هواپیمای ترابری ایرباس A-400M اطلس

هواپیمای ترابری ایرباس A-400M اطلس

در سال 1982 کشور اروپایی طرحی را برای  ساخت یک هواپیمای ترابری  اغاز کردند که هدف از ان جایگزینی هواپیماهای سی 130 و سی 160 بود که در دهه اینده به پایان عمر خدمتی خود می رسیدند. شرکت لاکهید امریکا ،Aérospatiale فرانسه  ام بی بی  المان، کاسا اسپانیا  و النیای  ایتالیا  در این طرح مشارکت کردند.

در سال 1985 نیازمندها مشخص شد و دو سال بعد لاکهید  ، کاسا و النیا از این پروژه جدا شدند ولی شرکت های باقی مانده کنسرسیون  با نام یورو فلگ تاسیس کردند که  و  قرار شد طرح جدید  را  که بعدها  ای 400 ام نام گرفت را به پیش ببرد. در نهایت  مسئولیت ساخت هواپیمای جدید به شرکت ایرباس رسید.با وجود این تا سال 1999 بحث ها  در اروپا ادامه داشت. برای نمونه المان می خواست  تا ایرباس در طرح اکراینی انتنوف 70  مشارکت کند  تا توسعه طرح ارزانتر تمام شود  ویا اینکه مدتی به دنبال بررسی سی 17 و  سوپر هرکولس  بود ولی در نهایت در سال 1999 ساخت هواپیمای  جدید به تصویب رسید

در سال 2001 فرانسه، انگلستان، المان و اسپانیا  قرار دادی  برای تولید 196 فروند ایرباس ای 400 امضا کردند که البته به دلیل محدودیت بودجه در المان ، سفارشات  المان از 73 فروند به 60 فروند کاهش یافت و تعداد کل سفارشات  به 180 عدد کاهش یافت . در سال 2003 قرار داد نهایی امضا شد و مدتی بعد یک کنسرسیون  نیز برای تولید موتور  تاسیس شد این در حالی بود که در همان  زمان پرات اندویتنی  پیشنهاد تولید موتور  ایرباس 400 را داده بود

در نهایت اولین نمونه در 11 دسامبر سال 2009 میلادی به پرواز در امد

ایرباس ای 400 که با لقب اطلس شناخته میشود یک هواپیمای ترابری راهبردی است ولی دارای توان کامل تاکتیکی نیز می باشد. این به ان معنا است که نتنها میتواند جای سی 130 و یا سی 160 را بگیرد و حتی در باندهای خاکی ناامده فرود بیاید بلکه میتواند نقش یک هواپیمای ترابری راهبردی چون سی 17 را نیز بازی کند و دست به پرواز بین قاره ای بزند

هواپیما دارای بالی در بالای بدنه و دمی تی شکل است که 30 درصد بدنه از مواد کامپوزیت و مابقی از فلز ساخته شده است . هواپیمای دارای سیستم پرواز دیجیتال  با سیم مجهز است و کابین ان شبیه دیگر محصولات ایرباس دارای دسته هدایت  به جای فرمان است و دو خلبان دارای شش صفحه نمایش رنگی چند کاره و دو اچ یو دی در جلوی پنل خود هستند. در این میانه دو صفحه نمایش مشترک نیز برای دو خلبان وجود دارد و هر  کدام صفحه  کلید خود را برای  برنامه ریز رایانه های خودرا دارند. سیستم مدیریت  پرواز این هواپیما با ایرباس ای 380 مشترک است

در زمان بررسی طرح در مرحله  اول قرار بود این هواپیما مجهز به موتور توربوفن باشد ولی بعد تصمیم به جایگزینی موتور ها  با موتور توروپراپ گرفته شد . از جمله ویژگی های موتور توربوپراپ  مصرف کمتر به میزان 20% ، هزینه عملیات کمتر به میزان 19%، توان نشست و برخاست از باندهای نا اماده  خاکی ویا چمنی  و کاهش حساسیت  موتور نسبت به اشیایی خارجی در زمین  و هوا

در نهایت موتوری که برای ایرباس 400 ام ساخت شد موتور اروپایی  یوروپراپ تی پی 400-دی 6 بود که برای این هواپیما در کنسرسیون با نام Europrop International توسعه  یافت. این موتور توربوپراپ دارای  11000اسب بخار قدرت است و موتور از  ملخ هشت تیغه بهره  می برد که از جنس مواد ترکیبی و کامپوزیت ساخته شده است. موتور قدرت بسیار بالای دارد و دست کم بیش از دو برابر موتور سوپر هرکولس قدرت فراهم میکند و در جهان  به غیر از  موتور توپلوف  95 و انتنوف 70  موتور توربوپراپی  با چنین قدرتی  وجود ندارد . موتور توسط یک رایانه  دیجیتال هدایت می شود   که در BAE سیستم انگلستان طرحی شده . موتورهای 1 و 3 جهت عقربه های  ساعت و دو موتور دیگر بر خلاف انها می چرخند تا از هوایی ایجاد شده بیشترین بهره برداری انجام شود و گشتاور  نیز خنثی  شود

هواپیما از سامانه هشدار دهنده  رادار و فروسرخ  ، پرتاب کننده شراره و پوشاله، سامانه مکان یاب جهانی GPS ، سامانه خودکار فرود  بهره می برد

اطلس دارای درب بارگیری عقب است. در بخش عقب دو درب وجود دارد که یکی به طرف بالا و دیگری پایین باز می شود. میتوان انواع خودرو ها را از درب  عقب  که شکل سکوی شیب دار است سوار کرد. بخش بار 17.7 متر طول،4متر پهنا و 3.85 متر ارتفاع دارد . میتواند تا 116 سرباز را درون خود حمل کند که در دو طرف هواپیما روی صندلی های جمع شونده ای قرار می گیرند  ولی میتوان با نصب صندلی در کف هواپیما تا 320 نفر را نیز با ان جابه جا کرد. در حالت  عادی میتوان 66 برانکارد  را نیز درون ان جا داد

هواپیما میتواند تا 37  تن بار را حمل کند که 17 تن بیشتر از سی 130 است ولی دست کم 13 تا 23 تن کمتر از انواع مختلف ایلوشین  76 ویا 43 تن کمتر از سی 17 . برای نمونه میتواند برای حمل نقل تجهیزات سنکین شامل   دو بالگرد اپاچی ویا تایگر ویا دو کامیون   بزرگ و یا یک بالگرد ان اچ  و یا  سه نفربر ام113 ویا دو خودروی زرهی پوما باشد

بیشترین برد اطلس بدون بار 8700 کیلومتر است ولی برد ان با 37 تن بار 3100 کیلومتر و با 20 تن بار تا برد 6400 کیلومتر  برد دارد. بیشترین سرعت قابل دستراسی برای اطلس 781 کیلومتر بر ساعت است . این هواپیما عملا با 20 تن بار دو برابر سوپر هرکولس برد دارد  و از این رو اطلس  از نظر برد و بار چیزی  میان سوپر هرکولس و سی 17 است

هواپیما دارای لوله سوختگیری هوایی در بالای سر کابین  است  و می توان در بخش بار هواپیما دو مخزن سوخت قرار داد و در زیر بال هواپیما نیز  غلاف  سوخت رسان نصب کرد.این غلاف مشابه ان غلافی است که بر روی هواپیمای  سوخت رسان دیگر ایرباس مانند ایرباس ای 310 و ای 330 نصب شده است. تمامی نمونه های تولید به راحتی با تجهیز به غلاف سوخت رسانی هوایی  تبدیل به سوخت رسان هوایی می شود

همان طور که گفته شد اولین  پیش نمونه در سال 2009 پرواز کرد. پیش نمونه دوم در 22 مه سال 2012 به ازمایشات پیوست  و در سال 2013 برای اولین  بار دست به سوختگیری هوایی زد.

اولین فروند تولید در 1 اوت در سال 2013 میلادی تحویل ارتش فرانسه شد. همکنون  اطلس 174 سفارش قطعی دارد که شامل  53 فروند المان، 27 فروند فرانسه ،22 فروند انگلستان،10 فروند ترکیه، 7 فروند بلژیک، یک فروند لوگزانبورگ و چهار فروند مالزی است

احتمال دارد اینده مشتریان بیشتر به دست  اوردی زیرا همکنون چندنی کشور برای جایگزین سی 130 های خود به دنبال هواپیمای ترابری جدید هستند.

یکی از اطلس های تحویلی به اسپانیا  در 9 مه سال 2015 میلادی در یک پرواز ازمایشی  سقوط کرد و تمام خدمه ان به غیر از یک نفر  کشته شدند . خدمه زنده مانده از  مشکلی  در موتور گفت و این مسئله باعث زمینگیر  شدن تمامی ناوگان اطلس برای مدتی شد. البته اطلس همواره از مشکلاتی در نرم افزار هدایت موتور رنج می برد واین مسئله خود چندی برنامه تولید ان را به تعویق انداخت

اطلس 400 ام پی

نسخه  گشت دریایی و ضد زیردریایی A400MP که بر اساس هواپیمای ترابری ایرباس A400M اطلس برای نخستین بار برای نیروی دریایی اسپانیا ساخته شد
این  هواپیما به موشک ضد کشتی هارپون و اگزوسه زیر بال مسلح است و دارای میله آشکارساز ناهنجاری مغناطیسی که برای کشف و تعقیب زیردریایی‌ها  در انتهای بدنه میباشد . زیر بدنه نیز مجددا یک برجک الکترواپتیکال برای کشف و تعقیب اهداف سطحی است

مشخصات

طول:45.1 متر

ارتفاع:14.7 متر

وزن خالی:76.5 تن

بیشترین وزن برخاستن:141 تن

موتور: چهار موتور توربوپراپ یوروپراپ تی پی 400 با توان 11000 اسب بخار

بیشترین سرعت:781 کیلومتر بر ساعت

 سرعت پرواز با بار:550 کیلومتر بر ساعت

سقف پرواز:12200 متر

برد پروازی بدون بار: 8700 کیلومتر

برد با 37 تن بار: 3100 کیلومتر

دارای  توان حمل 37 تن بار ویا 116  سرباز و یا 66 برانکارد

ترجمه: عبدالحمید تارخ

منابع: http://www.military-today.com/aircraft/airbus_a400m.htm

https://en.wikipedia.org/wiki/Airbus_A400M_Atlas