جنگنده ها

سوخو 25 فراگ فوت

سوخو 25 فراگ فوت

شوروی همواره پیشگام در طراحی و توسعه هواپیما های پشتبانی هوایی نزدیک بود.در طی جنگ جهانی دوم ایلیوشین 2 و بعد نسخه توسعه یافته ان یعنی ایلیوشین 10 را توسعه داد.در دوران جنگ جهانی دوم غرب چنین سیاستی نداشت  و تلاش میکرد با هماهنگ کرد تسلیحات لازم با جنگندهای چون ماستانگ ویا هاوکر هاریکن انها را در نقش جنگنده بمب افکن به کار برد.در شوروی نیز تا مدتی بعد از جنگ جهانی دوم چنین سیاستی دنبال شد که یکی از این نمونه ها  استفاده از میگ17 در نقش یک جنگنده بمب افکن بود.ولی به سرعت ناکارامدی  یک شکاری برای بازی نقش حمله به زمین برای روسها  مشخص شد.کمپانی ایلیوشن که تجربه ساخت ایلیوشین 2 و 10 را داشت در اوائل دهه 1950 دست به توسعه ایلیوشن  40 زد.ایلیوشن  40 یک جت جنگی دو موتوره با موتورهای توربوجت که دارای دو ورودی هوا در کنار بدنه بود .مانند ایلیوشن 2 و 10 دارای یک خلبان و یک  توپچی عقب بود.از چهار توپ 23 م م در دماغه بهره میبرد و زره پوش شده بود.این طرح به دلایل بسیاری لغو شد از جمله اینکه شلیک توپ باعث مکش گاز بروت به درون ورودی هوا در دماغه بود.البته در مدل بعدی  ورودی هوا را به جلوی دماغه جلوتر از توپ ها قرار دادند ولی این طرح در نهایت  با ساخت 7 پیش نمونه لغو شد.بعد از کنار گذاشتن این طرح  در سال 1956 تا مدتی در شوروی نیاز به ساخت یک جنگنده پشتبانی هوایی نزدیک نادیده گرفته شد.

در امریکا ارتش از ای1 اسکای ریدر بهره میبرد.اسکای ریدر یک جنگنده تک موتوره پیستونی بود که برای نیروی دریایی در اواخر  جنگ جهانی ساخته شده بود.به جنگ جهانی نرسید ولی در کره به خوبی جنگید .ای1 اسکای ریدر بسیار محبوب بود زیرا در ان زمان که موتورهای توربوجت مصرف بالای داشتند این هواپیما موتور پیستونی با مصرف کم وتوان حمل تسلیحات بالا میتوانست مدت زمان بیشتری  را بر روی هدف پرواز کند.با اغاز جنگ ویتنام ای1 در ویتنام نیز خدمت کرد اگر چه به خوبی درخشید  ولی این بار ثابت شد یک جنگنده  پیستونی کم سرعت در دوران سامانهای پدافند هدایت شونده و توپهای کالیبر  بالای ضد هوایی اتوماتیک دیگر کارای ی ندارد.امریکا در سال 1967 دست به توسعه جنگنده جدید طی رقابت برای ساخت یک جنگنده پشتبانی هوایی نزدیک زد  که  برنامه ای ایکس نامید شده  که منجر  به توسعه  ای10 تاندربلت شد.

شوروی برنامه های نظامی امریکا را دنبال میکرد.زمانی که پروژه اف ایکس در امریکا اغاز شد شوروی که سالها بود ایلیوشین10  تنها هواپیما تخصوصی پشتبانی خود را از خدمت خارج کرده بود مناقصه ای جهت به خدمت گیری یک طرح جدید اجرا کرد .در مرحله اول نسخه حمله به زمین  میگ23 یعنی میگ 27 ارزیابی  شد ولی نیاز به یک جت مادون صوت با زره بیشتری  بود که پشتیبانی  هوایی نزدیک را بهتر بتواند انجام دهد.در ان دوران دو کمپانی ایلیوشین و سوخو  شروع به رقابت با هم کردند.ایلیوشین طرح ایلیوشن 102 را پیشنهاد   کرد که نسخه برگرفته شده از همان طرح قبلی یعنی ایلیوشن  40 بود.در ایلیوشین  102 ورودی ها به دو طرف بدنه منتقل  شده بود. هواپیما توان حمل 7 تن سلاح و برد انتقالی با چهار مخزن سوخت خارجی  3000 کیلومتر بود  و شعاع رزمی ان به 4.4 تن سلاح و دو مخزن سوخت خارجی عدد 750 کیلومتر است و دارای  جایگاه های  داخلی در زیر ریشه بال برای حمل سلاح در کنار جایگاه خارجی زیر بال بود.دارای  دو خدمه بود که یکی  دارای کابین برعکس بود و مسئول هدایت توپ  دفاعی در عقب جنگنده مانند بمب افکنهای توپلوف بود.

از دو دستگاه موتور ار دی33 مانند موتور میگ29 بهره میبرد .ولی از ان طرف طرح سوخوی با نام  تی8 که در سال 1975 اولین پرواز خود را انجام داد یک طرح دو موتوره تک سرنشینه  ،زره پوش شده بود.در نهایت  ارتش شوروی طرح تی8 را انتخاب کرد که با نام سوخوی25 بعدها شناخت شد را انتخاب کرد.طرح ایلیوشن  102 تا سال 1982 پرواز نکرد ان ان زمان تنها این   طرح به امید فروش به دیگر کشورها پرواز کرد زیرا سالها بود توسط  ارتش شوروی رد شده بود .ولی بهتر است به سراغ سوخوی25 دوباره برگردیم

سوخوی 25 مسلح به موشک خا 25 لیزری
سوخوی 25 مسلح به موشک خا 25 لیزری

طرحی که با نام تی8 تازه اغاز شده بود تحت نظر نیروی هوایی تاکتیکی شوروی باید جنگنده یا میبود  با توان حمل 4 تن سلاح و توان رسیدن به سرعت یک ماخ در ارتفاع پایین.این چیزی نبود که تیم طراحی میخواست.در سال 1971 طرح دوباره  مورد بازنگری قرار گرفت در طرح جدید هواپیما توان حمل تا 4 تن سلاح را داشت ولی سرعت همچنان مادون صوت بود اگرچه تیم طراحی توان رساندن سرعت به سرعت صوت را داشت ولی برای یک جنگنده پشتیبانی هوایی نزدیک نیازی به چنین سرعتی نبود.در سال 1973 جزئیات طرح جنگنده غربی یعنی  ای10 تاندربلت برای روسها  اشکار شد.تاندربلت دارای  دو موتور در غلاف جدا بر روی بدنه بود که دو دم عمودی جنگنده در پشت خروجی موتور باعث  محافظت دربرابر موشک های فروسرخ  میشد.روسها میخواستند این ابتکار   را بر روی سوخوی25 نیز اجرا کنند ولی دیگر دیر شده بود طرح در مراحل نهایی بود.

در طرح تی8  مجهز به دو موتور در زیر بدنه بود ولی در دو غلاف جدا و دور از هم که نابودی یکی از انها نیز باعث نابودی دیگری نشود.پیش نمونه تی8-1 در سال 1974 تحویل داد شد ولی به دلیل عدم در دست راس  نبودن موتور اولین پرواز به 22 فروریه سال 1975 به عقب افتاد.در این روز یکی از باتجربه تیرن خلبان شوروی ژنرال  ولادیمیر ایلیوشین فرزند سرگی ایلیوشن  طراح و بنیان  گذار ایلیوشن  تی8-1 را به پرواز در اورد(وی دو سال بعد نیز برای اولین بار سوخوی27 را به پرواز در اورد). تی8-1 دارای  سامانه تهاجمی سوخوی17 ام 2 بود و از یک توپ2 لول 23 م م در دماغه در نسخه تی8 -1 بهره میبرد.البته تا زمان تولید این طرح تغیراتی زیادی داشت.هواپیما از دو دستگاه  موتور توربوجت ار 95 اس اچ  بهره میبرد.

ار 95 در واقع نسخه  بدون پس سوز موتور ار13 جنگنده میگ21 بود. در ساخت سوخوی25 بر عکس ای10 امریکای از موتور توربوفن که کم مصرفتر و مقرون به صرفه تر بود استفاده نشد زیرا موتور توربوجت ار 95 دارای قدرت بیشتری بود.این موتور  را می توان  به غیر از سوخت جت حتی با سوخت دیزل نیز روشن و به کار برد.در 26 دسامبر سال 1975  دومین پیش نمونه(تی8-2) البته با موتور کم قدرت تر  ار دی9 به پرواز در امد اگرچه به سرعت با موتور ار 95 تعویض شد.این نمونه مشابه تی8-1 بود ولی دارای دمی بزرگتر و بالی پهنتر  بود ولی تغییراتی نیز داشت  که شامل قرار گرفتن کابین خلبان در درون یک وان تیتانیومی ضد گلوله با توان مقاومت  در برابر گلوله های 30 م م،تعویض توپ 23 م م  با توپ 30 م م دو لول اشاره کرد.

همچنین این مدل دارای کاهنده سرعت در نوک بالها بود.تا مدتی طرح  سوخوی25  تحت تاثیر دو طرح سوخوی24 و سوخوی27 قرار گرفت که در ان دوران در حال توسعه بودند .سرانجام در سال 1978 در تفلیس در گرجستان کارخانه جدید برای تولید سوخوی25 افتتاح شد (در ان زمان گرجستانی جزئی از شوروی بود )که اولین نمونه تولید این هواپما در تفلیس با نام  تی8-15 در سال 1979  پرواز کرد.این هواپیما توسط  ماهوارها غربی در سال 1977 کشف شد.در سال 1980 با شروع نبرد در افغانستان دو فروند پیش نمونه در 50 روز 100 پرواز در افغانستان انجام دادند که بسیار راضی کننده بود و عملکرد ان مثبت ارزیابی شد از جمله که دارای چالاکی بسیار در ارتفاع کم بود.با وجود سرنگون شدند دو پیش نمونه از بیش  از 15 پیش نمونه طی ازمونهای مختلف ولی  درسال 1981 در نهایت  ارتش شوروی مجوز ساخت این هواپیما را صادر کرد و خط تولید در تفلیس اذربایجان شروع به تولید نمونه اولیه سوخو 25 کرد.

2061390

اولین نمونه سوخوی25 که ناتو ان را فراگ فوت نامیده بود با نام سوخوی25 شناخته میشود.در بدنه  از 60 % الومینیوم ،19% فولاد،13.5 تیتانیوم،2% منیزوم 5.5 % مواد ترکیبی بهره برده شده بود.بالهای در بالا و دو موتور به صورت جدا در زیر بدنه در غلاف داشت.دارای دو مخزن سوخت در بدنه و یک مخزن در هر بال داشت که 3600 لیتر سوخت داخلی  حمل میکرد ولی هیچکدام مجهز به لوله سوختگیری هوایی نبودند.در نمونه های  اولیه تولید دارای  موتور ار95  بود ولی بعد موتور ار195 بر روی ان نصب شد.در زیر  هر بال  5 مقر تسلیحاتی داشت که میتوانست 4 تن سلاح شامل انواع بمب راکت و موشک  را حمل کند.

بیرونی ترین جایگاه  زیر بال میتوانست یک موشک ار60 را برای دفاع از خود حمل کند.میتواند در زیر هر بال دو مخزن سوخت خارجی(چهار مخزن سوخت خارجی در مجموع) با ظرفیت  هر یک 800 یا 1150  لیتر را دارد.دارای دو سامانه کنترل هیدرولیک بود از لاستیکهای با کمک فنر نرم و لاستیکهای کم فشار برای فرود در باندهای نا امده بهره میبرد.خلبان در درون یک وان تیتانیومی ضد گلوله قرار داشت که کابین را در برابر توپ های کالبیر 23 م م محافظت میکرد اگرچه کابین تنک است.کابین نیز دارای شیشه ضد گلوله است.خلبان از صندلی پرتاب شونده کا36 ال نصب شده بر روی سوخوی27 بهره میبرد .خلبان به دلیل اولویت محافظ از ان دارای  دید کنی دست کم رو به عقب و زیر هواپیما است.

در درون کابین خلبان فاقد اچ یو دی یا همان نمایشگر سربالای بود و به جای ان یک گان سایت (سایت هدفگیری   داشت که بر روی پنل همان جای که اچ یو دی قرار دارد قرار داشت )برای هدفگیری  سلاح غیر هدایت شونده با کمک مسافت یاب لیزری Klen –PS  نصب شده در درون دماغه که پشت یک صفحه شیشه ای در نوک دماغه قرار داشت اقدام میکرد.خلبان میتوانست با کمک سامانه تعیین محل برخورد بمب و راکت های خود بر روی سایت هدفگیر دست به بمب باران دقیق با دقت بالا بر ضد اهداف بزند . سوخوی25 میتواند  از این مسافت  یاب لیزری جهت هدفگیری لیزری نیز بهره ببد .تا مدتها  برای غرب سئوال بود که سوخوی25 چگونه  میتوند موشک هدایت لیزری را شلیک کند زیرا در کابین سوخوی25 هیچ نمایشگری نیست.ولی سامانه اینگونه عمل میکرد که خلبان با فعال کرد مسافت یاب لیزری بر روی سایت هدفگری  روبرویش یک علامت نشان گیری ظاهر میشد ، خلبان به کمک دسته ای این علامت نشان گیر را میتوانست بالا و پایین و چپ راست کند .خلبان هنگامی که یک هدف را مشخص میکرد به طرف ان حرکت کرده، با جابجا کرد علامت نشان  گیر روی سایت هدفگیری جلوی خود، علامت را روی هدف گذاشته ،لاک میکرد و بعد موشک را شلیک میکرد.

این روش بسیار ساده  وموثر بود.البته عیبهای هم دارد،اول اینکه این سامانه بستگی به دید مستقیم خلبان دارد و شب و اب هوایی بد هدفگیری بسیار سخت میشود، مسئله  بعد اینکه از انجای که این سامانه در جلوی در دماغه نصب است تنها می تواسنت روبرو را پوشش دهد از این رو خلبان باید مستقیم به طرف هدف پرواز میکرد تا قفل لیزر نشکند.از این رو در تاکتیک خلبان سوخوی25 یکی از سوخو از فاصله ایمن با لیزری قفل میکرد و دیگری دست به شلیک موشک میزد.همچنین  از انجای که این سامانه تنها جلوی هواپیما را پوشش میدهد تنها میتوان با ان موشک  لیزری را شلیک کرد نه بمب لیزری(زیرا موشک دارای سرعت زیاد تر از جنگنده بود و بعد از شلیک در روبروی جنگنده پرواز میکرد در محدود لیزر) . سوخوی25 مانند اس10 تاندربلت فاقد رادار است. از دیگر تجهیزات سوخوی25 میتوان  به گیرنده  هشدار دهنده راداری اس پی او 15،سامانه شناسایی دوست از دشمن و پرتاب کنند 128  تایی شراره است.

سوخوی25 دارای یک توپ دو لول 30 م م GSh-30-2 است.این توپ دارای سرعت اتش 3000 گلوله بر دقیقه و خشاب 250 فشنگ است. این توپ در دماغه کمی متمایل  به چپ قرار دارد، در جایگاه  زیر بال میتواند تا 32 بمب 100 کیلویی  ویا 8 بمب 250 ویا 500 کیلویی سقوط  ازاد و انواع خوشه ای ،ناپالم ،تاخیر  را حمل کند.توان حمل تا 8 راکت انداز 32 لول 57 م م اس5  در مجموع 256  راکت ویا 8 راکت انداز 80 م م اس8 با 20 لول در مجموع با 160 راکت ویا 8 راکت انداز 5 لول  122 م م اس13  با 40 راکت ویا تا 8 راکت 240 م م اس25.اس25 یک راکت تک لول با برد 3 کیلومتر و یک کلاهک جنگی قدرتمند 190 کیلوگرمی است.همچنین  میتواند تا دو موشک هدایت لیزری خا29 ال با برد 10 کیلومتر  و یا تا 4 موشک لیزری خا 25 ام ال با برد 11 کیلومتر و یا تا چهار موشک  ضد رادار خا 25 ام پی را حمل کند.همچنین میتواند برای دفاع از خود تا دو موشک هوا به هوای فرورسخ  ار 60 را حمل کند.همچنین این هواپیما میتوانست   در جایگاه های حمل سلاح در زیر بال غلاف جنگ الکترونیک  اس پی اس 141 و یا غلاف های را حمل کند که تجهیزات تعمیر و نگهداری خود هواپیما در ان بود .

بلافاصله  بعد از تحویل نخستین واحد سوخوی25، این هواپیما در افغانستان به کار رفت.کارایی ان راضی  کننده بود
و  توان حمل تسلیحات بسیار داشت  و معمولا در کنار میل24 به کار میرفت ترکیبی که بسیار مرگباری  بود.تقریبا در تمامی طول خدمت فراگ فوت در افغانستان  حملات با سلاح های غیر هدایت شونده انجام شد و تنها در سالهای اخر جنگ بود که سوخوی25 از موشک هدایت لیزر در افغانستان بهره برد.در مجموع 23 فروند سوخوی25 در افغانستان چه حوادث رزمی و چه غیر رزمی از دست رفت .

تعدادی از این رقم در حملات مجاهدان  به پایگاه های هوایی بر روی زمین از دست رفت و یک فروند نیز توسط اف16 ارتش پاکستان سرنگون شد.سوخوی25 نشان داد در برابر اتش توپخانه ضد هوایی به دلیل زره کلفتش کاملا مقاوم است و صدمه ای نمیبیند  ولی زمانی که مجاهدین   به استینگر دستراسی پیدا کردند داستان فرق کرد.موتور های سوخوی25 بسیار نزدیک هم بود اگرچه در دو طرف بدنه بود ولی برخورد استینگر   و ترکشش  ان میتوانست باعث از کار افتاد دیگری نیز شود .راه حل روسها یک دیواره فولادی  به قطر  5 م م  و 1.5 متر طول بود که بین دو موتور نصب میشد که باعث متوقف کردن ترکشها میشد .همچنین خروجی ها نیز اصلاح شد تا کمتر در معرض موشکهای فروسرخ قرار بگیرند.در نهایت از نسخه پاییه سوخوی25 در مجموع 582 فروند تولید شد.

سوخوی 25 و راکت انداز های اس 5
سوخوی 25 و راکت انداز های اس 5

بعد از پایان جنگ در افغانستان عمر شوروی نیز چندان ادامه نیافت.با فروپاشی شوروی قدرت هوایی بزرگ ان بین کشورهای مختلف تقسیم شد و کشورهای تازه استقلال یافته هرکدام سهمی از ناوگان سوخوی25 بردند و بزرگترین ان به روسیه رسید.این هواپیما با موفقیت در درگیرهای مختلف در چچن، ارمنستان و چندین درگیر های  در حکومتهای تازه استقلال  یافته شرکت  کرد.

یکی از مدل های سوخوی25 که در زمان شوروی توسعه  پیدا کرد سوخوی25 بی ام بود.این نسخه 50 فروند از ان ساخته  شد دارای سامانه ناوبری پیشرفته تر و موتور ار 195 بود. دارای سامانه  تهاجمی دیجیتال و مسافت یاب لیزری دوربرتری  بهره میبرد. همچنین سوخوی25 دارای نسخه  ای اموزش دو سرنشنیه یا  نام سوخوی25 یو بی با کد فراگ فوت بی بود.این نمونه دارای سوخت کمتری بود ولی دارای توان رزمی مشابه نسخه تک سرنشینه بود و در سال 1985 اولین بار پرواز کرد .130تا 180 فروند سوخوی25 یو بی ساخته شد.بر اساس نسخه یو بی نمونه های دیگر نیز توسعه پیدا کرد .یکی از این نمونه ها سوخوی25 یو تی جی است که تنها 10 فروند ان ساخته شد.این نمونه نسخه ناو نشین اموزشی سوخوی25 برای  فرود بر روی ناو هواپیمابر است و دارای اربه ها فرود محکم تر و غلاب برای گرفتن کابین فرود است .از دیگر نسخه های ساخته شده فراگ فوت دو نسخه سوخوی25 کا و یو بی کا بود که نسخه صادراتی نمونه پاییه سوخوی25 بود.اولین نمونه تولیدی در سال 1984 از نسخه تک سرنشنیه سوخوی25 کا به چک اسلاوکی  سابقه تحویل داده شد.نمونه  سوخوی25 یو بی کا نیز نسخه اموزشی دو سرنشینه  همین مدل بود.البته مدلهای دیگری نیز توسعه پیدا کردند که تولید نشدند مانند سوخوی25 یو بی3 نسخه سه سرنشینه اموزشی،سوخوی28 نسخه اموزشی برای خدمت به عنوان یک جت اموزش در خدمت ارتش روسیه  اشاره کرد .

سوخوی25 یو تی جی نسخه ناونشین اموزشی
سوخوی25 یو تی جی نسخه ناونشین اموزشی

بعد از فروپاشی شوروی ،در دهه1990 روسیه تلاش در ارتقاء این هواپیما بر اساس تجارب جنگ در افغانستان و درگیری در چچن کرد.البته ارتقاء سوخوی25 از اوائل دهه 1980 اغاز شد.سوخو تلاش کرد که با ارتقاء تجهیزات  الکترونیک  ناوبری و تهاجمی و همچنین توان پرواز  در شب و اب هوایی بد را به فراگ فوت بدهد و توان حملات دقیق  را با کمک تسلیحات پیشرفته به ان بدهد. این ارتقاء باعث به وجود امدن سوخوی25 تی در میانه دهه1980 شد.سوخوی25 تی دارای یک برامدگی در پشت کابین بود که در ان تجهیزات ناوبری و الکترونیکی  پیشرفته ای را حمل میکرد،این برامدگی شامل سامانه ناوبری دیجیتال یکپارچه SUV-25T Voskhod شامل دو رایانه دیجیتال  ناوبری،رادیویی  دوربرد و رادار ارتفاع  سنج بود این سامانه ناوبری خلبان میتوانست  بدون دخالت خلبان هواپیما را تا میدان نبرد راهنمایی کند و حتی تسلیحات را برای  هدف قرار دادن خودکار هدف فعال کند.

از دیگر  ارتقاء شامل نصب یک نمایشگر در درون کابین برای هدفگری دقیق سلاح های هدایت شونده وتوان حمل و پرتاب بمب هدایت تلویزیونی  کاب500 بود و میتوانست تا 16 موشک  ضد تانک لیزری ویخر را حمل کند.در دماغه به جای مسافت  یاب لیزر قبلی دارای سامانه اشکول بود  از مسافت  یاب لیزر مجهز به دوربین اپتیکی   برای درشت نمایی و به دست اوردن هدف از فاصله دورتر بود و میتوانست  روبرو و زیر هواپیما را پوشش دهد و از اچ یو دی بهره میبرد و برای پرواز شبانه توان حمل غلاف ناوبری شبانه اپتیکی دید حرارتی   در زیر بدنه بود که تصاویر را در درون کابین به خلبان برای پرواز شبانه نشان میداد .تنها 12 فروند از این مدل ساخته شد ،قرار بود تعداد زیادی از سوخوی25 ارتش روسیه به این نمونه ارتقاء پیدا کنند که در سال 2000 لغو شد و به جای ان پروزه سوخوی25 اس ام دنبال شد.

سوخوی 25 تی ام(سوخوی39)
سوخوی 25 تی ام(سوخوی39)

یکی از دلایل عدم تولید این نمونه این بود که کارخانه تولید سوخوی25 در تفلیس گرجستان بود.این کارخانه بعد از فروپاشی شوروی در یک کشور دیگر بود ،سوخو در نهایت با تلاش بسیار توانست  یک کارخانه در داخل روسیه برای تولید سوخوی25 راه اندازی کند.سوخوی بعد از این کار درسال 1997 دست به توسعه نسخه سوخوی25 تی ام زد.سوخوی25 تی ام در واقع همان سوخوی25 تی بود ولی می توانست  در زیر بدنه یک غلاف رادار ،با رادار پالاس داپلر کوپیو حمل کند.این رادار میتوانست    یک هدف را از فاصله 50 کیلومتر در اسمان کشف  ویا یک تانک را از 30 کیلومتری کشف  کند.این رادار به سوخوی25 توان حمل موشک هوا به هوای  رادار فعال ار77 را نیز میداد.همچنین میتوانست   به جای این غلاف رادار در زیر بدنه یک رادار میلی موجی  ویا یک غلاف تصویربردار فروسرخ  را حمل کند.این نمونه میتواند انواع بمب های هدایت لیزری  و اپتیکی   و موشکهای هدایت ضد رادار و ضد کشتی  خا 31 را حمل کند ویک جنگنده بمب افکن کامل است.هشت فروند از این نمونه نیز برای ارتش روسیه تولید   شد  ولی برخی از سامانه های  این مدل بر روی سوخوی25 اس ام به کار رفت.

سوخوی25 کا یو بی سپاه پاسداران
سوخوی25 کا یو بی سپاه پاسداران

سوخو25 اس ام

در اواخر دهه 1990 با لغو ارتقاء نمونه های موجود به نسخه سوخوی25 تی ام نیروی هوایی روسیه خواهان برنامه ارتقاء جدیدی بود.برنامه ارتقاء جدید سوخوی25 اس ام نام گرفت.سوخوی25اس ام  نسخه ارتقاء یافته سوخوی25 برای نیروی هوایی روسیه ،این نمونه دارای سامانه تهاجمی دیجیتال کلین در دماغه شامل   سامانه اپتیکی ASP-17BTs-8  شامل دوربین اپتیکی با توان درشت  نمایی و نشان گذار لیزری  که به خلبان اجازه میدهد تا هدف را با دوربین مشاهده و نشان گذاری لیزری کند(البته برای موشک لیزری زیرا این سامانه در دماغه است)،رایانه دیجیتال ،اچ یو دی(نمونه قبلی دارای گام سایت تنها برای هدفگیر بودند)از نوع KA1-1-01  که در کنار هدفگیری تسلیحات اطلاعات پرواز را نیز در اختیار خلبان قرار میدهد ، نمایشگر چند کاره در درون کابین(یک عدد)،کابین هماهنگ با دوربین دید شبانه ، سامانه ناوبری ماهواره ای گلناس و جی پی اس  موشک هوا به هوای ار73،موشک هدایت لیزری خا 29 و خا25 و نسخه ضد رادار خا25 .تا سال 2013 میلادی 60 فروند سوخوی25 ارتش روسیه به این مدل ارتقاء یافته اند و قرار است در نهایت تا سال 2020 این رقم به 80 فروند رسید

كابين ارتقا ياقته سوخو25 اس ام

 

نسخه دیگر  سوخو25 اس ام3 است.این نسخه دارای سامانه پیشرفته   سولت 25 در دماغه است که قابلیت بیشتری در نشان گذاری لیزری داردو برد کشف هدف توسط سامانه اپتیک حرارتی ان بسیار بیشتر از نسخه قبلی است .این سیستم تا16 ایکس توان درشت نمایی دارد و میتواند اهداف متحرک  را با کمک سامانه دید حرارتی خود از هشت کیلمتری کشف کند .دارای چندین سنسور هشدار دهنده فروسرخ نزدیک شونده موشک از نوع Vitebsk-25 است که نزدیک شدن موشک را با پوشش360 درجه  هشدار  میدهد و همچنین دارای سامانه هشدار دهنده راداری مدرنتری است .همچنین این نسخه مجهز به سیستم مدرن پرتاب بمب SVP-24  است که به ان اجازه پرتاب بمب های سقوط ازاد را با دقت بسیار بالای میدهد .همچنین نسخه اس ام3 در ناحیه کابین نیز ارتقاء یافته  و دارای دو نمایشگر رنگی مدرن است

کابین سوخو25 اس ام3

سوخوی25 همان طور که گفته شد بعد از نبرد در افغانستان در نبردهای زیادی شرکت کرد. بعد از افغانستان دومین درگیری  که سوخوی25 در ان حضور داشت  جنگ ایران و عراق بود.عراق در سال 1978  یعنی یک سال اخر جنگ با ایران  سوخوی25 را تحویل گرفت و در حدود 900 پرواز را طی جنگ فراگ فوت علیه نیروی هوایی ایران   انجام داد که دست  کم یک فروند انها نیز به اتش  موشک هاوگ سرنگون شده است .عراق 73  فروند از انواع کا و یو بی کا  را از شوروی تا قبل از تهاجم به کویت تحویل گرفت .

طی جنگ خلیج فارس 1  عراق هیچ بهره ای از  سوخوی25 نبرد و تنها تعدادی تلاش  به فرار به ایران کردند که 7 فروند به ایران گریختند و دست کم دو فروند نیز در هنگام  فرار به ایران توسط اف15 ارتش عراق سرنگون شدند.روسیه که بعد از فوپاشی شوروی با چچنیها مشکل داشت  از 266 فروند سوخوی25 برای سرکوب نیروی های استقلال طلب چچنی بهره برد.در این نبرد  سوخوی25 بیش از 9000 پرواز انجام  دادند(جنگ اول چچن (1994 تا1996)، 2.5  % مهمات های  شلیک شده در چچن از انواع  هدایت لیزری بودند  و ما بقی تسلیحات غیر هدایت  شونده  بودند.دست کم چهار فروند سوخوی25 نیز از دست رفتند.در نبرد دوم چچن که باعث پایان داستان چچن شد بین سالهای 1999 تا 2000 میلادی دست کم 9 ماه طول کشید که در این نبرد  نیز سوخوی25 همانند  نبرد اول پر کاربرترین جنگنده روسها بود و البته این بار 7 سوخوی25 از دست رفت.سوخوی25 در افریقا در همان سالها  در نبرد بین اتویپی و اریتره  شرکت کرد .در این نبرد دست کم یک سوخوی25 اتیوپی با اتش  یک میگ 29 اریتره سرنگون شد.دیگر نبرد سوخوی25 در افریقا به بحران  دارفو در سودان بر میگردد که دولت سودان از سوخوی25 در این نبرد بهره برد.

یکی از اخرین نبردهای که سوخوی25 در ان شرکت داشت  نبرد اوستیای   جنوبی در سال 2008 میلادی  بین گرجستان و روسیه  بود.در این نبرد  هر دو طرف از سوخوی25 بهره بردند.این نبرد که به سرعت به پیروزی روسها  تمام شد نمایشی از قدرت سوخوی25 بود تا انجای که موثر ترین جنگنده روسها در جنگ در بین تمامی نیروی هوایی بزرگ روسیه شناخته شد و روسها را به فکر باز کردن دوباره خط تولید ان انداخت .در مرحله اول این گرجستانی ها  بودند که برای اشغال اوستیای  جنوبی از سوخوی25 برای پشتبانی هوایی نزدیک بهره بردند ولی در مرحله بعد روسها بودند که علیه گرجستان از سوخوی25 بهره بردند.نکته بسیار جالب اینکه در این نبرد  سوخوی25 ارتش روسیه  کارخانه تولید سوخوی25 در تفلیس گرجستان ساخته شده در زمان شوروی را بمب باران و غیر فعال کردند که این شاید اولین مورد در تاریخ باشد  که هواپیمایی کرخانه تولید خود را بمب باران کرده باشد.روسها   در این نبرد سه سوخوی25 را از دست دادند که هر سه توسط  سامانه سام 11 بوک سرنگون شدند.دست کم سه فروند سوخوی25 گرجی  نیز بر روی زمین و یک فروند توسط  سوخوی27 سرنگون شده است .

در اکتبر سال2015 ارتش روسیه از این هواپیما در سوریه علیه  مخالفین حکومت اسد استفاده کرد و از یک سال پیش نیز تعدادی از این  را که به صورت دست دوم از ایران و روسیه دریافت کرده بود بر ضد داعش استفاده کرد

سوخوی25 همکنون در 19 کشور جهان در حال خدمت است.

ترجمه:عبدالحمید تارخ

چاپ شده در ماهنامه جنگ افزار شماره 108

مشخصات

خدمه: ۱ خلبان

  • طول: ۱۵/۳۳ متر (۵۰ فوت و ۱۱)
  • طول بال: ۱۴/۳۶ متر (فوت ۱ ۴۷)
  • قد: ۴/۸۰ متر (فوت ۹ ۱۵)
  • مساحت بال: ۳۰٫/۱ متر مربع (۳۲۴ فوت مربع)
  • وزن خالی: ۱۰/۷۴۰ کیلوگرم (£ ۲۳/۶۷۷)
  • وزن بارگذاری شده: ۱۶/۹۹۰ کیلوگرم (£ ۳۷،۴۵۶)
  • حداکثر وزن برخاست: ۲۰،۵۰۰ کیلوگرم (£ ۴۵،۱۹۴)
  • نیروی رانش: ۲ × تومانسکی آر-۱۹۵ توربوجت، ۴۴/۱۸ در هر کیلو نیوتن
  • حداکثر سرعت: ۹۵۰ کیلومتر / ساعت (۵۹۰ مایل در ساعت، ۰/۷۷ ماخ [۷۲])
  • مبارزه با شعاع ۳۷۵ کیلومتر (۲۳۵ مایل)
  • فری برد: ۲۵۰۰ کیلومتر (۱۵۵۳ مایل)
  • خدمات سقف پرواز: ۷۰۰۰ متر (۲۳،۰۰۰ فوت) [۷۳]
  • نرخ صعود: ۵۸ متر / ثانیه (۱۱۴۰۰ فوت / دقیقه)
  • بارگذاری بال: ۵۸۴ کیلوگرم / مترمربع (£ ۱۱۹ / فوت مربع)
  • رانش / وزن: ۰/۵۱

گرداوری و ترجمه:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

‫8 نظرها

  1. سلام . با عرض تشکر از سایتتون میخواستم بپرسم از لحاظ توان عملیاتی و تسلیحاتی و… سوخو ۲۵ قوی تر هست و یا سوخو ۲۲ و در ضمن کدوم یکی به درد کشور ما بیشتر میخورن .ممنون

      1. ممنون از پاسخ گویتان .به نظر بنده ما با استراتژیک دفاعی که داریم سوخو ۲۵ ها بیشتر به درد ما میخورن تا سوخو ۲۲ ولی اگر هم خدایی نکرده جنگی بشه به جاش سوخو ۲۲ از نظر تهاجم به مواضع دشمن کاربردی تر هستش شما هم موافق هستید (درسته جنگنده نسل جدید نیست ولی بالاخره یه کارایی از دستش بر میاد) ؟. از نظر حضرتعالی کدوم از این جنگنده ها به درد هوا و فضا سپاه میخورن ؟ ولی با همه این حرف ها من درک نمیکنم چرا ایران سوخو ۲۵ هاشو به عراق فروخت (درسته آن ها هم دلایل خودشونو داشتن و خطر داعش هم چیز کوچیکی نبود ولی باز هم به نظر من اشتباه کردیم حداقل اجاره میدادیم ). متشکر از سایت و مطالب خوبتون

        1. سلام نگاه کنید سپاه دنبال پستیبانی هوایی است بدون شک سوخو25 بیشتر به درد ما میخوره

  2. سلام و احترام
    سوالی برام پیش اومد..
    آیا روسها هنوز این عادت رو دارن که ابزار نظامی رو که میفروشن، به مراتب، ضعیف تر از نسخه مورد استفاده خودشون باشه؟!

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن