جنگنده ها

میگ21 لنسر

میگ21 لنسر

مینا گلرو

جنگنده ارتقا یافته Mig-21 Lancer نیروی هوایی رومانی

میگ21 نخستین بار در 1953 پرواز کرد. حداکثر سرعتش 2 ماخ بود و علاوه بر توپ داخلی، 2 تا 4موشک هوا به هوا نیز حمل میکرد. همچنین مثل اغلب جنگنده ها قابلیت تهاجمی نیز داشت و تعداد محدودی بمب و راکت نیز حمل میکرد.

از سوی دیگر، شوروی نیز که همیشه ترجیح میداد جنگنده هایش را توسط کنترلر زمینی هدایت کند، برایMig-21 هم تجهیزات پیشرفته و رادار بزرگ بکار نبرد. شوروی از 1959 تا 1985 تعداد 10 هزار 645 فروند را تولید کرد. همچنین 675 فروند نیز توسط هند و 194 فروند توسط چک ساخته شد.

امروزه جنگنده های مدرن، خیلی سریعتر یا چابکتر از Mig-21 نیستند، اما توان تهاجمی بسیار بیشتری دارند و از تجهیزات الکترونیک پیشرفته تر بهره میبرند. ولی اغلب کشورها فقط جنگنده ارزان، سریع و با تعمیر و نگهداری آسان میخواهند که گشت هوایی انجام دهد و گاهی اوقات چند بمب نیز پرتاب کند. Mig-21 هم یکی از آنهاست.البته میگ21 در بین جنگنده های شوروی یک ستاره بود. بسیار ارزان و ساده بود و تعمیر و نگهداری ان بسیار راحت بود.  اگرچه توان حمل مهمات کمی داشت ولی در عوض هزینه پرواز کمی داشت

برای خواندن مقاله اختصاصی میگ21 اینجا را کلیک کنید

رومانی با فروپاشی شوروی در 1991 متولد شد و تعداد زیادی جنگنده Mig-21,23,29 را به ارث بُرد. رومانی قصد داشت Mig-29 را ارتقا دهد و Mig-23 را نیز در خدمت نگه دارد، اما در 1993 روسیه صادرات قطعات یدکی را ممنوع کرد!

سطح تهدیدات رومانی هم آنقدر نبود که به جنگنده ای پیشرفته نیاز داشته باشد لذا ارتقاء میگ21 به عنوان تنها گزینه مطرح شد و شریک اصلی پروژه نیز اسرائیل بود.رومانی طی دهه 1960 و 1980 بیش 250 جنگنده میگ21 از مدل های مختلف دریافت کرده بود ولی تا پایان جنگ سرد تنها حدود 140 فروند انها همچنان در خدمت بود

ارابه های فرود این جنگنده کوتاه بود و بالهای کوچکی داشت لذا نمیتوانست تسلیحات زیادی حمل کند. فضای داخلی هم برای تجهیزات پیچیده الکترونیک کافی نبود و تنها برای همان نقش اولیه یعنی رهگیر محدود قابل استفاده بود.

لذا تصمیم گرفتند ناوگان را به سه بخش تفکیک کنند و هر کدام را به طور تخصصی برای یک نقش ارتقا دهند تا مشکل حجم تجهیزات نیز حل شود.

شرکت اِلبیت سیستمز و اِلتای اسرائیل و اِیرو اِستار رومانی از 1995 تا 2002، تعداد 111 فروند را تبدیل به Lancer کردند:

26 فروند نسخه تک سرنشین Mig-21MF به استاندارد برتری هوایی Lancer-A، تعداد 14 فروند نسخه دوسرنشین Mig-21UM به استاندارد آموزشی Lancer-B با قابلیت ثانویه تهاجمی و 71 فروند نسخه تک سرنشین Mig-21M,MF نیز به استاندارد تهاجمی Lancer-C ارتقا یافتند.

مقصود از ارتقا، بهبود چشمگیر قابلیتهای این جنگنده قدیمی، در حد نسل چهارم بود تا بتواند از ترکیب تسلیحات شرق و غرب استفاده کند. لذا عمدتاً روی پیکربندی کابین خلبان متمرکز شد تا از طریق افزودن زیرسامانه های تسلیحاتی سازگار با ناتو، جنگنده ای مدرن ارائه کند.

لنسر به تجهیزات ناوبری استاندارد غربی مجهز شد تا قادر به پرواز در تاریکی شب و شرایط نامساعد جوی باشد. در حالیکهMig-21 رهگیر روز پرواز، آن هم در شرایط مساعد جوی بود!

نسخه برتری هوایی Lancer-A به نسخه کوچک رادار کنترل آتش چند حالته EL/M-2032 ساخت اِلتا اسرائیل مجهز شد که همزمان برای تجهیز فانتومهای ترکیه نیز بکار میرفت!

برد آن 80 کیلومتر بود و از فاصله 60 کیلومتری قابلیت رهگیری داشت و میتواند در یک زمان با دو هدف درگیری  شود و از طرفی توان کشف اهداف دریایی و زمین را دارد و میتواند اهداف پاینتر از خود را کشف و روی انها قفل کند  و موشک های هدایت راداری را حمل کند در حالیکه برد رادار Mig-21  در نسخه اصلی فقط 20 کیلومتر بودو توان درگیری  با کمک موشک رادار را نیز نداشت.این رادار روی چندین نسخه اف5 ارتقاء یافته و یا فانتوم و اف16 نصب شده ولی برای اینکه  دماغه رادار کوچک است دیش رادار کوچک شده که البته تا حدی بر زاویه جستجو تاثیر منفی گذاشته است  . ارتقای مهم کلیه نسخه های Lancer نیز سامانه Dash (هدفگیری از طریق کلاه خلبان) بود و یکی از نخستین جنگنده های عملیاتی دنیا محسوب میشد که چنین چیزی داشت و خلبان میتوانست با نگاه کردن به سوی هدف، موشک را هدایت کند.در این روش خلبان به طرف جنگنده دشمن نگاه کرده و موشک سر کاونده خود را به همان سمت برگردانند تا هدف را کسب کند. در واقع به جای اینکه موشک تمام جلوی جنگنده را دنبال هدف جستجو کند تنها همان سمتی که جنگنده دشمن است را جستجو میکند. این  روش در موشک های هدایت فروسرخ کاربرد دارد

کابین میگ21 ام اف… در مرکز کابین نمایشگر سی ار تی گرد رادار را میتوان دید
کابین میگ21 لنسر رومانی

سایر تجهیزات داخل کابین هم شامل دو نمایشگر رنگی چند منظوره از این رو تعداد زیادی از عقربه ای شلوغ  درون کابین جمع شده و از تعداد کلیدها کاسته شده است ، نمایشگر هدآپ جای مگسک الکترونیکی را گرفته و به غیر از اینکه هدفگیر  سلاح های مختلف را در اختیار خلبان میگذارد بلکه اطلاعات پرواز نیز به خلبان روی اچ یو دی نمایش داده می شود ، دسته کنترل هوتاس که کلیدهای اساسی مانند دگمه روشن کردن پس سوز موتور ، و کنترل سلاح روی ان است  و رابط کاربری جدید کنترل سلاح بود در حالی که در نسخه قبلی هیچ نمایشگری غیر یک نمایشگر گرد کوچک تک رنگ برای نشان دادن رادار وجود نداشت و اچ یو دی هم که اطلاعات پرواز را به خلبان نشان میداد در دسترس نبود (تمامی سیستم های اونیکی ساخت اسرائیل است). همچنین گیرنده های هشدار راداری در قسمتهای مختلف بدنه و لنزهای فروسرخ هشدار نزدیک شدن موشک  نیز در 4 قسمت پوسته نصب شدند که متصل به کامپیوتر دفاعی و خشابهای چف و فلر زیر بدنه بودند.این در حالی بود که نسخه قدیمی یک هشدار دهنده بسیار قدیم غیر موثر داشت و عملا نزدیک شدن  موشک را نیز متوجه نمیشد.. هیچ سیستم دفاعی همچون فلر و چف نداشت و سیستم جنگ الکترونیک ان نیز متعلق به دهه 1960 بود

لنسر یکی از نخستین جنگنده هایی بود که از ترکیب تسلیحات شرق و غرب مثل موشک گرمایاب ماژیک فرانسه، پیتون3 اسرائیل، آفید و آرچر روسیه، بمبهای سقوط آزاد MK-81,82 آمریکا، بمب هدایت لیزری لیزارد اسرائیل و راکت S-24 روسیه استفاده کرد.اگرچه در رزم هوایی  موشک ار73 موشک اصلی لنسر است زیرا این موشک برای میگ29 در زمان شوروی خریداری شد و همکنون روی این جنگنده نصب می شود.این جنگنده حتی توان حمل موشک هدایت راداری چون دربی و امرام را دارد ولی در نهایت روی این جنگنده نصب نشد

میگ21 رومانی و غلاف نشانگذار لیزری زیر بدنه

در نسخه تهاجمی Lancer-C نیز پاد هدفگیری پیشرفته لایتنینگ ساخت رافائل افزوده شد که برایMig-21 مثل رویا بود. این پاد امکان پرتاب بمب لیزری در روز یا شب را فراهم کرد و توانایی جنگنده در پرتاب دقیق بمبهای سقوط آزاد را هم افزایش داد. ضمن اینکه برای کشف غیرفعال جنگنده های دشمن نیز کاربرد داشت.

از گذشته تا امروز

نخستین فروند از این خانواده که در 1996 پرواز کرد، Lancer-A بود. اکنون 20 سال از عملیاتی شدن آن میگذرد و علیرغم اینکه تعدادش در نیروی هوایی رومانی به شدت کاهش یافته، بازهم صاحب بیشترینMig-21 در اروپاست.

امروزه تنها 26 فروند Lancer در رومانی عملیاتی است که مأموریتشان نیز غالباً رزم هوایی بوده و از باقی ناوگان به عنوان منبع قطعات یدکی استفاده میشود.

چشمی هشدار دهنده فروسرخ نزدیک شدن موشک

با توجه به زمان اندک مورد نیاز برای اعزام جنگنده های آلرت، Lancer برای واکنش سریع مناسب است. هرچند به دلیل جثه کوچک و سوخت کم، استقامت پروازی قابل توجهی ندارد و گشتهایش معمولاً 30 تا 40 دقیقه طول میکشد.

لذا تاکتیک مورد علاقه خلبانان عمدتاً استفاده از مزیت کوچکی آن در سبک بزن، درو است! وظیفه اصلی Lancer نیز جنگنده واکنش سریع، تحت شبکه هشدار ناتو است که توسط مرکز عملیات هوایی مشترک این سازمان اداره میشود.

به دلیل تحرکات روز افزون روسیه نیز فعالیت هوایی ناتو افزیش یافته و معدود جنگنده های رومانی هم پُرکارتر شده اند. از این رهگذر، Lancerها چندین بار اقدام به رهگیری هواپیمای جاسوسی IL-20 و حتی جنگنده Su-27 روسیه بر فراز دریای سیاه کرده اند.

ناوگان Lancer همراه با F-15های آمریکایی در رزمایش Dacian Eagle که سال 2016 در اروپای شرقی برگزار شد حضور یافتند. اخیراً نیز جنگنده های F-16 پرتغال، F-18 کانادا، A-10 و F-15,16 آمریکا برای تمرین رزم هوایی با Lancer به رومانی اعزام شده اند.

آنها علاوه بر افزایش قدرت نظامی این کشور در مقابل روسیه، شیوه های رهگیری و رزم هوایی را نیز آموزش میدهند. رومانی هم سال گذشته بودجه نظامی خود را به 2.6 میلیارد یورو (معادل 1.7 تولید ناخالص داخلی) افزایش داد و متعهد است که در سال جاری، آن را به 2 درصد برساند.

Mig-21

این جنگنده هنوز در 18 کشور منجمله دو عضو اروپایی ناتو یعنی رومانی و کرواسی عملیاتی است. اغلب Mig-21های موجود نیز تسلیحات پیشرفته در رزم هوایی شلیک میکنند و به مراتب مرگبارتر از اسلافشان هستند.

همچنین اویونیک، رادار و ارتباطاتشان بهبود یافته و میتوانند بمب هدایت شونده نیز پرتاب کنند. لذا تعداد اندکی شبیه تولیدات 1959 هستند.

رومانی هم ظرف 5 سال آینده آن را بازنشست و با F-16V جایگزین خواهد کرد. اماMig-21 کماکان در سایر کشورها عملیاتی میماند. چون اغلب دولتهایی که مدلهای نسبتاً جدید آن را دارند، به هیچوجه نیازی به جایگزین کردنش ندارند!

همچنین اگرچه به نظر نمیرسد که هیچ جنگنده ای بتواند 100 سال عملیاتی باشد (هرچند بمب افکن بی52 چنین خواهد شد) اماMig-21 حداقل 60 و حتی 70 سال عملیاتی خواهد ماند که آن را تبدیل به یکی از ماندگارترین پرنده های عصر جت میکند.

نوشته شده برای سایت جنگاوران http://jangaavaran.ir

نوشته های مشابه

همچنین ببینید

بستن
دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن