نویسنده : سینا نوریخانی
در جریان نمایشگاه بین المللی لوازم و تجهیزات، پلیسی، امنیتی و ایمنی اختصارا ایپاس که در سال 95 برگزار شد، برای اولین بار خودروی محافظت شده ای به نمایش در آمد که بعد ها با نام «امرپ طوفان» شناخته شد.پیش از آن در نمایشگاه ایپاس 94 از خودروی زره پوش سبک «یوز 102» رونمایی شد که این امیدواری را ایجاد نمود که تجهیز نیروهای مسلح به خودروهای زره پوش روند متفاوتی به خود گرفته و در کشور ما نیز به اهمیت این قبیل خودرو ها در حفظ جان نیرو ها پی برده اند.
در ابتدا بد نیست یک تعریف مختصری از واژه «امرپ» عنوان کنیم. امرپ (MRAP) خلاصه ای از عبارت خودروی مقاوم (به انفجار) مین محافظت شده در برابر کمین است. مفهوم امرپ در اواخر دهه شصت و دهه هفتاد میلادی در آفریقای جنوبی تعریف شد و در حقیقت آفریقای جنوبی در زمان حکومت آپارتاید، مهد خودروهای محافظت شده یا امرپ ها محسوب میشود. آنچه که اهمیت این دست خودروها را افزایش داد و آن ها را به گزینه هایی محبوب برای ارتش ها تبدیل کرد، یکی تغییر در تهدیدات و گسترش تهدید بمب های کنار جاده ای و به طور کل تهدیدات انفجاری بود و مورد دوم تجربه حضور آمریکا در عراق و افغانستان و تلفاتی که بمب های کنار جاده ای از نیروهای امریکایی گرفت.
مفهوم امرپ در آفریقای جنوبی تعریف شد اما کسانی که این مفهوم را توسعه داده و به کمال رساندند و موجبات گسترش استفاده از آن شدند در حقیقت آمریکایی ها بودند.برنامه خودروهای محافظت شده آمریکا که در سال 2007 اجرایی شد، عامل مهم افزایش توجه به امرپ ها و گسترش قابل توجه به کارگیری آن ها در سطح جهان شد. در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان در ارتش ها و به طور کلی نیروهای مسلح خود از امرپ ها در نمونه های مختلف بهره میگیرند.امرپ ها به عنوان خودروهایی محافظت شده و مقاوم به انفجار، در نقش های مختلفی قابل به کارگیری هستند.از یک نفربر تا یک خودروی گشتی، خودروی اسکورت کاروان، خودروی شناسایی رزمی و حتی پلتفرمی برای نصب انواع سیستم های سلاح.
آنچه که در ادامه خواهید خواند، مطالبی است که نگارنده به تحقیق بدان ها دست یافته و در قالب نکاتی که موارد قطعی و ایضا احتمالی را در خود دارند، ارائه میشوند. قطعا منظور از نگارش این مطلب، ارائه یک دیدگاه واقع گرایانه نسبت به مقوله ای با نام امرپ طوفان است و این دیدگاه مشخصا با دیدگاه های عوام فریبانه برخی رسانه های داخلی همچون رسانه زرد مشرق نیوز تفاوت آشکاری دارد.قرار نیست صحبت از تولید کاملا بومی وعبارت های عوام فریبانه ای از این دست به میان آید یا همچون برخی دیگر که امرپ طوفان را حاصل مدیریت جهادی و انقلابی در تولید داخلی و پراید را حاصل مدیریت لیبرال میدانند، مقایسه هایی مضحک و خیالی صورت گیرد.در خصوص امرپ طوفان مشخصا نه خبری از تولید کاملا بومی در میان است و نه خبری از مدیریت جهادی و این دست عبارت های دهان پر کن.
برای کسانی که در حوزه زرهی و به ویژه خودروهای محافظت شده تحقیق و مطالعه داشته اند، ارائه خودروی محافظت شده ای با ویژگی های طوفان توسط کشوری همچون ایران امکان پذیر نیست مگر در شرایطی خاص.طراحی و ساخت یک خودروی محافظت شده با ویژگی هایی که در امرپ طوفان میبینیم نیازمند برخورداری از سابقه و تجربه قابل توجه در حوزه طراحی و ساخت پلتفرم های خودرویی زره پوش در کنار هزینه قابل توجه برای آزمایش و توسعه است. در کنار این مسائل مدت زمان قابل توجهی را نیز باید صرف نمود.ایران مشخصا از تجربه کافی برای ارائه چنین خودرویی برخوردار نیست و نشان داده در حوزه زرهی وابسته و الگوبردار از طرح های خارجی است.
براساس آنچه که اعلام شده از زمان طراحی تا تحویل امرپ طوفان، یک بازه 1.5 ساله طی شده است.ارائه خودرویی با مشخصات طوفان به صورت بومی توسط ایران در مدت زمان یاد شده به هیچ وجه ممکن نیست. اما چرا ممکن نیست در ادامه خواهیم گفت.به طور کلی دو دسته امرپ وجود دارد، یکی امرپ هایی با شاسی و بدنه جدا از هم و دیگری امرپ هایی با شاسی و بدنه ادغام شده یا مونوکوک (monocoque). در امرپ هایی که از ساختار مونوکوک بهره میبرند پیچیدگی و ظرافت های طراحی به مراتب بیشتر از امرپ هایی است که بدنه و شاسی در آن ها جدا و مستقل است.ایران بدون اینکه امرپی با شاسی و بدنه مستقل و طرح معمول ارائه کند به یکباره و بدون تجربه قبلی، امرپی با شاسی مونوکوک ارائه میکند که در آن شاسی و بدنه یکپارچه و ادغام شده است. مشخصا چنین مسئله ای در قالب «کاملا بومی» قابل باور و اجرا نیست.هر حرکتی نیازمند پیش زمینه ها و تجربیاتی است که بدون آن ها باور ب ه انجام کار دشوار و بلکه غیر ممکن است.
امرپی همچون طوفان از پیچیدگی ها و ویژگی های طراحی به مراتب بیشتری از آنچه که ما توان ارائه آن را داشته باشیم برخوردار است به خصوص که ایران نشان داده در حوزه ارائه پلتفرم های خودرویی غیر نظامی ضعیف عمل میکند و در حوزه خودروهای نظامی نیز تاکنون طرح به روز و مستقلی ارائه نکرده. به عنوان نمونه زره پوش های طلائیه و رخش و موارد دیگری که میتوان مثال زد که بیش از ارائه یک طرح بومی، الگو برداری یا ترکیبی از طرح های خارجی هستند آن هم نه به صورتی به روز و مدرن بلکه استفاده از طرح های منسوخ. در اینجا صحبت از مدیریت جهادی و انقلابی در حوزه خودروسازی نظامی نیست که اگر چنین خیالاتی جنبه حقیقی به خود میگرفت ما پیش از امرپ طوفان شاهد ارائه پلتفرم های زرهی با طراحی مستقل، بومی و به روز در بخش نفربرهای زرهی و ……… بودیم در حالی که چنین مسئله ای تا امروز دیده نشده، پس بهتر است از طرح دیدگاه های خیالی با چاشنی های انقلابی و جهادی پرهیز کنیم.
مشخصا در مورد امرپ طوفان مسائل پشت پرده ای وجود دارد که قطعا از زبان مسئولین محترم نخواهیم شنید و لازم است که خود پیش قدم شده و به دنبال کشف حقایق برویم. ذهن پرسشگر نمیپذیرد که کشوری با سوابق و توان فنی ایران در حوزه خودرو، در اولین تجربه خود برای یک خودروی محافظت شده تمام عیار، امرپی همچون طوفان را ارائه کند.شاید برخی از تجربه خودروی یوز سخن بگویند اما باید این مسئله را مد نظر داشت که یوز بر روی پلتفرم تویوتا لندکروز ساخته شده و در حقیقت یک تویوتای زره پوش است در حالی که طوفان یک پلتفرم مستقل است و با یوز بسیار تفاوت دارد. یوز و طوفان در دو سطح کاملا متفاوت هستند و ارائه یوز برای تامین تجربه و توان لازم جهت ساخت خودرویی همچون طوفان کفایت نمیکند.
در ادامه نکاتی مطرح خواهد شد که به شما کمک میکند ابهامات ذهنی در خصوص مقوله امرپ طوفان را اگر نه به صورت کامل بلکه تا حدی بر طرف کنید.
نکته نخست :
در ابتدای رویت امرپ طوفان در نمایشگاه ایپاس سال 95، اولین حدس و گمانی که در خصوص این خودرو مطرح شد این بود که ایران به نمونه ای از خودروی محافظت شده Typhoon از تولیدات گروه اشتریت (Streit Group) دست یافته است.گروه اشتریت که دفتر اصلی آن واقع در کشور کانادا است از جمله شرکت هایی است که در حوزه ارائه خودروهای زره پوش و محافظت شده در جهان فعالیت میکند. این شرکت دارای دفاتر چند میلیتی استو در منطقه ما و در کشورهایی نظیر امارات متحده عربی، عراق و ……. دفاتر و شعبه های تولیدی دارد. مهمترین و بزرگترین زیر ساخت تولیدی گروه اشتریت در منطقه خاورمیانه در کشور امارات قرار دارد. پس تا به اینجای کار درمیابیم که شرکتی با نام اشتریت در بیخ گوش ما محصولاتی در حوزه زره پوش های سبک و محافظت شده را بازاریابی و ارائه میکند.
نکته دوم :
در خصوص چگونگی دستیابی به امرپ طوفان چندین سناریو تا امروز مطرح شده است، از جمله خرید تا نمونه سازی با مهندسی معکوس و تولید تحت لیسانس. با توجه به تحریم ها و مسائلی که در روابط فی مابین ما و امارات وجود دارد خرید مستقیم و به صورت آشکار مشخصا رد میشود و چنین چیزی ممکن نیست. پس از رد گزینه خرید، مهمترین گزینه که این روز ها بر سر زبان ها است، مهندسی معکوس امرپ Typhoon توسط وزارت دفاع است.در الگوبرداری از یک پلتفرم زرهی، آنچه که مهم است ویژگی های اصلی طراحی است، ویژگی هایی که قابلیت های یک خودرو را میسازد. در اینجا توجه به جزئیات بی معنی است و دلیلی ندارد جزئیات ظاهری و ریزه کاری های طرح مشابه سازی شوند.
اما در امرپ طوفان ایرانی جزئیات مشابه بیش از حدی است که بگوییم صرفا یک مهندسی معکوس صورت گرفته است. بگذارید در این خصوص مثال واضحی بیاورم. چندی پیش چینی ها یک خودروی محافظت شده با الگو برداری از امرپ Typhoon گروه اشتریت ارائه کردند که این امرپ را «چین» نام گذاری کرده بودند. امرپ چینی در طراحی کلی مشابه امرپ تایفون از گروه اشتریت است اما در جزئیات نمونه ای کاملا متفاوت محسوب میشود.این در حالی است که در امرپ طوفان که از سوی وزارت دفاع ارائه شده، برخی از جزئیات و موارد ریز طراحی همچون طرح قاب پنجره های خودرو نیز مطابق با امرپ تایفون از صنایع اشتریت است.در یک مهندسی معکوس از پلتفرم خودرویی، دلیلی برای اعمال این سطح از جزئیات وجود ندارد به خصوص اینکه ممکن است دردسر ساز باشد و با شکایت ارائه دهنده اصلی طرح رو به رو شود.
نکته سوم :
برخی میگویند که امرپ طوفان هر چند به تایفون گروه اشتریت شباهت دارد اما تفاوت هایی نیز دارد. پاسخ به این مسئله در دو بخش صورت میگیرد. بخش نخست آن است که گروه اشتریت امکان ارائه خودروهای محافظت شده با اعمال تغییرات توسط مشتری از جمله ساده سازی اجزا، تغییر در سیستم ها و افزودن اجزا و سیستم های جدید مورد نظر مشتری را دارد. این یعنی ارائه یک خودروی سفارشی براساس نمونه پایه ای که گروه اشتریت ارائه میکند. به عنوان مثال نمونه ساده سازی شده و ارزان تری از امرپ تایفون گروه اشتریت در لیبی دیده شد.
بخش دوم توجه به این مسئله است که امرپ تایفون گروه اشتریت صرفا در یک نمونه خاص و مشخص ارائه نشده و نمونه های متفاوتی دارد. این نمونه ها هر چند در ویژگی های طراحی کلی یکسان یا نزدیک به هم هستند اما در برخی جزئیات تفاوت هایی دارند. در یک تعریف دیگر یعنی در مدل های مختلف امرپ تایفون، اجزا و جزئیات متفاوتی هم وجود دارد در عین حال که موارد شباهت متعدد است. در ادامه تصاویری از نمونه های مختلف تایفون را قرار میدهم که شما میتوانید با مقایسه با تفاوت ها و شباهت های آن ها پی ببرید.
نکته چهارم :
گروه صنایع اشتریت علاوه بر اینکه در کشورهای مختلف شعبات و نمایندگی هایی دارد، با شرکت ها و صنایع مختلفی در جهان طرف همکاری و شراکت است از جمله شرکت آمریکایی کامینز (Cummins) که پیشرانه های مورد نیاز جهت خودروهای زره پوش تولیدی شرکت اشتریت را تامین میکند. نکته جالب در این میان همکاری گروه اشتریت با برند روسی کاماز (Kamaz) است. یک بخش از همکاری کاماز با گروه اشتریت در ارائه قطعات از جمله محور، پیشرانه و …….. به عنوان جایگزین قطعات آمریکایی در خودروهای ساخت این شرکت است.
اما بخش مهمتر و به مراتب جالبتری در همکاری گروه اشتریت با شرکت کاماز روسیه وجود دارد.کاماز در حقیقت طرف واسط و یکی از بازوهای بازاریابی گروه اشتریت است تا محصولات این شرکت را به کشورهای خاصی که امکان فروش مستقیم محصول به آن ها وجود ندارد، ارائه کنند. به عنوان نمونه در سال 2012 کاماز روسیه قراردادی جهت فروش امرپ های تایفون به پلیس سودان به امضا رساند که در زمان تحریم تسلیحاتی این کشور از سوی سازمان ملل متحد بود. در ادامه چندین برگ سند از گزارش ارائه شده به شورای امنیت ملل متحد قرار میدهم که در خصوص نقض تحریم های تسلیحاتی سودان توسط شرکت کاماز و حضور گروه اشتریت در پشت پرده این ماجرا است. این نکته را هم گوشه ذهن خود داشته باشید که سودان کشوری بود که در گذشته نه چندان دور با ما روابط دفاعی داشت و برخی محصولات ایرانی تحت لیسانس در صنایع دفاعی سودان تولید و بازاریابی میشد.
در اسناد مذکور که در حقیقت صفحاتی از گزارش قرارداد با مهر کاماز روسیه است، هم صحبت از امارات به میان آمده و هم صحبت از فروش امرپ تایفون. در این سند، صحبت از فروش خودروی محافظت شده ای با نام Kamaz Typhoon GS-300 به میان آمده است. این مسئله را اینگونه میتوان معنی کرد که نمونه ای از امرپ تایفون ساخت گروه اشتریت که با تجهیزات روسی کاماز ارائه شده و تحت مدل GS-300 معرفی شده، به سودان فروخته میشود.به عنوان مثال از پیشرانه روسی کاماز در مدل 300-55-740 به جای پیشرانه امریکایی کامینز استفاده شده است.
مسئله بسیار مشخص است، همکاری کاماز روسیه با گروه اشتریت شعبه امارات جهت فروش خودروهای محافظت شده بر خلاف قطعنامه شورای امنیت به کشوری که در لیست سیاه فروش سلاح است. در نهایت پس از مشخص شدن ماجرا در مرحله نخست کاماز روسیه مورد سوال و توبیخ قرار میگیرد. در اینجا دست های گروه اشتریت در ماجرا پنهان میماند و پس از مشخص شدن حضور این شرکت در پشت پرده، در نهایت گناه کار بر گردن شعبه اماراتی شرکت و نه کلیت آن می افتد و باز هم کلیت مجموعه از خطر توبیخ و جریمه دور میماند.
کاماز روسیه امکان و اجازه ارائه نمونه ای از امرپ تایفون با تجهیزات روسی به مشتریان گروه اشتریت را دارد و در حقیقت محصولات این شرکت را با دریافت حق دلالی که نصب تجهیزات روسی است، بازاریابی میکند.در این جا طرح امرپ از گروه اشتریت است اما به دلیل استفاده از تجهیزات روسی، امرپ تایفون تحت برند کاماز نیز فروخته میشود و این نکته ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. عبارت Kamaz Typhoon در حقیقت اشاره به همین صحبت است.
نکته پنجم :
کاماز روسیه صرفا با گروه اشتریت شعبه امارات همکاری نمیکند و در منطقه ما همکاری های گسترده ای دارد. این برند در کشور ما نیز همکاران و نمایندگانی دارد از جمله شرکت تایماز خودرو آذربایجان (رخش خودرو دیزل سابق) که تولید کننده خودروهای دیزلی سنگین و نیمه سنگین تحت لیسانس کاماز روسیه است. اما مسئله جالبتر گفته وزیر دفاع محترم در خصوص نحوه ارائه امرپ طوفان است. به گفته ایشان امرپ طوفان در همکاری مابین صنایع دفاع و بخش خصوصی ارائه شده. نکته مهم در همکاری بخش خصوصی است، بخش خصوصی که میتواند شریک ایرانی کاماز باشد. زمانی مسئله جالب تر میشود که بدانیم کاماز همان برندی است که امرپ تایفون را با تجهیزات ساخت خود بازاریابی کرده است. در اینجا بخشی از قطعات پازل پیدا میشود و در جای درست خود قرار میگیرد.
نکته ششم :
در اعلام مشخصات امرپ طوفان از سوی وزارت دفاع که در قالب یک بروشور مطرح شده، مورد جالبی وجود دارد اینکه مشخصات ابعادی امرپ طوفان با نمونه ای از امرپ تایفون گروه اشتریت که مشخصات ان در وبسایت این شرکت درج شده به صورت کامل منطبق است. در جریان یک نمونه سازی و مهندسی معکوس چنین تشابه ابعادی برای یک پلتفرم خودرویی وجود نخواهد داشت و دلیلی هم برای آن وجود ندارد. ابعاد اعلام شده برای طوفان با ابعاد نمونه ای از تایفون در حدی منطبق است که در مقیاس میلیمتری نیز تفاوتی در ارقام اعلام شده برای ابعاد دو امرپ وجود ندارد.
نکته هفتم :
در مشخصات اعلامی برای امرپ طوفان موارد جالبی دیده میشود از جمله استفاده از پیشرانه دیزلی کاماز روسی. در بروشور معرفی طوفان اسم پیشرانه ذکر نشده اما براساس مشخصاتی که برای پیشرانه ذکر شده میتوان گفت که طوفان از پیشرانه kamaz 740.50 بهره میبرد. البته اجزای روسی در امرپ طوفان به همینجا ختم نمیشود. محور ها و برخی دیگر از بخش های خودرو نیز روسی هستند. در نمونه اصلی از امرپ تایفون، سیستم تعلیق مستقل برای چرخ ها در نظر گرفته شده که اجزای آن بر روی بدنه نصب شده اند (با توجه به یکپارچگی شاسی و بدنه یا همان مسئله شاسی مونوکوک).اما اجزای تعلیق نصب شده برای تایفون در نمونه ارائه شده از سوی شرکت کاماز متفاوت از نمونه اصلی است. در نمونه روسی، ترکیبی از فنر های تخت با کمک فنر جهت تعلیق چرخ ها در نظر گرفته شده که مشابه امرپ طوفان است.
اجزای دیگری از خودروی طوفان نیز ساخت روسیه و از برند کاماز هستند از جمله نشانگر های داشبورد، فرمان خودرو که یکی از طرح های فرمان کاماز است، محور های خودرو که نمونه ای از محور های ارائه شده از سوی کاماز هستند و ……… به طور کلی میتوان گفت که در امرپ طوفان همچون مدل Kamaz Typhoon GS-300 که قرار بر فروش آن به سودان بود، بخش عمده تجهیزات روسی است.
نکته هشتم :
امرپ طوفان در نمایشگاه ایپاس 95 با امرپ های طوفان تحویلی تفاوت هایی دارد از جمله تغییراتی در ظاهر خودرو در بخش های جلویی یا تغییر در تایرهایی که زیر چرخ ها دیده میشود.در بروشور امرپ طوفان که از سوی صنایع شهید کلاهدوز وزارت دفاع منتشر شده، تایر های مورد استفاده از مدل 390/95R20 عنوان شده اند. این تایر ها محصولی از برند KAMA از کشور اسلواکی هستند. جالب اینکه این شرکت نیز از جمله تامین کنندگان تایر برای کاماز روسیه است و به طور کلی در بازار روسیه حضور گسترده ای دارد. در نمونه های آماده به تحویل از امرپ طوفان، تایر های متفاوتی در زیر خودرو دیده میشود که با نمونه های عنوان شده متفاوت هستند و در کنار این مسئله، تایر های 390/95R20 در نمونه های تحویلی به عنوان زاپاس دیده میشوند یعنی بین تایرهایی که در زیر خودرو قرار گرفته با تایر زاپاس تفاوت وجود دارد.
نکته نهم :
در معرفی ویژگی حفاظتی امرپ طوفان در جریان رونمایی، اینگونه عنوان شد که این خودرو در برابر اصابت مهماتی با مرمی هسته فولادی مقاوم است. این گفته بدان معنی است که خودروی طوفان از نظر حفاظتی منطبق با سطح دوم استاندارد حفاظتی ناتو موسوم به STANAG 4569 است که به معنی تامین حفاظت در برابر اصابت مهمات 39×7.62 میلیمتری با مرمی هسته فولادی است. این گفته با آنچه که در بروشور منتشر شده از سوی صنایع شهید کلاهدوز مطرح شده مشخصا متفاوت بوده و در تناقض است. در بروشور سطح حفاظت خودرو منطبق با سطح سوم استاندارد حفاظتی STANAG 4569 عنوان شده که به معنی مقاومت در برابر اصابت مهمات 7.62 ضد زره با مرمی شکافنده از جنس تنگستن است.
اما مورد جالب و شاید مرتبطی که در این میان وجود دارد سطح حفاظت عنوان شده برای امرپ تایفون کاماز (یا نمونه مجهز به تجهیزات روسی از تایفون) است که در سال 2012 به سودان ارائه شد. برای این نمونه سطح دوم استاندارد حفاظتی STANAG 4569 مطرح شده به این معنی که نمونه روسی تایفون که به پلیس سودان فروخته شد، از نظر سطح حفاظت با آنچه که در زمان رونمایی طوفان عنوان شده منطبق است. البته میتوان این انتظار را داشت که سطح حفاظت طوفان افزایش یابد و این امکان نیز قطعا وجود دارد، ایضا در برابر تهدیدات پرتابه های ضد زره نظیر آر پی جی 7 که از طریق نصب زره قفسی بر روی امرپ صورت میگیرد. به هر صورت تناقضی در سطح اعلامی حفاظت طوفان وجود دارد و نقطه ابهام است.
نکته دهم :
امرپ تایفون از نظر ورودی و خروجی عقب بدنه دارای سه مدل است. یکی از مدل ها دارای درب عقب است، دیگری دارای رمپ یا سطح شیب دار است و سومین نمونه ترکیبی از رمپ و دریچه فرار یکپارچه شده با آن را دارد.در خصوص طوفان ما شاهد یک درب عقب هستیم و خبری از رمپ یا ترکیب رمپ با درب نیست و جالب اینکه نمونه روسیه تایفون عمدتا دارای درب عقب است برخلاف نمونه هایی که شعبه اماراتی گروه اشتریت ارائه میدهد و مجهز به رمپ هم هستند. در دیگر بخش ها از جمله دریچه های فرار سقف، طوفان و تایفون گروه اشتریت یکسان هستند. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در خصوص امرپ طوفان عدم برخورداری از رمپ عقبی یک ضعف است.
نکته یازدهم :
طوفان یکی از معانی کلمه انگلیسی Typhoon است. ما اسمی بر روی امرپ خودمان گذاشته ایم که دقیقا اسم انتخاب شده برای امرپ تولیدی توسط گروه اشتریت است. ذهن پرسشگر به آسانی از کنار این تشابه اسمی عبور نمیکند به خصوص اینکه ما در اسم گذاری هم سبک و روش خاص خودمان را داریم اما اینبار دقیقا اسمی انتخاب کرده ایم که منطبق با اسم امرپ تولیدی گروه اشتریت است. مشخصا هر شباهتی بی دلیل نیست.
نکته دوازدهم :
نکته دوازدهم شامل دو مورد است که یک مورد آن احتمالی را مطرح میکند. مورد اول آنچه که در مراسم رونمایی رسمی و تحویل طوفان شاهد آن بودیم در حقیقت در زمانی متفاوت روی داده است و رونمایی در اصل در ماه محرم صورت گرفته. این مسئله را میتوان از پارچه نوشته های مذهبی که در مراسم رونمایی در گوشه و کنار سوله دیده میشود به خوبی دریافت. پس این احتمال را میتوان مطرح کرد که رسانه ای شدن تحویل مدتی پس از مراسم آن صورت گرفته و فاصله زمانی مشخصی وجود دارد.
اما مورد دوم آن است که آنچه که در مراسم تحویل طوفان دیدیم در حقیقت خط منتاژ قطعات در داخل یک سوله بود جایی که صفحات فولادی بدنه و قطعات به صورت کیت تجمیع شده و سپس منتاژ میشوند. ما در حقیقت خط منتاژ طوفان را دیدیم و نه چیزی بیشتر. این مسئله به هیچ وجه گویای بومی بودن ساخت و ولید نیست صرفا گویای بومی بودن منتاژ است و صد البته کلمه منتاژ نیز بار معنایی مشخصی دارد.
نکته سیزدهم :
در جریان مراسم تحویل، وزیر محترم دفاع از صرفه جویی ارزی 200000 دلاری با تولید طوفان در کشور خبر دادند. باز هم به سراغ قرارداد فروش امرپ تایفون در نمونه روسی به پلیس سودان میرویم. مبلغی که برای هر خودرو اعلام شده دقیقا 200000 دلار است باز هم یک شباهت دیگر مابین طوفان و تایفون در نمونه ارائه شده از سوی کاماز روسیه. مشخصا وقتی کاماز یک همکار منتاژ کننده و وارد کننده قطعه در ایران دارد، در حوزه ساخت نمونه روسی تایفون نیز هزینه تمام شده برای ما به مراتب کمتر خواهد بود اما نه به میزانی که وزیر محترم دفاع فرمودند چرا که به هر صورت یکسری از قطعات روسی و وارداتی است.
نکته چهاردهم :
در جریان تحویل امرپ طوفان، صحبت از سپاه و مرزبانی به میان آمد و خبری از ارتش نبود. مشخصا تحویل یک خودروی محافظت شده در سطح طوفان به مرزبانی میتواند جریان تاسف باز تلفات مرزبانان ما را به حداقل برساند و خرید آن توسط سپاه نیز نکته مثبتی است اما در نهایت مورد نا امید کننده آن است که باز هم خبری از ارتش نیست، حال به دلایل مالی یا طرز فکری که همچنان نیازی به امرپ نمیبیند.
نکته پانزدهم :
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟
ما در سال 1397 یا 2018 میلادی یک امرپ را به نیروهای مسلح تحویل داده ایم در حالی که آمریکایی ها در سال 2007 و حدود 11 سال پیش از ما چنین حرکتی انجام داده اند. آمریکایی ها دقیقا 11 سال زودتر از ما تهدید مین و بمب های کنار جاده ای را درک کرده و جدی گرفته اند و این تفاوت نیروهای مسلح پویای امریکا با نیروهای مسلح کشوری همچون ایران است که الزامات روز را دیر میشناسد و دیر اقدام میکند. در حوزه تجهیز به امرپ ها ما از همه کشورهای منطقه حتی از افغانستان عقب تر هستیم. چندین سال است که مرزبانی افغانستان از امرپ بهره میگیرد. به عنوان مثال ترک ها از سال 2008/2009 به فکر ساخت و به کارگیری امرپ بوده اند و از سال 2014 نیز امرپ Kirpi را به خدمت گرفته اند یعنی 4 سال زودتر از ما.
و اما سخن آخر
امرپ طوفان صرف نظر از اینکه از کجا آمده است، گزینه ای با قابلیت های مناسب جهت نیروهای مسلح ما است. یک امرپ کلاس متوسط که به عنوان پلتفرم حمل سلاح (نظیر ضد زره پیروز) قابل استفاده است در کنار اینکه عمده امکانات یک امرپ امروزی را دارد از جمله سیستم کنترل مرکزی باد تایرها، تایرهای پنچر رو یا Run Flat، سیستم نظارتی، امکان حمل نفرات در تعداد مناسب، قابلیت های حرکتی مطلوب، سطح حفاظت قابل قبول و قابل افزایش، برخورداری از وینچ، مجهز به تهویه مطبوع، امکان نصب جایگاه های تسلیحاتی مختلف و برخورداری از جایگاه تسلیحاتی سرنشین دار محافظت شده، صندلی های محافظ در برابر شوک انفجار و …………… تمامی این موارد طوفان را به گزینه ای مناسب برای ما تبدیل میکند.
اثر بخشی امرپ طوفان زمانی دیده خواهد شد که در تعداد کافی نیز به تولید برسد.ما کشور وسیع و نیروهای مسلح بزرگی داریم و مشخصا در حوزه خودروهای زره پوش نیز نیاز ما گسترده و پر شمار است.نفس عمل که تجهیز به خودروهای محافظت شده است کفایت میکند و نیازی نیست بومی سازی های دروغین در این میان مطرح شوند. همین که امرپی با قابلیت های مناسب در اختیار داشته باشیم کفایت میکند و اینکه چگونه و چطور ساخته شده چندان اهمیتی ندارد. دنیای امروز دنیای همکاری در تولیدات نظامی است و اگر ما بتوانیم به همکاری و مشارکت برسیم که در برخی بخش ها رسیده ایم این مسئله به مراتب از تولید مستقل با تعابیر بومی که هزینه بر و زمان بر است، بهتر خواهد بود به ویژه اینکه در خیلی از موارد تولیدات بومی از نظر سطح فناوری و تامین الزامات، با محصولات روز دنیا قابل مقایسه نیستند.