جت شکاری مسرشمیت ME-262
جت شکاری مسرشمیت ME-262
داستان اولین جت عملیاتی المانها که نخستین جت عملیاتی جهان نیز است به دهه 1930 بر میگردد زمانی که المانی با نام von Ohain بر روی موتور توربین گازی در دانشگاه مونیخ کار میکرد. در همان زمان انگلیسیها نیز بر روی موتور جت با سرپرستی Frank Whittle در حال تحقیق بودند
ون در سال 1936 در گاراچ خانه خود یک موتور جت بسیار سبک ساخت و ان را به استادان خود در دانشگاه نشان داد و انها را تحت تاثیر قرار داد. موتور که ون ازمایش کرد با هیدروژن کار میکرد . در سال 1937 ون یک نامه برای ارنست هینکل طراح مشهور هواپیما در المانی ارسال کرد و در مورد تحقیقاتش در مورد موتور جت به وی اطلاع داد . هینکل از طرح وی خوشش امد و از وی خواست تا رهبری یک تیم تحقیقاتی برای توسعه یک موتور جت با سوخت نفت سفید را بر عهده بگیرد
در سال 1939 تیم ، موتور بسیار کوچک جت HeS-3 را تولید کرد که بر روی هواپیما هینکل اچ ایی-178 نصب شد. اچ ایی 178 بر اساس بمب افکن شیرجه روی اچ ایی-118 ساخته شده بود. موتور اچ ایی اس-3 دارای بیشترین رانش 835 پوند رانش بود و در 27 اگوست سال 1939 اولین پرواز خود را انجام داد که نخستین هواپیمای بود که با پیشرانه جت به پرواز در امد
اچ ایی-178 یک شکل ساده داشت که شامل یک ورودی هوا در جلو و یک موتور در میانه بدنه بود . در ادمه تست پرواز موتور ارتقا یافته اچ ایی اس-6 با توان 1300 پاوند روی این هواپیما نصب شد. هواپیما تنها چند روز پیش از اغاز جنگ جهانی دوم پرواز کرد و خلبان ان احساس خوبی داشت زیرا هواپیما لرزشی نداشت و پرواز پنچ دقیقه ای بسیار خوب بود. دست کم تیم تحت سرپرستی ون بسیار زودتر از انگلیسیها و تیم فرانک ویلت موفق به پرواز در اوردن یک جت شد اگرچه اختراع موتور جت پای انگلیسیها ثبت شد زیرا انها زودتر موتور جت را روی زمین ازمایش کردند
فرماندهان ارتش از نزدیک شاهد نمایش هوایی اچ ایی-178 بودند و تحت تاثیر ان قرار گرفتن از جمله سرعت 700 کیلومتر بر ساعت ان که دست کم ، از سریعترین پیستونی ان روزگار 150 کیلومتر بر ساعت سریعتر بود و حتی به هنکل گفته شد مه به هواپیمای شما برای پیروزی در جنگ نیازمندیم ولی برنامه لغو شد
واقعیت این بود که ارتش المان فکر می کرد به سرعت جنگ را خواهد برد و پیروز خواهد شد . از طرفی در سال 1940 تا 1942 المان در تمامی جبهه ها برتری هوایی داشتند و اصلا خطر جدی بر فراز اسمان المان وجود داشت از این رو نیازی به جنگنده با موتور جت که گران وپیچیده بود، احساس نمیشد زیرا به نظر می امد همان موتور پیستونی های چون ام ایی 109 و یا فوک ولف 190 برتری لازم را دارد.
با وجود این ارتش علاقه مند به بهبود موتور جت بود از این رو کمپانی برامو را تکلیف به کار روی موتور جت کرد. این کمپانی با همکاری با ون دست به تکمیل موتور جت جدید زد که 109-002 نامیده شد. این موتور در ناحیه کمپرسور و محفظه احتراق ارتقا یافته بود . در سال 1939 کمپانی برامو توسط بی ام دبلیو (BMW) خریدار شد و این کمپانی تحقیقات را ادامه داد. موتور 109-002 هرگز پرواز نکرد و بی ام دبلیو کار روی طرح دیگری با نام بی ام دبیلو 003 را از سال 1940 اغاز کرد
شرکت یونکرز هم از سال 1936 در المان روی موتور توربوجت کار میکرد و از سال 1940 دست به توسعه نسخه ای بانام جونکرز 004 زد
ولی بعد از کار روی موتور توربوجت زمان کار روی هواپیما رسیده بود
شرکت مسراشمیت کار روی طرحی جدید با دو موتور با نام پروژه 1065 را اغاز کرد.طرح جدید پرنده ای با بدنه کشیده و دماغه ای نوک تیز با بال های صاف بدون پس گرایی و غلاف موتور زیر بال بود. ارابه فرود مانند جنگنده های پیستونی هم دوره خود بود دارای ارابه فرود جمع شونده زیر بدنه و یک چرخ در عقب بود. در سال 1940 دستور به ساخت سه فروند جنگنده جدید که ام ایی 262 نامیده شد با موتور بی ام دبلیو 003 داده شد
توسعه بدنه به سرعت تمام شد و در 18 اوریل سال 1941 بدنه هواپیما در حالی که در دماغه مجهز به موتور پیستونی بود به پرواز در امد . تا پایان سال 1941 دست کم پنج بدنه ساخته شد که همگی در دماغه دارای یک موتور پیستونی 710 اسب بخاری جومو 210 جی بودند
اولین پیش نمونه که ام ایی-262 وی 1 نامیده میشد در نوامبر سال 1941 مجهز به دو موتور جت بی ام دبلیو 003 با توان هر یک 1200 پاوند رانش شد ولی همچنان موتور پیستونی در دماغه حفظ شد. هر موتور درون یک غلاف زیر بال نصب بود و دلیل حفظ موتور پیستونی غیر قابل اعتماد بودن موتور 003 بود
در اولین پرواز در 25 مارس سال 1942 هواپیما هر دو موتور جت خود را در اسمان از دست داد ولی با همان یک موتور پیستوی به پایگاه برگشت.مشخص بود موتور همچنان ناقص است و کار روی بهبود موتور 003 ادامه داشت در حالی که موتور یونکرز 004 نیز در حال تکمیل بود و به نظر کارامدتر می امد .
سومین پیش نمونه ام ایی-262 وی3 مجهز به موتور جونکرز 004 شد که توان هر کدام 1850 پاوند رانش بود که در 18 ژوئیه سال 1942 اولین پرواز خود را انجام شد که سه هفته بعد سقوط کرد.تا پایان سال 1942 پیش نمونه دوم با موتور جونکرز جای پیش نمونه سوم را گرفت ولی با وجود پیشرفت در کار، هیچ سفارشی داده شد نشد. در سال 1943 پیش نمونه چهار نیز با موتور جونکرز پرواز کرد ولی در همان زمان مسراشمیت نسخه دیگری از یک جت با نام طرح 209 را توسعه داد که نسخه ای جت هواپیمای پیستونی مشهور بی اف109 بود . در سال 1943 با برگشت ورق جنگ نیروی هوایی برای به دست اوردن برتری هوایی که در حال از دست رفتن بود سفارش100 فروند ام ایی 262 را داد و طرح 209 را لغو کرد
با وجود اینکه 100 فروند ام ایی 262 سفارش داده شده بود ولی هنوز ارتش دودل بود ایا باید طرح 209 تولید شود و یا ام ایی 262 ..در نهایت ارتش ام ایی 262 را انتخاب کرد ولی این تصمیم چند ماه برنامه را عقب انداخت
مشکل بعدی خود هیتلر بود .هیتلر از یک عملیاتی ابی خاکی متفقین در ساحل غربی اروپا بسیار نگران بود و خواهان این شد که ام ایی 262 تبدیل به یک جنگنده بمب افکن سریع شود تا متفقین را به در هنگام پیاده شدن در ساحل زیر اتش بگیرد. این به معنی ایجاد تغیرات روی طرحی که عملا اماده تولید بود
در 2 نوامبر سال 1943 گورینگ فرمانده نیروی هوایی المان از مسراشمیت می پرسد ایا ام ایی 262 توان حمل بمب را دارد و مسراشمیت پاسخ میدهد بدون تردید از روز اول ما این هواپیما را برای پرتاب 500 کیلوگرم بمب طراحی کرده ایم. هیتلر میخواست که این هواپیما توان حمل دو بمب 250 کیلوگرمی داشته باشد
هیتلر همین سئوال را در 26 همان ماه از مسراشمیت می پرسد و وی دوباره جوابی را که به گورینگ داده بود به هیتلر داد ولی واقعیت این بود که مسراشمیت به دستور توجه ای نکرده بود و هواپیما را برای خط تولید اماده کرده بود. او تا حدی حق داشت .دستگاه اطلاعاتی المان در مورد بمب افکن ب29 خبرهای دریافت کرده بود که سقف پروازی ان بیشتر از هواپیمای شکاری موجود المانیها بود از این رو ارتش مسراشمیت را تحت فشار قرار داد که شکاری جدید اماده شود (البته هرگز ب29 در جبهه المان به کار نرفت) و از طرفی هیتلر جنگنده بمب افکن می خواست که زمان بر بود. حتی گورینگ نیز این مسئله را می دانست ولی به هر حال کاری نمیشد کرد
با وجود این ام ایی 262 هنوز تا خط تولید فاصله داشت از چهار پیش نمونه وی 1 تا وی4 در میانه سال 1943 تنها یک پیش نمونه پرواز میکرد بقی در حوادث مختلف زمینگیر شده بودند و پیش نمونه پنجم هم با ارابه فرود جدید که شامل یک ارابه فرد در زیر دماغه و دو ارابه زیر بال بود وارد خط پرواز شد. تا اوریل سال 1944 در مجموع 25 فروند پیش نمونه تولید شده بود که سری اخر دست کم از پیش نمونه 15 به بعد بسیار شبیه ان چیزی بود که باید تولید میشد. ارتش در اوریل 1944 تعدادی از پیش نمونه ها را جهت ازمایش دریافت کرد و به نظر می رسد که برای مقابله با تعداد بیشماری پی 51 ماستانک که بمب افنهای متفقین را اسکورت میکردند بهترین گزینه بود
ولی مشکل این بود که ساخت یکی نیروی بزرگ برای نیروی هوایی از این جت کار اسانی نبود. کارخانه های تولید کننده قعطات مختلف هواپیما زیر بمب باران شدید بودند و خطوط ارتباطی نیز درست و حسابی نبودند. در 17 اوت سال 1943 یک از بمب باران های متفقین خط تولید کمپانی مسراشمیت را به شدت تخریب کرد.
در 23 مه 1944 هیتلر جلسه ای با فرماندهان گرفت و در ان برنامه تولید ام ایی 262 مطرح شد وقتی هیتلر دید همه در مورد تولید جنگنده جدید به شکل شکاری صحبت میکنند با تعجب گفت من فکر میکردم همکنون ام ایی 262 یک جنگنده بمب افکن پر سرعت شده است
وقتی ریس ستاد مشترک ارتش برای هیتلر گفت که در حال حاظر تنها ام ایی 262 یک شکاری است ، هیتلر عصابی شد و گفت هیچ کس برای حرف من احترامی قائل نبوده و دستور تولید به عنوان یک جنگنده بمب افکن را داد
مسراشمیت به سرعت روی دهمین پیش نمونه کار را اغاز کرد تا مجهز به دو بمب 250 کیلوگرمی شود . در ژوئن سال 1944 تعداد محدودی از نسخه های تولید به اسکادران جدید در فرانسه تحویل داده شد ولی قبل از عملیاتی شدن متفقین در نورماندی پیاده شدند و بعد بلژیک به دست انها افتاد و دیگر نیاز به جنگنده بمب افکن نبود و هیتلر دستور تولید ام ایی262 را به عنوان یک شکاری داد
جنگنده تولید me-262 a1 جنگنده ای بود تمام فلزی که از دو موتور جونکرز 004 بی با قدرت 1980 پاوند نیروی میگرفت. موتور به دلیل مشکلات المان در تهیه فلزات سخت از فلزات نرم تری چون کروم، نیکول ساخته شده بود و دارای یک استارت الکترونیک بود در حالی که پیش نمونه یک استارت بنزینی بود
دارای کابینی زره پوش شده بود که دست کم در برابر مسلسل 12.7 م م ماستانک مقاوم بود خلبان دید خوبی داشت . هواپیما در دماغه دارای چهار توپ 30 م م بود که در هر سوی دماغه دو عدد توپ قرار داشت . توپ 30 م مارک 108 دارای سرعت اتش 650 گلوله بر دقیقه بودند که دو توپ بالای هر کدام 100 گلوله و دو توپ پاینی هر کدام 80 گلوله داشت. خلبان برای شلیک توپ در نمونه های نخست دارای یک سایت اتش معمولی بود ولی بعدها مجهز به یک سایت اتش متصل به یک ژیرسکوپ بود که با در نظر گرفتن زاویه دماغه جت محل برخورد گوله را مشخص میکرد اگرچه نشان داد در مانور های تند دقیق نیست
به غیر از این در زیر بدنه دارای دو ریل پرتاب برای پرتاب دو بمب 250 یلوگرمی به صورت شیرجه ای بود ولی ارزش بمب باران ام ایی 262 بسیار پایین بود . مشکل این بود که ام ایی 262 ای 1 فاقد هر گونه ترمز هوایی بود و در هنگام شریچه سرعت انقدر بالا می رفت که کنترل هواپیما سخت میشد و لرزش زیاد هر گونه هدفگیری را سخت میکرد از این رو تنها با بمب های خوشه ای به کار میامد.
هواپیما دارای بیشترین سرعت 870 کیلومتر ساعت بود ولی وقتی مسلح بود سرعتش از 810 کیلومتر تجاوز نمیکرد و سقف پروازی ان نیز 12200 متر بود. برد ان 1050 کیلومتر بدون سلاح بود و 2700 لیتر سوخت داخلی حمل میکرد و با سلاح 550 کیلومتر برد داشت
نسخه ای دو سرنشینه اموزشی با نام ام ایی-262 بی ساخته شد که کابین عقب جای یکی از مخازن سوخت 300 لیتری داخلی را گرفته بود ولی تنها 15 فروند از این نسخه تولید شد و کار به تولید نسخه رزم شبانه بر اساس نسخه دو سرنشینه کشید شد
این نسخه با نام ام ایی-262 بی1 شناخته میشد که شامل یک رادار موج رادیویی Naxos در دماغه بود و جای دو توپ از چهار توپ این نسخه را گرفته بود و ان دو توپ نیز با دو توپ 20 م م کوچکتر جایگزین شده بودند. هدف از ساخت این نسخه شکار بمب افکن های متفقین بودند
این نسخه دارای یک نمایشگر تک رنگ در کابین عقب بود و از اکتبر سال 1944 مورد استفاده قرار گرفت.
نسخه دوربرد تر رزم شبانه با نام ام ایی 262 بی2 نیز ساخته شد ولی این نسخه به صورت محدود در اواخر جنگ تحویل داده شد. این نسخه دارای رادار پیشرفته تر بود که برد کشف ان تا 5 کیلومتر می رسید
اولین واحد ام ایی 262 در 19 اوریل سال 1944 در جنوب اکسبورگ تشکیل شد که از پیش نمونه های تشکیل شده بود و فرمانده ای این یگان به یکی از تک خال های نیروی هوایی با نام Werner Thierfelder داده شد که 27 پیروزی هوایی داشت.این یگان برای ارزیابی ام ایی 262 بود که البته یک ده جت خود را در هنگام فرود در یکی از پایگاه های هوایی در ایتالیا از دست داد و البته در 26 ژویه سال 1944 با شکار یک فروند هواپیمایی شناسایی نیروی هوایی سلطنتی اولین پیروزی هوایی یک جت در تاریخ رقم خورد
فرمانده واحد Thierfelder خود در تست ام ایی 262 کشته شد و جای ان را سرگرد والتر نووتنی گرفت که خود نیز یکی از تک خال ها بود. وی تا ماه اوت به صورت اهسته ولی پیوسته تلاش در گشترس توان عملیاتی اسکادران خود کرد و معمولا دست به پرواز شناسایی برا فراز متفقین میزد و توانست 19 فروند هواپیمای متفقین را در ازا از دست رفت شش فروند ام ایی 262 را سرنگون کند . البته گفته المانها است زیرا امریکا و انگلیسیها در اسناد خود به چنین چیزی اشاره نکرده اند
سرگرد والتر نووتنی فرمانده یگان در 8 نوامبر سال 1944 با هشت فروند جنگنده دیگر حمله ای در ارتفاع 30000 متری به بمب افکن های متفقین انجام داد و قبل از از دست رفتن موتور به دلیل واماندگی کمپروسر موتور، دو بمب افکن را سرنگون کرد ولی موتور از دست رفت و وی تلاش در استارت دوباره موتور کرد که توسط ماستانک ستوان رابرت دبلیو استیون مورد حمله قرار گرفت و کشته شد
تا اواخر ژانویه سال 1945 تعداد کافی ام ایی 262 در دستراس بود تا با جمع کردن تعداد خلبانان برتری المانی ، واحد جدیدی با نام واحد هفتم تاسیس کرد و دست به حملات گسترده بر ضد بمب افکن های متفقین بزنند. ژنرال آدولف گالان که به تازگی فرمانده ای یگان های ام ایی 262 را بر عهده گرفته بود خلبان نامی زنده مانده را جمع کرد ولی مشکل سوخت ناوگان ان را با مشکل مواجه کرده بود. پالاشگاه های نفتی المان زیر بمب باران نابود شده بود و اگرم سوخت جتی بود جاده و کامیونی باقی نماند بود
در 18 مارس 1945 اولین حمله بزرگ از یگان 7 جنگنده بمب افکن با 26 فروند جنگنده به بمب افمنهای متفقین اغاز شد که بزرگترین حمله با این جت تا ان زمان بود . دسته ای که در مقابل انها بود 1221 فروند بمب افکن و632 فروند شکاری همراه داشت و در نهایت انها توانستند 12 بمب افکن و جنگنده را در ازاء از دست دادن سه فروند ام ایی 262 سرنگون کنند. اگرچه تبادل اتش 1 به 4 اصلا ان چیزی نبود که نیروی هوایی میخواست ولی در ان شرایک خیلی هم بد نبود. در کل 1% از هوگرد های متفقین ان روز توسط ام ایی 262 سرنگون شد و جاب اینکه در اسناد امریکایی این رقم 5% امده است
از اول سال 1945 نسخه شبانه نیز وارد میدان شد. این نسخه موفق بود ولی نه به موفقیت نسخه شبانه جنگنده بی اف110. در کل تمامی نسخه های اموزشی نیز به نسخه شبانه تجهیز شدند . این نسخه موفقیت زیادی نداشت و بزرگترین موفقیت ان در 22 مارس سال 1945 بود که منابع امریکا سرنکونی 16 فروند بمب افکن خود را به ام ایی 262 نسبت دادند(از 1129 بمب افکن در عملیات) ولی المانها تنها هشت فروند را نسبت دادند
ام ایی 262 با وجود همه مشکلاتش بسیار سریع بود و میتوانست در ارتفاع بالا با سرعت 850 کیلومتر پرواز کند که 150 کیلومتر سریعتر از تمامی پیستونی های هم دور خود بود. پرواز با ان سرعت باعث مشکلاتی بود زیرا خلبانان حمله کننده به بمب افکنها فرصت کافی برای هدفگیر را نداشتند از این رو تاکتیک جدید ابداع شد. معمولا انها از شرق و یا غرب عقب بمب افکن به ان نزدیک می شدند و از زیر به انها حمله میکردند و از 500 متری ماشه را فشار میدادند
توپ 30 م م گلوله های کم سرعتی با سرعت دهانه 540 متر بر ثاینه شلیک می کرد که برد موثر را به 600 متر کاهش داده بود ولی خلبانان ام ایی 262 برای اینکه با بمب افکن برخورد نکنند از 500 متری اتش می کردند . در این برد توپچی بمب افکن برای هدفگیر ام ایی 262 کار سختی داشتند اگرچه احتمال برخورد گلوله های جت هم کم میشد
بهترین روش حمله حمله از پایین به بالا بود زیرا حمله از بالا به پایین بسیار بد بود. ام ایی 262 ترمز هوایی نداشت ، خلبان با سرعت بالا شیرجه می رفت و از 600 متری اتش میکرد ولی اصلا دقیق نبود باید تا 200 متری نزدیک میشد تا گلوله ها با دقت به هدف بخورند ولی مشکل این بود که خلبان باید در 150 متری جنگنده را بالا می کشید در غیر این صورت به بمب افکن برخورد می کرد از این رو کمتر از دو ثانیه وقت برای هدفگیر از 200 تا 150 متری فرصت باقی میاند . بسیار وقتها حملات شکست می خورد زیرا اگر گلوله ها به هدف نمیخورد باید دور زد و دوباره حمله می کردند
در اواخر جنگ این جت مسلح به راکت ار 4 ام شد . این راکت 1000 متر برد داشتند و از یک کلاهک 4 کیلوگرمی انفجاری بهره برد. این راکت در زیر بالهای ام ایی 262 حمل می شدند و خلبان ام ایی 262 رگباری از این راکت را از برد 400 متری روانه بمب افکن می کرد و حتی برخورد یک راکت برای سرنگونی ان کافی بود ولی شلیک راکت غیر هدایت شونده بسیار سخت بود و دست کم تنها گذارش نابودی دو هدف توسط این راکت ثبت شد. حتی اگر هم موثر بود تنها تعداد کمی از این هواپیما مجهز به جایگاه حمل راکت شدند. ام ایی 262 میتوانست در هر سوی بال 12 راکت و در مجموع 24 راکت را حمل کند.
ام بی 262 برای خلبانان دردسرساز بود. سرعت بالای داشت و در هنگام فورد با سرعت بیشتری فرود می امد و این نیاز به اموزش زیادی بود به شکلی که دست کم یک پنجم ام ایی 262 تولید در هنگام فرود از دست رفتند. بر خلاف هواپیماهای پیستونی که از باندهای خاکی بر می خواستند این جت نیاز به باند اسفالت داشت زیرا ورود هر جسم خارجی به درون موتور به ان اسیب می رساند
دریچه کنترل جریان بنزین کند بود و یک حرکت سریع دسته گاز باعث نرسیدن سوخت به موتور و خفه شدن موتور و خاموشی موتور را به همراه داشت(البته این مشکل را جتهای اولیه داشتند). این مشکل بسیار بزرگ بود و دو فرمانده نخست یگان عملیاتی ام ایی 262 به همین دلیل کشته شدند.مشکل دیگر این بود که دریچه بنزین مشکلات زیادی را برای پرواز در سرعت پایین نیز داشت و گهگاه در سرعت پایین به دلیل عدم کنترل درست تزریق سوخت به درون موتور، موتور خاموش می شد از این رو خلبانان ام ایی 262 تمام تلاش خود را می کردند که در سرعت کم درگیر نشوند و این خود مشکل دیگری بود زیرا اگر ام ایی 262 می خواست با سرعت از بالا و یا پایین و از عقب به یک جنگنده پیستونی حمله کند انقدر سرعتش بالا بود که اگر درست نشانه گیری نمی کرد و اتش به خطا می رفت با سرعت بالا هواپیما را رد میکرد و باید دور میزد(این مشکل بیشتر میشد زمانی که توجه کنیم ام ایی 262 فاقد ترمز هوایی نیز بود) و از طرفی اگر هم میخواست در سرعت پایین درگیر شود هیچ برتری نسبت به اسپید فایر و یا ماستانک نداشت
ولی در نهایت خلبنان المانی یاد گرفتند باید چگونه با ام ایی 262 پرواز کنند انها تلاش در بازی کرد با دسته گاز و به دست اوردن سرعت مناسب کردند و خلبانی مانند فرانتس اسکال و گئورگ-پیتر ادر به ترتیب 10 و 12 ماستانگ را شکار کردند. خلبانان متوجه شدند که ام ایی 262 بسیار جالب است اگر جنگنده دشمن پشت سرشان می افتاد میتوانستند با سرعت دور شوند و از طرفی یاد گرفتن از پایین به طرف هدف حمله ببرند تا همین حرکت رو به بالا سرعت بالا را کنترل کند.
خلبانان متفقین به سرعت متوجه شدند بهترین راه برای نابودی ام ایی 262 نابودی ان روی زمین است. پایگاه های هوایی این هواپیما به سرعت شناسایی شد و مورد حملات بمب افکن ها قرار گرفت ولی بزرگترین نقطه ضعف ان در زمان نشست و برخاست بود زمانی که کاملا بی دفاع بود. نیروی هوایی المان تلاش کرد با استقرار تعداد زیادی توپ ضد هوایی پوشش لازم در زمان برخاست را فراهم کند و حتی پوشش هوایی توسط هواپیمای چون فوک ولف 190 ولی در نهایت تعداد زیادی در هنگام نشست و برخاست سرنگون شدند
ولی خلبان ام ایی 262 جنگنده چون ماستانگ و یا اسپید فایر را حریف خود نمی دیدند در واقع حریف اصلی انها حتی جت جنگی میتئور که تنها چند ماه بعد از ام ایی 262 نیز عملیاتی شده بود نیز نبودند زیرا این نسخه اصلا وارد نبرد در المان نشد بلکه حریف اصلی ام ایی262 هاوک تمپست بود. این هواپیمای تک موتوره پیستونی با یک موتور 2100 اسب بخاری می توانست به سرعت 700 کیلومتر بر ساعت برسد بسیار سریع و چالاک بود و در ارتفاع پایین بسیار خوش دشت و با چهار توپ 20 م م در ارتفاع پایین کابوس ام ایی 262 بود. انگلیسها تلاش کرد از این هوپیما سریع در ارتفاع پایین برای نابودی ام ایی 262 در هنگام برخاستن استفاده کنند . انگلیسیها از تمپست برای این کار در هوپستن در شمال غرب المام که یک پایگاه ام ایی 262 در انجا بود استفاده کردند ولی المانها به سرعت با تجهیز دور تا دور پایگاه به 150 توپ این اقدام را ناکام گذاشتند و طی یک هفته ، هفت تمپست از دست رفت
ولی بزرگترین مشکل ام ایی 262 موتور ان بود.جونکرز 004 اولین نسل عملیاتی یک توربوجت بود با مشکلات فراوان
از عملکرد دریچه کنترل بنزین که به سرعت سریع حرکت دسته گار حساس بود و موتور خفه میکرد بگذریم ، بزرگترین مشکل این موتور طول عمر ده ساعته ان در نسخه اولیه 004بی بود. این موتور به دلیل تحریم های که علیه المان وضع شده بود ، در ناحیه تیغه کمپرسر از ترکیبی از نیکل ، کوبالت و مولیبدن تولید شده بود که بسیار استحکام کمی داشت. المانها نمی توانستند فولاد کافی و با کیفیت را تولید کنند از این رو تیغه کمپرسر در دمای بالا به شدت مستعد شکستن بود. جونکرز در نسخه 004 بی1 عمر موتور را به 25 ساعت افزایش یافته که دلیل ان استفاده از ترکیب 12% کروم، 18% منگنز و 70 % اهن بود و اگر یک خلبان ماهو هواپیما را هدایت میکرد و در حرکت دست گاز دقت می کرد شاید عمر موتور به 50 ساعت هم افزایش می یافت ولی خوبی ان این بود که چون ساده بوده به تعداد زیادی قابل تولید بود .البته موتور جونکرز دیر تولید انبوه شد تا انجایی که در اواخر سال 1943 دست کم 100 بدنه ام ایی 262 اماده بود ولی موتور نداشتند . هنگامی که وارد خط تولید شده دست کم 1400 موتور در ماه ساخته شده و بین 5000 تا 8000 موتور تولید شد که البته بر روی چند هواپیمای دیگر از جمله بمب افکن جت “ای ار 234 “نیز نصب شد . از نظر راحتی تولید مشابه موتورهای پیستونی بود زیرا پیچیدگی نداشت ولی نیاز زیاد به تعمیر و نگهداری از جمله تعویض کمپرسر هر 25 ساعت یک بار مشکلات زیادی را ایجاد کرده بود تا انجای تمام طول خدمت ام ایی 262 دست کم 30% ناوگان فقط زمینگیر موتور بوند. در سه ماه اخر جنگ وضعیت بسیار بد بود. یگان های خدمتی یا سوخت دریافت نمی کردند و یا قطعات زیرا اکثر کارخانه های تولید کننده زیر بمب باران نابود شده بودند و اگرم موارد بالا بود شبکه ارتباطی وجود نداشت. در مجموع 1400 فروند ام ایی 262 تولید که هرگز در یک زمان 200 فروند انها عملیاتی نبودن زیرا دست کم یک سوم تعداد تولید شده به دلیل نداشت برخی قطعات حساس اصلا عملیاتی نشدند و دست کم 350 فروند در خط تولید بر اثر بمب باران ها از بین رفتند .اینکه این هواپیما چقدر موثر بود گفتند بسیار سخت است زیرا این جت با همه قابلیت هایش همواره در بین هواپیماهای پر تعداد متفقین اصلا به چشم نمی امد و از طرفی مشکلات موتور هم بود که هرگز برطرف نشد ولی در مجموع 300 تا 500 هواگرد متفقین را در ازاء نابودی 100 تا 200 ام ایی 262 در منابع مختلف امده است
ام ایی 262نمی توانست ورق جنگ را برگرداند حتی اگر در سال 1942 وارد میدان میشد زیرا وضعیت المان بدتر از اینها بود ولی میتوانست شکست المان را به عقب بیندازد . اگرچه در تاریخ امده اسرار هیتلر برای تبدیل کردن ام ایی 262 باعث تاخیر در برنامه شد ولی انقدر که موتور ایجاد تخیر کرد این دستور هیتلر مشکل ساز نبود
واقعیت این است که انگلیسیها هم همزان با المانها جت ساختند و حتی امریکا از سال 1944 پرواز های ازمایشی پی 80 که بعدها اف80 خوانده شد را اغاز کرده بودند ولی نه انگلیسیها و امریکا به دلیل وضعیت جنگ و برتری در اسمان دلیل بر ساخت یک جت دم دمی مزاج انهم با ان سرعت نداشتند و در واقع تلاش کردند تا مشکلات بر طرف شود و بعد جت ها را وارد میدان کنند. اگر المان وقت بیشتری داشتند صد البته ام ایی 262 هواپیمای بهتر از اب در میامد و موتور جونکرز کارایی بهتری داشت
بعد از جنگ چک اسلاواکی تعداد انگشت شماری از این هواپیما را برای دو سال در خدمت داشت و بر اساس ان جت اویا اس 92 را ساختند که تنها جت جنگی بود که به صورت عملیاتی بر اساس ام ایی 262 ساخته شد و عملیاتی شد . روسها بر اساس این هواپیما طرحی با نام سوخوی9 را توسعه دادند که کپی مستقیم ام ایی 262 بود (این طرح با شکاری رهگیر سوخوی 9 که در دهه 1960 وارد خدمت شد فرق دارد) ولی تنها دو فروند از این نسخه تولید شد . بر اساس موتور ار دی 10 در شوروی ساخته شد که فمر خدمتی بیشتری داشت و روی یاک 15 نصب شد.انگلیسها بعد از جنگ این جت را بررسی کردند و موتور 004 را بسیار ابتدایی تر از موتور دراونت نصب شده روی میتئور دیدند دست کم عمر خدمتی ان بیش از 300 ساعت بود . ولی با وجود این ام ایی 262 سریعتر بود و سلاح بهتری داشت اگرچه برد میتئور بیشتر بود. در ازمایش امریکاها ام ایی 262 از پی 80 در همه زمینه ای پاینتر بود
المانها برنامه ساخت نسخه ای با بال پس گرا و توان پرواز فراصوت را نیز در دست داشتند که البته از یک طرح فراتر نرفت . همچنین طرحی با نام Mistel داده شد که شامل یک ام ایی 262 بدون خلبان در حالی که دماغه ان پر از مواد منجره است و متصل شده به یک ام ایی 262 سرنشین دار ، نیز داده شد. این نسخه دارای یک خلبان خودکار بود که در یک خط مستقیم هواپیما به پیش میبرد و با چند اتصال به یک ام ایی 262 دیگر که در بالای سرش بود ، متصل شده بود. ام ایی 262 بالای که خلبان داشت به طرف یک هدف شیرجه با زاویه کم مثلا 30 درجه میزد و بعد با انفجری کنترل شده بسته های بین دو هواپیما جدا شده . ام ایی 262 بدون خلبان از ان جدا شده و در یک خط مستقیم تا هدف پرواز میکرد تا با ان برخورد کند.این طرح ازمایش شد ولی لغو شد
یک نسخه ازمایشی نیز با یک توپ 50 م م در دماغه ساخته شد تا بتواند با یک شلیک یک بمب افکن را سرنگون کند ولی تعداد محدودی از ان ساخته شد
در سال 2000 کار بر روی ساخت یک نمونه ام ایی 262 اغاز شد. از انجای که هیچ جت قابل پروازی از این نسخه از جنگ نمانده بود یک گروه تلاش در ساخت یک نسخه از این هواپیما با جرئیات کاملا مشابه و با موتور جی 85 جنگنده اف5 تایگر2 کردند. این نسخه در سال 2005 پرواز کرد و در سال 2006 در معرض نمایش عمومی در امد و معمولا در نمایشهای هوایی پرواز میکند
مشخصات
طول:10.60 متر
ارتفاع:3.50 متر
وزن خالی:3795 کیلوگرم
بیشترین وزن برخاستن:7130 کیلوگرم
موتور: دو دستگاه موتور جونکرز004-بی1 با رانش 1980 پاوند
بیشترین سرعت:900 کیلومتر بر ساعت
برد:1050 کیلومتر
ارتفاع پروازی:11450 متر
سلاح: چهار توپ 30 م م و توان حمل دو بمب 250 کیلوگرمی زیر بدنه و یا 24 راکت زیر بالها
گرداوری:عبدالحمید تارخ
منابع:
http://www.warbirdalley.com/me262.htm
http://www.2worldwar2.com/me-262.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Messerschmitt_Me_262