بمباردیه داش 8
هواپیمای بمباردیه داش 8 ( Bombardier Dash 8)توسط شرکت دی هاویلند کانادا طراحی شد ولی با ادغام این شرکت در شرکت بمباردیه امروز در این شرکت تولید می شود. شرکت کانادایی بمباردیه یکی از موفق ترین شرکتهای هواپیما سازی جهان است که هواپیما توربوپراپ و جت های زیر صد نفر تولید میکند و امروزه در کنار شرکت برزیلی امبرایر بزرگترین شرکت سازنده هواپیماهای زیر صد نفره است و غول صنایع هوانوردی در کلاس زیر صد نفر. این شرکت محصولات پرفروش و مشهور بسیاری دارد که از جمله جت 50 نفره جی ار جی 100 و 200 و جت 70 تا 100 نفره سی ار جی 900 و 1000 که هر دو روی هم حدود 2000 سفارش داشته اند. البته بمباردیه به دلیل ساخت جت های تجاری VIP شهرت بسیار دارد و تاکنون بیش از 4000 جت منطقه ای توسط این شرکت ساخته شده که یکی از مشهور ترین ها جت گلوبال اکسپرس است که یک جت قاره پیمای 13 نفره با برد بیش از 11000 کیلومتر است
در دهه 1970 شرکت دیهاویلند کانادا روی هواپیما چهار موتور توربو پراپ داش 7 سرمایه گذاری کرده بود. این هواپیما دارای توان ویژه ای برای نشست و برخاست کوتاه بود و برای باندهای کوتاه مناطق شمال کانادا بسیار مناسب . ولی از این هواپیما چندان استقبال نشد زیرا یک هواپیمای چهار موتوره برای حمل 50 نفر بسیار هزینه تراش بود و تنها 113 فروند نیز از ان ساخته شد
در سال 1980 دی هاویلند به این نتیجه رسید که توان نشست و برخاست کوتاه چندان هم مطلوب نیست و با حذف دو موتور تلاش در کاهش هزینه عملیات هواپیما کرد از این رو نسخه جدید داش 8 توسعه یافت . هواپیما جدید در سال 1983 پرواز کرد و در سال 1984 وارد خدمت شد
داش 8 یک هواپیما توربوپراپ دو موتوره مشابه داش7 است تنها دو موتور ان حذف شده است و دارای بالی در بالای بدنه و دمی تی شکل دارد و ارابه های فرود بلندی که زیر غلاف ویژه زیر موتور بسته می شد . هواپیما دارای دو درب سوار شدن در سمت چپ بدنه یکی در جلو و دیگری در عقب است و با داشتن پلکان روی درب نیاز به پلکان فرودگاهی ندارد
هواپیما دارای دو خدمه شامل خلبان و کمک خلبان است و در نسخه های اولیه تولید دست کم تا اواخر دهه 980 دارای کابینی با دو نمایشگر کوچک به شکل روی هم برای هر خدمه بود ولی بعدها در نسخه های جدید دارای پنچ نمایشگر بزرگ شد و دو نمایشگر سی ار تی قابل برنامه ریزی شد
هواپیما دارای دو دستگاه موتور توربوپراپ پرات اندوتنی کانادا سری پی دبلیو 100 البته در مدل های 120،123 و 150 که بین 1700 تا 5200 اسب بخار قدرت فراهم میکنند. این موتورها روی هواپیماهای دیگر چون ای تی ار و یا فوکر 50 نیز نصب شده ند.
هواپیما در سه کلاس تولید شده است که شامل سری 100، 300 و 400 که می تواند به ترتیب 37 ،50 و 78 را حمل کند و در تمامی مدل ها یک راه رو دارد که در هر سمت راه رو دو صندلی در مجموع درهر ردیف چهار صندلی قرار دارد . داش 8 هواپیما موفقی بود و تعداد زیادی از ان فروخته شد. در دهه 1990 با افزایش قیمت نفت فروش زیاد کرد زیرا در مسیر های کوتاه با مسافر کم هزینه پرواز توربوپراپ بسیار کمتر بود از این رو در رقابت با جتهای منطقه ای در کلاس 40 تا 70 نفره که خود بمباردیه از جمله سازندگان انها بود شانس رقابت زیادی داشت ولی در سال های 2006 با کاهش قیمت نفت سفارش این هواپیما و البته هواپیمای چون ای تی ار کاهش یافت زیرا جت های منطقه ای از دید شرکتها با در نظر گرفتن هزینه پایین سوخت کارایی بهتری داشتند . این شرکت تلاش بسیاری برای بهبود کارایی موتور کرد و در کیو 400 نسخه ارتقا یافته سری 400 تلاش در کاهش 30 تا 60 درصدی مصرف سوخت و افزایش سرعت کرد ولی باز هم هرگز همانند در هه 1980 و 1990 فروش زیادی انجام نداد. یک ارزیابی شرکت بمباردیه نشان داد وقتی قیمت سوخت پایین است که به پایین بودن قیمت نفت بر میگردد شرکت های در مسیر های بالای 500 کیلومتر ترجیه میدهند از یک جت استفاده کننده زیرا زمان پرواز تقریبا 40% کمتر است ولی در مسیرهای زیر 500 کیلومتر با در نظر گرفت سرعت کروز بیش از 650 کیلومتری کیو 400 ، این هواپیما میتواند رقیبی خوبی برای جتهای منطقه ای باشد
مدل های مختلف
داش8 سری 100
این نسخه با ظرفیت 37 تا 40 نفر اولین سری توسعه یافته این هواپیما بود که بین سالهای 1984 تا 1992 توسعه یافت . هواپیما دارای دو موتور پی دبلیو 120 و 121 بود که دارای توان 1780 تا 2000 اسب بخار بود و از یک ملخ چهار تیغه بهره می برد . کابین دارای دو نمایشگر رنگی تک منظوره برای هر خدمه بود و هواپیما می توانست 3210 لیتر سوخت حمل کند که میتوانست هواپیما را با سرعت کروز 500 کیلومتر بر ساعت به برد 1889 کیلومتری برساند. در مجموع 229 فروند از این نسخه تولید شد
داش8 سری 200
نسخه با ظرفیت مشابه سری قبل ولی با موتور پی دبلیو 123 در دو سری سی و دی با قدرت 2054 اسب بخار . این نسخه 37 کیلومتر در ساعت سریعتر بود اگرچه بردش 100 کیلومتر کمتر بود و در سال 1995 توسعه یافت . در مجموع 105 فروند از ان ساخته شد
داش8 سری 300
نسخه کشیده تر به میزان 3.5 متر که میتواند تا 60 مسافر را حمل کند . این نسخه دارای موتور پی دبلیو 123 بی و ایی بود که دارای قدرت 2300 تا 2500 اسب بخار بود . این نسخه از نظر برد و سرعت چندان با نسخه قبلی فرقی نمی کرد (البته با برد 1554 کیلومتر کوتاه برد ترین بود). 267 فروند از این مدل ساخته شد
داش سری 400
پیشرفته ترین نسخه این هواپیما که همچنان در حال تولید است. این هواپیما دارای 68 تا 80 نفر مسافر است و دارای موتور قویتر پی دبلیو 150 با قدرتی معادل 5071 اسب بخار است که تقریبا دو برابر نسخه های قبلی است وداری یک ملخ با شش تیغه کامپوزیت بوده بدنه ان به میزان هفت متر از سری 300 کشیده تر است. کابین پیشرفته تر با سه نمایشگر رنگی دارد و سرعت ان به 667 کیلومتر با بیشترین مسافر می رسید و برد ان نیز به رقم 2522 کیلومتر که البته افزایش سرعت و برد با افزایش سوخت همراه بود. این نسخه میتواند 6610 لیتر سوخت یعنی دو برابر نسخه های قبلی سوخت حمل کند. این نمونه که همکنون از سریعترین توربوپراپ های مسافربری جهان است و برای رقابت جتهای تجاری منطقه یا در برد کوتاه ساخته شده است . این نسخه خود شامل چندین مدل است ولی بهترین ان که در بالا به ان اشاره شد کیو-400 نام دارد
نسخه جدید که در سال 2016 در مورد ان توسط شرکت صحبت شده کیو 400 سری NextGen است . این نسخه در اینده برای جایگزین نمونه های فعلی خواهد امد و دارای مصرف بسیار کمتر و هزینه تعمیر و نگهداری کم است و از کابین پیشرفته تری بهره خواهد برد
تا کنون 547 فروند از این نسخه سفارش داده شده که بیش از 500 فروند تحویل مشتریان شده است و این نسخه 27 میلیون دلار قیمت دارد و در سال 2000 میلادی وارد خدمت شد است . سری کیو400 در سال 2008 وارد خدمت شده است
نسخه نظامی
نسخه نظامی با نامE-9 برای نیروی هوایی امریکا بر اساس سری 100 ساخته شده که برای گشت هوایی کنترل قایق های غیر قانونی در خلیج مکزیک ساخته شده است. این نسخه دارای یک رادار جستجوی 360 درجه زیر بدنه از نوع AN/APS-143(V)-1 و برای کنترل مرزی به کار می رود
تا کنون 1218 فروند از سری های مختلف داش8 سفارش داده شده است
مشخصات کیو400
ظرفیت:68 تا 90 مسافر
طول: 32 تر
بلندی:8.3 متر
بیشترین وزن برخاستن:29.2 تن
موتور: دو دستگاه موتور پرات اندویتنی 150 با توان 5071 اسب بخار بود
بیشترین سرعت:667 کیلومتر بر ساعت
برد:2522 کیلومتر
ترجمه: عبدالحمید تارخ
http://commercialaircraft.bombardier.com
https://en.wikipedia.org/wiki/Bombardier_Dash_8
