سلاح های روسی بهتر است یا سلاح های آمریکایی

سلاح های روسی بهتر است یا سلاح های آمریکایی
نویسنده محسن امیریان
همواره بین دوستداران مباحث نظامی در مورد کارایی سلاح های غربی و شرقی اختلاف وجود دارد طرفداران سلاح های غربی سلاح های روسی را جنگ افزارهایی بی خاصیت میدانند که هیچ کارایی ندارند و همواره جنگ اول خلیج فارس را بر سر طرفداران سلاح های روسی میکوبند طرفداران سلاح های روسی هم سعی در بزرگ کردن دستاوردهای نظامی روسی دارند اما آیا واقعا سلاح های روسی بی مصرف و سلاح های آمریکایی فوق مخوف هستند برای پاسخ به این سوال ابتدا باید به زمان جنگ سرد برگشت اما ابتدا ذکر چند نکته ضروری است
در این مطلب قصد مقایسه قدرت نظامی و توان تسلیحاتی آمریکا و روسیه را نداریم
دراین مطلب قصد معرفی سلاح های روسی و آمریکایی را نداریم درمورد تمام سلاح هایی که در پایین ذکر میشود مطالب کامل و جامعی در سایت جنگاوران وجود دارد
به علت گستردگی سلاح های تولیدی روسیه و آمریکا و طولانی شدن مطلب فقط تعدادی از سلاح های شاخص و تاثییر گذار ذکر شده
جنگ سرد زمانی که جهان زیر سایه یک جنگ اتمی و نابودی بود ولی همین جنگ سرد باعث رشد و شکوفایی سریع علمی در همه زمینه شد در حقیقت اکثر فناوری های مدرنی که ما همکنون استفاده میکنیم حاصل تلاش ها ابرقدرت ها در زمان جنگ سرد است و واقعا مشخص نبود اگر هنوز جنگ سرد ادامه داشت جهان از نظر علمی چقدر بیشتر پیشرفت میکرد اکثر جنگ افزارهای مدرن فعلی سلاح هایی هستند که در زمان جنگ سرد رونمایی شده و فقط طی این چند سال ارتقاع هایی به خود دیدند که میتوان به اف 16 اف 15 سوخو30 تانک آبرامز و غیره اشاره کرد اگر جنگ سرد ادامه پیدا میکرد بدون شک شاهد سلاح های جدید و مخوف خارق العاده ای بودیم که با پایان جنگ سرد تحقیق و توسعه آنها متوقف شد در آن زمان جهان دوقطبی به رهبری آمریکا و شوروی تولید کننده سلاح بودند اما این دو کشور در همه زمینه ها تفکرات و استانداردها سیستم متفاوتی داشتند

اما بزرگترین تفاوت غرب با شرق در بودجه نظامی و مسائل مالی بود در غرب به رهبری آمریکا و متحدانش و خریداران تجهیزات غربی همه کشورهای ثروتمندی مثل خود آمریکا یا انگلیس فرانسه ژاپن و یا کره جنوبی بودند که هیچ محدودیت مالی نداشتند اما در مقابل اکثر کشورهای بلوک شرق و خریداران تجهیزات شرقی کشورهای فقیری بودند که نیازمند کمک های شوروی بودند که خودش مشکلات مالی فراوان داشت کشورهای مثل کوبا کره شمالی ویتنام بلغارستان میشود نام برد جالب اینکه در بین کشورهای عربی کشورهای ثروتمندی مثل عربستان مشتری محصولات غربی هستند و کشورهای فقیر عربی مثل سوریه و یمن مشتری محصولات شوروی بودند که گهگاه حتی پول تجهیزات خریداری شده را نداشتند و همین مشکلات مالی نهایت منجر به فروپاشی بزرگترین امپراطوری معاصر شد که هفتاد درصد جهان در زیر بیرق خود یا تسلیحات خود داشت در کل مشتری تجهیزات شوروی از نظر کمیت بیشتر بود از خود شوروی که کشور بسیار بزرگی بود تا چین بزرگ و هند نیمی از اروپا بیشتر آفریقا اکثر کشورهای عربی کشورهای آمریکای جنوبی و بیشتر آسیا همه و همه خریدار تجهیزات روس بودند

اما همان طور که گفته شد بیشتر این کشورها کشورهای فقیری بودند که توان خرید سلاح های گران غربی را نداشتند برای همین روس ها مجبور به تولید جنگ افزارهایی ارزانی شدند که در عین سادگی بیشترین کارایی را داشته باشند البته روس ها جنگ افزارهای گران و پیچیده هم تولید میکردند ولی همواره بهترین سلاح های روسی همان سلاح های ساده و ارزان قیمت بودند و سلاح های گران و پیچیده روسی مثل میگ 25 چندان خوب از آب درنمیامد مسئله بعدی بحث دیدگاه نظامی و دکترین نظامی دو طرف بود آمریکایی ها همواره در تولید سلاح بیشتر دنبال تسلیحات تهاجمی هستند برای همین ید طولایی در تولید ناوهای هواپیمابر و یا هوایپیماهای جنگنده و یا بمب افکن های برد بلند با میزان حمل سلاح زیاد دارند ولی در مقابل روس ها بیشتر دنبال سلاح های دفاعی هستند برای همین سرمایه گذاری گسترده ای در تولید پدافند کردند و همواره هواپیماهای جنگنده دفاعی مثل میگ 21 و 23 و 29 با برد کم و سلاح قابل حمل کم تولید میکنند

مسئله بعدی تفکر دو طرف در انجام عملیات نظامی بود آمریکایی ها به خاطر دور بودن سرزمین اصلی خودشان از میدان جنگ بیشتر بر روی نیروی هوایی و دریایی سرمایه گذاری میکردند اما روس ها بیشتر علاقمند به سرمایه گذاری روی نیروی زمینی بودند برای همین در بحث زرهی روسها چندین نوع تانک چندین نوع نفربر و انواع خودروهای زرهی را تولید میکردند و در بحث توپخانه هم کالیبرهای متنوع تری تولید میکردند و بدون شک روی زمین دست برتر را داشتند اما در آسمان آمریکایی ها کیلومترها جلوتر بودند مورد بعدی در دیدگاه دو طرف در تولید سلاح های جدید بود آمریکایی ها همیشه بر اساس نیاز خود سلاح تولید میکردند مثلا نیروی دریایی براساس نیازهای خود نوع خواصی از جنگنده را به مناقصه میگذاشت اما روس ها بیشتر سعی میکردند در پاسخ به سلاح جدید آمریکایی ها سلاح جدید رونمایی کنند

مثلا اگر آمریکایی ها بمب افکن بلند پرواز مافوق صوت درست میکردند روس ها به دنبال تولید میگ 25 میرفتند اگر آمریکایی ها اف15 را تولید میکردند تازه روس ها به فکر تولید سوخو27 می افتادند تا پاسخی به آمریکا بدهند مورد بعدی تولیدکندگان سلاح در دوطرف بودند تولیدکنندگان آمریکایی شرکت های خصوصی بودند که برای ماندن در رقابت همواره سعی میکردند بهترین سلاح ها با بالاترین کیفیت را بسازند و هزینه بسیاری خرج تحقیق و توسعه میکردند اما شرکت های روس همه دولتی بودند و براساس بودجه ای که دریافت میکردند سلاح تولید میکردند و بحث کیفیت و کارایی مسئله درجه دوم بود همه این موارد باعث این تصور میشد که سلاح های ساخت شوروی و روسیه از نظر عملکرد و کارایی و همچنین کیفیت در رتبه پایین تری از نمونه های غربی خود هستند

مسئله وقتی بدتر میشود که با نگاهی به جنگ های معاصر به این نکته پی میبریم تقریبا در تمام جنگ هایی که بین سلاح های غربی و شرقی وجود داشته کشورهای دارای سلاح غربی پیروز میدان بودند اما این ظاهر داستان است و به دلایل آن خواهیم پرداخت اما روس ها در بعضی موارد سلاح های ماندگاری تولید کردند که کارایی بی نظیر داشتند و در غرب همتایی نداشت ابتدا تعدادی از سلاح های روسی که عملکرد عالی داشتند و درنوع خود بینظیر بودند را ذکر میکنیم و سپس دلایل شکست سلاح های روسی را بیان میکنیم

سلاح های سبک و انفرادی
وقتی صحبت از اسلحه تهاجمی میکنیم بدون شک نام کلاشنیکف(AK-47) بر قله همه سلاح ها میدرخشد ارزان ساده قابل اعتماد و بادوام خصوصیت های این سلاح هست این سلاح شاید دقت سلاح های غربی را نداشته باشد ولی آنقدر خوب است که هنوز در هر جنگی پای ثابت دعوا هست گزارش هایی وجود دارد که سربازان غربی جنگ خلیج فارس1 (ان سربازانی که مسلح به ژ3 و اف ان -فال بودند)در بعضی موارد ترجیح میدادند از کلاش های غنیمتی استفاده کنند رقیب این سلاح در غرب دو اسلحه ژ3 و فن فال بوده است این دو سلاح بخصوص ژ3 بسیار سنگین  بودند و مستعد گیر کردن بود لگد زیادی داشتند و در حالت رگبار اصلا قابل کنترل نبودند امروزه تقریبا این دو سلاح از سازمان رزم بسیاری از کشورها (به جز ایران) کنار گذاشته شده ولی کلاش هنوز هم سلاح سازمانی بسیاری از کشورها هست و تقریبا در دست تمام گروه های پیکارجو فقط سلاح کلاشنیکف وجود دارد که نشان ازسادگی کارایی بالا و دوام آن است کلاشنیکف لقب اسلحه انقلاب را یدک میکشد چون هرجای جهان انقلابی چریکی شده پای کلاشنیکف درمیان بوده

بدون شک کلاش بهترین سلاح تهاجمی جهان نیست ولی درنوع خود بهترین است ودر غرب هیچ سلاحی وجود ندارد که بتواند از نظر سادگی ارزانی دوام و قابلیت اطمینان به پای کلاشنیکف برسد
دراگونوف یک سلاح تک تیرانداز دوربین دار است که هرچه درمورد کلاشنیکف گفتیم درمورد دراگونوف هم صدق میکند این سلاح درنوع خود بینظیر است ارزان ساده با دوام و قابل اعتماد با قدرت بالا خصوصیت این سلاح است درمورد دقت این سلاح حرف حدیث هایی وجود دارد که کاملا اشتباه هست اولا این سلاح قرار نبوده به عنوان یک دی ام آر وظیفه شکار تک تک نیروهای دشمن را داشته باشد بلکه به عنوان یک سلاح با دقت بالا برای پشتیبانی نیروها بوده درثانی کسانی که از دقت این سلاح خورده میگیرند آن را با اسنایپر های جدید و مدرن غربی مقایسه میکنند درحالی که این سلاح متعلق به شصت سال قبل است و در زمان خودش عملا در غرب سلاحی با این مشخصات وجود نداشته با این وجود هنوز هم هیچ سلاح تک تیراندازی به اندازه دراگونوف و کپی های آن در جهان خدمت نمیکند که نشان از کارایی بالای این سلاح روسی دارد

با همه این تفاسیر غرب در زمینه تولید سلاح انفرادی مانند اسلحه تهاجمی مسلسل دستی وسلاح کمری و سلاح های تک تیراندار اسنایپر جلوتر از روس ها هستند بخصوص در نسل جدید این سلاح ها بسیار از روس ها جلو افتادند که البته دلیل آن مشخص است در غرب صدها کارخانه اسلحه سازی در کشورهای ثروتمند غربی وجود دارد که با هزینه های گزاف طرح های تحقیق و توسعه را جلو میبرند و سلاح های مدرن تولید میکنند اما در روسیه چنین نیست

سلاح های ضد تانک

وقتی صحبت از سلاح های ضد تانک میشود یک نام افسانه ای وجود دارد آر پی جی7 یک راکت ضد زره محصول دهه پنجاه شوروی که هنوز هم در خط مقدم همه جنگ های امروزه وجود دارد جالب اینکه این سلاح از ابتدا تولید حتی توسط کشورهایی که تجهیزات غربی میخریدند هم مشتری فراوان داشت زیرا بسیار ارزان قیمت و کارکرد با آن ساده بود و در غرب عملا هیچ مشابه ای نداشت شاید امروزه نقش ضد تانک آر پی جی کم رنگ شده باشد ولی هنوز بر ضد نفربرها و خودروها نظامی کاربرد دارد

البته امروزه این راکت افسانه ای نقش تازه ای گرفته و تبدیل به سلاحی ضد سنگر و ضد تجمعات دشمن شده و بیشتر بر علیه نیروهای پیاده به کار میرود ولی هنوز پرکاربرد است آر پی جی7 سلاحی بود که غرب هیچوقت نتوانست مشابه آن را تولید کند و هر سلاحی با کارکرد مشابه تولید میکرد یا آنقدر گران بود که هر کشوری توان خرید آن در تعداد بالا نداشت و یا قدرت و سادگی آر پی جی را نداشت این سلاح در زمان شاه که مشتری سلاح های غربی بود از شوروی خریداری شد و در زمان جنگ هشت ساله هروقت ایران دنبال خرید سلاح میرفت آر پی جی7 در صدر لیست خرید بود روس ها بعد از کارایی بالا و مشتریان فراوان آر پی جی7 چندین مدل دیگر از خانواده آر پی جی را توسعه دادند ولی هیچکدام نتوانست جای سری هفت آر پی جی را بگیرد با افزایش زره تانک ها آرپی جی7 توان ضد زره خود را از دست داد به همین دلیل روس ها فرزند خلفی از نسل آرپی جی به نام آر پی جی29 را تولید کردند که در زمان کوتاهی توانست آوازه بسیار کسب کند و تعدادی از تانک های مدرن غربی را شکار کند و یا آسیب جدی بزند

در بحث موشک های ضد تانک هدایت شونده غرب با تولید موشک تاو پیشتاز بود شوروی ابتدا به دلیل قدرت برتر زرهی خود چندان علاقه ای به نوع سلاح نشان نداد ولی عملکرد فوق العاده موشک تاو باعث شد روس ها چندین مدل موشک ضد تانک هدایت شونده مانند مالیوکا کونکورس کورنت تولید کنند و به نوعی از غرب جلو بی افتند برای مثال آمریکا بر روی نفربرهای خود هنوز از موشک تاو که البته نسل دوم آن است استفاده میکنند ولی روس ها موشک های بهتری همچون کورنت دارند که سامانه هدایت بهتر برد بیشتر و قدرت نفوذ بالاتری دارد البته چند سالی هست آمریکایی ها موشک جاولین را وارد خدمت کردند که خصوصیات منحصر به فردی مانند شلیک سرد حمله از بالا و حمله به اهداف پشت موانع را دارد فعلا روس ها چنین موشکی ندارند ولی چینی ها مدلی از موشک های تاپ اتک به نام اچ جی12 را رونمایی کردند و احتمالا روس ها هم توان تولید چنین سلاحی را دارند

راکت های توپخانه ای

بی ام 122 گراد را باید یکی از بی نظیرترین و بهترین سلاح های ساخت شوروی دانست که در غرب هیچ مشابه ای نداشت این سلاح یک وحشت تمام عیار برای نیروی های دشمن است یک آتشبار این سلاح شامل سه تا چهار لانچر میتواند در کمتر از یک دقیقه 120 تا 160 راکت را روی سر دشمن بریزد راکت هایی که تقریبا قدرتی برابر با سه تا چهار برابر یک گلوله توپ دارند (یعنی حدود 650 گلوله توپ در کمتر از یک دقیقه ) این سلاح بقدری کاربردی هست که جز سلاح هایی هست که شاه که خریدار سلاح های غربی بود را مجاب به خرید آن کرد البته در سال های بعد غربی ها با دیدن عملکرد ویرانگر این سلاح به دنبال تولید سلاح های مشابه رفتند ولی باز هیچکدام نتوانست جای گراد را بگیرد گراد مثل تمام سلاح های روسی ارزان تر از نمونه های غربی بود برد مناسبی داشت و قدرت تخریب بالایی داشت مهمترین ضعف این سلاح دقت پایین آن است که بوسیله حجم زیاد آتش پوشانده میشود البته در سال های گذشته نمونه راکت های هدایت شونده این سلاح تولید شده که این سلاح را مخوف تر از قبل کرده است همانطور که گفته شد طی چند دهه گذشته غربی ها و بسیاری از کشورها بخصوص کشورهایی مثل چین و کره شمالی و ایران و اسرائیل انواع این راکت ها با کالیبرها برد ها و انواع سر جنگی مختلف را در جهان تولید کردند چینی ها یک نمونه از کالیبر107میلی متری این سلاح معروف به مینی کاتیوشا را توسعه دادند که آن هم کارایی زیادی دارد و بسیار محبوب است اما این تمام ماجرا نیست در کل راکت باب جدیدی در جنگ های چریکی و نامتقارن باز کرده و رسما بلای جان غربی هاا بخصوص آمریکا و اسرائیل شده مشکل غرب در ارزان بودن و آسان بودن تولید و کوچک بودن و آسان بودن شلیک این راکت ها هست که به راحتی توسط گروه های جهادی و ضد آمریکایی در کشورهایی مثل عراق بر ضد آمریکایی ها و منافع آنها استفاده میشود اما بیشترین کاربرد این نوع راکت ها در فلسطین است گروه های مسلح فلسطینی با ابتدایی ترین وسائل و روش ها اقدام به تولید این راکت ها و استفاده بر ضد شهرک های یهودی نشین میکنند راکت های فلسطینی ها شاید قدرت تخریب و دقت بالایی نداشته باشند اما اسرائیلی ها را به شدت به دردسر می اندازد و رعب و وحشت فراوانی ایجاد میکند آنها برای مقابله با این راکت ها سامانه گنبد آهنین را رونمایی کردند اما مشکل جایی هست که راکت های فلسطینی ها بسیار ارزان قیمت هست یک استوانه فلزی که حتی سوخت راکت ها از موادی مانند کود شیمیایی و یا شکر تشکیل شده ولی برای رهگیری و انهدام چنین راکتی یک سامانه گران قیمت نیاز است که موشک های مدرن با فناوری پیچیده دارد هزینه تولید یک راکت قسام چیزی حدود 500 تا 800 دلار است ولی یک تیر موشک تامیر سامانه گنبد آهنی بیش از 20 هزار دلار قیمت دارد اما این فقط مبلغ موشک هست منابع غربی هزینه رهگیری و انهدام هر راکت توسط سامانه گنبد آهنین را بین 50 تا 150 هزار دلار بیان کردند احتمالا رقم 150 هزار دلار صحیح تر است چون این سامانه برای رهگیری یک راکت چندین سال سال شبانه روز آماده به رزم است و این خود هزینه بالای تعمییر و نگهداری و پرسنل دارد باطری ها جستجوگرها المان های رادار درکل همه اجزا عمر مفیدی دارند و چون سامانه گنبد آهنین طول سال شبانه روز فعال است باید دائم تعمییر نگهداری و تعویض شوند و این هزینه ها بعلاوه قیمت هر تیر موشک بروی هر شکار سامانه سرشکن میشود حتی اگر هزینه رهگیری و شکار هر موشک را همان 50 هزار دلار در نظر بگیریم متوجه میشوید اسرائیل توسط این راکت ها در چه باتلاقی گیر کرده بعد از جنگ سال 2021 حماس و اسرائیل یک مقام اسرائیلی در اظهار نظری جالب بیان کرد در صورت ادامه دار شدن جنگ سامانه گنبد آهنین باعث ورشکسته شدن اسرائیل میشود!!! چون فلسطینی ها قادر هستند روزانه صدها تیر از این راکت های ارزان را شلیک کنند برای همین هست که همواره اسرائیلی ها تلاش میکنند در مدت کوتاهی جنگ ها را پایان دهند
در زمینه راکت های توپخانه ای روسیه و در کل شرق بسیار جلوتر هستند و کشورهایی با ساختار سلاح های غربی هم مانند امارات و قطر مشتری ثابت این سلاح ها از روسیه و چین هستند…البته غرب روی توپخانه تمرکز دارد زیرا اتش توپخانه دقت بالای  دارد و برای غرب دقت از حجم اتش برتر دارد

مسئله بعد این است که اگرچه روسها تنوع راکت اندازهای توپخانه بسیار دارند ولی همچنان دست به شلیک راکت های غیر هدایت شوند میزنند این در حالی است  که در غرب  راکتهای هدایت ماهواره ای  به شکل فراگیری قابل استفاده است. برخی سیستم های راکتی غربی  غربی مانند راکت  انداز ام270 و یا هیمارس میتوانند هم راکت غیر هدایت شونده، راکت هدایت شونده ماهواره ای و همچنین موشک تاتیکی زمین به زمینی چون ام جی  ام 140 شلیک کنند

موشک بالستیک

کشورهای غربی هیچگاه علاقه به استفاده از موشک های بالستیک در نقش متعارف ندارند اما در شرق و بین خریداران سلاح شرقی موشک بالستیک جایگاه بالایی دارد در میان موشک های بالستیک یک نام حرف اول را میزند نام آن موشک اسکاد است مهمترین دلیل کاربران موشک هایی مثل اسکاد برای استفاده از این موشک ضعف هوایی و تهاجمی آنها است این کشورها چون توان تهاجم در عمق خاک دشمن را نداشتند یا توان کمی داشتند برای همین از موشک بالستیک استفاده میکردند موشک های بالستیک را باید پاشنه آشیل غرب دانست هیچ جنگ افزاری به اندازه موشک بالستیک غرب را ناراحت نمیکند زیرا غرب و ناتو به واسطه برتری هوایی که دارد به راحتی هر حمله هوایی را ره گیری و شکار میکنند و به واسطه استفاده گسترده از آواکس میتوانستند موشک های کروز را کشف و رهگیری کنند اما برای رهگیری و انهدام موشک های بالستیک مشکل داشتند چون در غرب برای چند دهه هیچ سلاحی برای دفاع در برابر این موشک ها نداشتند سامانه پدافند دفاعی اصلی غرب سامانه هاوک بود که توانایی ضد بالستیک بسیار ضعیفی داشت حتی سامانه پاتریوت هم در سری اول تولید توان بالستیک کمی داشت اولین بار در جنگ اعراب و اسرائیل مصر از این سلاح برضد اسرائیل استفاده کرد در جنگ ایران عراق هر دو طرف بخصوص عراق از این سلاح برضد شهرهای بزرگ استفاده گسترده کردند و هر دو طرف سلاحی برای دفاع بالستیک نداشتند امروزه موشک های بالستیک بسیاری در کشورهایی مثل ایران کره شمالی چین و پاکستان تولید میشود که ریشه بیشتر این موشک ها به موشک اسکاد برمیگردد در سال های گذشته استفاده کشورهایی مثل ایران از طیف گسترده و متنوعی از موشک های بالستیک نقطه زن و عملکرد فوق العاده آنها باعث شده کشورهایی با دکترین دفاعی غربی مثل ترکیه و عربستان هم سراغ استفاده از موشک های بالستیک بروند
در مورد اینکه توان بالستیک روس ها بیشتر و بهتر است یا آمریکایی ها با توجه به اینکه هر دو از این سلاح در نقش اتمی استفاده میکنند نمیتوان نظر داد اما روس ها تنوع بیشتری دارند و از انواع سیلو پرتاب زیردریایی پرتاب زمین پرتاب و سوار بر کامیون استفاده میکنند ولی آمریکایی ها تنوع کمتری دارند و البته احتیاجی هم نداشتند در نقش متعارف هر دو از موشک های کوتاه برد استفاده میکنند که موشک توچکا و اسکندر روس ها توانایی و عملکرد بیشتری از موشک ام جی ام 140 آمریکایی ها دارد (اگرچه از نظر دقت ام جی ام 140 برتر است)در بخش موشک های کروز در بخش تهاجم زمینی دست برتر با آمریکایی ها است و موشک های بهتر و دقیق تری دارند در دقت موشک های آمریکایی همین بس که در حمله پایگاه شعیرات سوریه برای اطمینان بیشتر هر شیلتر هدف دو موشک قرار گرفت به اینگونه که موشک تاماهاک اول ضمن اصابت به شیلتر یک سوراخ به قطر یک متر ایجاد میکرد سپس موشک دوم با دقت فراوان از همان سوراخ عبور کرده و به داخل شیلتر حمله میکرده اما در بخش موشک های کروز ضد کشتی داستان متفاوت است درحالی که غرب متکی به موشک های مادون صوتی مثل هارپون و اگزوسه است اما روس ها یک دو جین موشک ضد کشتی با کارایی های مختلف دارند روس ها با اختلاف فروان پیشتاز هستند و موشک های مخوف تری مانند کالیبر سانبرن یاخونت خا22 خا31 خا35 خا41 دارند که البته به دلیل استراتژی و ضعف نیروی دریایی این موشک ها را توسعه دادند.

امریکا متکی به شلیک موشک های کروز برد بلند از بمب افکن ها(برخی تا برد 2500 کیلومتر) و یا جنگنده های خود هستند. امروزه جنگنده های امریکا موشک های کروزی همچون ای جی ام 158 با برد 550 و نسخه برد بلند تر ان(نسخه ایی ار) با برد 950 کیلوتر را شلیک میکنند از این رو انها تمایل کمی به موشک بالستیک دارند. سلاح ای هواپرتاب دقیق برد بلند از جمله برتری های امریکا به روسها است . در روسیه عملا برد بلند ترین موشک تهاجم زمینی هواپرتاب انها که به شکل فراگیر در خدمت است خا59 است که300 کیلومتر برد دارد

پدافند هوایی

بدون هیچ شکی روس ها در پدافند دست برتر را دارند و انواع متنوعی با کارایی مختلف از سیستم های پدافندی را در اختیار دارند البته این برتری یک برتری مطلق نیست روس ها به واسطه ضعف در برتری هوایی و گستردگی خاک خود استفاده گسترده ای از پدافند هوایی میکنند اما همیشه در عملکرد این سیستم ها اما اگرهای فراوانی بوده است شاید بیشترین جایی که توان پدافندهای روسی را با چالش روبه رو کرده سوریه است از سال 1982 که سوریه و اسرائیل وارد یک جنگ فرسایشی شدند که تا الان هم ادامه داشته همواره نیروی هوایی اسرائیل حملات فراوانی را بر ضد سوریه در عمق خاک این کشور انجام داده است اما هیچگاه پدافند هوایی سوریه که دارای جدیدترین سیستم های روسی مانند پانسیر و بوک هست نتوانسته جلوی این حملات را بگیرد و یا بتواند حداقل تعدادی از جنگنده های اسرائیلی را به زیر بکشد و یا سامانه های پدافندی ارمنستان شامل سامانه های مثل تورام1 نتوانست جلوی حملات پهپادی آذربایجان را بگیرد در این جنگ تور حتی نتوانست از خود دفاع کند و سامانه ای که قرار بود از یک منطقه دفاع کند حتی نتوانست از خود دفاع کند و خود شکار شد برای مثال درحال حاضر پانتسر جز مدرن ترین و جدیدترین تولیدات پدافند روسیه هست اما واقعا این سامانه هم در سوریه هم در لیبی عملکرد ناامید کننده ای داشته است به نحوی که آنقدری که خبر و فیلم هدف قرارگرفتن خود سامانه پانتسر میاید شکارهای تلیید شده ای از این سامانه نمیبینیم شاید ارزشمندترین شکار این سامانه شکار یک فروند هواپیمای نسل سه آراف4 فانتوم نیروی هوایی ترکیه باشد انتقادها از عملکرد سامانه پانتسر باعث شد تلویزیون رسمی روسیه طی یک برنامه با حضور معاون پدافند هوایی روسیه به دفاع از آن بپردازد و ضمن پخش تصاویر و فیلم هایی از هدف قراردادن تعدادی پهپاد بیرقدار ترکی در سوریه و لیبی کارشناس برنامه دلیل هدف قرار گرفتن سامانه های پانتسیر را سطح پایین آموزش نیروهای کاربر سامانه بیان کند با همه این تفاسیر روسیه قطب اول تولید انواع سامانه های پدافندی هست اما این بدان معنی نیست که غرب در این زمینه دست بسته هست برای مثال در غرب اسرائیل جز پیشگامان این بخش است و سامانه گنبد آهنین آن نظیر ندارد و عملکرد بسیار خوبی هم داشته چون رهگیری و انهدام راکت های کوتاه برد و گلوله های خمپاره سخت ترین نوع پدافند است چون این گلوله ها بسیار کوچک هستند و زمان واکنش سامانه به دلیل نزدیکی محل شلیک بسیار کم است آمریکا هم خود دارای سامانه هایی مثل تاد و پاتریوت هست تاد هنوز به طور جدی آزمایش پس نداده ولی پاتریوت در چند جنگ عملکرد نسبتا خوبی نشان داده ولی در غرب هیچکس قدرت پدافندی نیروی دریایی آمریکا را ندارد تا جایی که ناوگروه های هواپیمابر آمریکا را تبدیل به دژی محکم کرده یک ناو هواپیمابر برای دفاع از خود شش لایه پدافندی دارد که شامل اول جنگنده های برتری هوایی دوم پدافند برد بلند سری استاندارد سوم پدافند میان برد سری ریم 162 چهارم سیستم کوتاه برد و کارایی ریم 116 که تقریبا عملکرد مشابه سامانه گنبد آهنین دارد و با هر هدفی میتواند درگیر شود پنجم سامانه فلانکس ششم سیستم های جنگ الکترونیک و پرتاب کنند پوشاله برای فریب موشک های ضد کشتی است که نشان میدهد در بحث پدافند غرب چندان هم دست و پا بسته نیست با همه این تفاسیر روس ها در زمینه پدافند بسیار جلوتر از غرب حرکت میکنند و سامانه های متنوع و کارآمدی مثل اس 400 تورام2 و پانتسر و بوک ام2 تولید میکنند اما چیزی که باعث عملکرد ضعیف پدافند روس ها در جنگ ها شده اول سطج پایین تکنولوژی و توانایی های کم کشورهای کاربر این تسلیحات و دوم قدرت سرکوب پدافند و همچنین جنگ الکترونیک قوی غربی ها است باید گفت دوران سلطه روس ها بر صنعت پدافند تمام شده زمانی از غرب تا شرق جهان زیر سلطه سامانه های سام شوروی بود و فقط یکی دو کشور دیگر مثل آمریکا توانایی تولید سامانه پدافندی مثل هاوک را داشتند هاوک را فقط کشورهای ثروتمند با سطح تهدید بالا خریداری میکردند ولی سام همه جا بود اما در دهه اخیر کشورهای فراوانی دست به توسعه انواع و اقسام سامانه های پدافندی زدند چین اسرائیل کره جنوبی ترکیه آلمان فرانسه از تولید کنندگان بزرگ سامانه های پدافندی هستند

نیروی هوایی

قبل از هر صحبتی باید بیان کنم برکسی پوشیده نیست که صنعت هوایی آمریکا از صنعت هوایی روسیه و حتی در زمان جنگ سرد از شوروی بسیار جلوتر است برای نمونه زمانی که شوروی با مشکلات فراوان توانست با یک دهه تاخیر نسبت به آمریکا پرنده نسل چهار خود مانند سوخو27 را پرواز دهند آمریکایی ها هواپیمای رادارگریز اف117 را عملیاتی داشتند جالب اینکه بیش از 15 سال است اف117 پنهانکار بازنشسته شده و هنوز روس ها نتوانستند یک جنگنده پنهانکارعملیاتی کنند در هوانوردی غیرنظامی اوضاع بدتر است روس ها اگر برای جنگ بر جنگنده های خود متکی هستند ولی هشتاد درصد ناوگان مسافربری روسیه ساخت بوئینگ و ایرباس است این مسائل باعث شده عده ای تصور کنند جنگنده های روسی پرنده هایی بی خاصیت هستند که در همه جنگ ها بازی را به جنگنده های غربی باخته اند مشکل عقب ماندگی صنعت هوایی شوروی و روسیه بیشتر به تفکرات روسها برمیگردد قبلا هم ذکر شد روس ها هیچوقت براساس نیاز خود سلاح بخصوص جنگنده تولید نمیکردند بلکه وقتی آمریکایی ها یک جنگنده جدید تولید میکردند تازه روسها دنبال تحقیق و توسعه جنگنده جدیدی میرفتند که پاسخگوی جنگنده آمریکایی باشد همین باعث عقب ماندگی تقریبا یک دهه ای روس ها میشد ولی وقتی جنگنده جدید رونمایی میشد چیزی از نمونه آمریکایی کم نداشت و در بسیاری از موارد شاید برتر هم بود مثلا وقتی آمریکایی ها جنگنده های ارزان قیمتی مثل اف104 یا اف 5 برای خود و متحدان به تعداد بالا عملیاتی کردند روس ها میگ 21 عملیاتی کردند که در بسیاری از موارد برتر از اف 104 و اف5 بود و یا زمانی ستون فقرات غرب را فانتوم تشکیل میداد روس ها میگ23 را بعد از چند سال رونمایی کردند که در بعضی موارد مثل رادار و مانورپذیری بهتر از فانتوم بود درست است میگ23 چند سال دیرتر وارد خدمت شد ولی برای سال ها این دو جنگنده در برابر هم جنگیدند در عصر حاضر هم درست است اف35 به عنوان ستون فقرات آینده غرب چند سالی است عملیاتی شده اما وقتی رقیبش پگفا با یک فاصله یک دهه ای وارد خدمت شود دست کمی از اف35 ندارد و در بسیاری از شاخص ها مثل برد رادار سرعت مانورپذیری و میزان حمل سلاح دست برتر را دارد و یا حداقل برابر است اما همواره بیشترین مقایسه بین جنگنده های روس و آمریکایی در جنگنده های نسل چهارم است جایی که میگ 29 و خانوانده فلانکر از شرق و اف15 و اف 16 از غرب در برابر هم قرار میگیرند خانواده فلانکر رقیب قدری برای نمونه غربی خود ایگل هست در نسل جدید سوخو30 و 35 در رزم هوایی شاید برتر از استرایک ایگل هم باشد اما در عملیات تهاجمی استرایک ایگل هیچ رقیبی ندارد هیچ پرنده ای به اندازه میگ29 آبروی جنگنده های روسی را نبرده اما واقعا باید گفت در حق میگ 29 ظلم شده میگ 29 قرار بود به عنوان یک شکاری در یک حلقه پدافندی به عنوان آخرین حلقه سریع از روی باند بلند بشود و جنگنده دشمن را ساقط کند در چنین نقشی بسیار برتر از رقیب خود اف16 بود مانورپذیری عالی و بهتری داشت ضمن اینکه توان شلیک موشک راداری هم داشت توانی که اف16 نداشت اف16 به مرور ارتقاع پیدا کرد و قابلیت های فراوان کسب کرد و رادار و سلاح های جدیدی مثل موشک آمرام کسب کرد میگ 29 هم ارتقاع پیدا کرد و رادار بهتر و موشکی مثل آر73 و آر77 را کسب کرد که ترکیب میگ29 و آر73 به گفته منبع غربی تا سالها برنده هر نبرد داگقاتر بود اما همواره مدل ابتدایی و ضعیف ترین نسخه میگ 29 ای در جنگ ها حضور داشته و شکست خورده است در عصر جت (به چز نسل پنج) آمریکا و روس ها هم جنگده خوب و هم بد وعالی ساختند پرنده های باشکوهی مثل میگ31 اف14 ساختند ویا با پرنده ای مثل اف 104 آبروی صنعت هوانوردی خود را بردند ولی بی تردید برترین جنگنده ساخت روس ها خانواده فلانکر است این جنگنده ارتقاهای بسیار دید و مدل های متنوعی از آن تولید شد و توانایی های بسیار دارد مانورپذیری عالی رادار پرقدرت و توانایی حمل سلاح زیاد و برد بالایی دارد با این وجود در بین جنگنده های غربی وشرقی هیچ جنگنده ای نیست که مثل اف16 تمام خوبی ها را با هم داشته باشد یک جنگنده برای تمام عیار بودن باید یک پکیج از خوبی ها داشته باشد و این فقط اف16 هست که تمام گزینه های یک جنگنده برتر را با هم دارد اف16 خصوصیاتی همچون قیمت پایین سادگی تعمیر و نگهداری هزینه پایین هرساعت پرواز برد بالا توان حمل تسلیحاتی بالا مخازن سوخت تطبیقی قدرت مانور عالی سطح مقطعی نسبتا کم و توان حمل طیف وسیعی از سلاح ها و انجام طیف گسترده ای از ماموریت ها از قابلیت های این جنگنده هست به جرات نه در غرب و نه در شرق هیچ جنگنده ای چنین قابلیتی ندارد برای همین تمام کشورهای با سطح تهدیدات بالا در یک نقطه مشترک هستند و آن اف16 هست کشورهایی مثل آمریکا اسرائیل ترکیه مصر پاکستان کره جنوبی کشورهایی هستند که سال ها درگیر جنگ بودند و تجربه جنگی زیادی دارند و در عین حال اکثرا ثروتمند هم هستند

ولی به این نتیجه رسیدند بهترین جنگنده برای نبرد اف16 است نیروی هوایی فقط جنگنده نیست سلاح هایی که جنگنده ها هم حمل میکند بسیار مهم است در این بخش آمریکایی ها سلاح های پیشرفته تر دقیق تر و دوربردتری تولید میکنند ضمن اینکه تنوع بسیار بالایی دارد در غرب سلاح هایی مثل موشک بریمستون تاروس ای جی ام 154 و 158 جی بی یو 39 و 53 وجود دارد که روس ها چنین سلاح هایی با چنین کارایی ندارند روس ها در زمینه سلاح های هواپرتاب حتی عقب مانده تر از جنگنده های خود هستند و از اروپا و چین هم عقب تر هستند و هنوز استفاده گسترده ای از بمب های سقوط آزاد میکنند در بخش موشک های هوا به هوا آمریکا و روسیه شانه به شانه حرکت کردند بعضی وقت ها روس ها با آر73 برتر و بعضی وقتها آمریکا با سایدواندر ایکس دست برتر را داشتند
در بخش بالگرد تهاجمی آمریکایی ها افتخار تولید اولین بالگرد تهاجمی جهان کبرا و برترین بالگرد تهاجمی جهان لانگ بوآپاچی را دارند ولی روس ها یک محصول بی نظیر دارند که هیچ رقیبی ندارد میل24 هایند و فرزند خلف آن میل35 یکی از بی نظیرترین و بهترین بالگردهای تهاجمی جهان است زره کافی سرعت بالا و توانایی حمل هشت سرباز هایند را تبدیل به بالگردی که میتواند هم نقش یک بالگرد ضد تانک هم ترابری هم تهاجمی و هم جستجو و نجات را بهتر از هر بالگردی اجرا کند در نقش ترابری میتواند در یک منطقه جنگی با زرهی که دارد نفوذ کند و از نیروهایی که هلی برن کرده هم پشتیبانی آتش کند و در نقش جستجو و نجات میتواند با اجرای آتش دشمن را از مورد جستجو شونده دور کند و سپس نجاتش دهد این بالگرد چنان عملکرد ویرانگری دارد که مجاهدین افغان به آن لقب ارابه شیطان دادند
طی دو دهه گذشته توان هوایی کشورها یک بخش ثانویه هم پیدا کرده است و آن پهپاد است بدون هیچ چون و چرایی آمریکا از تمام کشورهای جهان در زمینه پرنده های بی سرنشین جلوتر است و هیچ رقیبی ندارد درمقابل قدرت پهپادی روس ها بسیار ضعیف است و حتی از قدرت های درجه دومی مثل ترکیه هم پایین تر هستند شاید هنوز روس ها به ارزش و توان عملیاتی پهپادها پی نبردند این درحالی است در جنگ قره باغ پهپاد نتیجه جنگ را تغییر داد آمریکا پهپادهای زیادی تولید میکند ولی نام ام کیو1 و فرزند آن ام کیو9 به دلیل تعداد بالای عملیات رزمی شناخته تر هستند والگوی بسیاری از کشورها برای تولید پهپاد شده است

عملکرد جنگنده های روس
اما چرا با اینکه روس ها جنگنده های خوب و در بعضی موارد عالی تولید کردند پس چرا در همه جنگ ها جنگنده های روس بازنده بودند مشکل از هواپیماهای روسی نیست حقیقت این است که کشورهای عربی آبروی سلاح های روسی بخصوص جنگنده های روسی را بردند اعراب ثابت کردند یک کشور کوچک مثل اسرائیل میتواند نیروی هوایی تا دندان مسلح چند کشور بزرگ را در یک روز از بین برد و یا خلبان های عراقی ثابت کردند میتوانند میگ 25 بلندپرواز را شکار اف 5 های ایرانی بکنند ویا با میراژ اف1 که از همه نظر مثل رادار موشک و مانورپذیری برتر از فانتوم های تحریمی ایران بود ولی بارها شکار فانتوم شوند اما شاید هیچ زمانی بیشتر از جنگ اول خلیج فارس برای سلاح های روسی بدنامی به بار نیاورد در آن زمان نیروی هوایی عراق از نظر بزرگی پنجمین نیروی هوایی بزرگ جهان بود و از نظر کیفیت حتی برتر از نیروی هوایی مثل چین بود این نیرو جنگنده های مدرنی چون میگ 29 سوخو 24 و میراژ اف1 داشت که توسط انبوهی از هواپیماهای میگ 21 میگ 23 اف7 سوخو22 و سوخو25 و بمب افکن هایی مثل توپولوف 16 و 22 پشتیبانی میشد اما این ظاهر ماجرا بود حقیقت این بود که تعداد زیادی از کشورهای پیشرفته غربی و عربی به یک کشور متوسط عربی از سه طرف حمله کردند مدرن ترین جنگنده عراق تعداد کمی میگ 29 از نسخه ابتدایی و ضعیف بود که باید در مقابل انبوهی از اف15 اف16 و تورنادوهای ارتقا یافته قرار میگرفت این همه ماجرا نبود آمریکا ابتدا بوسیله عکس های ماهواره ای هواپیماهای جاسوسی شناسایی و همچنین آواکس ایی3 و هواپیماهای جاسوسی الکترونیک آر سی135 خود موقعیت تمام رادارها فرودگاه ها آشیانه ها و مناطق حساس عراق را کشف کرد و به وسیله موشک های کروز از بین برد نیروی هوایی عراق سه قسمت شد بخش اول همان ابتدا و روی زمین از بین رفت بخش دوم پرواز کردند ولی عملا راداری نبود که آنها را هدایت کند هواپیماهای ای سی 130 و 135 ارتباطات رادیویی عراق را مختل کرده بودند و خلبان حتی نمیتوانست با مرکز ارتباط بگیرد هواپیماهای جنگ الکترونیک رادارهای جنگنده های عراقی را تبدیل به صفحه ای سیاه کرده بودند و عراق اصلا توان ضد جنگ الکترونیک نداشت هواپیماهایی که به قصد نبرد پرواز کردند همه شکار شدند جنگنده های ائتلاف به وسیله آواکس آنها را از همان روی باند شناسایی میکرد و خلبانان عراقی که هیچ ارتباطی نداشتند فورا شکار میشدند صدام که دید چیز زیادی از نیروی هوایی نمانده هواپیماهای باقی مانده

را به ایران فرستاد تعدادی از خلبان ها در نبود رادار زمینی و ارتباط رادیویی حتی نتوانستند به ایران برسند و گم شدند و بعد از اتمام سوخت سقوط کردند در چنین شرایطی بوده که جنگنده های آمریکایی برنده و روسی بازنده بودند اما یک سوال اگر نیروی هوایی عراق در آن زمان به جای میگ 29 اف 15 داشت میتوانست باز کاری انجام دهد یا این سلطان فقط تحت یک ائتلاف بزرگ میتواند میگ 29 ضعیف و یا میگ 23 های نسل سه کشورهای درجه سه شکار کند بیایید طور دیگری به داستان نگاه کنیم برای مثال در حال حاضر نیروی هوایی عربستان مجهز به پیشرفته ترین جنگنده های غربی مثل تایفون و اف15 هست آیا اگر یک ائتلاف بزرگ متشکل از کشورهایی مثل روسیه چین و هند ابتدا شروع به موشک باران پایگاه ها هوایی عربستان بکنند و بیشتر نیرو هوایی عربستان و شبکه پدافند را روی زمین نابود کنند سپس با جنگنده های سوخو 30 و سوخو 35 و میگ29 های ارتقا یافته از چند جهت به عربستان حمله کنند باز اف15 میتواند رکورد ده ها پیروزی بدون شکست خود را تکرار کند یا این سلطان ایگل فقط در شهر موش ها سلطان است و فقط میتواند با اف15 های مدرن و خلبان های کارآزموده اسرائیلی میگ 23 و سوخو 22 های چهل سال پیش با خلبان های همیشه بازنده سوری را شکست دهد البته شکی نیست اف پانزده استرایک ایگل یک جنگنده تمام عیار با قابلیت بسیار و برتر از تمام جنگنده های عملیاتی روسی و چینی است اما اینکه ده ها کشور پیشرفته غربی با جنگنده های مدرن خود از شمال و جنوب شرق و غرب حمله کنند و چند میگ 29 یوگسلاوی را شکار کند افتخار چندانی ندارد اما مقایسه عملکرد جنگنده های روسی و آمریکایی بهتر است نگاهی هم به ویتنام بکنیم ویتنام یک جهنم واقعی برای آمریکایی ها بود آنجا دیگر خبری از خلبان های ترسو بی انگیزه و آموزش ندیده عرب نبود هرچند در ویتنام آمریکایی ها از جدیدترین و مدرن ترین جنگ افزارهای خود بر علیه یک کشور کوچک و فقیر استفاده میکردند اما خلبان های ویتنامی نشان دادند در جنگ غیر از تجهیزات به چیزهای دیگری هم نیاز است آنها با میگ 17 نسل دوم فانتوم مدرن ترین جنگده آمریکایی را شکار میکردند ویتنامی ها ثابت کردند در یک شبکه یکپارچه پدافند شامل شکاری های رهگیر موشک های سام و توپ های ضد هوایی میتوان جلوی آمریکا هم ایستاد و میتوان هزاران هواگرد آمریکایی را به زیر کشید درست خواندید در ویتنام ویتنامی ها توانستند چندهزار هواگرد آمریکایی را به روش های مختلف سرنگون کردند (بخش عمده این هواگردها بالگرد بودند ..کمتر از 1700جنگنده در این جنگ سرنگون شد)که در بین آنها شکارهای ارزشمندی مثل بمب افکن استراتژیک ب 52 هم وجود دارد هرچند آمریکایی ها بعد از ویتنام روش جنگی خود را تغییر دادند و آمریکای فعلی با آمریکای ویتنام بسیار متفاوت است و دیگر هیچ کشوری نتوانست چنین بلایی سر آمریکا بیاورد آخرین باری که یک جنگنده آمریکایی به وسیله یک جنگنده ساخت روسیه شکار شد به سی سال پیش برمیگردد زمانی که اف18 هورنت نیروی دریایی ایالات متحده شکار موشک آر40 آکرید میگ 25 عراق شد تاکید میکنم هیچ شکی در برتری قدرت هوایی و برتری تکنولوژی آمریکا بر روسیه نیست اما باخت های جنگنده های روسی در جنگ ها را نباید پای سلاح های روسی و نشانه بدی آنها دانست در واقع سلاح های غربی هیچوقت با یک کشوری قدرتمند با تجهیزات شرقی مثل خود روس ها یا چین و یا هند نجنگیده بدون شک در یک نبرد هوایی یک خلبان روس کارآزموده با جنگنده های به روز روسی با یک خلبان سوری با جنگنده های دانگرید شده نسل سه تفاوت بسیار دارد

زرهی

محصولات زرهی و همچنین توان زرهی به دو بخش جنگ سرد و بعد از جنگ سرد تقسیم میشود در زمان جنگ سرد شوروی قدرت زرهی مطلق بود و توان زرهی خود شوروی به تنهایی از کل توان زرهی ناتو هم بیشتر بود شوروی به غیر چندین مدل تانک ده ها محصول زرهی شامل انواع نفربرها و خودروهای زرهی و خودروهای رزمی پیاده نظام مسلح تولید میکرد که بسیاری از آنها در غرب نمونه ای نداشت در طول جنگ سرد نفربر اصلی آمریکایی ها و متحدانش نفربر ام113 بود که زره بسیار کمی داشت و مسلح هم نبود اما شوروی چندین طرح مانند خانواده بی ام پی و بی تی آر داشت که مسلح به توپ سی و حتی صد میلیمتری بودند و میتوانستند ام113 را تبدیل به آهن پاره کنند در بخش ام بی تی شرایط برای غرب بدتر بود سه تانک اصلی روس ها تی 64 تی 72 و تی 80 بود که از هر نظر از تانک های غربی مانند چیفتن و ام 60 برتر بود در کمیت هم روس ها برتر بودند و نیروی زرهی شوروی چهار تا پنج برابر غربی ها بود پیمان ورشو هشتاد هزار تانک و خودروی زرهی پشت دیوار برلین در برابر ناتو چیده بود و در طول جنگ سرد بزرگترین دغدغه ناتو قدرت زرهی شوروی بود در اوایل دهه هشتاد سروکله جدیدترین محصول زرهی شوروی یعنی تانک تی80 پیدا شد این تانک با اختلاف فراوان بهتر از بهترین تانک ناتو بود غربی ها به این نتیجه رسید در یک نبرد زرهی تانک های غربی هیچ شانسی ندارد برای همین غربی ها شامل آمریکا انگلیس و آلمان کار روی نسل جدیدی از تانک ها که به نسل سه معروف است را شروع کردند این اتفاق زمانی افتاد که شوروی رمقی برای ادامه مسابقه تسلیحاتی نداشت و نفس های آخر را میکشید سه تانک مدرن و کارای غربی آبرامز چلنجر و لئوپارد2 وارد عرضه شدند اما شوروی به تاریخ پیوسته بود ده ها هزار عراده از تانک های شوروی به دست جمهوری های تازه استقلال یافته افتاد حجم این تسلیحات به حدی بود که اکراین یکی از کشورهای جدا شده شوروی سی سال است که دارد این تانک ها و نفربرها را با اسم ها و کارایی مختلف ارتقا داده و میفروشد و باز تمامی ندارد بعد از جنگ سرد روسیه بزرگترین میراث خوار شوروی بود ولی بودجه نظامی روسیه به شدت کاهش یافت و توان نگهداری از اینهمه تانک و نفربر را نداشت و مجبور شد بسیاری از آنها را بفروشد یا از خدمت خارج کند یا به شکل ذخیره نگهداری کند چون بسیاری از آنها دیگر در برابر تانک های نوین غربی حرفی برای گفتن نداشتند هرچند هنوز تی 80 کارایی بالایی داشت ولی روسیه باید دنبال تانک جدیدی میرفت که توان مقابله با تانکهای نسل سوم غربی را داشته باشد و بتواند مشتری های تسلیحات روسی را حفظ کند پاسخ روس ها تانک تی90 بود تی 90 هیچگاه نتوانست جایگاه تانک هایی مثل تی55 و یا تی72 را زمینه صادرات به دست بیاورد از همه نظر ماننده زره قدرت آتش و فناوری پایین تر از تانک های مدرن غربی بود فقط هند تعداد زیادی از این تانک را خرید درحال حاضر روس ها خود را آماده ورود تانک تی14 آرماتا میکنند که تانک آینده روس ها هست ولی تا وارد خدمت شدن و جایگزینی با هزاران تانک فعلی راه بسیار درازی دارد جالب اینکه آرماتا قرار است طی سال های آینده وارد خدمت روس ها شود ولی همین الان هم چندان برتری خواصی بر تانک های نوین غربی همچون نسل جدید آبرامز و یا لئوپارد 2ای7 ندارد و شاید تا زمانی که آرماتا کامل عملیاتی شود و جایگزین تانک های فعلی شود غربی ها تانک های جدیدتر و مدرن تری به خدمت بگیرد

طبق معمول عملکرد تانک ها روسی هم به خاطر بی کفایتی و ضعف نظامی اعراب همواره زیر سوال رفته است جایی که چند کشور عربی بزرگ که اسرائیل فقط اندازه یکی از شهرهای آنها بود (وسعت خاک در جنگ بسیار مهم هست مسئله ای که با عنوان عمق استراتژیک میشناسیم) با تانک هایی مثل تی55 به مقابله با اسرائیل رفتند تانک اصلی اسرائیل تانک سنچورین بود که بسیار ضعیف تر از تی55 بود نتیجه شکست مطلق اعراب بود اعراب برای جبران این شکست درخواست تانک تی62 بهترین تانک موجود جهان در آن زمان را کردند در بلندی های جولان نبرد زرهی سنگینی در گرفت نیروی های سوری 10 برابر نیروهای اسرائیلی بودند و به ازای هر تانک اسرائیلی چهار تانک سوری وجود داشت تانک های سوری از هر نظر هم برتر از تانک سنچورین اسرائیل بود نتیجه شکست سنگین سوری ها و اشغال بلندی های جولان بود اسرائیلی ها ثابت کردند در یک نبرد فقط تعداد نیرو و تسلیحات و مدرن بودن آنها نتیجه جنگ را مشخص نمیکند اما شاید جنگ اول خلیج فارس بیشتر آبروی تانک های روسی را برد تانک های عراقی که عمدا آنها تی72 بود و مهمترین محصول صادراتی زرهی روسیه بود حتی نتوانست یک تانک را هم شکار کند رسانه های غربی این موضوع را در بوق کردند و آن را نشانه برتری تجهیزات زرهی غربی و ضعف تانک های روسی نشان دادند اما این یک دروغ محض بود حقیقت این است عراق به عنوان یک قدرت درجه دو یا سه به جنگی نابرابر با ائتلافی از ده کشور ابرقدرت غربی رفته بود ضمن اینکه هشتاد درصد توان زرهی عراق توسط بمباران هواپیمای ائتلاف و یا توسط هواپیماهای ای10 و همچنین هلی کوپترهای آپاچی از بین رفته بود در ثانی نیروی های ائتلاف از تانک های مدرنی چون ام1 آبرامز و چلنجر استفاده میکردند درحالی که عراقی ها از تانک هایی مثل تی55 و تی62 استفاده میکردند و مدرن ترین تانک عراقی نسخه صادراتی تی72 بود که از نسخه روسی ضعیف تر بود اینها را بگذارید کنار قدرت فرماندهی و توان رزمی ضعیف نیروی های عراقی متوجه میشوید دلیل این شکست نه ضعف تانک های روسی بلکه دلیل شکست نبردی نابرابر بین بیست درصد توان زرهی عراق با تانک های نسل دوم با ده ها کشور قدرتمند غربی با تانک های نسل سوم مجهز به زره اورانیومی و گلوله های اورانیومی بود برای درک بهتر دلیل شکست های زرهی اعراب در جنگها باید به خاطرات یک خبرنگار نظامی غربی که در زمان جنگ ایران و عراق در عراق بوده و گوشه هایی از این جنگ را از نزدیک دیده را مرور کنیم ایشان در کتاب خاطرات خود درباره خدمه تانک عراقی اینگونه بیان میکند عراقی ها هیچ شناختی از جنگ افزاری (تانک) که در اختیارشان هست نداشتند فرماندهان عراقی اصلا نمیدانند چطور باید با تانک عملیات انجام داد و فقط از آن به عنوان یک توپخانه متحرک و وسیله ای برای پیشروی استفاده میکنند پرسنل تانک عراقی نمیتوانند از تمام مقدورات یک تانک استفاده کنند مثلا اصلا کارایی سیستم فروسرخ و دید در شب را نمیدانند و توان تیراندازی در شب را ندارند(البته روسها در زمینه دید در شب و دوربین دید حرارتی بسیار عقب هستند. برای نمونه تانک های غربی در اواخر دهه1970 سامانه دید حرارتی داشتند ولی روسها این فناوری را تا دهه1990 انهم به کمک فرانسه به دست نیاوردند و یا باز در حالی که در اواخر دهه1970 تانکی چون ام60 ای3 دارای رایانه کنترل اتش دیجیتال بود تانک های روسی رایانه کنترل بالستیک انالوگ داشتند)

مورد بعد برتری غرب در زمینه مهمات بود که بر میگردد به متریال  و کیفیت ساخت.. توپ105 م م تانک های غربی که تا میانه دهه1980 اصلیترین توپ نصب شده روی تانک های غربی بود مهمات های ضد زرهی شلیک میکند که با مهمات ضد زره توپ125 م م تانک های روسی برابر میکند. تنها در دهه گذشته برخی مهمات های روسی  از توپ105 م م کارایی بهتر داشتند در خالی که اختلاف قطر بین این  دو توپ  20 م م بود

نتیجه کلی

سیستم تولید سلاح در غرب با شرق متفاوت است شرکت های غربی شرکت های ثروتمند خصوصی مانند بوئینگ یا لاکهیدمارتین هستند که هزینه های سرسام آور صرف تحقیق و توسعه سلاح های جدید میکنند این شرکت ها برای اینکه در رقابت باقی بمانند همواره سعی میکنند سلاح های جدید مدرن با کیفیت و کارا تولید کنند البته به این معنی نیست که چون خصوصی هستند میتوانند هرکاری بکنند و یا هر سلاحی را به هرکشوری بفروشند بخش تحقیق و توسعه سلاح های این شرکت ها محرمانه و زیر نظر پنتاگون و سیا فعالیت میکنند و بدون اجازه کنگره آمریکا حق فروش سلاح ندارند اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم آمریکایی ها همواره در فروش سلاح حتی به کشورهای دوست و متحد خود بسیار سختگیرانه و محتاطانه عمل میکنند و هر سلاحی را به هر کشوری نمیفروشند و همواره در فروش سلاح مسائل سیاسی و منطقه ای را بررسی میکنند و چندان علاقه ای به صدور تکنولوژی و دادن امتیاز حق تولید ندارند حتی در بعضی از موارد از فروش یک سلاح یا تکنولوژی یک سلاح به اسرائیل هم جلوگیری میکنند یا مثلا اگر خریدار سلاح کشوری مثل پاکستان باشد به راحتی سلاح نمیفروشند و یا به اعراب اف 35 نمیفروشد و یا برای فروش سلاح به تایوان دغدغه های چین را در نظر میگیرد (مثل چین نیستند که ادعای دوستی با ایران را دارد و خط تولید و تکنولوژی موشک بالستیک در عربستان راه اندازی میکنند ) آمریکایی ها در بیشتر مواقع سلاحی که به خریداران میفروشند عملکردی مشابه نمونه در خدمت ارتش خود آمریکا دارد ولی همواره سلاح های صادراتی روس ها نمونه های ضعیف و دانگرید شده از نمونه ارتش خود روسیه است اما شاید بزرگترین و بهترین سلاحی که آمریکایی ها دارند و روس ها از آن بی بهره هستند ناوهای هواپیمابر اتمی و در کل نیروی دریایی قدرتمند آمریکا است که دست بلند ونیروی استراتژیک آمریکایی ها هست و با آن میتوانند به همه جای جهان لشکر بکشند توانی که روس ها ندارند در جنگ سوریه مشخص شد برای حمله به کشوری مثل سوریه که نزدیک روس ها هم هست احتیاج به عبور از آسمان ایران و یا ایجاد پایگاه در ایران دارند تولید سلاح در روسیه توسط شرکت های دولتی و یا نیمه دولتی است که با بودجه کم دولتی سعی میکنند یک سلاح ارزان قیمت تولید کنند که نیاز ارتش را براورده کنند البته بعضی از این سلاح ها مانند کلاشنیکف آر پی جی و یا گراد سلاح های بسیار موثر و کاربردی از آب در میایند درست است که همواره در تقابل سلاح های روسی و آمریکایی سلاح های روسی شکست خوردند ولی همواره در جنگ ها سلاح های آمریکایی را خود آمریکایی ها یا کشورهای قوی مثل اسرائیل استفاده میکنند ولی سلاح های روسی همواره در دست کشورهای ضعیفی مثل عراق یا سوریه بوده شاید اما موضوعی که سلاح های آمریکایی را تبدیل به سلاح های برتر کرده فناوری برتر غرب است سلاح های غربی کیفیت بهتر و دقت بالایی در برد بلند دارند همین مسئله دست آمریکا را در جنگها بلندتر کرده میتواند از دو هزار کیلومتر دورتر از مرزهای یک کشور دست به حمله با دقت یک متر بزند و جنگنده های آمریکایی سلاح های دو ایستایی حمل میکند که روس ها ندارند و یا دقت و کیفیت مدل آمریکایی را ندارد مسئله بعدی قدرت پهپادی فوق العاده آمریکایی ها هست توانی که به این کشور قدرت آتش دائمی میدهد یعنی یک پهپاد میتواند ساعت ها و حتی روزها در یک منطقه کشت بزند و به هر هدفی حمله کند اما روس ها در زمینه پهپادی بسیار عقب هستند
تولید سلاح همواره در قبضه دو قدرت بلوک شرق و غرب یعنی آمریکا و روسیه بوده است اما چند سالی هست یک مدعی بزرگ وارد میدان شده است که بسیار متفاوت است چین کشوری که همه شرایط برای تبدیل شدن به بزرگ ترین تولید کننده سلاح و همچنین تبدیل شدن به بزرگ ترین ابرقدرت جهان را دارد چین به هیچ وجه شبیه به روسیه نیست نیروی کار ارزان و فراوانی دارد و از همه مهم تر پول زیادی دارد اقتصاد و مسائل مالی نقش اول در تبدیل یک کشور به قدرت جهانی و تولید کننده سلاح دارد چون هزینه تحقیق توسعه و راه اندازی خطوط تولید بسیار هزینه بر است اقتصاد همان چیزی هست که شوری را 15 تکه کرد چین در سال های گذشته تلاش زیادی کرده تا تکنولوژی های های تک را بدست بیاورد و موفق هم بوده درحالی که روس ها هنوز نتوانسته اند جنگنده نسل پنج خود را عملیاتی کنند چینی ها دو جنگنده نسل پنج در دست دارند و چندین ناو هواپیما بر در خدمت یا درحال توسعه دارند توانی که روس ندارند

تولید سلاح یک صنعت بسیار سود آور است شما میتوانید یک گلوله توپ چند ده کیلویی را گرانتر از قیمت یک خودرو که کلی تجهیزات و امکانات دارد بفروشید البته به شرطی که تکنولوژِی و زیر ساخت آن را داشته باشید برای همین شرکت هایی مثل دوو یا سامسونگ که زمانی ماشین یا تلویزیون تولید میکردند تولید کننده جنگ افزار شدند و یا ترکیه رو به تولید سلاح آورده است این صنعت بسیار سودآور است چون اگر زیر ساخت و تکنولوژی آن را داشته باشید به جای اینکه یک تن مواد اولیه مثل آلومینیوم و پلاستیک را تبدیل به یک اتومبیل 20 هزار دلاری کنید آن را تبدیل به یک پهپاد بیست میلیون دلاری میکنید
در بین پانزده شرکت بزرگ تولید سلاح جهان پنج شرکت اول آمریکایی هستند که درصدر لیست شرکت لاکهید مارتین بواسطه تولید و فروش اف 35 و اف16 و دیگر محصولات اول و سپس بوئینگ و نروث روپ گرومن وجود دارد بزرگترین صادر کنندگان سلاح در جهان آمریکا با 37 درصد و سپس روسیه فرانسه آلمان چین انگلیس قراردارند و بزرگترین خریداران عربستان هند مصر استرالیا و چین هستند

برای عضویت در اینستاگرام جنگاوران اینجا را کلیک کنید

مقالات مشابه

تفاوت تانک های روسی با تانک های غربی

وجه تمایز تانک های غربی و شرقی در دوران جدید 

مقایسه های مختلف بین تسلیحات مختلف روسی و امریکا را اینجا بخوانید