تسلیحات نیروی های پیاده و سلاح های انفرادی

روش عملکرد سلاح های تهاجمی

روش عملکرد سلاح های تهاجمی

نویسنده:امیرحسین سعادتمند

سلاح های انفرادی که تقریبا ستون فقران سرباز های پیاده نظام رو تشکیل میدهند از اول تاریخ اهمیت فوق العاده زیادی در میدان های جنگ داشته اند و نقش زیادی ایفا میکند به این دلیل که امروزه با گذشت هزاران سال از جنگ میان بشر باز هم جنگ ها ادامه داشته و باوجود این همه تکنولوژی های نظامی و تانک ها هواپیما ها موشک ناوها و… هنوز بدنه اصلی و کامل کننده ارتش ها سربازان یاده مجهز به سلاح انفرادی هستند.بشر از اول تاریخ بدنبال ساخت بهترین سلاح بوده برای همین ما همواره سیل تکامل سلاح های مختلف را  تا امروز میبینیم.

زمانی که سلاح های تهاجمی گلنگدنی جای خود را در ارتش های جهان باز کرده بودند و سلاح های سازمانی ارتش های جهان اقلب سلاح های تهاجمی گلندنی بودند.این سلاح های کالیبر هایی چون 7.62 و یا 7.92 م م و پوکه هایی با طول بالای 50 یا 60 میلیمتر بود انها در فواصل بالای 1000 متر نیز دقت بالا و کشندگی زیادی داشتند ولی این برد واقعا به کار نمی اید چون تیر انداز نمیتواند با استفاده از سیستم نشانه گیری مکانیکی در چنین فواصلی تیر اندازی کند چنانچه تیر اندازی به چیزی درابعاد یه ادم در فاصله 400 متری نیز دشوار است و از طرفی هم ارتش های جهان برای درگیری های نزدیک نیز دست به کار شدند و با ساخت سلاح های نیمه خودکار ویا خودکار مانند مسلسل های دستی که کالیبر بزرگتری از سلاح های دفاعی ان دوره داشتند (مثلا9م م)ولی با طول پوکه کم مثلا 19م م نیاز سربازان را در درگیری های نزدیک فراهم کردند اما این سلاح ها به علت سرعت کم گلوله برد کمی داشتند و در بهترین حالت چیزی در حدود 150 متر بود.

موزر98کا مدل کاربین لوله کوتاه این سلاح از سال 1935 تا اواخر جنگ جهانی دوم سلاح سازمانی ارتش المان بود

در ان زمان سلاح های دفاعی مانند موزر98 که در ایران به برنو مشهور است برد و دقت بالایی داشتند ولی کالیبر و طول پوکه بزرگ باعث لگد بیشتر میشد و همچنین این سلاح های قابلیت شلیک خودکار یا نیمه خودکار نداشتند و از طرفی برای تیر اندازی در فواصل بلند طراحی شده بودند و ان طرف هم مسلسل های دستی که دارای برد کم (در بهترین حالت150 متر) و کنترل پذیری خیلی ضعیف در حال رگبار بودند و کالیبر بزرگ هم خوب نبود

از این رو  در بسیاری از ارتش های جهان این فکر به وجود امد که باید سلاحی داشت که بین یک سلاح دفاعی دور زن و یک مسلسل دستی قرار بگیرد . به این صورت که هم کشندگی در برد 400 متر داشته باشد و هم دارای قابلیت خودکار و یا نیمه خود کار رو داشته باشه.همچین سلاحی بدون شک دارای دقت و برد وکنترل پذیری و کشندگی بالایی است به عبارتی دیگر تلفیقی انواع سلاح ها و ساخت سلاحی با چند کاربرد. اولین بار المان نازی در سال 1943 همچین سلاحی با نام ام پی 44  توسعه داد که  انقلابی بزرگ در عرصه سلاح های تهاجمی بحساب می امد  و سلاح های ای کی47 و ام 16 از همین نسل سلاح های هستند. این سلاح ،  سلاح تهاجمی نام گرفت و قابلیت شلیک تک تیر و یا رگبار رو داراست و با عملکرد مسلح سازی با گاز باروت کار میکند

نمونه ای از سلاح های تهاجمی امروزه اچ کا 416 و اف ان اسکار

امروزه سلاح های انفرادی به چند دسته تقسیم میشوند

1-رایفل ها که همان سلاح های تهاجمی هستند که دردست نیرو های نظامی هست

2-اوتوماتیک رایفل ها که تیر بار ها هستند و خود به 3 دسته سبک متوسط و سنگین طبقه بندی میشوند

3-اسنایپر رایفل ها که همون سلاح های تک تیر انداز هستند که خود به چند دسته تقسیم میشوند

4-پیستول ها که به اصطلاح غلط کلت خوانده میشوند و مسلسل های دستی که برای درگیری های نزدیک و درون ساختمانی استفاده میشوند.(چون پیستول ها و مسلسل های دستی از یک نوع کالیبر بهره میبرند انهارو در یک دسته قراردادیم در اصل مسلسل های دستی چیزی متفاوت  از پیستول ها هستند)

در این مقاله تلاش شده به چگونگی عملکرد اجزای داخل رایفل ها و مکانیزم عملکرد اونها پرداخته بشود برای این کار اسلحه معروف و خوشنام ای کی 47 مبانای کار قرار میگیرد و بررسی میشود.بعضی قسمت های این سلاح مثل مکانیزم ماشه با سلاح های دیگه مثلا ای ار 15 متفاوت است ولی کلیات انها یکسان است چنانچه جایی میان این سلاح با سلاح های دیگر خیلی تفاوت داشت ذکر خواهد شد وتوضیحات مربوطه گفته خواهد شد.

سلاح های تهاجمی خودکار یا نمیه خودکار امروز به صورت پیاپی و پشت سر هم میتوانند تیر اندازی کنند بدون انکه فرد شلیک کننده لازم باشد چیزی را مسلح کند دلیل این موضوع سیستم مسلح سازی با گاز باروت است این سیستم در واقع مقداری از نیروی گاز منبسط شده ناشی از انفجار باروت داخل فشنگ را به عقب بازمیگرداند و باعث عقب رفتن الات متحرکه میشود الات متحرکه با به عقب امدن و پرت کردن پوکه فشنگ به بیرون وبارگزاری یک فشنگ دیگر عملیات های مکانیکی را انجام میدهد و فشنگ جدیدی را ازخشاب جدا کرده و در جان لوله(انتهای لوله که قطرش از داخل لوله بیشتر است و پوکه گلوله در ان قرار میگیرد)قرار میدهد و شلیک انجام میشود در ادامه با این سیستم بیشتر اشنا میشوید.

ابتدا چگونگی عملکرد و مکانیزم بخش های مختلف سلاح رو بررسی میکنیم

مکانیزم ماشه:جعبه ماشه سلاح از بخش های مختلفی تشکیل شده است مکانیزم سلاح های مختلف باهم تفاوت دارد ما در اینجا مکانیزم ماشه سلاح ای کی 47 رو بررسی میکنیم.توضیح این مکانیزم چیزی نیست که با چند جمله به ان پرداخته شود برای همین ابتدا توضیحات مربوطه داده میشود سپس فیم مربوطه توضیحات رو کامل میکند.

در مکانیزم ماشه چرخماق(به این کلمه چخماق نیز گفته می شود در مقاله به ان چرخماق گفته شده) یا چشکش به انگلیسی(hammer) توسط فنر شلیک(فنر انتقال انرژی)احاطه شده و میخواهد رها شود ولی سیستم تعدیل ماشه جلوی ان را میگیرد و نمیگذارد تحرک کند زمانه که شما ماشه را میچکانید سیستم تعدیل ماشه یا تکیه گاه کنار میرود و باعث میشود چرخماق (hammer) به ته سوزن سلاح( firing pin)برخورد کند زمانی که الات متحرکه در اثر فشار گاز باروت به عقب امد چرخماق را در جای خود قرار میدهد و برای این که تا زمانی که الات متحرکه فشنگ( bullet) بعدی رو بارگذاری کند دوباره به سوزن سلاح برخورد نکند ضامن نگهدارنده (sear) جلوی حرکت دوباره ان را میگیرد و باعث قفل شدن چرخماق میشود و همزمان چرخماق تکیه گاه ضامن ماشه رو فشار میدهد و در جایگاه ان قرار میگیرد.زمانی که الات متحرکه توسط فنر ارتجاع روبه جلو حرکت میکند و فشنگ بعدی را بارگزاری میکند همزمان ضامن نگهدارنده (sear)را کنار میزند و چرخ ماق(hammer) با کمی بالا اومدن و ضربه زدن به به تکیه گاه ضامن ماشه باعث میشود که دوباره ماشه( trigger)به جلو بیاید و جلوی چرخماق را بگیرد و سلاح اماده شلیک دوباره شود و با شلیک دوباره همین اتفاقات برای شما میفتد.

این برای زمانی بود که selector(برگه ناظم اتش) در حالت تک تیر یا نیمه خودکار باشد زمانی که برگه ناظم اتش را در حالت رگبار یا خودکار قرار میدهیم سلکتور ان تکیه گاه ضامن ماشه رو فشار میدهد و ان را دور از چرخماق نگه میدارد در این صورت زمانی که چرخماق پایین میاید دیگر به ان برخورد نمیکند و ماشه جلو نمیاید و فقط ضامن نگهدارنده توسط الات متحرکه جابهجا میشود وچرخماق به سرعت پایین و بالا میشود و به صورت پیاپی و تنها بایک با فشار دادن ماشه شلیک های پیاپی انجام میشود.شاید با خواندن نوشتار ها خیلی متوجه نشید ولی با دیدن فیلم وتطبیق فیلم و نوشتار ها به مکانیزم ماشه پی ببرند

بعد ار برخورد چرخماق به به سوزن سلاح( firing pin)سوزن سلاح به انتهای گلوله ضربه میزند در اینجا باید گفت که گلوله از چند قسمت تشکیل شده مرمی گلوله بدنه گلوله یا پوکه( casing) شارژ باروت و انتهای گلوله که وظیفه ایجاد انفجار اولیه را داراست این قسمت خود از 3 قسمت ( primer compound) یا چاشنی انفجاری که به کوچک ترین ضربه منفجر میشود و (foilpaper) و (anvil) که این ها وظیفه انتقال انرژی به شارژ باروت رو دارند بعد از انفجار شارژ باروت مرمی گلوله توسط نیروی حاصل از انفجار شلیک میشود. سپس گلوله توسط خان های لوله به چرخش در میاید چرخش گلوله باعث افزایش برد و کشندگی ودقت گلوله میشود. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که ایا میشود گلوله را بدون لوله شلیک کرد اگر همچین فکری دارید باید بگوییم که همچین چیزی ممکن است ولی کارایی ان خیلی کم میشود اول اینکه نمیتوان نشانه گیری کرد زیرا مرمی دقیق شلیک نمیشود دوم اینکه بدنه گلوله یا پوکه منفجر میشود و نابود میشود و اینکه تمام نیروی حاصل از انفجار به مرمی وارد نمیشود.

میرسیم به قسمت مسلح سازی مجدد با گاز باروت بعد از این گه گلوله شلیک شد مقداری از گاز حاصل از انفجار شارژ باروت از طریف یک روزنه برگشته و الات متحرکه را به عقب میکشاند وبا عقب رفتن الات متحرکه و جلو امدن توسط فنر ارتجاع عملیات مسلح سازی انجا میشود

در اینجا باید گفت ما چند سیستم گازبرگشتی داریم

سیستم گاز برکشتی با پیستون دامنه بلند این سیستم در واقع سیستمی است که در ان یه پیستون بلند به الات متحرکه متصل شده و با برخورد گاز باروت به سر این پیستون باعاث میشود روبه عقب حرکت کند والات متحرک را به عقب بکشد در این سیستم گازا ها به طور مستقیم به الات متحرکه برخورد نمیکند و باعث داغ شدن و یا کثیف شدن الات متحرکه نمی شود و همچنین باعث تمیز ماندن الات متحرکه از دست رسوبات میشود در این مکانیزم گاز موجود در لوله پس از هر شلیک به طور کامل تخلیه شده از این رو سلاح عملکرد بهتری دارد و مشکل گیر کردن برطرف میشود ولی وزنش نیز افزایش میابد

سیستم بعدی سیستم پیستون کورس کوتاه است به انگلیسی( dshort stroke gas operation) در این سیستم بر خلاف پیستون با دامنه بلند که پیستون هم با الات متحرک روبه عقب حرکت میکند. ولی پیستون کورس کوتاه فقط کمی پیستون روبه عقب حرکت میکند و با ضربه ای که به الات متحرک وارد میکند الات متحرک دیگر خود به عقب کشیده میشود وپیستون فقط کمی جابجا میشود در این سیستم وزن سلاح کاهش میابد. این سیستم امروزه در خیلی از سلاح مثل اچ کا 416 و یا اف ان اسکار ویا انواع سلاح های مدرن دیگر دیده میشود و عملکرد بسیار خوبی که از خود نشان داده باعث شده محبوبیت زیادی برای خود کسب کند در صورتی که سیستم نسبتا مدرنی نیست.

سیستم بعدی سیتم direct impingement به اختصارdi یا فشار مستقیم گاز باروت است در این سیستم گاز های حاصل از انفجار شارژ باروت بدون واسطه مستقیم از طریف روزنه و لوله کوچکی که در روی لوله سلاح وجود دارد مستقیم به الات متحرکه برخورد میکند و باعث عقب رفتن ان میشود بدون انکه پیستون یا چیزه دیگری در میان باشد. در این سیستم که نسبتا ساده و به لحاظ بازدهی گاز کاملا مناسب است ولی مشکل کار از لحاظ دوام پزیری پا به میدان میگزارد مشکل این سیستم ورود گاز های کثیف داخل عملکرد اصلی سلاح است که ممکن است به مرور زمان و یا عدم نظافت صحیح و یا شرایط نگهداری نامناسب این احتمال وجود دارد که سلاح دچار گیر کردن شود . این سیستم در خانواده سلاح های ای ار 15 بکار گرفته شد در این خصوص هنگام مقایسه سلاح های سری ای کی و سری ای ار بزرگ نمایی های زیادی شده مثلا گفته میشود ای ار با کمی گرد و خاک دچار گیر میکند و…. که باید گفت این طور نیست در حقیقت سیستم گازی ای ار در صورت تولید با کیفیت بالا و در خدمت نیرو های اموزش دیده بسیار دوام پزیر و فوق العاده ایده  هستند.

لازم به ذکر است دو سیستم فوق از عملکرد غیر مستقیم گاز باروت بهرا میبرند و سیتم دی ای از عملکرد مستقیم در بعضی سلاح ها نیز یک اداپتور گاز تهویه شده تا بتوان میزان گاز برگشتی رو برای کاهش لگد یا افزایش دقت و یا چیز های دیگه تنظیم کرد.

خب تا اینجا درباره سایر بخش های سلاح بود و حالا میرسیم به قسمت الات متحرکه و گلنگدن . زمانی پیستون بر اثر فشار گاز روبه عقب حرکت میکند و الات متحرکه( bolt carriar)نیز با ان به عقب کشیده میشود و پوکه ای که در جان لوله است و توسط گلنگدن قفل شده است را به عقب میکشد پوکه(casing) به شیاری که در کنار ناخنک فشنگ کش هست برخورد میکند و از دریچه ای که در قسمت راست سلاح هست به بیرون پرت میشود زمانی که الات متحرک از روی خشاب کنار میرود و یک گلوله فرصت میابد بالا بیاید و در مسیر الات متحرکه قرار بگیرد به این عمل تظاهر میگویند بعد از اینکه الات متحرکه توسط فنر ارتجاع رو جلو روبه حرکت کرد الات متحرک گلوله ای که از (magazine of gun) یا مخزن گلوله بالا امده و در مسیر الات متحرکه قرار گرفته را بالا میکشد و در جان لوله قرار میدهد. با این عمل ادخال میگویند.زمانی که گلوله توسط شاخک جنگی گلنگدن به بالا کشیده میشود و زه انتهای گلوله (فرورفتگی محیط انتهای پوکه)در پیشانی جنگی قفل میشود و به ان میچسبد الات متحرکه گلوله قفل شده را در جان لوله قرار میدهد.و سر گلنگدن یا پیشانی جنگی به جان لوله میچسبد . به این عملیات که همزمان با عملیات ادخال انجام میشود و درواقع گیر انداختن و قفل کردن گلوله و چسبیدن سر گلنگدن یا پیشانی جنگی به جان لوله است بسته شدن میگویند.

اما اشتباه نکنید هنوز قسمت اصلی و پایانی کار مانده است زمانی که عملیات بسته شدن انجام میشود و پیشانی جنگی به جان لوله میچسبد. حامل گلنگدم هنوز در حرکت است و باید جلو برود در اثر جلو رفتن حامل گلنگدن خود گلنگدن توسط شیار های مارپیچ که بر بدنه حامل گلنگدن است چرخیده و زائده های ان با زائده های بدنه درون هم قفل میشوند که این عمل را چقت شدن میگویند .برای درک این موضوع باید گفت که وقتی گلنگدن(قطعه که توسط الات متحرکه جابه جا میشود .)به خزانه لوله میچسبد ثابت است زمانی که حامل ان باز هم به جلو میرود گلنگدن در جای خود چرخیده و زائده های ان با زائده های بدنه درون هم قفل میوند.در سلاح های دیگر تمام این عملیات ها انجام میشوند اما به گونه ای دیگر.

در سلاح های مولتی کالیبر(سلاح هایی که توان استفاده از چند کالیبر را دارا باشند) گلنگدن و الات متحرکه به گونه ای طراحی شده است که قابلیت انجام عملیات های تظاهر و ادخال و بسته شدن وچفشدن رو دارا باشد و نیروی پیاده تنها با عوض کردن لوله سلاح میتواند کالیبر را تغیر دهد.گاهی اوقات هم الات متحرکه نیز باید عوض شود تا بتوان کالیبر مورد نظر را استفاده کرد.

ضامن تیر اخر:( bolt stop release)در سلاح هایی که ارگونمی خوبی دارند مانند سلاح های سری ای ار ضامنی نصب شده وقتی تیر تمام میشود و دیگر عملیات تظاهر اتفاق نمیفتد یک ضامن الات متحرکه را در عقب سلاح نگه میدارد و نمیگزارد الات متحرکه جلو بیاید و عملیات ادخال را انجام دهد و این سرباز متوجه میشود که خشاب تمام شده و خشاب دیگری بار گزاری میکند و سپس با فشار دادن یک دکمه عملیات ادخال او دیگر عملیات های انجام شده و سلاح اماده تیر انداز یمیشود.

ماژولایتی و ارگونومی: عبارت(modularity) به فارسی ماژولاریتی و یا مدولاریتی گفته میشود و در عرصه تسلیحات انفرادی به این منظور گفته میشود که امکان تغیر در پیکر بندی سلاح بسته به نیاز ماءموریت و یا سلیقه کاربر وجود داشته باشد

ارگونومی:از دو کلمه ارگو(کار ) و نوموس(قانون)تشکیل شده و به معنای تطابق کامل یک ماشین و یا ابزار بت فیزیک بدن انسان است در عرصه تسلیحات انفرادی یعنی تطابق کنترل های سلاح با فیزیک بدن سرباز که به معنای ساده همان خوشدستی خودمون هست و ریلود کرد سریع و راحت و تنظیم برگه ناظم اتش به صورتی سریع و راحت و یا یکسان بودن برای افراد چپ دست و راست دست و… از ویژگی های ارگونومیک یک سلاح انفرادی است.

تجهیزات و امکانات قابل نصب : بر روی سلاح میشود انواع تجهیزات و امکانت را سوار کرد به شرطی که قابلیت نصب تجهیزات و امکانات برای اون سلاح تعویه شده باشد تمام سلاح ها سایت های نشانه روی مکانیکی را درون خود دارند اما سایت های مکانیکی خیلی مناسب نیستند و ارتش های مدرن امروز بیشتر از سایت های نشانه روی رد دات و… استفاده میکنند . برای استفاده از تجهیزات اپتیکی مانند مگنیفایر ها و یا سایت های رد دات و یا سایت های ترمال و… باید ریل هایی در بدنه باشد تا بتوان سایت های اپتیکی را بر روی سلاح نصب کرد.

جمع بندی :سال هاست مکانیزم عملکرد سلاح های تهاجمی اینطور بوده و مکانیزم جدیدی به میان نیامده و کم بیش مکانیزم انواع سلاح ها با سیستم مسلح سازی با گازباروت بوده باید دید در اینده سلاحی پا به میدان میگزارد که دوباره انقلابی انجام دهد و نصل جدیدی از سلاح پا میدان نبرد بگذارد. البته برنامه هایی مثلا برنامه سلاح سازمانی اینده ارتش امریکا(ngsw) سیستم های نسبتا جدیدی هستند وبعضی طرح های ان هم از مکانیزم جدیدی استفاده میکند ولی هنوز مشخص نیست.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن