بمب اتمی و ضد استحکامات B-61 ساخت امریکا

بمب هسته ای ب61  یک بمب هیدروژنی یا سلاح گرماهسته‌ای است که به عنوان یک سلاح هواپرتاب هسته ای در زراتخانه اتمی امریکا قرار دارد و همکنون تنها سلاح اتمی هواپرتاب انها به شکل بمب است . این یک سلاح هسته ای استراتژیک و تاکتیکی با بازده پایین تا متوسط ​​است که دارای طراحی انفجار تشعشع دو مرحله ای است.

B61 از طراحی بازده متغیر با قدرت انفجار 0.3 تا 340 کیلوتن در حالت های مختلف خود است. این یک اسلحه Full Fuzing Option (FUFO) است، به این معنی که مجهز به طیف کاملی از گزینه های فیوزینگ ، از جمله انفجار در هوا، و یا بعد از برخورد با زمین و یا بعد از نفوذ است .بمب  دارای یک پوشش ساده است که قادر به مقاومت در برابر پرواز مافوق صوت است و 11 فوت 8 اینچ (3.56 متر) طول دارد و قطر آن حدود 13 اینچ (33 سانتی متر) می باشد . وزن اصلی حدود 700 پوند (320 کیلوگرم) است اگرچه بسته به مدل وزنش فرق دارد.

در سال 1961 گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد نیروی دریایی و نیروی هوایی علاقه‌مند به یک بمب سبک وزن برای جایگزینی سلاح‌های  اتمی هواپرتاب موجود می باشد، اما هر دو نیرو دارای الزامات نظامی متفاوتی برای چنین سلاح ای بودند . با این حال، نویسندگان گزارش بر این باور بودند که با توجه به پیشرفت در فناوری، این امکان وجود دارد که یک سلاح واحد هر دو الزام را برآورده کند. به دنبال آن گزارشی از ساندیا در اواسط سال 1962 منتشر شد که بر این باور بود که یک بمب هسته ای سبک وزن با گزینه fuzing کامل امکان پذیر است و چنین برنامه ای می تواند در یک بازه زمانی کوتاه، احتمالا تا سال 1965 یا 1966 تکمیل شود ^.

توسعه سلاحی که  بعدها تبدیل که  به بمب  B61 می‌شود در دسامبر 1962 اغاز شد. توجیه برنامه این بود که سلاح جدید زرادخانه هسته‌ای را مدرن می‌کند، توانایی هواپیماها را بهبود می‌بخشد و موجودی سلاح‌های هسته‌ای را با جایگزینی نسخه‌های با بازده پایین‌تر ساده تر  می‌کند.در واقع هدف کلی ساخت بمب اتمی ارزانتر ، با قدرت انفجار قابل تنظیم  و قابلی حمل توسط هر جنگنده ای بود

این سلاح در ژانویه 1963 TX-61  نامگذاری شد. برای کاهش هزینه و زمان ساخت ان از بسیاری از قطعات ساخته شده برای بمب هسته ای ب57 که از بمب افکنها پرتاب میشد استفاده شد .

این سلاح توسط آزمایشگاه ملی لوس آلاموس در نیومکزیکو طراحی و ساخته شده است. مهندسی تولید در سال 1965 آغاز شد، با اولین سلاح هسته از این نوع   B61-0 گفته شد که  در دسامبر 1966 وارد خدمت شد. با این حال، تولید در می 1967 متوقف شد تا تغییرات  در طرح داده شود  و باز از ژانویه 1968  تولید اغاز شد

در طول آزمایش، موتورهای راکتی  چرخشی به سلاح اضافه شدند تا چرخشی 5 دور در ثانیه ایجاد کنند. این چرخش  برای بهبود پایداری و جداسازی در هنگام پرتاب  با سرعت بالا از جنگنده  بود

مجموع تولید تمام نسخه ها تقریباً 3155  تیر بوده  که تقریباً 540 تیر از انها فعال ، 415 نسخه در ذخیره  و 520 تیر دیگر نیز به شکل نیم اماده قرار دارد

تعدادی در سال 1997 برای نفوذ در استحکامات تغییر کردند. انها از سال 1998 وارد خدمت شدند و توان نفوذ  در 300 متر بتن مسلح را دارند .

حامل ها

این بمب توسط انواع هواپیماهای نظامی ایالات متحده قابل حمل است . هواپیماهای چون بمب افکنهای ب52 ، ب1 ،ب2 ، اف16، اف15 استریک ایگل، اف18 سوپر هورنت، ای سی130 . به عنوان بخشی از به اشتراک گذاری سلاح های هسته ای ناتو، هواپیماهای پاناویا تورنادو بریتانیا ، آلمان و ایتالیا نیز می توانند B61 را حمل کنند..این بمب می تواند در داخل محل تسلیحات اف 22 رپتور قرار گیرد و همچنین توسط اف35 نیز تست شده و قرار است از سال 2023 روی این جنگنده عملیاتی شود

انواع تاکتیکی B61 با متحدان ناتو در اروپا به عنوان بخشی از برنامه به اشتراک گذاری سلاح های هسته ای ناتو مستقر شده اند  حدود 150 بمب در شش پایگاه میباشند  این پایگاه ها عبارتند از

: Kleine Brogel در بلژیک،

پایگاه هوایی بوشل در آلمان،

پایگاه هوایی Aviano و Ghedi در ایتالیا،

پایگاه هوایی Volkel در هلند و

Incirlik در ترکیه

B61 یک بمب تاکتیکی و استراتژیک با تنظیم قدرت انفجار به 0.3 تا 340 کیلو تن تی ان تی   میباشد و بدنه و فیوز ان به شکلی ساخته شده که میتوان ان را در سرعت بالا صوت  نیز رها کر. بمب در نسخه های پرتولید دارای (3.60 متر) طول، با قطر (340 میلی متر) و وزن اولیه 715 پوند (324 کیلوگرم)  است که از اکثر سلاح های هواپرتاب متعارف نیز سبکتر است  البته  مد 11 این بمب 540 کیلوگرم وزن دارد که باز از بسیاری از سلاح های هواپرتاب مثلا بمب 900 کیلیوگرمی مارک84 سبک تر است

ب61  توسط پرسنل زمینی از طریق یک پانل دسترسی واقع در کنار بمب مسلح می شود  .بمب دارای یک مکانیز غیر فعال سازی است که از همان پنل کنار بمب میتوان ان را غیر فعال کرد ولی برای فعال کردن دوباره باید باز به کارخانه سازنده برگردد

ب61 را می توان برای انفجار  در هوا و یا بعد از برخورد به زمینی و یا بعد از برخورد و نفوذ در مدلهای که از سال1997 ارتقا یافتند تنظیم کرد .بمب میتواند بعد از پرتاب با کمک چتر سرعت خود را کم کرده و بعد از مدتی چتر را رها کرده و به زمین برخورد کند تا هواپیمای پرتاب کننده دور شود اگرچه گزینه پرتاب بدون چتر نیز دردسترس است .  این بمب را می توان در سرعت  2 ماخ و ارتفاعات 50 فوتی (15 متری) رها کرد. در صورت پرتاب در ارتفاع کم با کمک چتر از زمان رها سازی تا انفجار 31 ثانیه زمان لازم است

مد 11 این بمب ،  یک بمب نفوذی سخت شده با بدنه تقویت شده و یک فیوز تاخیری است . این به سلاح اجازه می دهد تا بمب قبل از منفجر شدن چندین متر به داخل زمین نفوذ کند و به سازه های مستحکم در زیر زمین آسیب برساند.. مد 11 که از سال 1994 توسعه یافته بود، در سال 1997 جایگزین بمب قدیمی B53 با عملکرد مگاتون شد . حدود 50 بمب مد 11 تولید شده است که کلاهک های آنها از بمب های مد 7 تبدیل شده است. در حال حاضر،  مد 11 تنها از ب2 پرتاب می شود

مدل ها

B61 دارای 13 نوع است که از آنها به عنوان Mod 0 تا Mod 12 یاد می شود. در این میان همکنون تنها مد3 و 4 ،7 و 11 در خدمت است و مد12 در حال توسعه است.مد3 دارای قدرت انفجار تا 170 کیلو تن تی ان تی هستند و مد 4 دارای قدرت 45 کیلو تن تی ان تی  مد7 که در دهه1990 وارد خدمت شد تا 340 کیلوتن تی ان تی قدرت انفجار دارد و مدل11  نسخه سنگر شکن است که تا400 کیلوتن تی ان تی قدرت افنجار دارد

در سال 2013، پنتاگون تصمیم  گرفت بمب هسته ب83   با قدرت انفجار  بالای یک مگاتون را که یادگار جنگ سرد بود  را از خدمت خارج کند و خواهان جایگزینی ان با یک نسخه از ب61  شد این نسخه جدید مد12 نامیده شد .. ارتقای Mod 12 به عنوان یک سلاح هسته ای تاکتیکی/استراتژیک برای محافظت از ناتو و متحدان آسیایی دنبال می شود زیرا می تواند از هواپیماهای جنگنده با قابلیت دوگانه استفاده شود (در حالی که ب83 تنها از بمب افکن ب52 پرتاب می شد) و همچنین برای مسلح کردن F-35 و B-21 Raider برنامه ریزی شده است.

در حالی که مد11 که برای زدن اهداف محافظت شده  ساخته شده تا 150 متر هدف نیز پایین بیاید  کارای لازم را دارد  اگرچه دقت ان معمولا زیر 50 متر است ولی مد12 بسیار دقیق  تر است و دقت ان به 30 متر میرسد اگرچه واقعا دقت برای یک سلاح اتمی چندان اهمیتی ندارد. با وجود این از سال 2016 برنامه تبدیل این بمب به بمب هدایت ماهواره اغاز شد. قرار است دست کم 80 بمب تا سال 2024 به کیت هدایت ماهواره ای تجهیز شوند که اکثر انها مد11 است که برای زدن استحکامات ساخته شده است .این قرارداد که 10 میلیارد دلار قیمت دارد شامل تولید کیت برای مد11 و 12 و تولید خود مد12 است. مد 12 قرار است از اف35 پرتاب شود و البه از سال 2018 اف35 چندین پرتاب با مد 11 انجام  داده و قرار است تا سال 2023 به این بمب برای استقرار در اروپا مجهز شود

نسخه ای با نام مد13 نیز در دست توسعه است که قرار است در دهه اینده وارد خدمت شد و تا سال 2050 در خدمت باشد

طبق اعلام فدراسیون دانشمندان آمریکایی در سال 2012، تقریباً 400 تیر  B61-12 هر کدام 28 میلیون دلار قیمت خواهند داشت که از سال2023 تا 2029 تحویل ارتش امریکا خواهند شد