مسلسل متوسط ام جی3(مسلسل ژ3)

طی جنگ جهانی اول ام جی 13 که نسخه المانی مسلسل ماگزیمی بود مسلسل موثری بود ولی بسیار سنگین و بزرگ بود عملا مسلسل سنگین بود. المانی ها از همان زمان دنبال جایگزین ان بودند و در دیگر کشورها نیز مسلسلهای برگرفته شده از ماکزیم با مسلسل های متوسط جایگزین شده

بعد از به قدرت رسیدن نازی ها در المان دوباره بحث جایگزینی مسلسل ام جی13 مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس طرحی با نام ام جی30 مسلسل با نام ام جی34 در سال 1934 ساخته شد که یک سال بعد وارد خدمت شد. ام جی34 یک مسلسل انقلابی در زمان خود بود و عملا مفهومی با نام مسلسل چند منظوره را بر سر زبانها انداخت

ام جی34 مسلسلی بود که برای مقابله با اهداف زمینی تا هوایی تا برد 800 متری ساخته شده بود و با فشار مستقیم گاز باروت مسلح می شود و از نوار فشنگ غیر جدا شونده استفاده میکرد که شدت دست پا گیر بود ولی از سال 1938 نوار فشنک جدید برای ان طراحی شد که بعد از شلیک جدا می شود. سرعت اتش بالای داشت و بسته به مدل از 900 تا1700 گلوله بر دقیقه اتش میکرد و البته نسخه متعارف برای پیاده نظام بین 900 تا1200 گلوله بود و برد موثر کشنگی ان حدود 2000 متر بود اگرچه با در نظر گرفتن سیستم هدفگیری بدون شک برد کمتری داشت. کالیبر این مسلسل کالیبر 7.92 با طول پوکه 57 م م بود که فشنگ جنگی استاندارد المانها بود و روی سلاح ماوزر 98 که سلاح سازمانی ارتش المان بود استفاده می شود .فشنگی بزرگ ولی قدرتمند

ام جی34 سلاحی بسیاری سبک و بسیار مستحکمی بود به راحتی توسط یک سرباز قابل حمل و استفاده بود و از باکس50 فشنگه استفاده میکرد اگر چه نوار فشنگ نیز تا250 گلوله نیز برای ان قابل تهیه بود. با وجود قابلیت های فوق العاده این مسلسل ، مشکل حساسیت به گرد و غبار که برای ان مشکلاتی را ایجاد میکرد از طرفی باز بسته کردن ان کمی دشوار و زمان بر بود

در سال 1939 ارتش المان برای حل این مشکلات یک رقابت برای به خدمت گیری مسلسل جدیدی اعلام کرد .چندین طرح توسط چند شرکت مطرح شد ولی شرکت با نام بربوف طرحی بر اساس همام ام جی34 پیشنهاد داد. این طرح یک ارتقا روی ام جی34 با یک سیستم قفل غلطکی که در برابر گرد و غبار حساسیت کمتری داشت بود . شرکتی که طرح را پیشنهاد داده بود اصلا تجربه ساخت سلاح نداشت ولی طرح ان جالب بود و یک شرکت تسلیحاتی سازی در المان طرح انها را ساخت زیرا دارای خط تولید بود . همچنین این ملسلسل جدید در ساختش بسیار فلزات پرس شده به کار برده بود و ساختش اسان تر بود پینها بیشتری برای باز بسته کردن ان وجود داشت

سلاح جدید ام جی39 نام گرفت ولی در نهایت ام جی42 نامیده شد

ام جی 42 بهترین مسلسل جنگ دوم جهانی بود. مسلسل با سرعت اتش 1200 گلوله بر دقیقه که بسیار کارا دقیق و ترسناک بود و به ان لقب اره هیتلر را داده بودند. دارای دو پاییه جمع شونده بود و می توانست ان را روی سه پاییه نیز نصب کرد و با نوار تغذیه میشد و دارای لوله قابل تعویض بود. این مسلسل تا سال 1945 تولید شد ولی بعد از جنگ مسلسل زیادی بر اساس ان و یا بر اساس مکانیز قفل شونده ان ساخته شد

بعد جنگ مندیسنی مهندس شرکت سازنده ام جی42 توسط یوگسلاوی اسیر شدند انها موفق شدند این مسلسل را در داخل یوگسلاوی بسازند. زمانی که المان غربی در سال 1954 باز مجوز داشتن ارتش گرفت ، شرکت المانی رایمتال دست به ساخت ام جی42 البته با کالیبر 7.62 م م ناتو زد یعنی همان کالیبر استاندارد ناتو که دارای طول پوکه 51 م م بود. این کالیبر بر روی سلاح های تهاجمی ان دوران ناتو همچون اف ان فال و ژ3 نصب شد.

این نسخه ام جی42/58 نامیده شد ولی به زودی با نام ام جی3 شناخته شد. سلاح جدید در سال 1959 وارد خدمت المان غربی شد(به ان مسلسل ژ3 میگویند)

ام جی3 بر اساس ام جی42 ساخته شد ، همان شکل ظاهری و حتی همان مکانیز اتش تنها به نظر میاید برای تولید راحتر و مدرنتر تغییر یافته است .مسلسل دارای وزن کامل 11.5 کیلوگرم بدون فشنگ است . طول ان به 1222 م م میرسد که طول لوله ان 565 م م است که دارای چهار گام خان از راست به چپ است و میتوان لوله را بعد از داغ شدن عوض کرد و لوله جدید روی مسلسل بست .. سلاح با نوار فشنگ تغذیه می شد که نوار فشنگ از سمت چپ وارد سلاح شده و از سمت راست خارج می شود . از سمت راست سلاح نوار فشنگ از زیر بدنه پوکه خارج می شود . نوار فشنگ از 50تا250 فشنگ میتواند باشد ولی برای این مسلسل یک باکس فلزی با 50 فشنگ ساخته شده است .چندین نوع نوار فشنگ روی سلاح نصب می شود ولی نوار فشنگ اصلی نوار فلزی متلاش شونده دی ام1 است که بعد از شلیک و خارج شدن پوکه تک تک تسمه های از سمت راست سلاح جدا شده بیرون می اید

در بالای قبضه تپانچه ای شکل یک دگه قرار دارد که حکم برگه ناظم اتش را دارد و البته تنها با فشار دادن ان میتوان ماشه را قفل کرد تا مسلسل دیگر شلیک نکن و ضامن سلاح است… یک پیچ وجود دارد که می تواند با تنظیم ماشه سرعت اتش را بین 950 تا1300 گلوله بر دقیقه تنظیم کند . دو سایت هدفگیری روی سلاح است . جلوی مگسک سلاح و عقبی یک سایت نشان روی تا شوY شکل که از200 تا1200 متر درجه بدی شده.برد موثر سلاح 1200 متر است ولی با دوربین مناسب این برد تا 1800 متر نیز میرسد اگرچه برد نهایی گلوله بیش از3700 متر است

مسلسل دارای یک دو پاییه جمع شونده زیر لوله اصلی است ولی سه پاییه مخصوص نیز برای ان وجود دارد که میتوان سلاح را روی ان نیز قفل کرد تا در زاویه خاصی با ان شلیک کرد و میتوان از سه پایه برای استفاده از مسلسل در نقش دفاع هوایی نیز استفاده کرد.برای اتش در نقش دفاع هوایی کیک سایت با قابلیت درشت نمایی تا 4 ایکس نیز قابل نصب روی سلاح است اگرچه واقعا دیگر مسلسل برای زدن هواگرد الا پهپاد های انتحاری کم سرعت مناسب نیست

ام جی3 از سال 1959 وارد خدمت ارتش المان شد. این سلاح به سرعت کابرد وسیعی در بسیار از نقاط جهان یافت زیرا جدش ام جی42 در جنگ دوم بسیار خوش درخشیده بود. اگرچه یکی از پرکاربرد ترین مسلسلهای دوران جنگ سرد در بلوک غرب بود ولی شهرت مسلسل بلژیکی اف ان مگ را نیافت .چندین کشور غیر المان مانند ایران پاکستان دانمارک و ایتالیا این مسلسل را تولید کردند. دست کم در 35 ارتش جهان به عنوان مسلسل متوسط پیاده نظام مورد استفاده قرار گرفت که در برخی از خودروی های زرهی مانند تانک ها و نفربرهای ساخت المان و ایتالیا به عنوان مسلسل هماهنگ با توپ اصلی و یا به عنوان مسلسل روی برجک استفاده شد

چندنی نسخه از این مسلسل ساخته شد که بیشتر تفاوت انها در طول لوله و جزئیات بود و تمامی مدلها دارای کالیبر 7.62 م م ناتو بودند

امروزه به شکل رسمی دیگر در هیچ کشوری در دنیا تولید نمی شود در ایران نیز تا اواخر دهه1370 شمسی تولیدش متوقف شد و مسلسل پی کا ام روسی که ان نیز در ایران تولید شد جایگزین شد اگرچه همچنان به شکل بسیار گسترد ای در خدمت ارتش جمهوری اسلامی ایران است(هنوز در نیروی زمین ارتش اصلیترین مسلسل است)

این مسلسل هنوز در خود المان در خدمت است ولی در حال جایگزینی با مسلسل ام جی5 است که از سال 2010 وارد خدمت شده . اکثردارندگان نیز اگرچه در حال جایگزینی ان هستند ولی همچنان به شگل گسترده ای در خدمت است(از جمله در اروپا مانند المان وایتالیا)

ام جی3 نسبت به مسلسل های جدیدتر سنگینتر بود و البته تعمیر و نگهداری ان کمی دشوار تر ولی همچنان مسلسل واقعا کارامدی است . سرعت اتش بالای دارد و قدرت کشندگی بالای. ولی باید قبول کرد عمر این مسلسل عملا رو به پایان است و با در نظر گرفتن اینکه دیگر به شکل فراگیر تولید نمی شود احتمالا تا دو دهه اینده کاملا به تاریخ می پیوندد

****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****

عبدالحمید تارخ