جنگنده ها

جنگنده اف20 تایگر شارک

جنگنده اف20 تایگر شارک

در سال 1961 کندی رییس جمهور وقت امریکا خواهان  یک هواپیما ارزان قیمت  چند منظوره برای  فروش به متحدین خارجی  امریکا از جمله متحدین فقیر در جنوب شرق اسیا و یا امریکایی  جنوبی شد.در ان زمان چندین طرح پیشنهاد شد مانند اف8، اف104 و یک طرح از طرفی نروث روپ با نام N-156F. در نهایت نیروی هوایی طرح نروث روپ را انتخاب  کرد که جدیدا نسخه دو سرنشینه ان با نام تی 38 تالون در نقش اموزشی وارد خدمت نیروی هوایی امریکا شده بود .

جنگنده جدید اف5 نام گرفت که در دو مدل A و B وارد خدمت شد  که فاقد رادار بودند  و یک جنگنده روز پرواز برای اب و هوای مناسب. در اوائل دهه 1970 از انچنان  که متحدین شوروی در حال دریافت تعداد زیادی میگ21 بودند   کاخ سفید خواهان  توسعه یک نسخه  جدید با قابلیت بیشتر از این جنگنده  شد. این نسخه جدید دارای رادار ای پی  کیو 153 بود که  توان پرواز درشب و اب و هوایی بعد را دشت  کم به عنوان یک شکاری رهگیر داشت و در سال 1973 عملیات شد. تا سال 1986 و پایان خط تولید اف5 در مجموع 2246  فروند اف5 ساخته شد

 اف5 در دهه 1970 پرنده مناسبی  بود  ولی از همان میانه دهه 1970  اکثر متحدین شوروی مجهز به جنگنده میگ23 به عنوان یک نسل سوم شدند که دارای موشک هدایت رادار نیم فعال میان برد بودند از این رو نیاز به پرنده پیشرفته تر  از اف5 بود ولی همچیز  از تایوان شروع شد

در اوائل دهه 1970 تایوان به دنبال یک جنگنده  پیشرفته تر بود. در نیاز ارتش تایوان  امده بود  به یک جنگنده با توان حمل موشک هوا به هوای رادار نیم فعال اسپارو اشاره شده بود. در ان زمان امریکا تازه رابطه  خود را با چین از سر گرفته بود از این رو با احتیاط  قدم بر می داشت. تایوان در مرحله اول خواهان خرید اف4 فانتوم بود  ولی امریکا مخالفت کرد برای مدتی نیز اسرائیل  مشارک  در برنامه کفیر را پیشنهاد داد که این برنامه نیز به جای نرسید.  تایوان در ان زمان در حال تولید تحت امتیاز  اف5 بود از این رو خواهان توسعه نسخه ای از اف5 با توان شلیک موشک  اسپارو شد. نروث روپ پاسخ  مثبت داد و برنامه ای با نام F-5G را پیشنهاد کرد که شامل  همان اف5 با رادار پیشرفته برای هدایت موشک اسپارو بود

f-20-tigershark-5

با ورود کارتردر سال 1976  به کاخ سفید  همه چیز تغییر کرد . کارتر معتقد بود امریکا نمی توان هم زمان هم مدعی ایجاد صلح جهانی باشد  هم سلاح بفروشد از این رو ساخت یک نسخه صادراتی برای کشورهای  فقیر تر  ویا کلا ساخت هر سلاح ویژه صادرات را رد کرد  و در فروش سلاح به دیگر کشورها سختگیری بیشتر کرد  و فروش  اف5 جی را به تایوان متوقف کرد. در سال 1979تنها مدت کوتاهی بعد از انقلاب در ایران گذارشاتی  پدیدار شد گه ایران موشک فونیکس را به شوروی داده است(امروزه مشخص است این خبر درست نبوده) این مسئله باعث شد کارتر بر فروش فناوری پیشرفته به کشورهای دیگر نظارت بیشتری بکند. در سال 1980 مسئله  پیچیده شده بود. سیاست  جدید امریکا بر ضد برخی کشورها حتی ژاپن و کره جنوبی مانع دستراس انها به سلاح های پیشرفته شده بود و از طرفی شوروی به فروش هر سلاحی به متحدین خود ادامه میداد

تایوان هنوز دنبال جنگنده بود و میخواست  از فرانسه میراژ اف1 و یا 2000 خریداری  بکند که بسیار  زود مشاورین  کارتر به ان گفتند میتوان نسخه از اف5 را برای صادرات توسعه داد که نه فناوری بسیار  کلیدی داشته باشد  که در صورت افتادن به دست  شوروی مورد سو استفاده قرا بگیرد و هم نیاز متحدین را براورده میکند.

در این میان نورث روپ باز وارد عمل شد و نسخه پیشرفته اف5 را این بار با  رادار و تسلیحات  پیشرفته و یک موتور ارائه کرد مورد پسند قرار گرفت. سال 1981 کارتر از کاخ سفید  رفت و ریگان جانشین ان بسیار از محدودیت های تسلیحاتی  را لغو کرد تا تایوان با خیال راحت دست به سفارش   جنگنده جدید بزند  ولی در سال 1982 به دلیل رشد مناسبات با چین ریگان نیز فروش جنگنده جدید را به تایوان  لغو کرد  و از این به بعد برای مدتی تایوان دل از امریکا برید و به سراغ برنامه جنگنده بومی خود یا همان جینگ کو رفت  اگرچه در  دهه بعد موفق به دریافت صدها فروند اف16 شد

جنگنده جدید نروث روپ با نام اف20 تایگر شارک(ببر کوسه ) در 30 اگوست سال 1982 پرواز کرد و نروث روپ در این رویا بود که این پرنده نیز مانند اف5 فروش   جهانی خواهد داشت

اف20 مشابه اف5 بود فرق زیادی از نظر ظاهر با ان داشت. کمی کشیده تر بود و بالهای بزرگتری داشت   و بدنه تقویت  شده بود. بال 1.6 برابر بزرگتر شده بود و ضریب بارگذاری بار 12 درصد رشد داشت و  برای جبران  کاهش چالاکی در زمینه افزایش پهنای بال  سکان عمودی برای کنترل سمتی 30% بزرگتر  شده بود . در کل از نظر چالاکی  با اف16 قابل رقابت بود و سریعتر   از اف16 دور میزند. همچنین دارای  یک سامانه هدایت پرواز دیجیتال با سیم دو کاناله  بود.تفاوت ظاهری  اصلی داشتن  یک موتور به جای  دو موتور در اف5 بود. اف5 دارای دو موتور جنرال الکترونیک جی 85 بود  که با توان هر یک 5000 پاوند با پس سوز ضعیفترین موتور توربوجت  زمان خود  بود که روی یک جنگنده نسب شد ولی با در نظر گرفتن وزن  اف5 کافی بود.

031

ولی اف20 سنگینتر  بود  ، 1.5 تن سنگینتر  از اف5 در وزن سبک بود از این رو برای افزایش قدرت و سرعت اف20 مجهز به یک دستگاه  موتور توربوفن جنرال الکترونیک اف404 – جی ایی-100 شد که دارای  11000 پاوند بدون پس سوز و 17000 پاوند با پس سوز   قدرت بود . این موتور روی اف18 هورنت نیز نصب شده بود و با ساعت بین تعمیر 6500 ساعت  بهترین گزینه برای اف20  بود.

اف20 می توانست به سرعت 2 ماخ برسد که بسیار بیشتر از بیشترین سرعت 1.6 ماخ برای اف5 بود. همچنین رانش به وزن  به صورت چشمیگری  افزایش یافته بود و به 1.1 رسیده بود عددی که برای اف5  عدد 0.87 بود.   همچنین  موتور در افزایش سرعت اوجگیر نیز تاثیر چشمیگری  داشت و سرعت اوگیری  در اف20 به عدد 255 متر بر ثانیه رسیده بود که برای اف5 این عدد 175 متر بر ثانیه بود

همچنین برای افزایش ورود هوا به موتور ، دهانه  ورودی هوا  و قطر ان بزرگ تر شده بود

اف20 در کابین دارای  دو نمایشگر چنده منظوره قابل برنامه ریز تک رنگ  بود  و از یک اچ یو دی دیجیتال  بهره می برد. دارای هشدار دهنده راداری مشابه اف16 بود و از یک رایانه دیجیتال  چند ماموریتی بهره می برد. رادار هواپیما از نوع APG-67 بود که برای این جنگنده ساخته شده بود. این رادار یک رادار چند منظوره بود که در باند ایکس کار می کرد  و دارای  انتن تخت ارایه بود. برد ان بر ضد یک هدف بزرگ 150 کیلومتر بود ولی برد ان بر ضد یک جنگنده در ابعاد اف16 حدود 75 کیلومتر بود. رادار توان رهگیر ده هدف و اتش  به دو هدف را داشت و توان  کشف اهداف  متحرک زمینی، نقشه برداری از سطح زمین  و توان پاینتگری مناسبی داشت . این رادار به اف20 توان شلیک موشک اسپارو بدون شک  دراینده امرام را می داد  و می توانست  با ان دست به قفل موشک ضد  کشتی بزند

800px-f-20_cockpit_mock-up

اف20 نیز  دارای هفت    جایگاه جنگ افزاری  بود  که مشابه  اف5 است   که شامل دو عدد زیر هر بال، یکی بر نوک هر بال  و یکی در زیر بدنه. اف20 توان حمل 3600 کیلوگرم سلاح را داشت که 400 کیلوگرم بیشتر از اف5 بود که 400 کیلوگرم بیشتر از اف5 بود .  اف20 دارای  همان دو توپ 20 م م ام 39 مشابه توپ اف5 بود که هر توپ  مانند اف5 دارای 280 گلوله داشت

در زمینه  رزم هوا به هوا توان حمل دو فروسرخ   سایندواندر بر روی نوک بال  داشت اگرچه توان حمل تا دو سایدواندر  نیز زیر هر بال در مجموع شش عدد را داشت. دو موشک  اسپارو توان میان برد این جنگنده  در رزم هوایی بود که در  نزدیک ترین جایگاه  به بدنه زیر بال حمل می شد

در زمینه  عملیات هوا به زمین  میتوانست  تا 13  بمب مارک 82  را حمل کند ویا توان حمل  شش موشک ماوریک و یا با نصب غلاف توان حمل بمب لیزری را نیز داشت. البته بدون شکل در  صورت عملیاتی  شدن توان حمل سلاح بیشتری را داشت

اف20 دارای  برد انتقالی 2759 کیلومتر با سه مخزن سوخت خارجی 1250 لیتری را داشت و شعاع  رزمی ان با  3تن سلاح و دو مخزن سوخت خارجی 556 کیلومتر بود

اف20 با قیمت 12 میلیون دلار در دهه 1980 بسیار ارزانتر از اف15 با قیمت 30 میلیون دلار ویا اف16 با قیمت 15 میلیون  دلار بود . اف20  نصف اف16 سوخت  مصرف میکرد اگرچه به دلیل محدودیت سوخت داخلی بردش کم بود ولی از نظر هزینه تعمیر و نگهداری  52% و  هزینه یک ساعت پرواز 32% ارزانتر از اف16 تمام می شد . جالب اینکه اف16 در دهه 1980 توان حمل اسپارو به شکل عملی نداشت ولی اف20 داشت

اف20 تا فوریه سال 1985 ازمایشات تسلیحاتی خود شامل  شلیک اسپارو، سایدواندر و شلیک موشک ماوریک و همچنین استفاده  از انواع سلاح های  غیر هدایت شونده را پشت سر گذاشت  و با 1500 پرواز کارنامه درخشانی برای خود به جا گذاشت  اگرچه یکی از سه پیش نمونه درسال 1984 زمانی که در حال تست توسط کره جنوبی بود از دست رفت و سقوط  کرد

اف20 و اسپارو
اف20 و اسپارو
اف20 و ماوریک
اف20 و ماوریک

خوب جنگنده ای با چنین قابلیتی چگونه در نهایت با تولید 3 پیش نمونه به پایان خود رسید

اف20  رقیبی چون اف16 داشت  اگرچه ارزانتر و به صرفه تر بود ولی اف16 برد بیشتر و توان حمل تسلیحات بیشتری داشت  از طرفی در  دهه 1980 زمانی که اف20 در حال توسعه بود سرکله اف16 سی و دی نیز پیدا شد که برتری زیادی داشت و تا ان زمان حدود 1000 فروند اف16 ساخته شده بود. از  این رو اف20 چند برنامه را به اف16 باخت برای نمونه در سال 1981 در پی حمله شوروی به افغانستان، کنگره امریکا یک بسته کم نظامی شامل 40 فروند اف16 به پاکستان پیشنهاد داد در ان زمان اف20 هنوز پرواز نکرده  بود و یک سال بعد نیز ونزوئلا  اف16 را خریداری کرد و اف20 را کنار زد ، سوئد مدتی دنبال اف20 بود ولی بعد به دنبال طرح جنگنده ملی گرپین رفت . اف20 به یونان و ترکیه هم پیشنهاد شد ولی هر دو اف16 را پسندیدند .

جالب اینکه در سال 1983 کنگره امریکا  کمک به برنامه  جنگنده لاوی  اسرائیل  را به این بهانه قطع کرد که رقیب اف20 می شود زیرا  نروث روپ شکایت کرده بود کنگره نباید به طراحی کمک کند که رقیب اف20 امریکا در بازار جهانی می شود

جالب اینکه به زودی خود اف20 قربانی اف16 شد. در سال 1984 طی جلسه ای  بین کنگره و  نیروی هوایی این مسئله اعلام شد که  هیچ مشتری خارجی اف20 را سفارش نداده است  . طی چهار سال گذشته ان امریکا هزار جنگنده به 29 کشور جهان فروخته بود که هیچ کدام اف20 نبودند عمده انها اف16 و یا اف18 بودند . نیروی هوایی خود علاقه یا به خرید اف20 نداشت زیرا اف20 از روز اول برای صادرات ساخته شده بود (دقیقا مشابه اف5) از طرفی در نیروی هوایی و پنتاگون این دید  بود که با افزایش مشتریان خارجی اف16 قیمت هر واحد ان برای نیروی هوایی مریکا هم کاهش می یابد از این رو اف20 فرزند ناخوانده بود و  در سال 1984 رسما نیروی هوایی حمایت  خود را از برنامه اف20 لغو کرد .البته چیزی که در ارتش امریکا مافیایی جنگنده خوانده می شود  نیز در این تصمیم بی تاثیر نبود

df-st-86-12144

از این رو اف20 به سراغ دیگر نیروی های ارتش امریکا رفت . مدتی تلاش  کرد نظر نیروی دریایی را برای خرید اف20 در نقش هواپیما متجاوز جلب کند. هواپیمای متجاوز در دانشکده  نیروی  دریایی امریکا برای تمرین رزم هوا به هوا استفاده می شد  که در نهایت این برنامه نیز به جای نرسید و نیروی دریایی اف5 را قبول کرد. مدتی نروث  روپ به سراغ  گارد ملی رفت شاید  در نقش دفاع هوایی از اف20 استفاده کند. نروث با بیادن  اینکه اف20 با توان حمل اسپارو  بهتر از اف16 است تلاش  خود را کرد ولی گارد ملی اف16 را ترجیه میداد زیرا اف16 پیش از این نیز  توسط گارد ملی خریداری  شده بود از این رو مشکلی برای تعمیر و نگهداری نداشت

در سال 1986 در نهایت بعد از هزینه معادل 1.2 میلیارد  دلار برنامه لغوشد. اف20  بعد از شش سال هیچ مشتری نیافت و این خود دلیل اصلی  لغو برنامه بود. اف16 رقیب گرانتر و پیچیده تری بود که به دلیل  اینکه خود نیروی هوایی امریکا ان را خریده بود مورد توجه بیشتر قرار گرفت  . از طرفی نروث روپ در ان زمان درگیر برنامه بمب افکن پنهانکار B-2 شده بود   و دیگر نمی خواست  بیشتر از این پول هزینه  کند زیرا اف20 با بودجه داخلی شرکت پیش رفته بود.

 نروث تلاش زیادی برای فروش  این برنامه حتی بعد از  لغو برنامه کرد.پیشنهاد تولید به کره جنوبی و هند  داده شد و حتی بعدها رسوای های پیش امد  که نروث برای خرید این پرنده روش های نیز داده است . حتی کشورهای چون عربستان  ، کویت و امارات  نیز پیشنهاد خرید دریافت کردند ولی انها تورنادو و میراژ  2000 خریداری کردند . اف20  یکی از بهترین جنگنده های  تاریخ بود که تولید نشد. واقعیت  این است که اگرجدت   اف5 فروش خوبی  داشت زیرا ارزان و ساده بود ولی اف20 ارزان  بود ولی نه خیلی بیشتر از اف16 و از نظر پیچیدگی هم چیزی از اف16 کم نداشت و البته  در زمینه برد و میزان سلاح قابل حمل نیز پاینتر بود

8870309511_8a147a0352_b 830101-an-air-to-air-left-side-view-of-a-northrop-f-20-tigershark-aircraft-firing-rockets-during-a-demonstration_02

مشخصات

طول:14.4 متر

بلندی:4.20 متر

وزن خالی:5.9 تن

بیشترین وزن برخاستن:12.4 تن

موتور: یک دستگاه موتور توربوفن  General Electric F404-GE-100 با توان 17000 پاوند پاوند

بیشترین سرعت: 2ماخ

برد انتقالی:2795 کیلومتر

سلاح: دو توپ 20 م م و هفت جایگاه خارجی  با توان حمل 3.6 تن سلاح شامل موشک سایدواندر، اسپارو، ماوریک و بمب های لیزری و سقوط ازاد

 منابع:

http://www.defensemedianetwork.com/stories/what-might-have-been-f-20-tigershark/

https://en.wikipedia.org/wiki/Northrop_F-20_Tigershark

نوشته های مشابه

‫16 نظرها

  1. با عرض سلام
    آیا ایران هم می تواند بر اساس کوثر چنین جنگنده ای بسازد(البته با توان حمل چیزی حدود 7 تن مهمات)

    1. منظور بزرگتر کردن بدنه جنگنده،نصب موتوری در حد و ابعاد PW1120 ،نصب رادار AESA ،نصب سامانه اپتیکی ثابت،نصب موشک هوایت راداری و تجهیزات هدایت شونده و …(بر فرض محال دسترسی داشتن به غرب و شرق)آیا امکان انجام این ارتقا بر حسب کوثر هست که بتونه چیزی به اندازه
      مرحوم جنگنده لاوی برد و توان حمل محموله داشته باشه؟

      1. البته همین طور به کار بردن مواد جاذب امواج رادار(به عنوان کم کردن سطح مقطع راداری نه رادارگریزی در حد و ابعاد نسل5)آیا واقعا این ارتقا ها قابل انجام است؟(حداقل با کمک بقیه کشورها)

        1. سلام اون بر میگرده به مواد به کار رفته در بدنه ولی خود کوثر جنگنده کوچکی است سطح مقطعی کوچکی هم دارد

  2. با عرض رسلام
    رادار جنگنده کوثر و یا راداری که روی فانتوم ها جدیدا نصب شده،در بحث شناسایی اهداف زمینی و دریایی چقدر توانایی دارند؟

  3. با عرض سلام
    برای ساخت یک جنگنده ناونشین چه مواردی لازم است(یعنی می شود از هر جنگنده ای ناونشین توسعه داد؟)

  4. با عرض سلام
    ساخت مخازن سوخت تطبیقی چه فناوری نیاز دارد که فقط کشورهای غربی به دنبال آن میروند؟

  5. به نظر شما می شود با بزرگتر کردن بدنه کوثر،نصب موتوری قوی در ابعاد اف۱۱۰،و توسعه الکترونیک جنگنده ای در ابعاد اف ۱۶بلوک۵۲پلاس و یا گریپن ان جی توسعه داد؟

  6. به نظر من به جای الهام از این طرح شکست خورده.یه جنگنده تک موتوره بال دلتا به درد نیروی هوایی بیشتر میخورد

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن