تانک ارجون
تانک ارجون
مرکز تحقیقات هندی DRDO از دهه 1960 در هند برنامه تولید تجهیزات زرهی و توپخانه را در پیش گرفته است. این شرکت در سال 1972 برنامه ساخت یک تانک بومی را اغاز کرد. در ان زمان بیش از 2000 تانک تی 55 به عنوان اصلیترین تانک ارتش هند در خدمت این ارتش بودند. مرز طولانی با دو کشور همسایه یعنی چین و پاکستان که دشمنان درجه یک هند بودند نیاز به تانک را الزامی میکرد ولی با وجود اینکه از سال 1972 برنامه توسعه تانک جدید اغاز شد تا سال 1996 ارتش هند دستور ورود به خدمت این تانک بومی را نداد.
در واقع در همین دوران هند دست کم بیش از 2000 عراده تی 72 را به خدمت گرفت و وجود همین تعداد تی 72 باعث شد بود که هند به دنبال تانک جدید نرود. ولی ورود به خدمت تانک تی80 در پاکستان و نسل جدید تانک های چینی مانند تایپ 96 و 98 و در نهایت تایپ 99 باعث این شد تا این کشور خواهان تانک جدید شود. در سال 1988 و 1989 دو عراده پیش نمونه از تانک جدید ساخته شد که به دلیل مشکلات زیاد در زمینه تحرک به جای نرسید ولی بعد از دستور خرید این تانک در سال 1998 ازمایشاتی روی پیش نمونه های ارتقا یافته از جمله در زمینه تسلیحاتی اغاز شد. این تانک با نام ارجون در سال 2004 وارد خط تولید شد و در سال 2006 وارد خدمت شد
ارجون در نسخه مارک 1 دارای وزن 58 تن و طول 10 متر است. این تانک به شدت شبیه تانک المانی لئوپارد2 از جمله در نسخه های چون لئوپارد2 ای3 و 4 است . این مسئله از انجا جالب است که هند همواره از تانک های روسی استفاده می کرد. البته این تنها وجه شباهت با یک تانک غربی نبود این تانک دارای سامانه های غربی بسیاری است
تانک دارای چهار خدمه است . راننده در جلوی تانک سمت چپ قرار دارد. فرمانده و توپچی در سمت راست برجک و گلوله گذار در سمت چپ برجک
راننده دارای سه پیرسکوب در بالای سرش برای دید رو به بیرون بود . توپچی در برجک سمت راست جلوی فرمانده قرار دارد و دارای یک سایت اتش است که در جلوی برجک سمت راست قرار گرفته است که توسط یک روپوش در مواقع یک نیاز به اتش نباش پوشیده می شود. این سایت توسط DRDO و البیت سیستم اسرائیل به صورت مشترک طراحی شده است. سایت اتش دارای دید روزانه و شبانه دید حرارتی نسل دوم است که در مرحله اول دارای تجهیزات حرارتی ساخت ساژم فرانسه بود ولی بعدها به تجهیزات حرارتی ساخت البیت سیستم اسرائیل مجهز شد . تانک دارای رایانه اتش دیچیتال و سنسور باد است که انها نیز به صورت مشترک توسط هند و اسرائیل طراحی شده اند و دقت اتش در روز را تا برد 2500 متری تضمین میکند و در شب برد اتش به 1500 تا 1700 متر نیز میرسد .
فرمانده در پشت سر توپچی قرار دارد. در دریچه بالای سرش دارای تعداد پیرسکوپ برای دید رو به بیرون است که دور تا دور دریچه بالای سر کار گذاشته شده است ولی سامانه اصلی دید رو به بیرون سامانه دید پانورماتیک است که ساخت ساژم فرانسه در دسته اولیه تحویلی بود. این سامانه از نظر ظاهر مشابه سامانه پانورماتیک لئوپارد 2 ای 4 به قبل است و به فرمانده اجازه دید 360 درجه را میدهد. این سامانه پانورماتیک دارای دید حرارتی نسل دوم و نشان گذار لیزری مستقل است
فرمانده میتواند کنترل برجک را در دست گرفت و اقدام به اتش مستقل بکند.
از دیگر سامانه های این تانک میتوان به هشدار دهنده راداری برای هشدار برای هشدار در مورد معرض رادار های میلی موجی قرار گرفتن ،هشدار دهنده لیزری برای هشدار قفل لیزری موشک های ضد تانک روی تانک، سامانه ناوبری بر مبنای جی پی اس ، سامانه مدیریتی میدان نبرد که میتواند با ان تصاویر سامانه پانورماتیک فرمانده را برای دیگر تانکها ویا دیگر نیروی های مستقر در میدان جنگ ارسال کند
تانک برای دفاع از خود دارای دارای هشت نارنجک انداز دود زا در دو طرف بدنه است که با ترکیب با سامانه هشدار دهنده لیزری برای شکستن قفل لیزر میتواند موثر باشد
تانک دارای یک موتور المانی MUT است که اولین بار 155 دستگاه از ان در سال 1990 تحویل هند شد .این موتور 12 سیلندر توربوشارژ دارای 1400 اسب بخار قدرت است و از یک گیربکس اتوماتیک 6 سرعته با چهار دنده رو به جلو و دو دنده رو به عقب بهره میبرد . با در نظر گرفتن وزن 58 تنی این تانک، ارجون دارای رانش به وزن 24 اسب بخار بر تن است که رقم بالاتری است با وجود سنگینتر تر بودن از تی 90 ولی رانش به وزن بیشتری دارد و سرعت ان در جاده به 70 کیلومتر بر ساعت می رسد. قرار است طی چند سال اینده یک موتور 1500 اسب بخاره دیگر روی این تانک نصب شود
از زره این تانک اطلاعاتی در دست نیست.چیزی که مشخص است این است که زره این تانک از مواد ترکیبی و کامپوزیت در کنار فولاد ساخته شده است. هند مدعی است ارجون از نظر زرهی حفاظت بیشتری نسبت به تی 90 دارد . تی 90 در برابر موشک های ضد تانک دارای مقاومت 1300 م م است و در برابر مهمات انرژی جنبشی حدود 800 م م
سلاح اصلی ارجون توپ 120 م م خاندار است که مهمات تانک های غربی را استفاده میکند .جالب اینکه هند اصلا از مهمات 120 م م استفاده نمی کرد و مهمات اصلی هندی ها مهمات 125 م م روسی بود که از توپ تی 72 و تی 90 اتش می شد. هند دست به توسعه انواع مهمات های ضد زره انرژی جنبشی و خرج گود برای این توپ در داخل زد . مشخص نیست این مهمات ها چقدر قدرت نفوذ دارد ولی بدون شک باید بیشتر از توپ 125 م تی 90 باشد و البته این مسئله نیز به ادعای خود هندی ها می باشد.
توپ دارای نرخ اتش 8 تا 10 گلوله بر دقیقه است و میتواند موشک ضد تانک اسرائیلی لهد را حمل کند. لهد موشک ضد تانک هدایت لیزری لوله پرتاب است که هشت کیلومتر برد دارد. با در نظر رفتن برد 10000 متری برد نشان گذار لیزری تانک(در واقع همان مسافت یا لیزری تانک ) ارجون توان شلیک به تانک های دشمن در برد بسیار بالی دارد دست کن در تانک های چینی و پاکستانی که از مهمات لیزر روسی با برد 5000 متر استفاده میکنند برتر است و از طرفی لهد این توان را دارد که به طرف هدف شلیک شود و تنها در اخرین لحظه نشان گذار لیزری روی هدف قرار داده شود و موشک به طرف هدف پیش می رود از این رو هدف بسیار دیر متوجه می شود و زمان واکنش ان کم میشود (نسخه های روسی باید از همان اول نشان گذار لیزری روی انها باشد).
به سبک تانک های غربی مهمات تانک (مهمات مورد استفاده) در پشت برجک ذخیره می شود و مهمات ذخیره درون بدنه جلوی تانک قرار دارد.
روی تانک یک مسلسل 12.7 م م و هماهنگ با برجک یک مسلسل 7.62 م م نصب شده است
در ازمایشاتی که در دمای هوایی بالای 42 درجه انجام شد و مشخص شد در دمای بالا سیستم های از جمله سامانه کنترل اتش دچار مشکلاتی هستند و سامانه اتش و دوربین دید حرارتی در هوایی بالای50 درجه سانتیگراد که در هند طبیعی است به خوبی عمل نمی کنند و گهکاه از دور خارج می شدند . هند این مشکل را حتی در مورد تی 90 نیز دارد زیرا دمای هوا در برخی مناطق هند بسیار بالای است . در سال 2007 دوباره بعد اصلاحاتی تانک در بیابان های هند در هوای بالای 50 درجه ازمایش شد. دوباره ارتش در گذارش خود دقت اتش و تحرک در این اب و هوا چنان مناسب نبود در نهاتی DRDO مشکلات را تا انجایی که می توانست برطرف کرد و دست به توسعه نسخه پیشرفته تر با نام ارجون مارک 2 زد.
ارجون مارک1 ای
این نسخه بر اساس ازمایشان ارجون مارک1 که در بالا به ان اشاره شد تولید شد که نسخه بهبود یافته ارجون است. ارجون مارک1 ای (که پیش از این به ان ارجون مارک2 میگفتند) یک نسل چهارم پیشرفته است به شکلی که در ازمایشات انجام شده تی 90 اس در مقابل این نسخه حرفی برای گفتن نداشت.برد اتش در این مدل با احتمال برخورد به هدف به میزان 90% به 3000 متر افزایش یافته و برد درگیر شبانه نیز به 2000 متر افزایش یافته است و سامانه دید حرارتی توپچی نسل سوم است و سنسور هوا نیز بهبود یافته است.
فرمانده دارای سامانه پانورماتیک با دید حرارتی نسل سوم است و قابلیت بیشتری پیدا کرده از جمله توان تعقیب خودکار هدف. همچنین مسلسل 12.7 م م مجهز به یک سایت اپتیکی دید حرارتی شده که فرمانده با کمک یک نمایشگر رنگی چند کاره جلوی خود میتواند از درون تانک با اهداف با کمک مسلسل 12.7 م م درگیر شود و در روز وشب به طرف انها اتش کند . ارجون 2 دارای زره واکنش دهنده در دو طرف و جلوی برجک است که در هند طراحی شده و مدعی شده اند توانی برابر با کنتاکت5 روسی دارد.
با در نظر گرفتن این زره وصحبت های مقامات حتی باید بر اساس گفته انها این تانک 30% تا 40% مقاومت بیشتر نسبت به تی 90 اس داشته باشد (البته باز بر اساس ادعای منابع هندی) . 93 ارتقاء روی این تانک انجام شد و وزن تانک را به 64 تن افزایش داده است از این رو هند به دنبال نصب یک موتور 1500 اسب بخاری روی این تانک است
هند همکنون در حال بررسی توسعه یک نسخه ارجون با برجک بدون سرنشین و سامانه گلوله گذاری خودکار است و همچنین برنامه تحقیقی برای نصب یک توپ 130 م م روی این تانک در دستراس است
هند تا کنون 128 عراده مارک1 تحویل گرفته و 118 فروند مارک1 ای هم سفارش داده است که در حال تحویل است. در حال حاظر سفارش بیشتری داده نشده برخی منابه از قطع تولید ان با تحویل سفارش دوم خبر میدهند زیرا این تانک همچنان مشکل گرمای بالا را دارد و موتور ان همچنان با اب هوایی هند سازگار نیست ولی برخی منابع نیز مدعی هستند در نهایت تعداد بیشتری حدود 1000 عراده این تانک تولید خواهد شد
هند چند بار بر اثر مشکلات در این برنامه دست به سفارش تی 90 زد. در مرحله اول قرار نبود بیش از 500 عراده تی 90 خریداری شود ولی تاخیر در برنامه و مشکلات نسخه مارک1 در نهایت باعث ورود بیش از 1500 عراده تی 90 به هند شد از این رو معلوم نیست اصلا هند واقعا دیگر نیازی به این تعداد ارجون داشته باشد. در واقع داستان ارجون مانند جت تجاس ویا جت اموزشی کیرات است که انقدر توسعه انها طول کشید که هند مجبور به سفارش تعداد زیادی سوخو30 و هاوک گرفت
ارجون از فناوری غربی استفاده میکند. جالب اینکه هند حدود 40 سال است تانک اصلیش ساخت شوروی است. بر خلاف اکثر کشورهای که زمانی تانک شوروی را در خدمت داشتند مانند لهستان، اکرایین و در طراحی تانک داخلی از همان سیستم پیروی کردند هند کاملا متفاوت عملکرد و از سامانه های غربی از جمله فرانسه و اسرائیل استفاده کرد. برخلاف ترکیه و کره جنوبی که سامانه اتش کاملا بومی بود در این تانک حتی سامانه اتش نیز کاملا بومی نبود و ارجون نیز مانند تجاس یک شیر گاو پنگ از اب در امد . البته هند کم بیش به طرف بومی سازی این تانک پیش می رود و البته استفاده از فناوری خارجی هم مشکلی ندارد ولی مشکل اساسی ارجون به درازا کشیدن زیادی این برنامه توسعه ان است . در کل ارجون روی کاغد برای هند پیشرفته تر از تی 90 است ولی باید دید در نهایت چند تانک تولید خواهد شد
مشخصات
طول:10 متر
وزن:58 تن
موتور:یک موتور دیزل 1400 اسب بخاری
برد:450 کیلومتر
سرعت:65 کیلومتر
سلاح اصلی: توپ120 م م با 39 گلوله
سلاح فرعی: یکی مسلسل 12.7 م م و یک مسلسل 7.62 م م
ترجمه: عبدالحمید تارخ
منابع:
http://www.military-today.com/tanks/arjun_mk2.htm
http://www.defenceupdate.in/arjun-mbt-mark2
http://www.army-technology.com/projects/arjun-mbt