تانک

تانک سبک AMX-13 ساخت فرانسه

تانک سبک AMX-13 ساخت فرانسه

فرانسه در دهه 1950 روی چندین تانک از تانک متوسط تا سنگین کار کرد. فرانسه نیاز به تانک داشت مدتی دست به خرید تانک از امریکا زد ولی به دلیل بسیار طرح های داخلی ان به تولید نمی رسید که شاید بر میگشت به عدم وجود یک تفکر درست پشت داستان طرحی این تانک ها.چندین طراحی برای ساخت تانک های بزرگ مانند ای ام ایکس50 از دور خارج شد و در نهایت طرح ساخت دو تانک سبک بود که در دهه 1950 درفرانسه مورد پسند قرار گرفت. یکی از این طرح های طرحی با نام AMX-13 بود

ساخت یک تانک سبک شناسایی و سریع که دارای توپی برای درگیر با تانکهای سنگین تر باشد در سال 1946 یعنی یک سال بعد از پایان جهانی دوم اغاز شد.اولین پیش نمونه در سال 1948 اماده شد که شامل یک تانک کوچک سبک با 5 چرخ در هر سمت و یک خورشیدی بزرگ در هر سمت در جلوب که دارای سه خدمه بود. از انجایز که فرانسوی ها به دنبال یک تانک سبک کوچک بودند از این رو برای کاهش اندازه برجک گلوله گذار را حذف و به جای ان یک سیستم بارگذار خودکار نصب کردند .اولین نمونه تولید البته مجهز به برجکی با یک توپ 75 م م در سال 1952 وارد خدمت شد

AMX-13

ای ام ایکس13 یک تانک سبک شناسایی ( با نقش ثانیه زره کوب) با وزن 13 تا14 تن است. واقعا نسبت به تانک های زمان خود بسیار سبک بود حتی نسبت به تانک های سبک شناسایی ان دوران. دارای سه خدمه است که شامل راننده که در جلو سمت چپ قرار میگرفت که توسط یک پیرکوب ساده به بیرون دید داشت.

فرمانده و توپچی در درون برج قرار میگرفتند. فرمانده سمت چپ و توپچی سمت راست و بین انها سلاح اصلی قرار داشت….توپچی دارای یک سایت درجه بندی شده است L794D با قابیلت درشت نمایی هشت ایکس بود و از یک مسافت یاب لیزری از دهه 1960 استفاده می کرد . سایت در سمت چپ برجک کنار توپ قرار دارد. البته توپچی دو پیرسکوب نیز روی برجک برای دید رو به بیرون دارد و از طرفی یک دریچه روی برجک به بیرون راه دارد

فرمانده نیز دارای یک دریچه برامده روی برجک است که دور تا دور ان دریچه برای دید رو به بیرون کشیده شده و یک سایت با قابلیت درشت نمایی تا 6 ایکس البته رو به جلوی درچه در اختیار ان است. تانک هیچ سامانه رزم شبانه ای ندارد اگرچه برخی بعدها مجهز به سامانه نسل اول منفعل دید شبانه شدند

تانک دارای یک موتور بنزینی است. این موتور در جلوی تانک سمت راست کنار راننده است و دارای 250 اسب بخار قدرت است. داشتن موتور بنزینی یک ضعف است زیرا در صورت نفوذ مهمات و اتش سوزی ، اتش غیر قابل کنترل می شود .تانک دارای یک گیربوکس دستی 5 سرعته است که شامل چهار دنده رو به جلو و یکی دنده عقب است. بیشترین سرعت این تانک به 60 کیلومتر در ساعت در جاده است و برد ان باز در جاده 400 کیلومتر است.تانک480 لیتر سوخت حمل میکرد

تانک دارای سیستم گلوله گذاری خودکار در برجک بود..پایین برجک به روش ریختگری ساخته شده بود و عقب ان و محل قرار گیری مهمات جوشکاری شده بود . در برجک این تانک چندین توپ بسته به مدل نصب شد ولی اولین و پرتعداد ترین نسخه های تولید دارای یک توپ سرعت بالای 75 م م ساخت خود فرانسه بود .برج دارای یک موتور برقی با سرعت چرخش 30 درجه در ثانیه بود و میتوانست توپ را تا 12 درجه به طرف بالا و 8 درجه به طرف پایین دهد و البته یکی از مشکلات این توپ نداشتن یک تثبیت کننده برای شلیک در زمان حرکت بود

بارگذار خودکار ، یک بارگذار زنجیره ای بود ، این بارگذار شامل دو مخزن در پشت برجک هر یک با 6 گلوله مجموع 12 گلوله بود .مهمات توسط یک سیستم گلوله گذاری خودکار هیدرولیک از درون مخزن خارج شده و وارد لوله می شود و بعد شلیک پوکه به شکل خودکار از طریق یک دریچه در عقب برجک خارج می شود.سیستم تا 12 گلوله در دقیقه لود میکرد ولی از جمله مشکلات این توپ این بود که اگرچه تا 32 گلوله درون تانک حمل می شود ولی تنها 12 تای انها در خشاب بود و باقی درون بدنه ذخیره بودند. چون ظرفیت خشاب کم بود 12 گلوله به سرعت تمام می شود و البته بارگذاری مهمات از درون شاسی به درون مخزن هم زمان بر بود

 

حدود 2000 عراده از تانک های ساخته شده از که توپ 75 م م استفاده میکردند ..از سال 1965 یک توپ 90 م م جای توپ75 م م را گرفت. در ارزیابی های ارتش فرانسه مشخص شد توپ 75 نمیتواند زره تانک های شوروی را سوراخ کند از این رو انها توپ 90 م م را روی این تانک نصب کردند .توپ90 م م مهمات خرج گود با توان نفوذ در 260 تا290 م م زره مهمات انرژی جنبشی با توان نفوذ در 350 م م زره را حمل میکرد و البته مهمات انفجار قوی ترکش شونده نیز حمل میکرد.این نسخه به جای 12 گلوله درون خشاب 11 گلوله حمل میکرد..نسخه مجهز به توپ 90 م م، AMX-13/90 نیز خوانده می شود.. هر دو مدل دارای دو مسلسل 7.62 م م یکی روی برجک و دیگری هماهنگ با توپ اصلی بود که در مجوعه 3600 گلوله برای انها حمل میکرد…همچنین تانک در هر سمت برجک دارای دو لوله نارنجک انداز دود زا بود

خوب با در نظر گرفتن وزن کاملا مشخص است ، این تانک زره بسیار کمی دارد .تانک از فولاد ساخته شده بود . از جلوی برجک تنها 40 م م زره داشت این به این معنی بود که یک توپ 25 و یا 30 م م نیز به راحتی میتوانست زره را سوراخ کند.از کنار برجک25 م م و در جلوی شاسی10 م م. خوب ارقام بسیار کم است البته این تانک واقعا کوچک و کم ارتفاع است و برجک ان پهنای کمی دارد از این رو هدف قرار دادن ان دشوار بود اگرچه هر سلاح ضد تانک و یا توپی به ان موثر است.بعدها فرانسوی های بسته زرهی 650 کیلوگرمی برای افزایش حفاظت روی این تانک نصب کردند که البته چندان موثر نبود

ای ام ایکس13 نسخه های بسیار داشت

ای ام ایکس 13 مدل 1951 : این نسخه که ای ام ایکس 13/75 نیز نامیده می شود اولین نسخه تولید بود که حدود 500 دستگاه از ان تولید شد و دارای توپ75 م م بود . این توپ بر اساس توپ المانی کی دبلیو کی75 ساخته شده بود که روی تانک مشهور المانی چون پانتر نصب شده بود

AMX-13/75

ای ام ایکس13 اف ال 11: در سال 1954 به دلیل اینکه تانک زره کمی داشت این نسخه با افزایش زره برجک تولید شد که مشابه نسخه قبلی بود تنها زره بیشتری داشت

ای ام ایکس13 با برجک ام24 چافی: این نسخه دارای برجک تانک امریکای ان24 چافی بود. ام24 خود یک تانک سبک که دارای برجکی با سه خدمه و یک توپ 75 م م بود.حدود 190 تانک با این برجک ساخته شد. در واقع فرانسه تانک ام24 را از امریکا خریداری کرده بود وبرجک را برداشت و روی شاسی ای ام ایکس13 گذاشت

ای ام ایکس13 -ام24 …در تصویر بالا نسخه 13/75 و در پایین همان نسخه با برجک تانک امریکایی ام24

 

ای ام ایکس 13 /90: در دهه 1960 ورود به خدمت تانک ام بی تی ، ای ام ایکس30 که ساخت فرانسه بود، تانک امریکا ام47 نیز از خدمت خارج شد بود ، فرانسه در درگیری زرهی با توپ75 م م شانسی نداشت از این رو دست به نصب توپ 90 م م روی این تانک زد .طی ارتقا انجام شده غیر نصب توپ90 م م ، تانک مجهز به سامانه دید حرارتی و مسافت یاب لیزری نیز شد .این نسخه را اف ال12 نیز می نامند

AMX-13/90

ای ام ایکس13 – تی75/ اس اس11: این نسخه در واقع یک ترکیب برای جبران ضعف ضد زره ، نسخه مجهز به توپ75 م م بود که مجهز به چهار موشک ضد تانک هدایت سیمی در خط دید کاربر اس اس 11 بود. این موشک ساخت فرانه بود که 30 کیلوگرم وزن و دارای برد 3000 متر بود و تا 600 م م زره نفوذ میکرد.این نسخه در سال 1963 وارد خدمت شد

ای ام ایکس 13/105: این نسخه در واقع شامل تمامی نسخه های که مجهز به توپ105 م م میباشند را شامل می شوند. اولین بار خود فرانسوی ها در دهه 1960 دست به ارتقا تعدادی از نمونه های موجود و تجهیز انها به توپ105 م م زدند ولی در ادامه بسیاری از کشور دست به ارتقا و نصب این توپ جای توپ 75 و 90 م م زدند. توپ 105 م م نصب شده روی این تانک توپ فرنسوی CN-105-57 است که 1.2 تن وزن داشته و دارای یک فشار شکن بر روی سر لوله است. این نسخه هم میتواند مهمات های بسیار حمل کند و گفته می شود مهمات انرژی جنبشی ان توان نفوذ در 360 م م زره را داشت . این توپ دست کم تانک های چون تی55 و تی62 شوروی را حرفی بود. یک نسخه با نام ای ام ایکس105 مدل 1987 نیز در خود فرانسه در دهه 1980 نمایش در امد که شامل مسافت یاب لیزری توپ 105 م و زره بیشتر بود

AMX-13/105

بر اساس شاسی این تانک چندین سامانه نظامی دیگر نیز ساخته شد که شامل

AMX-VCI: نسخه نفربرر که در واقع فاقد برجک بود و دارای یک سقف بلند برای جا دادن 8 سرباز درون خود بود و بر روی بدنه مجهز به یک مسلسل 7.62 م م بود

ای ام ایکس -105: نسخه هویتزر 105 م م خود کششی مجهز به یک توپ 105 م م با وزن 15 تن که گلوله های 21 کیلوگرمی را تا برد 14 کیلومتری اتش میکرد. دست کم 580 عراده از ان برای ارتش فرانسه ساخته شد

ای ام ایکس -155: یک هویتزر خودکششی بر اساس شاسی این تانک که از یک توپ 155 م م استفاده میکرد

ای ام ایکس- دی سی ای: یک نسخه پدافند هوایی بر اساس شاسی این تانک شامل دو توپ 30 م و روی یک برجک مجهز به سیستم هدایت راداری که از یک رادار چند منظوره روی برجک خود استفاده میکرد

 

ای ام ایکس پر فروش ترین و پرتولید ترین تانک فرانسوی ها بود به شکلی که 7700 عراده از ان تولید شد که 4300 عراده ان صادر شد. این تانک بین سالهای 1952 تا 1987 در خط تولید بود .از طرفی این تانک در بین تانکهای ساخت فرانسه بیشتر از همه نیز به خود جنگ دیده.

اسرائیل به شکل گسترده ای در دو جنگ از این تانک بهره برد. اسرائیل 180 عراده از این تانک را در سال 1956 از فرانسه خرید. در ان دوران غیر انگلستان و فرانسه ، کسی به اسرائیل سلاح نیم فروخت از این رو انها مجبور به خرید یک تانک سبک شدند و از ان در خط مقدم به عنوان یک تانک اصلی در قالب تیپ 7 زرهی استفاده کردند .اسرائیل تا سال 1967 در مجموع 400 عراده از این تانک به دست اورد. طی جنگ سال 1967 متوجه شد توپ 75 م م ان کارایی در برابر تانک های چون تی54 و یا استالین 3 که توسط مصر استفاده می شد ندارد از این رو طی ارتقا دست به نصب توپ فرانسوی 105 م م و یک سیستم اتش جدید ساخت البیت سیستم زد.این تانک در جنگ سال 1973 عملکرد بهتری به دلیل توپ 105 م م داشت حتی در جولان تانک تی62 را نیز شکار کرد . حضور محدود در عملیات در لبنان درسال 1982 داشت زیرا در ان زمان دیگر واقعا اسرائیلی نیاز به این تانک نداشت

هند طی درگیر با پاکستان در سال 1965 از این تانک استفاده کرد. پاکستان تانک های امریکای چون ام47 و ام48 مجهز به توپ90 م م داشت(این دو تانک در ایران نیز خدمت میکنند) .پاکستان تلفات زرهی بالای داد البته بیشتر به دلیل تاکتیک های زرهی بد زیرا درست برنامه هایشان اجرا نشد ولی در این جنگ نیز توپ 75 م م این تانک نشان داد کارایی خوبی ندارد ولی برای پشتیبانی اتش از پیاده نظام بد نبود. هند بعدها تعداد را به توپ 90 م م تجهیز کرد

لبنان نیز طی چندین سال جنگ داخلی از این تانک استفاده کرد

همچنین چندین کشور دارای این تانک همچنان ان را در خدمت دارند که البته اکثرا در امریکای جنوبی هستند جای که این تانک به دلیل سبک بودن و البته ارزان بودن مشتری بسیار داشت.ارژانتین،اکوادور، پرو و ونزوئلا همچنان این تانک را در ان نقطه در جهان در خدمت دارند. دراین میان پرو دست به ارتقا این تانک زده .

دو نمونه ارتقا روی تانکهای پرو انجام شد. تعدادی از انها که دارای توپ 75 م م بودند با برداشتن برجک مجهز به دو تا سه موشک ضد تانک روسی کورنت شدند و البته در کنار یک مسلسل 12.7 م م برونینگ و تعدادی نیز طی ارتقا مجهز به توپ 105 م م فرانسوی ، مسافت یاب لیزری وتوان حمل تا چهار موشک ضد تانک مالیوتکا شدند

نسخه مجهز به موشک ضد تانک کورنت بدون توپ اصلی در پرو
نسخه مجهز شده به موشک مالیوتکا در دو سمت، توپ105 م م و مسافت یاب لیزری در پرو

****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****

عبدالحمید تارخ

مقالا مشابه

تانک سبک سابرا ساخت اسرائیل

تانک سبک ام10 بوکر ساخت امریکا

خودروی پشتیبانی اتش ام1128

تانک سبک اسکورپیون 

تانک سبک و پشتیبانی اتش سنتارو

تانک سبک تایپ16 ساخت ژاپن

تانک سبک پی ال-01

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن