زیر دریایی تهاجمی کلاس یاسن اگرچه امروزه جدید ترین زیر دریایی تهاجمی روسها است ولی عملا سه دهه پیش در سال 1985 طراحی شد. نیاز به یک زیر دریایی تهاجمی اتمی در اواخر دهه 1970 اعلام شد ولی تا سال 1985 طرح تکمیل نشد. هدف از طراحی این زیر دریایی کشف و درگیر با زیر دریایی های اتمی کشورهای غربی بود تا قبل از اینکه انها بتوانند موشک بالستیک خود را شلیک کنند شکار شوند
در سال 1993 ساخت اولین فروند اغاز شد ولی در سال 1998 به دلیل مشکلات مالی برنامه متوقف شد و در سال 2010 دست کم 25 سال بعد از طرحی زیر دریایی نخستین فروند ان برای ازمایش تحویل شد و در سال 2013 به اب انداخته (به عبارتی این طرح 23 سال زمان برد تا به خدمت در اید و البته به روز رسانی چندان انجام نشد)
یاسن یک زیر دریایی تهاجمی برای شکار زیر دریایی های دشمن است اگرچه توان تهاجم زمینی را به موشک های متعارف را نیز دارد. این زیر دریایی دارای وزن 13800 تن به شکل کامل است و دارای طول 120 متر و 90 خدمه شامل 32 افسر است. زیر دریایی دارای بدنه قطره ای شکل با برجکی کوچک و کشیده است که در قسمت جلوی بدنه زیر دریایی قرار دارد و در قست عقب نیز دارای دمی با چهار سکان متحرک است. بدنه از جنس فولاد غبر مغناطیس است که کشف ان را توسط سامانه های کاونده الکترو مغناطیس سخت میکند و داخل بدنه بسته به قسمت دارای چهار تا دو طبقه است و برای یک ماموریت 90 روزه مانند تمامی زیر دریایی های اتمی دارای بیمارستان اتاق استراحت سالن غذا خودری، یک سالن بدن سازی و….. است. بخش زیر برجک به جلو در طبقات مختلف محل زندگی خدمه و کار انها است
زیر دریایی در جلوی دماغه دارای یک سونار کروی شکل MGK-600 میباشد . یاسن اولین زیر دریایی روسها با سونار کروی شکل است و مابقی زیر دریایی ها دارای سوناری استوانه ای شکل بودند. این سونار در دو حال فعال و غیر فعال کار میکند و بیشترین برد ان 74 کیلومتر برای کشف یک هدف است(البته بسته به میزان صدای تولید دارد). سنار کروی زاویه بیشتری را پوشش میدهد . همچنین یکی سنار یدک کشنده از نوع Skat 3 نیز توسط زیر دریایی حمل می شود که توسط زیر دریایی با یک کابل چند صد متری پشت زیر دریایی یدک کشیده می شود
همچنین زیر دریایی روی برجک خود دارای یک رادار جمع شونده، مجموع اپتیکی دید حرارتی جای پیرسکوپ ، سامانه هشدار دهنده راداری و رادار ناوبری است
زیر دریایی از یک راکتور اتمی OK-650 reactor استفاده میکند کی طی چهل سال گذشته مدل های مختلف ان روی تمامی زیر دریایی های اتمی روسی چون دلتا ، اسکار و یا تایفون و یا بوری نصب شده است (البته به شکل دو تایی و یا تکی) این راکتور توان ایجاد قدرتی 200 مگاواتی برای این زیر دریایی تولید میکند. یاسن میتواند با سرعت 37 کیلومتر بر ساعت روی اب و 57 تا 62 کیلومتر بر ساعت زیر اب حرکت کنند
یاسن دارای 10 لوله پرتاب اژدر است که شامل هشت لوله پرتاب 650 م م و دو لوله 533 م م . میتواند در اژدر خانه خود تا 30 اژدر را حمل کند که اژدر اصلی ان اژدر تایپ 53 (533 م م)و63 (650 م م) است که به ترتیب دارای بیشترین برد 22 تا 100 کیلومتر هستند(البته بسته به سرعت حرکت ) هر دو به روش سنار هدایت می شوند . این زیر دریایی توان شلیک اشکال با برد 15 کیلومتر را نیز دارد
البته میتواند از لوله اژدر افکن خود موشک ضد زیر دریایی RPK-7 Veter با قطر 650 م م و برد 100 کیلومتر را شلیک کند. این موشک دارای یک اژدر درون خود برای پرتاب در موقعیتی است که زیر دریایی در انجا وجود دارد
در پشت برجک دارای هشت سیلو برای پرتاب موشک کروز است . هر سیلو میتواند تا چند موشک درون خود حمل کند. برای نمونه میتواند در هشت سیلو تا 32 موشک ضد کشتی یاخونت(چهار موشک در هر سیلو) و یا تا 40 موشک(پنج موشک در یک سیلو) از نوع کلاب در نسخه ضد زیر دریایی و ضد کشتی و یا نسخه تهاجم زمینی را حمل کرد. موشک یاخونت با برد 300 کیلومتر و سرعت 3 ماخ و موشک کلاب نیز دارای برد 300 کیلومتر و سرعت بیش از دو ماخ است. نسخه تهاجم زمینی کلاب دارای برد 2500 کیلومتر و سرعت زیر صوت است
گفته شده این زیر دریایی میتواند تا 40 و یا 32 موشک کروز خا 102 با 2000 تا 3000 کیلومتر را نیز حمل کند(البته حمل خا 101 هنوز تائید نشده)
قرار است 10یاسن تولید شود ولی همکنون تنها هشت یاسن سفارش شده است است که تا سال 2027 همگی عملیاتی می شوند. به گفته مقامات امریکایی یاسن کم سر صدا ترین زیر دریایی زیر دریایی ساخت چین و روسیه است اگرچه به گفته خودشان هنوز از کلاس ویرجینیا صدای بیشتر تولید میکند. بدون شک یاسن در اینده یکی از بهترین زیر دریایی های جهان است و می تواند به عنوان شکارچی زیر دریایی های اتمی غربی برای روسها نقش بازی کند (البته با این تعداد کاری زیادی پیش نمی برد ). قیمت اولین فروند 1.6 میلیارد دلار است ولی قیمت نسخه دوم به 3.5 میلیارد دلار رسیده به شکلی که انتقاد بسیار نسبت به این افزایش قیمت توسط خود وزیر دفاع مطرح شد. کاهش قدرت روبل در برابر دلار در پی تحریم ها باعث افزایش شدید قیمت این زیر دریایی شد
مشخصات
وزن:13800 تن در حالت سنگین
طول:139 متر
بلندی:15 متر
پیشرانه: یک راکتور اتمی
بیشترین سرعت قابل دسترسی زیر اب:67 کیلومتر بر ساعت
عمق : به شکل تست شده 600 متر و به شکل عملیاتی 420 متر
سلاح:تا دو لوله اژدر افکن 533 م م و شش لوله 650 م م
تسلیحات درون سیلو عمود: تا 32 موشک یاخونت و یا تا 40 موشک کلاب
عبدالحمید تارخ
منابع
https://en.wikipedia.org/wiki/Yasen-class_submarine
http://nationalinterest.org/blog/the-buzz/americas-virginia-class-submarine-vs-russias-lethal-yasen-17892
