نابودی زیردریایی و شناور تداروکاتی روسها درحمله موشکی اوکراین

حمله موشکی اوکراینی ها به بندر سواستوپل روسها که باعث نابودی یک زیر دریایی و یک شناور نظامی شد

در شب سیزده سپتامبر سال 2023 اوکراینها با استفاده از موشک کروز استروم شادو حملاتی را به یک کارخانه کشتی سازی در بندر سواستوپل در کریمه اغالی انجام دادند که در نتیجه ان یک کشتی و یک زیر دریایی روسها بشدت اسیب دید. شناور های مورد نظر در حوضچه خشک این تاسیسات در حال تعمیر بودند. بندر سواستوپل در کریمه تا سال 2014 جزئی از اوکراین بود که به اشغال نیروی های روسی در امد و بعد طی یک همه پرسی به روسیه پیوست.تاسیسات مورد نظر خود بازمانده دوران شوروی بود که محل تعمیر و نگهداری کشتی های اوکراین و سپس بعد از اشغال کشتی های روس بود

این حملات با موشک های کروز استروم شادو انجام شد .موشکی که در می 2023 برای اولین بار به اوکراین توسط انگلیسی ها تحویل شد

استروم شادو یک موشک کروز پنهانکار با موتور جت است که دارای بیشترین برد 550 کیلومتر است از یک کلاهک انفجاری نفوذ کننده 450 کیلوگرمی بهره می برد این موشک در دهه2000 میلادی تحویل نیروی هوایی انگلستان شد و دارای یک نسخه فرانسوی با نام اسکالپ نیز است و استروم شادو با ترکیبی از سیستم هدایت جی پی اس و سیستم تراکم تصویر برای پرواز در ارتفاع پایین استفاده میکند. یک دوربین دید حرارتی در جلوی موشک با تعقیب عوارض زمین موشک را در ارتفاع بسیار پایین برای در امان ماند از پدافند دشمن و کشف شدن تا هدف هدایت میکند و سامانه جی پی ای نیز در میانه مسیر چند باری برای اینکه اطمینان حاصل کند مسیر را درست میرود ، موقیعت موشک را چک میکند. ایجاد اختلال روی این موشک ممکن نیست زیرا سیستم تراکام تصویری یک سیستم هدایت درونی است

استروم شادو(اسکالپ) زیر بال یک سوخو24 اوکراینی

این موشک یک موشک هواپرتاب است و از جنگنده های چون تورنادو تایفون در جهان غرب پرتاب می شود ولی متخصاصان انگلیسی ان را روی سوخو24 فنسر نیروی هوایی اوکراین نیز نصب کردند.تا کنون این موشک چند بار عملیات های موفقی از جمله بر ضد اهداف راهبردی چون سامانه های پدافندی برد بلند و یا پل ها انجام داده است برای نمونه چهار پل اصلی وصل کریمه به استان خروسن اشغالی اوکراین توسط این موشک مورد هدف قرار گرفت

در حمل مورد نظر بر اساس ادعای روسها 10 موشک شلیک شده که سه موشک به اهداف خود خورده اند ولی بر اساس تصاویر نتنها یک ناو و یک زیر دریایی هدف قرار گرفته بلکه دو مورد نیز تاسیسات اطراف هدف قرار گرفته است.از طرفی برای شلیک ده موشک از این نوع باید 5 فروند سوخو24 فنسر توسط اوکراین به پرواز در اورد که بعید است اوکراینی درشرایط که طرف مقابل برتری هوایی بالای دارد دست به چنین ریسکی بزند. در نهایت حتی اگر به فرض ادعای روسها درست باشد همین سه موشک خسارت بالای به روسها وارد کرده است

تصویر ماهواره ای بعد از حمله نشان دهنده زیر دریایی و شناور تداروکاتی هدف قرار گرفته شده توسط اوکراینیها است

ولی دقیقا چه شناور های هدف قرار گرفته است

اولین شناور هدف قرار گرفته یک کشتی تداروکاتی (لندین شیپ) بزگ روسها با نام مینسک از کلاس راپوچا است. کلسا راپوچا یک شناور تدروکاتی بزرگ ساخت دوران شوروی است که وزن خالی ان 2200 تن و در حال کامل بارگیری شده بیش از 4000 تن وزن دارد و میتواند محموله های 250 تنی را تخلیه کند .از دهه 70 میلادی 28 فروند از این شناوردر شوروی ساخته شده که پرتعداد تریت ناو تدروکاتی انها بود که هنوز 23 فروند ان در خدمت است.این شنارو112 متری میتواند 340 سرباز با 12 نفربر ابی خاکی بی تی ار در کنار سه تانک و تعدادی دیگر نفربر سنگینتر و یا هویتزر را با خود حمل کند. این شناور اگرچه یک شناور تدروکاتی بود ولی به خوبی مسلح نیز شده و بسته به نسخه ساخته شده دارای انواع توپ و تسلیحت دفاع هوایی است

شناور مورد هدف قرار گرفته با نام مینسک باشماره بدنه 127 ساخته شده در سال 1983 بود . مینسک بخشی از ناوگان بالتیک بود و در فوریه 2022 به همراه شش نشاور دیگر به دریایی سیاه امد و تنها دو ماه بود که برای تعمیرات وارد تاسیسات تعمیراتی در سواستوپل شده است.

همان طور که گفته شده نسخه مختلف کلاس راپوچا دارای تسلیحات مختلفی هستند این نسخه دارای یک برجک در جلو خود با دو توپ خودکار57 م م است که برضد اهداف دریایی و هوایی کاربرد دارد .این توپ در واقع نسخه نسخه دریایی توپ ضد هوایی اس60 است که از دهه 1950 در خدمت شوروی بود . این برجک و توپ با رادار ناو برای هدایت اتش دقیق هماهنگ است . غیر از توپ دارای هشت لانچر4 تایی موشک پدافند هوایی کوتاه برد استرالا2 است. استرالا و یک موشک زمین پرتاب دفاع هوایی برای شلیک از روی شانه است و روی این ناو به شکل چهارتای نصب شده بود . همچنین دارای دو لانچر22 تای راکت 122 م م گراد نیز برای پیشتیبانی از نیروهای در حال پیاده شدن از این لندین شیپ در ساحل نیز بود

مشخص نیست دقیقا شناور مینکس چقدر اسیب دیده است ولی بر اساس تصاویر ماهواره ای دچار اتش سوزی شدید شده است . اوکراینها مدعی است که این شناور دیگر قابل بازیابی نیست ولی بر اساس گفته روسها ان را در نهایت تعییر کرده و به خدمت بر میگردانند

دومین شناوری که توسط استروم شادو هدف قرار گرفت کی زیر دریایی دیزل الکترونیک تهاجمی کلاس کیلو بود.

کیلو پر تعداد ترین زیر دریایی ارتش روسیه است که در دهه 1982 توسعه یافت و برای مدتها پیشرفته ترین دیزل الکترونیک روسها بود که همچنان در حل تولید است که بین 21 تا22 فروند ان در خدمت روسها قرار دارد

زیر دریایی که در این حمله مورد هدف قرار گرفت زیر دریایی با نام روستوف نادونو از کلاس کیلو که با کد بی 237 شناخته می شود و زیر دریایی جدید بود. این زیر دریایی در سال2014 وارد خدمت شده است و از سری 636.3 است. کلاس کیلو خود چند مدل دارد که سری 636.3 از همه پیشرفته تر بوده و هنوز چند فروند ان در مراحل مختلف تولید برای ارتش روسیه است.این زیر دریایی خود عضو ناوگان دریایی سیاه بود

تصویری از زیر دریایی روستوف نادونو در حال عبور از تنگه بوسفور ترکیه برای رفتن به طرف دریایی سیاه

ولی از میانه سال 2020 تا میانه سال 2022 مدتی را در مدیترانه گذراند .در فوریه سال 2022 به دریای سیاه بازگشت تا در کنار چهار زیر دریایی همین کلاس دست به حملات با موشک های کروز کالیبر که از لوله اژدر افکن ان شلیک می شد به اهدافی در اوکراین بزند.تنها سه هفته قبل از حمله 13 سپتامبر برای تعمیراتی به حوضچه خشک منتقل شد که بر اساس تصاویر از نزدیک گرفته شده این زیر دریایی مورد دو حمله فاجعه بار قرار گرفته است

در 18 سپتامبر، دو تصویر از خسارات وارده به روستوف نادونو به صورت آنلاین به بیرون درز کرد و همانطور که ارزیابی شد، خسارت گسترده بود. دو شکاف بزرگ در بدنه زیردریایی دیده می شود، یکی در میانه زیر دریایی و دیگری در جلو در کنار سکان هدایت عمودی هر دو در یک سمت دیده می شد.یکی از موشک ها که در جلو خورده در منطقه نزدیک سنار اصلی زیر دریای و تقریبا در همان محل اژدر خانه برخورد کرده است.خسارت بسیار چشمگیری بود. این نخستین باری است که در تاریخ یک زیر دریایی مورد هدف موشک قرار می گیرد البته اگرچه این زیر دریایی درون اب نبوده. اگرچه تصاویر از نزدیک از مینکس وجود ندارد تا میزان خسارت براورد شود ولی بدون شک خسارت وارده بر زیر دریای کیلو بسیار زیادتر از ان است که دیگر تعمیر شود و احتمالا به زودی از خدمت خارج خواهد شد

تصاویری منتشر شده از کیلو مورد هدف قرار گرفته

البته این اولین باری نیست که روسها طی تجاوز به خاک اوکراین با موشک شناور از دست میدهند. در 24 مارس 2022، کشتی ساراتوف نیروی دریایی روسیه از کلاس لندینگ شیپ تاپیر با تناژ خالی3700 تن ، که در بندر بردیانسک در اوکراین پهلو گرفت مورد هدف یک موشک بالستیک توچکا اوکراینها قرار گرفت و غرق شد.این شناور نیز در اسکله بود که هدف قرار گرفت

البته شاید یکی از بزرگترین موارد غرق کشتی برای روسها غرق رزم ناو مسکوا بود. شناوری که در14 اوریل سال 2022 مورد حمله موشک های کروز نپتون اوکراینی قرار گرفت و غرق شد. مسکوا یک شناور تدروکاتی نبود و یا یک شناور پهلو گرفته در اسکله نبود بلکه یک رزم ناو 11490 تنی در حال سنگین بود که یکی از سنگینترین ناو های رزمی جهان بود. مسکوا در زمان هدف قرار گرفتن دارای 64 موشک اس300 وی و 16 موشک ضد کشتی مافوق صوت پی500 بود ولی موفق به کشف و درگیری با موشک اوکراینیها نشد و در نهایت غرق شد.

به گفته توماس شوگارت، فرمانده سابق زیردریایی نیروی دریایی ایالات متحده، رزمناوهای کلاس اسلاوا مانند مسکوا معمولاً “به خاطر ضربه تهاجمی خود شناخته شده اند، نه برای سیستم های دفاعی یا کنترل آسیب”.مسکوا یکی از بزرگترین کشتی های جنگی غرق شده در جنگ از زمان جنگ جهانی دوم بود.