هواپیمای گشت دریایی چندمنظوره و ضد زیردریایی P1

هواپیمای گشت دریایی چندمنظوره و ضد زیردریایی P1

گردآوری و ترجمه: رضا موسوی

عملیات گشت دریایی برای ژاپن به عنوان یک کشور جزیره ای از اهمیت زیادی برخوردار است. به خصوص اینکه ژاپن به عنوان یکی از هم پیمانان نزدیک آمریکا، با کشورهایی همچون چین، کره شمالی و روسیه مرز آبی دارد و نیروی دریایی چین نیز همواره در حال رشد است. این کشور بعد از آمریکا بزرگترین کاربر هواپیمای گشت دریایی و ضد زیردریایی آمریکایی P-3C Orion (اوریون) است. پس از 20 سال خدمت P-3C در نیروی دریایی دفاعی ژاپن، این کشور تصمیم به جایگزینی این هواپیما میگیرد. ژاپن در ابتدا قصد خرید هواپیمای جدید P-7 ساخت کمپانی آمریکایی Lockheed (لاکهید) را داشت. P-7 در واقع نمونه بهسازی و بزرگتر شده P-3C بود و البته با نام P-3G نیز شناخته میشد، اما در نهایت در سال 1990 پروژه آن لغو شد. از آنجا که دیگر هواپیماهای گشت دریایی همچون Nimrod (نیمرود) انگلیسی نیاز های نیروی دریایی ژاپن را براورده نمیکرد، این کشور در سال 2001 همزمان با طراحی هواپیمای ترابری C-2، تصمیم به ساخت هواپیمای گشت دریایی مورد نظر خود گرفت. این اولین بار بود که ژاپن در قالب یک پروژه تصمیم به ساخت 2 هواپیمای بومی گرفته بود. کاوزاکی به عنوان سازنده اصلی هر 2 هواپیما و دیگر کمپانی های ژاپنی به عنوان سازنده دیگر بخش ها و تجیهزات انتخاب شدند.(برای اشنایی با پی 3 اوریون اینجا را کلیک کنید)

هواپیمای گشت دریایی چندمنظوره جدید که P-1 نام دارد، اولین پرواز خود را در 28 سپتامبر 2007 انجام داد. پس از اولین پرواز، پیش نمونه این هواپیما که P-X نام داشت، نامش به XP-1 تغییر یافت. دو فروند اول P-1 در 26 مارچ 2013 رسما وارد خدمت در نیروی دریای ژاپن شدند. این هواپیما وظیفه های گشت دریایی، ضد زیردریایی، ضد کشتی، ردگیری و رهگیری سیگنال های الکترونیکی (جاسوسی الکترونیکی، النیت)، ماموریت گشت هوایی دوربرد بر فراز خشکی و دریا، عملیات های شناسایی، دیده بانی، جمع آوری اطلاعاتی و جاسوسی بر فراز خشکی و دریا، عملیات جستجو و نجات را بر عهده دارد. هر فروند P-1 بین 140.8 تا 167 میلیون دلار قیمت دارد، درحالی که هرفروند P-3C تنها 36 میلیون دلار قیمت داشت. نیروی دریایی ژاپن قصد دارد 70 فروند P-1 را به خدمت بگیرد. تاکنون 60فروند ساخته است. ژاپن همچنین این هواپیما را به انگلیس پیشنهاد و آن ها به این هواپیما علاقه مند شده و آن را نیز بررسی کردند. اما سرانجام هواپیمای گشت دریایی چندمنظوره و ضد زیردریایی آمریکایی P-8A Poseidon (پوسایدن) را انتخاب کردند.

P-1 همچون Nimrod و P-8A دارای موتور توربوفن است. این هواپیما 4 موتور توربوفن F7-10 ساخت کمپانی ژاپنی IHI زیر بال هایش دارد که ویژه P-1 طراحی و ساخته شده اند. در ساخت این موتورها از آلیاژهای آلومینیومی مستحکم با مقاومت بالا در برابر خودرگی استنفاده شده تا موتورها در محیط های نمکی دریایی مقاوم باشند. همچنین دارای صفحه های جذب کننده صدا میباشند و از این رو صدای تولیدی موتورF7-10 بین 5 تا 10 دسی بل از صدای موتور توربوپراب T56 بکار رفته در P-3C کمتر است. صدای تولیدی F7-10 هنگام کار 76 دسی بل و هنگام برخاستن 70.6 دسی بل با است. هریک از این موتورها 60 هزار نیوتون رانش تولید میکنند که هواپیما را به بیشینه سرعت 1000 کیلومتر بر ساعت (بیش از 0.94 ماخ) میرسانند و بسیار سریع تر از P-3C با بیشینه سرعت 750 کیلومتر بر ساعت (0.71 ماخ) و همچنین بسیار دوربردتر از آن است. F7-10 موتوری با ضریب کنار گذر بالا است و ضریب کنار گذر آن 8.2:1 میباشد. این ویژگی خود باعث کاهش صدای تولیدی موتور و همچنین کاهش مصرف سوخت آنان میشود. درازای هر موتور 2.7 متر، قطر آن 1.4 متر و وزن آن نیز 1240 کیلوگرم میباشد. این موتورها دارای سیستم رانش معکوس برای کاهش سرعت و مسافت مورد نیاز برای فرود نیز هستند. ناگفته نماند کمپانی ژاپنی IHI کار روی ساخت موتور جت توربوفن با ضریب کنارگذری بالا را از سال 1998 و بر اساس موتور توربوفن XF5-1 با ضریب کنارگذری پایین آغاز کرد. نمونه اولیه که XF7-10 نام داشت در سال های 2000 تا 2002 مورد آزمایش قرار گرفت و آزمایش های پروازی آن از بهار 2002 آغاز شد و تا آگوست 2007، یک ماه پیش از اولین پرواز پیش نمونه XP-1، به پایان رسید.

در ابتدا قرار بود هواپیمای جدید اشتراک های زیادی با هواپیمای ترابری ژاپنی C-2 ساخت کاوازاکی داشته باشد، اما در نهایت به دلیل تفاوت زیاد بین نقش این 2 هواپیما، تنها اشتراک های اندکی بین 2 هواپیما بدست آمد. پنجره های اتاقک خلبان، بال های بیرونی، پایدار کننده افقی دم، واحد کمکی برق، پنل اتاقک خلبان، کامپیوتر سیستم کنترل پرواز، لامپ های پیش گیری از برخورد و واحد کنترل ارابه فرود از این اشتراک ها میباشند. این اشتراک ها باعث صرفه جویی 218 میلیون دلار در توسعه و ساخت این 2 هواپیما و همچنین باعث کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری آنان میشود.

بخش جلویی بدنه هواپیما و پایدارکننده های افقی از مواد ترکیبی کربنی بسیار قدرتمند ساخته شده اند که باعث کاهش وزن و همچنین هزینه های ساخت هواپیما میشود. محل اتصال بال ها به بدنه اصلی توسط کمپانی ژاپنی NIPPI صیقل کاری شده تا بین این بخش ها همپوشانی ایجاد شود. همپوشانی ایجاد شده باعث کاهش نیروی پسا (درگ) هنگام پرواز و در نتیجه کاهش مصرف سوخت میشود. از آنجا که ژاپنی ها در کنار داشتن تجیهزات شناسایی بسیار پیشرفته روی این هواپیما، بر شناسایی چشمی نیز تاکید دارند، این هواپیمای بزرگ پیکر دارای پنجره های بزرگ، چابکی و توان مانور بالا و توانایی بسیار بالا در پرواز در ارتفاع پایین میباشد. درازای این هواپیما 38.0 متر، دهانه بال آن 35.4 متر، بلندی آن 12.1 متر، وزن خالی آن 38.1 تن و بیشینه وزن هنگام برخاست آن 80 تن است. این هواپیما یک حلبان، یک کمک خلبان و 11 خدمه دیگر دارد. سرعت پیمایش این هواپیما 833 کیلومتر بر ساعت (0.79 ماخ)، برد آن 8 هزار کیلومتر و سقف پرواز آن نیز 13520متر (13.52 کیلومتر) است.

P-1 دارای سیستم های الکترونیکی بسیار پیش رفته ای است و آخرین تکنولوژی های نظامی در ساخت آن بکاررفته اند تا آن را بسیار جلوتر از دیگر رقیب های خود و هم ارز P-8A قرار دهند. سیستم های پادرکارهای الکترونیک، سیستم خلبان خودکار و سیستم کنترل پرواز کاملا خودکار، سیستم هشدار دهنده موشکی و نزدیک شدن موشک، دریافت کننده هشدار راداری، سیستم اقدامات پشتیبانی الکترونیکی و سیستم های رها کننده پادار این هواپیما توسط کمپانی ژاپنی میتسوبیشی ساخته شده اند. P-1 دارای هوش مصنوعی برای همکاری و همیاری بهتر با سیستم هماهنگ کننده تاکتیکی است. این هوش مصنوعی همچنین میتواند حرکت های زیردریایی مورد نظر را پیش بینی کند به این ترتیب کاربران انسانی این سیستم، وظیفه خود را با دقت، سرعت و سهولت بیشتری انجام میدهد و به صورت کلی باعث بالا رفتن کلی کارایی هواپیما و هماهنگی بیشتر هواپیما با دیگر نیروی های خودی همچون کشتی های جنگی، هلیکوپترها، زیردریایی ها و هواپیمهاها در کشف و درگیری با هدف ها میشود. این هواپیما همچون هلیکوپترهای ضد زیردریایی SH-60J Seahawk (سی‌هاوک) دارای سیستم پیشرفته “مبارزه بر اساس مسیر” ساخت کمپانی ژاپنی شینکو است که برای نبرد زیرسطحی میباشد و در همکاری با هوش مصنوعی هواپیما و پیش بینی حرکت های زیردریایی و دیگر سیستم ها و سنسورها، بهترین مسیر پروازی برای رهگیری و حمله به زیردریایی ها را برای کاربران سیستم هماهنگ کننده تاکتیکی مشخص میکند.

این هواپیما از سیستم پرواز با نور بهره میبرد که یکی از مهمترین ویژگی های آن میباشد. زیرا این سیستم از فیبرنوری برای انتقال دستورهای پروازی استفاده میکند و در مقایسه با سیستم پرواز با سیم که دستورها از راه سیم منتقل میشوند، تداخل الکترومغناطیسی کمتری برای سنسورهای هواپیما ایجاد میکنند که با توجه به نقش و ماموریت این هواپیما، این ویژگی بسیار مهم است. همچنین در برابر تداخل های الکترومغناطیسی مقاومت بسیار بیشتری دارند و اعتمادپذیری بسیار بالایی دارند. ناگفته نماند P-1 اولین هواپیمای تولید شده در جهان است که از این سیستم کنترل پروازی استفاده میکند.

P-1 دارای یک رادار آرایه فازی فعال HPS-106 ساخت کمپانی ژاپنی توشیبا است که میتواند شناورهای بسیار کوچک در فاصله های بسیار دور را نیز کشف کند. این رادار 4 آنتن در پیرامون هواپیما دارد و یک پوشش 360 درجه سراسری برای آن فراهم میکنند. رادار در همکاری با سنسورهای گوناگون این هواپیما وظیفه کشف و شناسایی سطحی و زیرسطحی را به دقیق ترین شکل ممکن انجام میدهند. سیستم های سونار چند جانبه، آشکارسازصوتی و ناوبری صوتی هواپیما نیز ساخت کمپانی ژاپنی NEC هستند. میله آشکارساز ناهنجاری مغناطیسی برای کشف زیردریایی ها میباشد نیز در عقب هواپیما قرار دارد  و با کشف میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط قطعه های بزرگ فلزی همچون زیردریایی ها میتواند آن ها را پیدا کند. کشف کننده فروسرخ و آشکارساز نوری برای کشف و تعقیب شناورها به ویزه شناورهای کوچک و زیردریایی ها نیز از دیگر تجیهزات این هواپیما میباشد. رادار لیزری یا همان سیستم لیزری سنجش از راه دور، سیستم های ارتباطی و پیوند داده امن و پیشرفته برای ارتباط چندطرفه و تبادل ارتباط با دیگر واحدها و ماهواره ها، سیستم های رهگیری و جمع اوری سیگنال های الکترومغناطیسی و اقدامات نظارت و جاسوسی الکترونیکی از دیگر سیستم های این P-1 میباشند.

این هواپیما دارای 30 لوله پرتاب سونوبوی زیر بدنه خود است و در مجموع 100 سونوبوی با خود حمل میکند. سونوی یک سیستم سونار است که توسط هواپیما روی سطح آب انداخته شده و اطلاعات را به صورت بی سیم و برای هواپیما ارسال میکند. P-1 در هریک از لوله های پرتاب یک سونوبوی آماده پرتاب دارد. این هواپیما 8 آویزگاه خارجی با آرایش قرارگیری 2 آویزگاه زیر هربال و 2 آویزگاه زیر هر ریشه بال و همچنین 8 جایگاه داخلی حمل بار و ومهمات دارد و در مجموع میتواند بیش از 9 تن بار و مهمات شامل موشک های ضدکشتی AGM-84 Harpoon (هارپون) آمریکایی و ASM-1C ژاپنی، موشک هوا به سطح و ضدکشتی AGM-65 Maverick (ماوریک)، بمب، مین، خرج عمقی، اژدرهای MK-46 آمریکایی و تایپ 97 ژاپنی و همچنین اژدرهای جدید ژاپنی G-RX5 را حمل کند. توان حمل بمب های هدایت لیزری و ماهواره ای نیز برای این هواپیما پیش بینی میشود که این ویژگی در بمباران کشتی های دشمن و پشتیبانی هوایی نزدیک نیز بسیار موثر است.