بمب افکن هاجنگنده ها

بمب افکن اف بی22

بمب افکن اف بی22

بقلم : میناگلرو

برنامه توسعه اف ۲۲ یکی از گرانقیمت ترین برنامه های توسعه جنگ افزار در ایالات متحده بوده که به چند دلیل دیگر هم بسیار گران تراز برآورد اولیه شد

زیرا اولا در ابتدای سفارش قرار بر بخدمت گرفتن حدود 600  هواپیمای جنگنده در فاز اول طرح  بودولی با فروپاشی شوروی نظر پنتاگون عوض شد و قرار شد دسته کوچکتری از این جنگنده در کنار دسته بزرگتری از یک شکاری ارزانتر بکار گرفته شود و به همین دلیل کمتر از 200 جنگنده تولید و در کنار اف ۱۵ های ایگل حفاظت از حریم هوایی امریکای شمالی را برعهده داشتند و خط دفاعی فرماندهی مشترک آمریکای شمالی را تشکیل دادند

همین کاهش سفارش سبب گرانتر تمام شدن جنگنده ها شد

مقاله ای در مورد اف22 را اینجا بخوانید

از سوی دیگر اف ۲۲ نسخه صادراتی نداشت در شرایط عادی معمولا بخش اعظم هزینه توسعه و‌تحقیقات هر جنگ‌افزار با خرد شدن بین کل تیراژ تولیدی برای هر فروند کاهش میابد و باعث ارزانتر شدن هر واحد میشود ولی اف ۲۲ فاقد نسخه صادراتی بود و بخاطر فن اوری های برتر ان علیرغم میل ژاپن و اسراییل برای خرید نسخه صاداتی آن کنگره امریکادستور عدم تولید نسخه صادراتی ان را داد

در کل میتوان گفت اف ۲۲ برخلاف اف ۳۵ سود چشمگیری برای لاکهید مارتین نداشت

2697236

لاکهید پیش بینی میکرد که جهت جایگزینی اف ۱۱۱ های اردواک که به سن خروج از خدمت رسیده بودند ، نیروی هوایی نیاز به یک بمب افکن پیشرفته ضربتی دارد ، لذا در سال2001 که برنامه شکاری جدید نیروی هوایی یعنی اف ۲۲ رپتور، را در حال انجام داشت همزمان دست به توسعه نسخه ای بمب افکن بر پایه این جنگنده زد

 استفاده از طرح اف ۲۲ مزایای متعددی داشت از جمله توسعه طرح بسیارسریعتر و ارزانتر از یک طرح جدید  بود

استفاده از طرحی مشابه به معنای این بودکه بمب افکن تقریبا از همان سطح مقطع راداری اف ۲۲ برخوردار بود و البته حتی لاکهید مارتین ادعا میگرد که سطح مقطعی استدایک رپتور کمتر از برادر بزرگترش اف ۲۲ رپتور بوده

 

پنتاگون برای اف ۲۲ ادعا میکرد، در زمان جنگ خلیج فارس و حضور رپتورها در پایگاه العدید بر فراز  خلیج فارس یک اف ۲۲ امریکایی بدون اینکه کشف شود تا زیر یک فروند اف ۴ ایرانی خود و حتی اقدام به تصویر برداری از جنگنده ایرانی نموده بود

 اگرچه کمپانی لاکهید قصد داشت بشکل محرمانه و کاملا سری این پروژه را پیش ببرد ولی در سال 2002 پرده از راز لاکهید مارتین برداشته شد

جنگنده جدید یک بمب افکن دو کابینه و پنهانکار مافوق صوت دو موتوره بود که برای حمله به عمق خاک دشمن بدون دیده شدن در رادارهای دشمن طراحی‌شده بود

این هواپیما یک بمب افکن ضربتی تاکتیکی در کلاس اف – ۱۱۱ اردواک بود و یک بمب افکن با توان پرواز در ارتفاع پایین بود که به دلیل ویژگی پنهانکاری قادر بود دور از چشم رادارهای دشمن تا عمق خاک‌ دشمن در هرگونه شرایط جوی نفوذ و اهداف مهم و راهبردی را منهدم کند

اف22 در حال پرتاب بمب هدایت ماهواره ای جی بی یو32

در ان زمان طی مذاکرات غیر رسمی که بین لاکهید مارتین و نیروی هوایی انجام گرفته بود پیش میشد ترکیب آینده نیروی هوایی متشکل از تعداد 150 فروند FB-22 بهمراه 60 فروند بی ۱ لنسر جهت از خدمت خارج کردن اف ۱۱۱ ها باشد تا بمب افکن های مسن نیروی هوایی از جمله اف -۱۱۱ اردواک و اف ۱۱۷ نایت هاوک‌ از خدمت خارج شوند

ادعا میشد که این جنگنده میتواند بخوبی با بی ۱ قیاس شود زیرا اگرچه بی ۱ توان حمل مهمات بیشتری داشت ولی در سایر ویژگی ها این استرایک رپتور بود که در جایگاه برتر قرار میگرفت حتی بعدها لاکهید مارتین ادعا میکرد این جنگنده بخوبی از عهده نقش بی ۲ هم برمی آید و قابلیت های استرایک رپتور از این بمب افکن هم بیشتر است زیرا با توجه به توان پنهانکاری بالای ان میتوانست درعمق پدافند دشمن وارد شود و‌باتوجه به توان حمل موشک هوا به هوا توان دفاع از خود رانیز داشت و علاوه بر ان چالاکی فوق العاده بیشتر استرایک رپتور بودکه جمیع این ویژگی ها آن را برتر از بی ۲ کرده بود ودر نهایت بهای ارزانتر هر فروند ان که بسیار از بی ۲ که در زمان تحویل هرفروند 2 میلیارد دلار قیمت داشت ارزانتربود

بهرحال بجز بدنه‌ در 80 از قطعات و اجزا هم هردو نسخه مشترک بودند از جمله در اویونیک و نرم افزارها ی پروازی که خود باعث کاهش در مجموع هزینه های کل طرح شده بود

تصویری از اف بی ۲۲ استرایک رپتور که از بال دلتای شکسته بهره میبرد برخلاف اف ۲۲ که از بال ذوزنقه بهره میبرد

ولی یک مشکل وجود داشت و ان اینکه رپتور برد و میزان حمل مهماتش اگرچه برای یک شکاری بسیار ایده ال بود ولی برای یک بمب افکن  تاکتیکی که قرار بود جایگزین پرنده بلند پروازی چون  اف ۱۱۱ اردواک شود خیلی ایده ال نبود

از طرفی جثه نسخه تهاجمی بزرگتر از رپتور بود و قاعدتا موتور هم سوخت بیشتری مصرف میکرد و اگر ظرفیت سوخت 50 درصد افزایش می یافت تازه با رپتور در یک سطح از نظر مقدورات پروازی قرار میگرفت و برای رسیدن به شرایط مورد نظر طراحان نیاز به مخازنی برای ذخیره دو تا ۳ برابر بیشتر از توان ذخیره سوخت در رپتور داشتند و این میتوانست باعث تولید یک بمب افکن غول پیکر در حد و اندازه یک هواپیمای مسافربری شدرکه اصلا توان تحرک نخواهد داشت وبرای ایجاد توان پنهانکاری آن هزینه ای نجومی نیاز بود

لاکهید بدنبال راه حلی برای افزایش میران حمل سوخت البته بدون افزایش جثه بمب افکن یا دستکم افزایش محدود جثه هواگرد بود و این مشکل بدلیل نوع طراحی  اف ۲۲ وجود داشت و بهمین علت هیچ راه حلی وجود نداشت بجز تغییراتی در جنگنده و خواه و ناخواه باید برخی تغییرات در جنگنده انجام میگرفت تا بتوانند مهمات و سوخت بیشتری روی جنگنده بارگذاری شود

تصویری گرافیکی از اف بی ۲۲ استرایک رپتور در کنار  اف ۲۲ رپتور
جثه کوچکتر رپتور در قیاساف بی22  تهاجمی خود کاملا مشخص است
اف بی ۲۲ از بال دلتای شکسته بهره میبرد در صورتیکه رپتور از بال ذوزنقه ای که سه برابر ظرفیت بارگذاری مهمات و سوخت بیشتری را در اختیار اف بی ۲۲ قرار میداد

در واقع به زبان ساده تر مشکل این بود که بال رپتور بشکل ذوزنقه ای طراحی شده بود و به همین علت بسیار کوچک بود و از طرفی همین نوع طراحی سبب شده بود که بال جنگنده تا حد ممکن نازک شود تا چالاکی جنگنده کاهش نیابد واین نازکی بسیار زیاد در کنار بال کوچک رپتور به مشکلی برای تیم طراحی بدل شده بود زیرا امکان بارگذاری سوخت و مهمات روی بال بشدت محدود شده بود

 تیم طراحی تصمیم گرفت از یک راه حل با ریسک بسیار پایین که قبلاکارایی ان اثبات شده باشد استفاده کنند

زیرا در صنعت هوا و فضا در میان طرح های نامتعارف از طراحی بال دلتا و دلتای شکسته به کرات در جنگنده های مختلف استفاده شده بود بود ولی بال ذوزنقه ای یک فن اوری جدید و کاملا نوآورانه بود مشکل این نوع طراحی این بود که باید بال بسیار نازک طراحی میشد و اگر ضخامت ان بیشتر میشد قابلیت های مختلف و عملکرد پروازی جنگنده بشدت کاهش میافت و بال اف -۲۲ علیرغم تاثیر بسیار زیاد و مثبتی  که در چالاکی و مقدورات پروازی  جنگنده داشت اما در مقابل میزان برد و حمل سلاح رپتور را محدود نموده بود

 بنابراین لاکهید ترجیح داد از بال دلتای شکسته برای جنگنده جدید بهره بگیرد ، تفاوت نهایی چالاکی کمتر نسخه بمب افکن بود که با توجه به نقش تهاجمی ان قرار نبود در نقش سگ جنگنده ظاهر و وارد درگیری تن به تن شود و قدری کاهش از توان چالاکی جنگنده بهیچوجه نکته منفی بحساب نمی امد

نتیجه درخشان بازطراحی

با طراحی بال دلتای شکسته نسخه تهاجمی تا 3 برابر بالهای ذوزنقه ای رپتور مساحت بیشتری داشت که این مسئله بارگذاری سوخت را شدیدا افزایش میداد تفاوت یک رقم چشمگیر در برد جنگنده بود انهم در شرایطی که مصرف سوخت نسخه بمب افکن بسیار زیادتر از شکاری بود

 در اف ۲۲ عدد 2570 کیلومتر بود در نسخه تهاجمی به 3380 کیلومتر افزایش یافت ولی دم افقی جنگنده برداشته شد

بیش از 570 کیلومتر برد بیشتری نسخه تهاجمی داشت

اما در ظرفیت حمل مهمات نیز شاهد افزایش  بیش از دو برابری هستیم  در اف بی ۲۲ رپتور میزان حمل محموله بشکل عملی  13/6 تن و به شکل علمی حتی بیشتر  بود در حالیکه در نسخه شکاری میزان حمل مهمات به شکل عملی 6/8 تن برآورد میشد ( به شکل علمی ۸ تن ولی در نهایت آویزگاهها فقط 6/8 تن ظرفیت داشتند ) ترکیب تسلیحاتی ان در حالت پنهانکاری در جایگاه های داخلی تا 30 تیر بمب کم قطر اس دی بی و یا ۲۷ تیر بمب جی بی یو ۳۹ به علاوه دو تیر موشک هوا به زمین و دوتیر موشک هوا به هوا در دهلیز داخلی خود و در حالت پنهانکاری کامل بود و درصوت عدم نیاز به پنهانکاری بشکل همزمان با لود بمب در دهلیز داخلی قادر بود در زیر بالهای خود موشک هوا به زمین حمل کند در نهایت تا بیش تز ۱۳ تن مهمات میتوانست حمل کند

بمب افکن استرایک رپتور به دلیل  اینکه قرار بود جایگزین اف -۱۱۱ شود قادر به حمل و پرتاب سلاحهای هسته ای هم بود و ترکیب سیم کشی استرایک رپتور برای حمل و پرتاب  بمب های هسته ای دقیقا شبیه به سیم کشی اف -۳۵ بود و از همان جایگاه هایی که اف ۳۵ بمب هسته ای نصب و حمل میکند استفاده میکرد

این جنگنده بدلیل اینکه تهاجمی بود توان ایفای نقش سگ جنگنده را نداشت با این حال توان حمل دستکم دوتیر موشک آمرام برای مقابله با اهداف هوایی داشت

اما تفاوت دیگر ان با برادر بزرگترش در پیشرانه بود زیرا خواهر کوچکتر بسیار سنگین تر و بزرگتر از برادرش بود لذا نیاز به پیشرانه هایی مناسب بود به همین دلیل لاکهید تصمیم به استفاده ازقویترین موتورنظامی در دسترس را گرفت زیرا در همان زمان پرات و ویتنی در حال توسعه موتور اف ۱۳۵ با توان هرموتور 125/190 کیلونیوتن قدرت بود که برای جنگنده اف ۳۵ در نظر گرفته شده بود و قرار شد دو دستگاه از این نوع موتور که بعدها روی اف ۳۵ نصب شد روی جنگنده قرار بگیرد که با استفاده از این دو موتور میتوانست در حالت مسلح در ارتفاع بالا به سرعت حداکثر 1/92 ماخ سرعت دست یابد یعنی بیش از 2400 کیلومتر در ساعت که برای یک بمب افکن رکورد بسیار عالی بحساب می امد همچنین جنگنده از توان ابر کروز کامل برخوردار بود

طول و مساحت بال بمب افکن هرگز فاش نشد و جزو اسرار باقی مانم ولی وزن خالی بمب افکن 40/82 تن بود و در حالت عملیاتی 54/43 تن وزن مم بود

نسخه ای ساده تر با نام FB-22s هم بعنوان نسخه صادراتی برای فروش به متحدان امریکا توسعه یافته بودولی …..

 استرایک رپتور جنگنده بسیارشایسته ای بود و در آنزمان از تمامی بمب افکن های ضربتی و تاکتیکی برتر بود و با توجه به توان حمل مهمات بالا میتوانست بعنوان یک بمب افکن نیمه سنگین مانند توپولف ۲۲ بک فایر کارایی خیره کننده ای از خود بنمایش گذارد

امادر ارتش ایالات متحده گروهی از فرماندهان اعتقاد داشتند که با توجه به بهای بالای جنگنده بهتر است یک بمب افکن سنگین در کنار یک جنگنده بمب افکن تاکتیکی ارزانقیمت به کار گرفته شود

این جنگنده از استرایک ایگل توان حمل مهمات بیشتری داشت ولی تنها نقطه ضعفی که میشد بر ان گرفت برد بمب افکن بود که اگر قدری بیشتر بود احتمالا هرگز بمب افکن بی ۲ تولید نمیشد

پس از معرفی بمب افکن کشورهای استرالیا و ژاپن برای بخدمت گرفتن ان اظهار علاقه کردند ولی در ارتش ایالات متحده پس از کشاقوس فراوان درنهایت ترکیب بی ۲ و اف ۱۵ استرایک ایگل را کارامدتر از اف بی ۲۲ براورد کرده و پس از تصویب لایحه دفاع چهارجانبه نیز  صادرات ان هم ممنوع شد تا پرونده اف بی ۲۲ استرایک‌رپتور هم بسته شود و پس از ان در سال 2005 برنامه تولید بمب افکن بی ۲ به کمپانی نورث روپ گرومن‌ داده شد بمب افکنی با فن‌اوری بال پرنده تا جایگزین بمب افکن بی 21 رایدر شود

در نهایت ناسا از لاکهید درخواست خرید پیش نمونه های جنگنده را کرد و در ناسا با نام X-44 وارد خدمت شد البته طرح FB-22 هنوز هم بسته نشده و احتمال سفارش ان در صورت راه اندازی دوباره خط تولید اف ۲۲  وجود دارد ولی اگر این جنگنده به خط تولید هم نرود اما فن‌اوری و طراحی ان تاثیر بسیار زیادی بر نسل ششم جنگنده‌ (ای ایالات متحده خواهد داشت و در واقع تجربه بسیار زیادی در اختیار لاکهید مارتین قرارداد )

اف بی 22 رپتور دریک نگاه

کشور سازنده : ایالات متحده

شرکت سازنده :لاکهید مارتین

خدمه : 2 نفر

وزن خالی : 40/82 تن

وزن :54/43 تن

پیشرانه : دو دستگاه موتورپرات و ویتنی F-135

حداکثر سرعت : 2380 کیلومتر در ساعت

حداکثر برد : 3379 کیلومتر

شعاع رزمی : 1400 کیلومتر  در حالتی که مهمات در ماموریت پرتاب شود

تسلیحات :  موشک آیم ۱۲۰ امرام به همراه 30 بمب اس دی بی یا GBU-39 و موشک ماوریک در زیر بال تا حداکثر 13/7تن

نوشته های مشابه

همچنین ببینید

بستن
دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن