با قدرتمندترین توپ عملیاتی جهان نصب شده روی یک تانک یعنی توپ Rh-120 آشنا شوید

توپ بدون خان  120 میلی متری راین متال یا به اختصار Rh120 یک توپ  بدون خان  120 میلی متری است که در اصل برای استفاده در تانک های  ام بی تی و تانک های متوسط  در نظر گرفته شده است. این توپ توسط شرکت آلمانی راینمتال توسعه یافته وتوسط شرکت تابعه آن Rheinmetallwaffe Munition که بخشی از بخش دفاع راین متال است تولید می شود .

این توپ اولین توپ بدون خان مدرن است که پس از جنگ جهانی دوم در دنیای غرب برای تانک ها  توسعه یافت. این توپ  ابتدا به عنوان سلاح  اصلی  تانک لئوپارد 2 آلمانی معرفی شد و بعداً در تانک ام1 آبرامز آمریکا و سایر انواع تانک مورد استفاده قرار گرفت و اکنون در ارتش بسیاری از کشورها در خدمت است این توپ . تا کنون در دو نوع L/44 و L/55  ساخته شده است.

با تشدید جنگ سرد و ظهور تانک های  جدید از طرف پیمان ورشو ، در اواسط دهه 1960 شک و تردید بسیار در ارتش المان در مورد اینکه آیا توپ های موجود، به ویژه توپ های 105 میلی متری که به طور گسترده در ان زمان روی تانک های ناتو  مورد استفاده قرار می گرفت کارا هستند و یا خیر شکل گرفت.

توپ105 م م انگلیسی ال7 که در ان زمان روی تانک های المانی لئوپارد1، امریکای ام48 و ام60 و انگلیسی چون سنجورین استفاده میشد بسیار کارامد بود ولی این کش وجود داشت که با ورود تانکی چون تی64 و تی72 این توپ دیگر کارایی لازم را نداشته  از جمله اینکه دو تانک جدید شوروی دارای یک توپ125م م نیز بودند

در ان زمان امریکا و المان یک پروژه جدید با نام ام بی تی70 برای ساخت یک تانک جدید را در دستور کار داشتند که به زودی به شکست انجامید و در سال 1969 لغو شد.  این تانک قرار بود مجهز به  توپ152 م م باشد  که یک موشک ضد تانک  هدایت شونده  ام جی ام 51 را شلیک میکرد  .بعد از پایان این برنامه راین متال تصمیم گرفت مسیر جدیدی را در توسعه توپ در پیش بگیرد

توپ بدون خان ۱۲۰ میلی متری L/44 با همکاری نزدیک با ارتش آلمان به طور خاص برای استفاده در  تانک لئوپارد ۲ که در آن زمان در حال توسعه بود، ساخته شد . کار تحقیق و توسعه در راین متال در سال 1965 تحت رهبری رایموند ژرمرشاوزن آغاز شد و ده سال طول کشید تا عملیاتی شود . پس از تنها دو سال توسعه، راین متال توانست ثابت کند که  توپ بدون خان   میتواند مهمات انرژی جنبشی را با دقت و قدرت بیشتری از یک  توپ خان دار شلیک کند

هنگامی که این توپ  در سال 1975 آماده شد، راین متال و سازندگان تانک  در یک مقایسه سه ملیتی نشان دادند که نسبت به رقبای غربی خود، یعنی تفنگ 105 میلی‌متری آمریکا (همان توپ ال7 انگلیسی که در امریکا تولید شده بود) و توپ 120 میلی‌متری بریتانیا(که  روی چیفتن نصب شده بود)، برتری دارد

توپ L/44 راین متال دارای کالیبر 120 میلیمتر و طول لوله 44 (5.28 متر ) است. وزن لوله توپ  1190 کیلوگرم  و در نسخه نصب شده روی تانک ابرامز  کل توپ  3317 کیلوگرم  وزن دارد، در حالی که لوله جدید روی نسخه ال55،  1.5 متر طولانی تر. تخلیه کننده گاز و آستین حرارتی تفنگ، که برای تنظیم دمای لوله طراحی شده است، از پلاستیک تقویت شده با شیشه ساخته شده است، در حالی که لوله دارای روکش کرومی برای افزایش عمر لوله است. در ابتدا عمر لوله 1500 گلوله بود، اما با پیشرفت‌های اخیر در فناوری پیشرانه، عمر متوسط ​​حتی بیشتر  نیز شده است.مکانیسم پس زدن اسلحه از دو کندکننده هیدرولیک و یک مجموعه هیدروپنوماتیکی تشکیل شده است.

نسخه ها

نسخه L-44

تولید لئوپارد 2 آلمان و توپ  120 میلی متری جدید در سال 1979 آغاز شد. اگرچه ام 1 آبرامز آمریکایی در ابتدا به اسلحه 105 میلی‌متری M68A1 (نسخه‌ای از L7) مجهز بود ولی  ارتش ایالات متحده برنامه‌ریزی کرده بود که تانک را با یک توپ بزرگتر در نسخه های بعدی تجهیز کند و برجک تانک برای قرار دادن یک توپ  120 میلیمتری بزرگتر از اول طراحی شده بود..نسخه جدید مجهز به توپ120 م م ال44 در سال 1985 وارد خط تولید شد.این توپ همان ال44 بود که در امریکا با نام ام256 ساخته شد و سازنده ان در امریکا  شرکت Watervliet Arsenal  بود . تانک تایپ 90 ژاپنی و تانک کا1 ای1 کره جنوبی دیگر تانک های مجهز به این نسخه هستند.هر دو این توپ را در داخل تولید کردند و تانک تایپ90 مجهز به یک سیستم بارگذاری خودکار از پشت برجک است در حالی که خود نسخه المانی دارای سیستم بارگذاری دستی است که بین 8 تا12 گلوله بر دقیقه اتش کند

نسخه L-55

ظهور تانک‌های جدید شوروی مانند T-80B در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 منجر به توسعه فن‌آوری‌ها و سلاح‌های جدید برای مقابله با تهدیدات جدید شد. T-80B قدرت اتش   بیشتر داشت  و دارای زره  کامپوزیت چند لایه بود. تی72 بی نیز در دهه1980 وارد خدمت شد که دارای زره بیشتری بود. هر دو مدل درهمان دهه مجهز به زره واکنشی کنتاکت1 و 5 شدند که حفاظت زرهی انها را افزایش میداد

دولت آلمان توسعه تانک جدید  لئوپارد 3 را آغاز کرد، اگرچه پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی این برنامه  لغو شد.. در 29 اکتبر 1991، دولت های سوئیس، هلند و آلمان موافقت کردند که در توسعه یک برنامه نوسازی برای لئوپارد 2 همکاری کنند. بخشی از این برنامه شامل معرفی یک توپ 120 میلی متری  با لوله بلندتر بود که حداکثر برد  توپ را 1500 متر  افزایش می دهد. لوله بلندتر به مهمات اجازه می دهد تا به سرعت های بالاتری دست یابند. برای مثال، مهمات انرژی جنبشی جدید می تواند به سرعتی در حدود 1750 متر بر ثانیه (5700 فوت بر ثانیه) برسد. که 25 درصد بیشتر از لوله قبلی بود

این نسخه در برخی نسخه های لئوپارد2  مانند نسخه A6 و A7 نصب شد ولی   Leopard 2E اسپانیایی،  و نسخه  2HEL یونانی ، Leopard 2SG سنگاپوری ،  از دیگر استفاده کنندگان از این توپ هستند

RH-130

راین متال در ژوئن 2016 در نمایشگاه  Eurosatory 2016 یک  توپ 130 میلیمتری  با نام ار اچ130  معرفی کرد  که نسخه بزرگتر ار اچ120 است .  توسعه  این توپ در سال 2015 با بودجه داخلی اغاز شد.این طرح  در پاسخ به معرفی نسل جدید تانک های روسی یعنی تانک تی14 ارماتا انجام شد. تانک آرماتا  در می2016 تکمیل شد.

توپ  بدون خان  130 میلی متری جدید دارای لوله بدون خان  با روکش کرومی میباشد . در مقایسه با تفنگ 120 میلی‌متری 2700 کیلوگرمی، 130 میلی‌متر دارای یک لوله 1400 کیلوگرمی و وزن کامل 3000 کیلوگرمی  با احتساب سیستم پس زدن است.

مقایسه مهمات

راین متال در حال توسعه یک مهمات انرژی جنبشی نسل جدید  برای این توپ130 میلیمتری است که یک مهمات هسته  تنگستنی با طول بیشتر برای این توپ فراهم میکند  . این مهمات جدید از توپی شلیک میشود که تنها8 درصد کالیبر بزرگتر نسبت به یک توپ120  م م دارد ولی میزان نفوذ ان تا50 درصد  افزایش یافته و احتمالا نخستین مهمات ضد زره است که بالای 1000 م م در زره میتوان نفوذ کند

این توپ دارای سیستم گلوله گذاری خودکار زنجیره ای از پشت برجک است. 130 میلیمتر برای تجهیز سیستم اصلی رزم زمینی (MGCS) طراحی شده است که شامل  تلاش مشترک بین آلمان و فرانسه برای تولید جانشینی برای  تانک های لئوپارد2 و لگرک  است که احتمالا بین سال های 2025-2030 عملیاتی  می شود.این توپ در سال 2020 از یک تانک چلنچر2 با برجک جدید ازمایش شد .در ژوئن 2022، راینمتال  از تانک کا51 پانتر بر اساس شاسی لئوپارد 2 و برجک بازطراحی شده با این توپ رونمایی کرد

“”””

مهمات خرج گود(یا انفجار قوی ضد زره):درون کلاهک یک تکه  فلز معمولا از جنس مس  است که بعد از انفجار به شکل مذاب در می اید  به طرف زره تانک پرتاب شده و زره را سوراخ میکند. در این روش مواد مذاب با سرعت صوت به زره برخورد کرده ،ان را  سوراخ و وارد تانک میشوند(اگر اینقدر  قدرت نفوذ داشته باشند که بتوانند تمام زره تانک را بشکافد و وارد تانک شود  )این نوع مهمات بر روی تمامی موشک ها  و راکت های  ضد تانک مثل ار پی جی و یا تاو و یا کورنت  نصب است  اگرچه برخی گلوله های توپ نیز  دارای  چنین  کلاهکی هستند. اسم انگلیسی این کلاهک ها HEAT است

مهمات انرژی جنبشی :مهماتی دارت شکل بدون مواد منفجره از جنس فلز سخت مانند  فولاد ، تنگستن و یا و اورانیوم  که با سرعت بیش از سه و یا پنچ  برابر سرعت  صوت و یا بیشتر شلیک شده به بدنه تانک برخورد کرده  و در درون زره تانک نفوذ میکند(سرعت صوت 343 متر بر ثانیه است). این مهمات در لحظه برخورد بر اثر سرعت برخورد و گرمای تولید ، به ان بخشی که میخورد  ذوب کرده  و وارد بدنه می شود. اگرچه مواد منفجره ندارد ولی ورود به تانک و کانه کردن یک تکه فلز سخت با طول بالای پنچاه سانتیمتر خدمه را تک تکه و باعث انفجار مواد منفجره درون تانک می شود.نام انگلیسی این مهمات (APFSDS) می باشد

مهمات انفجارقوی :مهمات انفجار قوی ترکش شونده برای استفاده بر ضد ساختمانها  که HE نیز خوانده می شوند”””

مهمات ها قابل شلیک از توپ ار اچ120

انواع گلوله ها برای این توپ توسط  راین متال ساخته شده است. برای  نمونه  لئوپارد 2 با مهمات  انرژی جنبشی DM23 مجهز شده بود، که بر اساس مهمات 105 م م ام111  اسرائیلی ساخته شده  که خود یک کپی از  مهمات ام735  آمریکایی بود. دی ام23 در نهایت با دی ام 33  جایگزین شد که توسط ژاپن، ایتالیا، هلند و سوئیس نیز استفاده  شد. DM33 دارای یک سابوت آلومینیومی سه قسمتی و یک بدنه  تنگستن دو قسمتی است و گفته می شود که می تواند در 470 میلی متر زره فولادی را در برد 2000 متری  نفوذ کند.دی ام43  دیگر مهمات انرژی جنبشی برای این تانک است که به طور مشترک بین آلمان و فرانسه ساخته شده است. معرفی نسخه ال55 با لوله  بلندتر با معرفی یک مهمات  انرژی جنبشی جدید به نام DM53 همراه شد. با پرتابه شامل سابوت با وزن 8.35 کیلوگرم با سرعت دهانه  1750 متر در ثانیه ، DM53 دارای برد درگیری مؤثر تا 4000 متر است.توسعه بیشتر،  منجر به ساخت دی ام 63 شد

کره جنوبی و ژاپن نیز از کشورهای هستند که برای این توپ مهمات های انرژی جنبشی تنگستنی با توان نفوذ در بالای 550  م م زره تولید کرده اند

ایالات متحده برای این توپ مهمات انرژی جنبشی با  اورانیوم ضعیف شده (DU) ساخته است. ام829 نام این مهمات است .نسخه بهبود یافته ان ام 829 ای1 است که طی جنگ اول خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفت.این نسخه  به دلیل عملکرد خوب رزمی آن در طول جنگ خلیج فارس علیه تانک های T-55، T-62 و T-72 عراق، “گلوله نقره ای” نامیده شد. سری M829 در سری  مهمات های  اورانیوم ضعیف شده قرار دارد .در سال 1998، ارتش ایالات متحده M829A2 را معرفی کرد که کارایی بسیار بهتری داشت و در ادامه نسخه های A3 و A4 ان نیز ساخته شد.

از دیگر مهمات های طراحی شده برای این تانک توسط المان و امریکا میتوان به

مهمات دی ام 12 که یک مهمات خرج گود ضد زره است

مهمات ام830 یک مهمات انفجار تکش شونده که نسخه های پیشرفته ان دارای فیوز قابل تنظیم برای نفوذ و انفجار و یا انفجار در اسمان است

مهمات ام1028 که یک مهمات ساچمه ای است که عملکرد مشابه مهمات گلوله یک شاتگان را دارد که شامل 1000 ساجمه تنگستنی 10 م م است

همچنین تاکنون برای این توپ  یک موشک ضد تانک لوله پرتاب نیز ساخته شده که ساخت اسرائیل است این موشک هدایت لیزری با برد 6000متر با نام لاهات از تانک مرکاوا شلیک می شود .توپ مرکاوا اگرچه یک توپ اسرائیلی است ولی بر اساس توپ المانی ساخته شده است

مهمات های شلیک شده از این توپ

و لیست مهمات های شلیکی از توپ ام 265 امریکایی

مقالات مشابه

توپ های نصب شده روی تانک ها در جهان

برای عضویت در اینستاگرام جنگاوران اینجا را کلیک کنید