بمب افکن اتمی هندلی پیج ویکتور

بمب افکن اتمی هندلی پیج ویکتور

در اواخر دهه 1950 انگلستان  خواهان یک بمب افکن اتمی جت بود که توان پرتاب دست کم یک بمب اتمی  را داشته باشد.سه کمپانی سه طرح را ارائه دادند که شامل بمب افکن ولکان، ویکتور و والینت بود. قرار بود تنها یکی از این سه بمب افکن وارد خدمت شود ولی در نهایت هر سه وارد خدمت شدند.

کمپانی هندلی پیچ از قبل از جنگ دوم جهانی برای نیروی هوایی بریتانیا بمب افکن میساخت .

 هندلی پیج هنگامی نیروی هوایی به این شرکت  دستور ساخت یک بمب افکن جدید  را داد به سرعت دست به کارشد و یک طرح بال حلالی   را به نیروی هوایی پیشنهاد داد.این بال حلال برای رسیدن هواپیما به سرعت صوت طراحی شده بود و هنلی پیج طرح را بر روی یک نسخه رادیو کنترل در سال 1948 ازمایش کرد با مشخص شدن امکان ساخت چنین طرحی در همان سال نیروی هوایی خواهان توسعه دو  پیش نمونه از این بمب افکن برای ازمایش شد. در نهایت با تغییر شکل بال به شکل پسگرا برای اینکه بال قبلی پیچیدکی زیادی داشت طرح جدیدی به وجود امد.

طرح ازمایشی جدید اچ پی-80 نامیده شد  و در سال 1951 ساختن به پایان رسید و چندین ازمایش زمینی  را پشت سر گذاشت تا اینکه سرانجام در 24 دسامبر سال 1952 اولین پرواز خود را انجام داد و یک سال بعد در نمایشگاه هوایی انگلستان نیز حضور داشت ولی در نهایت 18 ماه بعد از تولید به دلیل کنده  شدن سکان عمودی در یک پرواز سقوط کرد و همه  خدمه ان کشته شدند.

دومین پیش نمونه نیز در 11 سپتامبر سال 1954 پرواز کرد ولی در همان سال 1952 دستور تولید  بمب افکن جدید که با نام ویکتور شناخته میشد داده شده بود(Handley Page Victor).

اولین هواپیما با نام ویکتور مدل بی 1 در سال 1957 تحویل نیروی هوایی شد و سفارش اولیه 25 فروند بود

ویکتور هواپیمای واقعا جالبی با ایرودینامیک جالبی بود.بدنه عمدتا الومینومی داشت . دارای بالی پسگرا با زاویه شکست  در قسمت جلو بال بود  و یک فلاپ  بزرگ یک تکه داشت. زیر هر بال  یک مخزن سوخت  ثابت قرار داشت .

دارای سه  ارابه فرود بود که ارابه فرود جلوی دو چرخ و دو ارابه فرود عقبی هر کدام هشت چرخ داشتند که زیر بالها جمع میشد.

هواپیما دارای چهار موتور توربوجت ارمسترانگ سیدلی اسپیهیر 7- 202 هر یک با توان 11000 پاوند بود که به صورت دو به دو  در ریشه هر بال نصب شده بود و ورودی هوا نیز در قسمت  جلوی ریشه بال قرار داشت.

دارای پنج خدمه است که شامل  دو خلبان، مهندس پرواز،  ناو بر و بمب انداز است . هماند  والکان  تنها خلبان و کمک خلبان دارای صندلی پرتاب شونده هستند و ما بقی خدمه تنها متکی به چتر برای خروج از بمب افکن هستند. خلبان و کمک خلبان در جلو قرار دارند که  توسط چند پنجره تقریبا کوچک به بیرون دید داشتند   و دو  خدمه دیگر در یک راهرو  در پشت سر انها قرار میگیرند که تنها به وسیله یک پنچره گرد کوچک به بیرون دید دارند و بمب انداز نیز در درون دماغه شیشه ای هواپیما جای داشت. خدمه از طریق یک درب در سمت راست بمب افکن  در پشت کابین خلبان وارد بمب افکن میشدند.

در زیر دماغه دارای محفظه ای برای قرار گیری رادار بود که به بمب افکن اجازه بمب باران راداری را می داد. رادار توان کشف هداف بزرگ مانند  کارخانه ها، ایستگاه  قطار و یا شهر ها را داشت  و گفته شده برد ان برای کشف یک شهر  150 کیلومتر است. این رادار اجازه بمب باران کور در شب را به بمب افکن میداد اگرچه سامانه برای بمب باران اتمی طراحی شده بود و دقت زیادی نداشت

همچمنین در قسمت عقب هواپیما یک سامانه جنگ الکترونیک برای ایجاد اختلال بر روی مکالمه خلبان شوروی با رادار زمینی  نصب شده بود. در واقع این سیستم بر روی ولکان نیز نصب شده بود و هدف گمراه کردن خلبانان شوروی بود که توسط  رادار زمینی  دستور می گرفتند . ولی در دهه 1960 با ورود شکاری های چون میگ25 و سوخوی15 با برد رادار بلند خلبان شوروی نیاز به ارتباط با رادار زمینی  نداشتند و از طرفی سامانه های خودکار وارد عمل شد که تصاویر  رادار زمینی به هواپیمای شکاری منتقل میشد.این سیستم اختلال در ولکان و ویکتور هرگز موثر نبود

دارای یک دهلیز داخلی دو درب در درون بدنه بود که می توانست  در نقش اتمی تا یک بمب اتمی  1.1 مگاتونی را حمل کند ویا در نقش متعارف  دست به حمل 35 بمب 450 کیلوگرمی بزند.بیشترین سرعت ویکتور 1009 کیلومتر بر ساعت بود ولی در حالت مسلح به سختی به 900 کیلومتر بر ساعت می رسید و برد ان با یک بمب اتمی   به  4500 کیلومتر می رسید  و با برد انتقالی 9000 کیلومتر دوربردترین بمب افکنی  بود که  در تاریخ  انگلستان ساخته شده است  .

در مجموع 50 فروند از نسخه بی1 این بمب افکن  تا سال  1961 ساخته شد که البته در خط تولید در ناحیه  شیشه کابین ، سکان عمودی و کابین دچار تغیراتی شدند.با خطر ناک شدن نفوذ در ارتفاء بالا  ویکتور در اسمان شوروی ، تعدادی از ویکتور ها به سامانه جنگ الکترونیک جدید و هشدار دهنده راداری تجهیز شدند ، 24 فروند ویکتور نیز دچار تغیراتی در این ناحیه  شدند و در نهایت به انها نام بی1 ای دادند.

هندلی پیج دست به ارتقائاتی در نسخه بی1 زد که در نتیجه باعث ساخته شدن نسخه ب2 بمب افکن ویکتور شد که در سال 1959 اولین پرواز خود را انجام داد که البته چند ماه بعد در ایرلند در طی ازمایشات از دست رفت

ویکتور ب2 دارای چهار موتور اصلاح شده رولز ریس کانوی 103 با قدرت 17250 پاوند رانش  مجهز شد که به شدت بر رانش به وزن ان افزود  و همچنین این نسخه دارای بال و دم کشیده تر بود.

این نسخه دارای یک توربین بادی برای تولید برق اضطراری شد و تمامی  انها در خط تولید به یک لوله سوختگیری هوایی در بالای سر کابین به شکل ثابت تجهیز شدند .

همجنین این نسخه دارای یک رادار ناوبری برای پرواز در ارتفاع پایین برای نفوذ به خاک شوروی داشت زیرا پرواز در ارتفاع بالا دیگر غیر ممکن بود. این رادار در زیر بدنه  به جای رادار تهاجمی در نسخه قبلی نصب شد

34  فروند ب2 تا سال 1963 ساخته شد که 21 فروند انها تا سال 1965 به ویکتور ب2 ار تغییر کرد

این نسخه دارای موتور پرتوانتر کانور 201 با قدرت 20600 پاوند رانش بود . این نسخه   در زیر هر بال دارای یک جایگاه خارجی برای حمل سلاح شد .هدف از این کار نصب پرتاب دو موشک اسکای بولت با توان حمل کلاهک اتمی بود که در نهایت برنامه موشک لغو شد  و ویکتور هرگزموشکی را حمل نکرد.

ویکتور همچون ولکان و والینت  به سرعت نقش اتمی خود را در اواخر دهه 1960 از دست داد که دلیل ان ورود موشک اتمی بالستیک بود.ولکان هرگز در هیچ نبردی به عنوان بمب افکن  شرکت نداشت و بمبی نیز به صورت عملیات نیفکند اگرچه در نقش دیگر به خوبی درخشید

تا پایان سال 1963 در مجموع 86 فروند  ویکتور ساخته شد ولی ارتش انگلستان برنامه دیگر برای این هواپیما داشت که دلیل ان برد بالای ان بود

در سال 1964 نیروی هوایی انگلستان خواهان تغییر سریع بمب افکن ویکتور به سوخت رسان هوایی شد. به سرعت 6 فروند ویکتور نسخه ب1ای به دو غلاف شلنگی سوخترسان هوایی تجهیز شدند(یکی زیر هر بال)  و البته  همچنان نقش اتمی خود را نیز حفظ کرده بودند. این نسخه کا1 بی نامیده شد.ازمایشات بسیار موفقیت امیز بود و از این رو دستور تغییر 11 فروند دیگر ب1 و 14 فروند ب1 ای  دیگر به تانکر داده شد که سری جدید  به غیر از یک غلاف سوخترسانی در زیر هر بال  دارای یک غلاف سوخترسانی  شلنگی درزیر بدنه نیز بود که توان سوخترسانی به 3 غلاف به سه هواپیما را داشت. این نسخه ها به ترتیب کا.1 و کا1 ای نامیده شدند. عملکرد مناسب این نمونه باعث شد تا در دهه 1970 نیروی هوایی خواهان تعداد بیشتری از نسخه سوخت رسان از این نوع شد. نیروی هوایی انگلستان در اواخر دهه 1960 تنها یک دهه بعد از ورود به خدمت ویکتور میخواست  این نمونه را از خدمت خارج کند حتی نسخه ب2 که کمتر از ده سال عمر داشت. بازرسی ها  نشان داده بود که برخی از انها دارای ترک در نایحه  بال شده اند و از این رو هندلی پیج دست به ارتقا نسخه ب2 زد و در سال 1971 در مجموع 24 فروند ویکتور ب2 نیز به نسخه سوخت رسان تغییر کرد که به کا.2 مشهور شدند. کا.2 ها بر خلاف کا.1 و کاو1 ای توان هسته ای نداشتند و مخزن بمب انها با یک مخزن سوخت تعویض شده بود و در مجموع میتوانستند  75000 لیتر سوخت حمل کند.

تا سال 1975 تمامی نسخه های بمب افکن  از خدمت خارج شده و اسکادرانها ان به نسخه سوخت رسان تجهیز شدند.

در سال 1982 با اغاز درگیر بین ارژانتین و انگلستان بر سر فالکلند  ، ویکتور در نقش سوخت رسان وارد عمل شد. حتی قبل از اغاز جنگ نیز ویکتور دست به پرواز شناسایی  برای نقشه برداری از موقعیت جزیره کرد و با اغاز عملیات  دست به سوخت رسانی هوایی به بمب افکن ولکان برای بمب باران فرودگاه استنلی پورت زد.در این جنگ ولکان یک بار با بمب به  فرودگاه استنلی پورت حمله کرد و در یک عملیات دیگر نیز دست به پرواز با موشک شرایک برای سرکوب پدافند هوایی ارژانتین در جزیره زدند که تمامی پروازها با سوختگیری  هوایی همراه بود. در مجموع این هواپیماها 600 پرواز در این جنگ انجام داد

در جنگ سال 1991 نیز با اغاز جنگ اول خلیج فارس  ویکتور دست به 293 پرواز برای سوخت رسانی هوایی به تورنادو ها و جگوار های  انگلیسی درگیری در عملیات بر ضد عراق ضد و البته همچنین ویکتور به سی 130 های انگلیسی که اعزم منطقه بودند نیز سوخت رسانی کرد

در نهایت اخرین دسته از  سوخترسان های ویکتور  در سال 1993 از خدمت خارج شد

ترجمه:عبدالحمید تارخ