتر بر ساعت) بردي معادل 300 مايل (حدود 550 کيلومتر) دارد.

در مقام مقايسه،نزديک ترين رقيب Zubr هواناو LCAC ساخت ايالات متحده آمريکا است که Zubr در تمامي موارد بر آن برتري محسوسي دارد.
اما اين نکته را نبايد فراموش کرد که 91 فروند LCAC ساخته شده (85 فروند براي آمريکا و 6 فروند براي ژاپن) و در حال خدمت هستند اما تعداد Zubr هاي ساخته شده به سختي به 20 فروند مي رسند که 3 فروند از رده خارج شده و 2 فروند هم تکميل نشده اند و تنها 3 فروند در خدمت نيروي دريايي روسيه هستند و ما بقي در خدمت نيروهاي دريايي اکراين،يونان و چين هستند.

هواناو LCAC در خدمت ارتش ايالات متحده
هواناو LCAC در خدمت ارتش ايالات متحده

نام:Project 1232.2 Zubr  Nato:Pomornik

نوع:هواناو

سازنده:
اتحاد جماهير شوروي سابق کشور

سال ورود به خدمت: 1989
طراح:
دفتر طراحي آلماز سنپترزبورگ

ابعاد:
طول:58.3 متر
عرض:25.6 متر
فاصله کف از سطح زمين:1.6 متر

وزن:
استاندارد:500 تن
حداکثر:550 تن

ظرفیت
صد و پانزده تن

سرعت:
حداکثر 63 نات (حدود 115 کيلومتر بر ساعت)

برد:
در حالت Full Load و سرعت 55 نات (حدود 100 کيلومتر بر ساعت) بردي معادل 300 مايل (حدود 550 کيلومتر)

نیروی پیشرانه:
3×10000 hp MT-70 gas turbines
2×10000 hp NO-10 gas turbines
5×100 kW GTG-100K turbine-type generators

تسلیحات:
1×2 «Igla-1M»SAM system
2×6 30 mm AK-630M (6000 rounds) – MR-123-02«Vympel» fire control system
2×22 140 mm MS-227 «Ogon`» launchers (132 OF-45, ZZh-45 rounds)
78 mines

تجهیزات شناسایی
Lazur weather radar
MP-411 radar system
Ekran-1 navigation radar
R-782 Buran communication complex

کاربران:
نيروي دريايي روسيه
نيروي دريايي چين
نيروي دريايي يونان
نيروي دريايي اکراين
تعداد خدمه:24 عدد

منابع:

http://www.naval-technology.com/projects/zubr

http://www.aja.ir/portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&CategoryID=18143ed6-0829-467d-b560-641cab356a58&WebPartID=6a33d7b8-9341-4098-a8d1-c8804a7d8f67&ID=c2cbf862-2b41-442e-9915-6bb7464dffab

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Zubr-class_LCAC

http://fas.org/man/dod-101/sys/ship/row/rus/1232_2.htm

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hovercraft

http://www.military.ir/forums/topic/15886-%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/

http://russianships.info/eng/warships/project_12322.htm

 

‫4 نظرها

  1. سلام.از شما به خاطر انتشار مقاله های خوب و کامل در مورد انواع تجهیزات نظامی تشکر میکنم.تنها اشکالی که میشود از متن های شما گرفت غلط املایی است که امیدوارم این مشکل هم حل شود.لطفا آدرس اینستاگرام این سایت را بفرمائید.در ضمن سوالاتی در مورد هواناوها دارم.1-هواناوها برای توقف بلند مدت روی آب باید روشن بمانند یا میتوانند با موتور خاموش روی آب توقف کنند.2-اگر در هنگام حرکت روی آب بالشتک هواناو در اثر اصابت گلوله یا ترکش شدیدا سوراخ یا پاره شود،آیا هواناو غرق میشود یا باز هم قادر به حرکت است.3-در متن آمده که نیروی دریایی ارتش ایران قبل از انقلاب مجموعا چهارده فروند هواناو خریداری کرده است.آیا همه چهارده فروند هواناو نیروی دریایی اکنون عملیاتی هستند و آیا نیروی دریایی ارتش توانسته با خرید از کشورهای تولید کننده یا ساخت داخلی به روش مهندسی معکوس تعداد هواناوهای خود را افزایش دهد.ممنون

    1. سلام بالشتک هوا با موتور خاموش هم کار میکنه و به همین راحت هم سوراخ نمیشه..تقریبا نصف آنها عملیاتی است

      1. سلام.به غیر از چهارده فروند هاورکرافتی که در زمان محمدرضاه خریداری شده بود و جنابعالی فرمودید اکنون حدودا نصف آنها عملیاتی هستند،آیا نیروی دریایی ارتش یا نیروی دریایی سپاه برای تقویت ناوگان خود در سالهای بعد از انقلاب تا اکنون از کشوری هاورکرافت خریده اند یا نه ؟.آیا تلاشی برای تولید هاورکرافت به روش مهندسی معکوس یا تولید با طرحهای جدیدی که توسط جوانان نخبه کشورمان ارائه شده انجام شده است.در صورت امکان لطف بفرمائید و به صورت کامل پاسخ دهید.ممنون

        1. سلام ما تا کنون بعد انقلاب هوارکرافت نخریدم و همشونم در خدمت نیروی دریایی ارتش است البته

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن