تانک CV90120 یک تانک سبک است که از نخستین بار در تابستان ۱۹۹۸ در نمایشگاه دفاعی EUROSATORY در پاریس، در جریان توسعهٔ مداوم قرار داشته است. با این حال، تلاش‌ها برای نصب توپ‌های با کالیبر بالاتر روی خانوادهٔ CV90 به سال ۱۹۹۳ بازمی‌گردد، زمانی که شرکت Hägglunds با GIAT همکاری کرد و تانک سبک CV90105 را ساخت که به برجک TML ساخت GIAT Industries مجهز بود و از یک توپ 105 میلیمتری استاندارد ناتو بهره می برد . توسعهٔ اولیهٔ CV90120 احتمالاً توسط Hägglunds AB آغاز شد پس از خرید این شرکت توسط Alvis Ltd و در سال ۱۹۹۷ ادامه یافت. توسعه سپس تحت پوشش BAE Systems که در سال ۲۰۰۴ Alvis Ltd. را خریداری کرد (شامل Hägglunds)، ادامه یافت.
دلیل توسعهٔ CV90120 فراهم کردن امکان تجهیز یک خودروی سبک‌تر به قدرت آتش معادل تانک‌های اصلی (مانند لئوپارد 2 ) برای سوئد بود. شمال سوئد جاده‌های کمی دارد و حرکت روی زمین بسیار دشوار است، هم در تابستان و هم در زمستان، و خانوادهٔ CV90 پیش‌تر با این شرایط طراحی شده بود. این زمینه را برای افزودن CV90120 یعنی نسخه از از cv90 با توپ 120 میلیمتری ناتو به خانوادهٔ CV90 هموار کرد، ترکیبی از تحرک بسیار بالا و آتش بسیار قوی، اما به قیمت و زره نسبتاً مناسب.
نمونهٔ اولیهٔ CV90120 دارای یک برجک جوش‌خوردهٔ کاملاً جدید بود تا فضای لازم برای توپ کالیبر 120 میلیمتری تانک فراهم شود. از بیرون، شاسی کاملاً شبیه به یک CV90 معمولی بود و موتور، تعلیق و چیدمان داخلی همان‌ها حفظ شده بود، اما برای تحمل وزن بیشتر برجک بزرگ‌تر اصلاح شده بود. این خودروی نمونه‌اولیه در حدود ۲۰ تن وزن داشت.
خود خودرو در طول دورهٔ توسعه — از ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ — چند مدل و نسخه را پشت سر گذاشته است. این‌ها به سه شکل عمده تقسیم می‌شوند: نمونهٔ اولیهٔ CV90120، خودروی بازاریابی‌شده CV90120-T، و گونه‌های پیچیده‌تر مانند CV90120 Ghost.
نمونهٔ اولیهٔ CV90120 برای سطح آتش خود بسیار سبک بود و در حالت خالی حدود ۲۰ تن وزن داشت. جرم کم مشکلات متعددی به‌همراه آورد. برجسته‌ترین مشکل، پایدار ساختن خودرویی به این سبک برای تحمل نیروهای تولیدشده هنگام شلیک توپ توانمند بود. منشأ توپ ۱۲۰ میلیمتری به سوئیس برمی‌گردد و توسعهٔ آن با استفاده از فولاد با استحکام افزایش‌یافته امکان‌پذیر شد. این موضوع همچنین چالشی طراحی برای خود خودرو به‌وجود می‌آورد، زیرا انرژی پس‌زنی توپ به شاسی منتقل می‌شود.
راننده در جلو، پایین و سمت چپ شاسی قرار دارد، کنار موتور. برجک دارای سه نفر خدمه است: توپچی، فرمانده و گلوله گذار . قسمت عقبی خودرو که در ابتدا برای حمل سربازان استفاده می‌شد به محفظهٔ نگهداری مهمات تبدیل شده است.
توپ انتخاب‌شده CTG (Compact Tank Gun) 120/L50 بدون خان، یک توپ سبک توسعه‌یافته توسط RUAG Land Systems بود. این توپ به‌قدری سبک طراحی شده بود که مانع تحرک خودرو نشود و نیروی پس‌زنی‌اش به‌حدی پایین بود که به خودرو آسیب نرساند. توپ برای استفاده از تمام مهمات ۱۲۰ میلیمتری ناتو فعلی و آتی طراحی شده بود، که در آن زمان برای مقابله با تهدیدات کافی در نظر گرفته می‌شد. حرکت عمودی توپ بین −۸ درجه تا +۲۲ درجه بود.
برخی مهمات های قابل شلیک از این توپ
مهمات انرژی جنبشی دی ام33 با سرعت دهانه 1670 متر بر ثانیه و توان نفوذ در 480 میلیمتر زره در 2000 متر
مهمات خرج گود ضد زره دی ام 12 با سرعت بیش از 1000 متر بر ثانیه با 1.7 کیلوگرم مواد انفجاری و توان نفوذ در 480 میلیمتر زره
مهمات انفجار ترکش شونده دی ام11 با 5.5 کیلوگرم مواد انفجاری
برجک جدید همچنین دارای یک بارگذار نیمه‌خودکار نصب‌شده در پشت برجک (bustle-mounted) بود که به این تانک سبک اجازه می‌داد با خدمۀ مجرب نرخ آتشی بین ۱۲ تا ۱۴ گلوله در دقیقه داشته باشد. مهمات با دیوار حفاظتی جداکننده‌ای از خدمه در برابر انفجارهای مهمات نگهداری می‌شد. دستگاه بارگذاری نیمه‌خودکار قادر به حمل ۱۲ گلولۀ آماده بود، در حالی که ۳۳ گلوله در بدنهٔ عقب پایین ذخیره می‌شد. برجک همچنین دارای ۱۲ پرتابگر نارنجک دودزا Galix بود.
سامانهٔ کنترل آتش، سامانهٔ یکپارچهٔ نشانه‌روی و کنترل آتش Saab UTAAS کامپیوتری بود که با دید حرارتی Avimo DNGS همراه شده بود. این‌ها به توپچی امکان تیراندازی دقیق در روز و شب با اوپتیک و لیزر تعیین فاصله را فراهم می‌کردند. سایت در جلو سمت راست برجک قراردارد.همچنین فرمانده دارای یک سایت دید پانورماتیک بود که دید 360 درجه به ان میدهد
نمونهٔ اولیه سلاح‌های سبک‌تری مانند مسلسل‌ها را نداشت.
خودرو طوری طراحی شده بود که دارای بدنهٔ زرهی حداقلی از جنس فولاد باشد تا امکان نصب زرهٔ ماژولار خارجی وجود داشته باشد. این بسته‌های زرهی بسیار متنوع بودند، از مواد مرکب تا فولاد بسیار سخت. خودرو به‌گونه‌ای توسعه یافت که افزونه‌ها و بسته‌های زرهی به‌صورت خارجی نصب شوند، زیرا آزمایش‌ها نشان داد که زره‌های الحاقی نسبت به فولاد زرهی محافظت بهتری به ازای هر کیلوگرم فراهم می‌کنند. با این حال ضخامت زره پایه مشخص نیست و اطلاعات بیشتری دربارهٔ محافظت ارائه‌شده توسط بسته‌های زره الحاقی در دست نیست.انتظار می رود که زره اصلی تا گلوله های 20 میلیمتری را دفاع کند و با زره افزوده بتواند راکتی چون ار پی جی7 را مقاومت کند
فرماندهٔ خودرو به نسخهٔ اولیه‌ای از دید پانورامیک Saab Lemur دسترسی داشت که در طول سال‌ها در چندین نسخه این تانک ظاهر شده است. این دید به فرمانده امکان تعیین مسافت با لیزر و کار در حالت «شکارچی-قاتل» (hunter-killer) را می‌داد که به عبارتی توان هدایت برجک و شلیک توسط فرمانده در وصرت نیاز است . Lemur همچنین می‌توانست به‌صورت یک ایستگاه تسلیحاتی از راه دور برای نصب مسلسل استفاده شود.
این اپتیک فرمانده در طول توسعه در چندین گونه و ترکیب ماژولار و سطوح فناوری متفاوت ظاهر شد. در نمونهٔ اول و CV90120-T به‌روز شده نصب گردید.دید توپچی بین ۳ تا ۱۰ برابر بزرگنمایی فراهم می‌کرد. دید راننده تقریباً ۱۸۰ درجه بود.
موتور CV90120 یک موتور دیزل Scania DI-16 با ۸۰۰ اسب‌بخار بود که حداکثر سرعتی معادل ۷۰ کیلومتر بر ساعت در جاده و ۴۰ کیلومتر بر ساعت عقب فراهم می‌کرد. این خودرو با وجود شاسی تقویت‌شده و برجک جدید، برای تحرک عالی طراحی شده بود. موتور در جلو، سمت راست بدنه قرار گرفته و در صورت نفوذ از جلو نیز نقش حفاظتی دارد، مشابه طراحی تانک‌های مرکاوا اسرائیل. در صورت نیاز، موتور می‌توانست برای پاسخ به نیازهای اسب‌بخار بالاتر ارتقاء یابد که نشان‌دهندهٔ قابلیت ماژولار بودن است. جعبه‌دندهٔ انتخابی، Allison Perkins X-300-5 اتوماتیک با ۴ دنده جلو و ۲ دنده عقب بود.
شاسی دارای هفت جفت چرخ جاده‌ای در هر طرف، چرخ دندانه‌ای جلو و چرخ هرز عقب است. زنجیرها از فولاد با پَدهای لاستیکی ساخته شده‌اند. سیستم تعلیق مبتنی بر میله پیچشی با دمپرهای دوار و بدون غلتک بازگشت است. برد خودرو با یک باک کامل حدود ۶۰۰ کیلومتر بود. توان عبور از شیب تا ۶۰٪ و توان گذر از آب تا عمق ۱.۵ متر را داشت. تمام این ویژگی‌ها با توجه به موانع شبه‌جزیرهٔ اسکاندیناوی طراحی شده‌اند که در آن خودرو ممکن است از کوه‌های پوشیده از برف به جنگل‌های گل‌آلود برود، زیرا قلمرو شمالی متنوع است و زیرساخت‌ها در مناطق وسیع عموماً کمتر توسعه‌یافته‌اند.
نمونهٔ اولیه همچنین به‌عنوان یک سکوی آزمایشی برای چندین سیستم حفاظت غیرفعال کار کرد، از جمله سیستمی برای پخش بخار آب به منظور پاکسازی امضای حرارتی خارجی خودرو. تا سال ۲۰۰۱، خودرو چرخهٔ توسعهٔ اولیه را تکمیل کرده و از فاز نمونه‌اولیه خارج شد.
CV90120-T
با خرید Alvis Ltd. توسط BAE Systems در ۲۰۰۴، توسعهٔ خودرو بلندپروازانه‌تر شد و نسخهٔ بسیار مدرن‌شدهٔ CV90120-T در ۲۰۰۷ برای بازار بین‌المللی رونمایی گردید.
CV90120-T یک چرخهٔ توسعهٔ دیگر برای CV90120 بود که بیشتر روی اجزای داخلی و سیستم‌های حفاظتی جایگزین تمرکز داشت که ضرورت نصب زره خارجی را کاهش می‌داد. این ویژگی با تأکید سنگین بر الکترونیک و سیستم‌های دفاعی «نرم‌کُش» (soft-kill) مشخص می‌شد.
خودرو دارای سامانه‌های الکترونیکی بسیار پیشرفته‌تری شد. این سامانه‌ها که ممکن است «soft-kill» نامیده شوند، توانایی خدمه را در جلوگیری از دست دادن خودرو با هشدار به آنها پیش از شلیک گلوله توسط دشمن افزایش می‌دهند.
یکی از عناصر برجستهٔ این بهبودها، سامانهٔ حسگری هشدار دهنده لیزری است که 360 درجه را پوشش میدهد و بخش عمده‌ای از سیستم هشدار زودهنگام الکترونیکی را تشکیل میدهد.این حسگرها می‌توانند لیزرهای مسافت یاب و یا سامانه نشان گذار لیزری تسلیحات هدایت لیزری دشمن را شناسایی کنند و موشک‌هایی را که به سمت موقعیت خودرو می‌آیند، تشخیص دهند. خودرو همچنین دارای رادار حمله از بالا (top-attack radar) است که از مهمات با زوایای بالا که ممکن است تهدیدی برای خودرو باشند، هشدار میدهد. به‌علاوه خودرو دارای سامانهٔ مدیریت میدان نبرد پیشرفته برای شرایط مدرن جنگ است.
خودرو در درون نیز با ماژولاریتی و قابلیت سفارشی‌سازی جدید برای مشتریان احتمالی بهبود یافت. CV90120-T می‌توانست از انواع مختلف شاسی CV90 از ۱۹۹۸ تا امروز استفاده کند. این بدان معناست که در حالی که وزن نمونهٔ اولیه در ابتدا ۲۰ تن بود، توسعهٔ شاسی و اجزای داخلی در هر نسل بهبود یافت. امروزه خودرو می‌تواند بدون اثر منفی بر تحرک تا ۴۰ تن وزن داشته باشد.
اپتیک فرمانده نیز تغییر کرد و در توان درگیری و دید در شب بهبود گسترده ای یافته است.فرمانده به یک سیستم تسلیحاتی ریموت کنترل بر روی برجک است که نتنها با کمک دوربین دید حرارتی به فرمانده دید 360 درجه میدهد بلکه میتوان ان را به یک مسلسل 7.62 میلیمتری و یا 12.7 میلیمتری تجهیز کرد . سی وی90-120 فاقد مسلسل هم محور 7.62 با توپ اصلی است و تنها سلاح ثانویه غیر توپ سلاح روی برجک است.نارنجک های دود زا نیز به بخش عقبی برجک منتقل شدند و درون برجک قرار گرفت اند
نسخه‌های بعدی CV90120-T همچنین از جدیدترین زنجیرهای لاستیکی BAE برای کاهش وزن کلی سود بردند.
یک سامانه حفاظت فعال جدید نیز برای پیاده‌سازی روی CV90120-T رونمایی شد به نام «AAC» (Active Armor Concept). توسعه‌یافته. این سامانه با شلیک یک شارژ انفجاری هدایت‌شده به سوی پرتابه‌ها ضد تانک دشمن عمل میکند و با انفجار در نزدیکی راکت و موشکی که به سمت تانک می اید انها را نابود میکند .
در سال‌های اخیر، اسلواکی در پی نوسازی ناوگان زرهی خود و یافتن جایگزینی مقرون‌به‌صرفه برای لئوپارد 2 بوده است. محدودیت‌های بودجه‌ای و هزینه‌های بالای تانک‌های سنگین باعث شد براتیسلاوا گزینه‌های جایگزین را بررسی کند. در همین مسیر، تانک سبک CV90120-T ساخت شرکت سوئدی BAE Systems Hägglunds توجه مقامات دفاعی اسلواکی را به خود جلب کرد.
CV90120-T که بر پایه شاسی خودرو رزمی CV90 توسعه یافته، با توپ 120 میلیمتری با فشار بالا، سامانه کنترل آتش مدرن و تحرک بالا، یک «تانک سبک با توان آتش تانک اصلی» محسوب می‌شود. هزینه نگهداری کمتر، وزن پایین‌تر و امکان به‌کارگیری در مناطق کوهستانی و جغرافیای خاص اسلواکی از دلایل اصلی علاقه این کشور به این مدل بوده است.
هرچند هنوز تصمیم نهایی اعلام نشده، اما منابع اروپای مرکزی تأیید کرده‌اند که اسلواکی به‌طور جدی در حال ارزیابی CV90120-T است و در صورت توافق مالی، می‌تواند نخستین مشتری عملیاتی این تانک سبک مدرن در اروپا شود. این موضوع نشان میدهد روند تغییر دکترین زرهی در برخی کشورها به سمت چابکی و هزینه کمتر در حال گسترش است.
CV90120 گست
CV90120 تا امروز همچنان در حال توسعه است. در ۲۰۱۱، BAE Systems در نمایشگاه DSEI نمونهٔ جدید CV90120 گست را ارائه داد. این خودرو دارای یک سیستم کاهش اثار حرارتی به نام «ADAPTIVE» بود که یک پوشش فعال حرارتی می باشد . این سیستم شامل صفحات شش‌ضلعی نصب‌شده روی کناره‌های شاسی است که می‌توانند از طریق برنامه‌نویسی الکترونیکی دمای خود را کنترل کنند تا امضای حرارتی شاسی را به شدت کاهش دهد ، یا اشکال مختلفی مثل خودروهای غیرنظامی یا دیگر عوامل محیطی را تقلید کنند که به‌عنوان دشمن شناخته نمی‌شوند.
خودرو همچنین برخی تغییرات پنهان‌سازی دیگر برای محافظت در برابر کشف راداری داشت و بر باقی ماندن خارج از دید تمرکز بیشتری کرد.
به‌دلیل توقف بازاریابی و تولید توپ CTG L/50 120 mm توسط RUAG، نیاز به یک توپ جدید احساس شد. انتخاب به سمت یک توپ کاملاً جدید توسعه‌یافته توسط شرکت آلمانی راین متال قرار گرفت: توپ جدید توپ ال44 ار اچ 120 است. این توپ ریشه در پروژه‌ای خصوصی از ۲۰۰۳ دارد که توسط Rheinmetall Weapons and Munitions دنبال شد تا توپی فراهم شود که قدرت آتش معادل تانک‌های M1A2 و Leopard 2 را با وزن کمتر ارائه دهد. طراحی این توپ از نظر عملکرد موفقیت‌آمیز تلقی می‌شود و تا ۴۴٪ نیروی پس‌زنی کمتری تولید میکند.این توپ در واقع نسخه ای از همان توپی است که روی لئوپارد2 ای4 و یا ابرامز نسخه ام 1 ای1 و یا کا1 کره جنوبی نصب است می باشد
تانک‌های سبک همیشه موضوع بحث‌برانگیزی بوده‌اند، زیرا اکثر کشورها امروزه آنها را به‌عنوان غیرضروری می‌دانند. Hägglunds تلاش کرده است ثابت کند که این مفهوم هنوز قابل‌حیات است و میتوان با سرعت، قدرت آتش و اجتناب از تلافی با سطوح مناسب حفاظت «نرم» و زره فیزیکی سبک، دشمن را هدف قرار داد؛ افزودن زره بیشتر لزوماً ایمنی را تضمین نمی‌کند، در حالی که دیده نشدن در آغاز ممکن است در بسیاری از موقعیت‌های میدان نبرد ایده‌آل باشد.البته این تانک در میدان بازار جهانی دارای رقیبانی نیز است برای نمونه سنتارو بی1 ایتالیای که فروش بسیار خوبی داشته و یا تانک سبک تولپار در دو نسخه 105 و 120 میلیمتری ساخت ترکیه که موفقیتهای در جنوب شرقی اسیا داشته است. سازندگان سی وی90-120 بسیاری امیدوار هستند که به دلیل اشتراک شاسی این تانک با نفربر سی وی90 که مشتریان زیادی دارد بتواند در اینده برای خود مشتریانی دست پا کند اگرچه تا کنون حتی نسخه مجهز به برجک دارای توپ 105 میلیمتری نیز که در دهه1990 بازاریابی شده هنوز مشتری نیافته
مشخصات CV90120
ابعاد: طول: ۸.۳ م (شامل توپ)
۶.۶ م (بدنه)
عرض: ۳.۳ م
ارتفاع: ۲.۸ م (با دید پانورامیک) ۲.۴ م (سطح برجک)
خدمه: ۴ نفر
وزن رزمی: نمونهٔ اولیه — ۲۱ تن..مدل کنونی — ۳۵–۴۰ تن
موتور: Scania DS 14 یا 16، دیزل V8 با توان ۵۵۰–۱۲۰۰ اسب‌بخار
حداکثر سرعت: ۷۰ کیلومتر بر ساعت جلو، ۴۰ کیلومتر بر ساعت عقب
انتقال نیرو: جعبه‌دندهٔ اتوماتیک Allison X-300-5
تسلیحات: توپ 120 میلیمتری بدون خان RUAG CTG 120 L/50 یا Rheinmetall LLR L/47
مهمات: سازگار با مهمات ۱۲۰ میلیمتری مدرن ناتو
عبدالحمید تارخ
مقالات مشابه
تانک سبک بوکر ساخت امریکا
