هوانوردی غیر نظامی

بوئینگ 747

بوئینگ 747 که یکی از محبوبترین هواپیمای تاریخ هوانبردی و به نوعی  سمبل  یک طرح فوق العاده موفق در هوانبردی است که  ریشه ای نظامی دارد

در سال 1964 زمانی  که ارتش امریکا هواپیمای ترابری سی141 را به خدمت گرفت خواهان یک هواپیمای ترابری بزرگتر و راهبردی تر بود. هواپیمای که بتوان 80 تن بار را با سرعت 800 کیلومتری  بر ساعت در برد فراقاره ای حمل کند.بوئینگ،، داگلاس ، لاکهید داگلاس، جنرال دینامیک طرح های پیشنهاد دادند. بوئینگ و لاکهید در کنار داگلاس انتخاب  شدند و هر سه طرح  های را روی کاغذ  ارائه کردند که شامل هواپیماهای چهار موتوره با درب بارگیر در دماغه بود. در نهایت ارتش  درسال 1965 طرح لاکهید را پذیرفت  که با نام سی 5 گلاکسی وارد خدمت شد

در همان  زمان در امریکا و اروپا صنعت هوانوردی نظامی با رشد فوق العاده مواجه بود و شرکت های هواپیماهای بزرگتر و دوربردتر می خواستند زیرا حجم مسافران از جمله در امریکا افزایش فوق العاده ای داشت . بوئینگ707 یک هواپیمای قاره پیما بود ولی گنجایش ان زیر 200 نفر بود از این رو شرکت  هواپیمای پان امریکن که زمان بزرگترین شرکت هواپیمایی امریکا بود خواهان یک هواپیمای با دوبرابر ظرفیت 707 بود. در سال 1966 پان امریکن طی قرار داد 525 میلیون دلاری  خواهان کار روی برنامه ای با نام 747 شد که ریشه نظای برای  ارتش امریکا داشت. این طرح با نسخه نظامی فرق زیادی نداشت تنها کابین خلبان به بالا منتقل  شده بود زیرا پیشبینی  ساخت نسخه باربری  نیز شده بود که دماغه ان  در جلو باز می شد و همچنین هواپیما نیز دارای طبقه  بالای شد تا تعداد مسافر در انجا قرار گیرند تا طول هواپیما افزایش نیابد. قرار شد هوایپمای جدید از موتور پرات اندویتنی  JT9D استفاده کند که برای سی5 گلاکسی نیز توسعه یافته بود

1235020

بوئینگ 747 در سال 1969 پرواز کرد و در سال 1970 به پان امریکن تحویل داده شد و به ان لقب جمبوجت داده شد. این  هواپیما برای سال ها نماد قدرت صنایع غیر نظامی  هوانبردی امریکا بود و ورودش  به خدمت حرکت  بسیار در عرصه  هوانبردی  ایجاد کرد وبرای چندین دهه بزرگترین و  دوربردترین  هواپیمای مسافربری  جهان باقی ماند

بوئینگ 747 یک هواپیمای تمام فلزی با ترکیب  الومنیوم   و در برخی بخش ها  فیبر کربن  است. این  هواپیما دارای طول 70  متر در مدل اولیه بود و 76 متر در مدل های بعدی همچنان بزرگترین هواپیما مسافربری جهان است  . این هواپیما دارای  دو طبقه است که طبقه پایین بسیار بزرگتر بوده و  دارای  دو راهرو است. در حالت اقتصادی  دارای  سه صندلی  در سمت راست ، چهار صندلی در وسط  و سه صندلی در سمت چپ است که در هر ردیف ده صندلی دارد.  در طبقه دوم طبقه  ویژه  است که معمولا  بسته  به مدل  بین 20 تا  50 نفر صندلی دارد که همگی صندلی ویژه هستند(البته معمولا در همان طبقه پایین در  بخش منتهی  به دماغه نیز بخش ویژه است ) .در نسخه های مختلف  در حالت یک کلاسی میتواند 550 تا605 نفر را حمل کند ولی در کلاس های ویژه  با دو صندلی در دو طرف  و سه صندلی در وسط   ظرفیت کمتر می شود . در سه کلاس مختلف  مسافران  747 بین 366 تا 467 نفر هستند

هواپیما دارای  چهار موتور است ولی در نسخه های مختلف موتورهای مختلفی روی 747 نصب شد که در بخش معرفی مدل ها به ان خواهیم پرداخت

هواپیما دارای   پنج درب در هر سمت در طبقه پایین و یک درب در هر سمت در طبقه بالا است(البته نه همه مدل ها) که البته دو درب جلوی و یک درب عقبی درب اصلی برای پیاده  شدن و سوار  شدن است . هواپیما دارای  پنچ  ارابه فرود است که شامل ارابه جلوی دو چرخ  و چهار  ارابه  زیر بالها هر یک با چهار لاستیک  می باشد . 747 اولین هواپیمای مسافربری بود که پنچ ارابه فرود داشت

 747 در سری 100 و  200 و برخی نسخه های 300  دارای  سه خدمه شامل خلبان و کمک خلبان و مهندس پرواز بود ولی سری 400 فاقد مهندس پرواز بود . کابین در سری 100 و 200   بدون هیچ گونه نشان دهنده ای  و مهندس پرواز سمت راست پشت سر کاپیتان قرار داشت. سری 300 بسته به  سال ساخت چنین  وضعیتی  داشت تنها برخی نسخه های دارای  دو نمایشگر بودند ولی سری 400 دارای  شش نمایشگر رنگی و دو نمایشگر قابل برنامه ریز بود

0565501

مدل های مختلف

بوئینگ 747سری 100

اولین نسخه تولیدی که دارای سه پنچره  در طبقه دو در  هر سمت بود  و از  چهار موتور Pratt & Whitney JT9D-3A  با قدرت 45000 پاوند رانش و برخی مدل های موتور RR RB211-524B2 با 50000 پاوند رانش بهره می برد  و 183300 لیتر سوخت حمل میکرد . این نسخه  برای پان امریکن ساخته شد اگرچه به دیگر شرکت ها نیز  تحویل داده شد و 167 فروند از ان ساخته شد

بوئینگ747 سری 100  مدل اس ار

این نسخه به سفارش  خطوط هوایی ژاپن ساخته شد. این خطوط  نیاز به هواپیمای با برد کمتر و ظرفیت بیشتر برای مسیر های کوتاه داشتند.در حالی که سری 100 تنها 498 نفر را حمل می کرد این نسخه 550 مسافر حمل میکرد . این نسخه دارای  عمر پرواز و سازه تقویت شده بود و از سال 1973 تحویل شد.29 فروند از این نسخه ساخته شد که همگی تحویل ژاپنی ها شد

بوئینگ 747 سری 100 مدل بی

این نسخه  با برد افزایش یافته برای ایران ایر و عربستان  ساخته شد و در سال 1978 تحویل ایران شد. 9 فروند ساخته شد که یک فروند تحویل ایران و مابقی تحویل عربستان شد . این نسخه  تا سال 2014 در ایران پرواز میکرد که ایران را تبدیل به اخرین استفاده  کننده تجاری از سری  100 کرد. مدل بی  تا 450 نفر مسافر  حمل میکرد. این نسخه  دارای  برد 9800 کیلومتر بود

بوئینگ 747 SP

 این نسخه اگرچه از نسخه سری 100 نیز ولی با ان در یک کلاس است .نسخه اس پی  یک سفارش  مشترکی بین ایران ایرو پان امریکن  بود . ایران ایر خواهان نسخه  دوربرد تر با توان پرواز مستقیم  بین  تهران و نیویورک  بود از این رو این نسخه  به سفارش  ایران ساخته شد  (ای روزگار پست حقیر ). این نسخه  کوتاه ترشده بود و بال و بدنه و دماغه دوباره طراحی شده بود . این هواپیما در سال  1976 وارد خدمت شد و اولین پرواز مستقیم   از خاورمیانه تا امریکای شمالی توسط ایران ایر با این هواپیما انجام شد . تا سال 1982 تولید شد ولی از سال 1987 باز تولیدش از سر گرفته شد. 45 فروند از این هواپیما ساخته شد که بیشتر کاربران ان نیز در خاورمیانه بودن که چهار فروند  در ایران ایر پرواز می کرد. این نسخه  دوربرد ترین  نسخه سری  100 با برد 12320 کیلومتر بود  و 190000 لیتر سوخت حمل میکرد و ظرفیت  در بیشترین حالت 400 نفر است. این نسخه نیز به تازگی از خدمت ایران خارج شده است

تا پایان  تولید 747 سری 100 در سال 1989 عدد 205 فروند  از سری 100 ساخته شد که البته 45 فروند نسخه اس پی  بودند

کابین 747 سری 100
کابین 747 سری 100
747 مدل اس پی ایران ایر ملکه اسمان ایران
747 مدل اس پی ایران ایر ملکه اسمان ایران
سری 100
سری 100

بوئینگ 747 سری 200

نیاز به برد بیشتر منجر  به ساخت سری 200 شد. این نسخه  دارای   طبقه بالای  با پنچره های بیشتر بود و  ظرفیت سوخت ان به 199158 لیتر  افزایش یافته بود که برد ان را به 12960 کیلومتر می رسد . این نسخه از نظر ابعاد و ظرفیت مسافر با سری 100 برابر بود و به شکل تک کلاس می توانست  تا 550 مسافر را نیز حمل کند . همچنین این نسخه  دارای موتور قویتر PW JT9D-7R4G2 با 50000 پاوند رانش بود  ولی برخی نسخه های ساخته شده دارای موتور   جنرال الکترونیک GE CF6-50E2  با قدرت 54000 پاوند و یا موتور انگلیسی  RR RB211-524D4 با قدرت 51000 پاوند نیز تجهز شدند. این نسخه اولین   بار در  سال 1975 تحویل شد. از نسخه بی چند مدل دیگر نیز ساخت شد که شامل

سری 200 مدل سی : برای حمل بار و مسافر هم که بخش از فضا را بار و بخشی  را مسافر اشغال می کرد

سری 200 مدل ام: برای نسخه های مسافربری که بعد به مدل باربری با یک دماغه بال رونده تبدیل شدند

سری 200 اس یو بی: طراحی  شده برای  ژاپنی ها  با طبقه دوم کشیده تر که صندلی  بیشتر را حمل میکرد

در مجموع تا پایان  تولید سری 200 در سال 1991  عدد 389 فروند از ان ساخته شد

سری 200
سری 200
سری 200
سری 200
سری 200
سری 200

بوئینگ 747 سری 300

این سری   طبقه دوم کشیده تر به میزان 7 متر دارد  و برای اولین  بار طبقه دوم نیز در هر سمت یک درب برای خروج اضطراری  دارد  و همچنین اصلاحات   ایرودینامیکی باعث افزایش برد و سرعت این هواپیما نیز شده است. این هواپیمای دارای  سوخت یکسان  با سری 200 است  ولی با ارتقاء موتورها  تا 25%  مصرف سوخت کاهش یافت  و برد ان به 12400 کیلومتر می رسد  و البته میزان  مسافر از 550 مسافر به 660 مسافر افزایش یافته است . 81 فروند از این نمونه ساخته شد که شامل نسخه اس ار و ام نیز می شد

سری 300
سری 300
سری 300
سری 300
سری 300
سری 300

بوئینگ 747 سری 400

این نسخه  برای افزایش برد بیشتر ساخته شد و دارای  بالچه های  با طول 1.8 متری بر نوک بال بود که بر مصرف سوخت تاثیر مثبتی داشت. این نسخه دارای کابینی  با شش نمایشگر رنگی بود و فاقد  مهندس پرواز بود و از موتور PW 4062 با 63000 پاوند رانش  و GE CF6-80C2B5F با 62100 پاوند رانش و یا RR RB211-524G/H با 59500 پاوند رانش بهره می برد. این نسخه دارای سوخت افزایش یافته به میزان 216840 لیتر بود  و برد ان در مدل  معمولی 13450 و در نسخه دوربرد تر ER عدد 14200 کیلومتر بود . این نسخه  دایرا مدل  باری، چند منظوره و یک نسخه دوربرد یا همان نسخه ER بود که سوخت بیشتری معادل 241140 لیتر حمل می کرد

سری 400 اخرین نسخه  تولیدی بوئینگ 747 بود و بین ساله های  1988 تا  2009 تولید شده و  در مجموع 694 فروند ان تولید شد که پر تولید ترین نسخه  747 بود  که دیگر تولید نمی شود  و جای خود را به 747 سری 8 داده که سری دوم این پرنده به حساب می اید

سری 400
سری 400
سری 400
سری 400
سری 400
سری 400

سری باربری

همه نسخه های 747 دارای  نسخه باربری هستند. بوئینگ  747 به دلیل داشتن یک درب باز شونده به طرف  بالا در دماغه میتواند بارهای  بزرگتر از  هر هواپیمای باربری  تجاری میتواند با حمل کند. 747 سیر 100 مدل اس اف  میتواند 95 تن بار را در برد 4700 کیلومتر حمل کند، 747 ری  200 مدل اف  توان حمل  105 تن بار در برد 5700 کیلومتر، مدل 747 سری  300 اس اف  با توان حمل 106 تن بار در 4900 کیلومتری، بوئینگ  747 سری  400 مدل دارای توان حمل 113 تن بار در برد 5350 کیلومتر، نسخه 747  سری 400 مدل ایی ار اف دارای  توان حمل 113 تن بار در برد 6800 کیلومتری از جمله نسخه های  باربری این هواپیما هستند

747 دارای  یک نسخه  دیگر باربری  با نام Dreamlifter است. این نمونه که  چهار فروند ان برای بوئینگ برای جابجای  قطعات تولید شده  بوئینگ  در کارخانه های مختلف ساخته شده است .این نسخه  دارای  بدنه با قطر بالاتر و درب بارگیری در عقب هواپیما است  که با جدا شدن دم هواپیما میتوان بار را سوار کرد . این هواپیما حتی میتواند یک بوئینگ 737 را بدون بار و دم سوار کند و در مجموع توان  حمل 100 تن بار را در برد 7800 کیلومتری دارد

نسخه باربری سری 400
نسخه باربری سری 400

بوئینگ 747 سری 8

در دهه 1990 بوئینگ چندین طرح با نام های سری 500 و 600 را مورد مطالعه  قرار داد تا نسخه بزرگتر و دوربردتر 747 را توسعه دهد ولی به دلایل بسیار از جمله ورود 777 و این دید که دیگر مشتریان هواپیمای دو موتوره پهن پیکر را بیشتر میپسندن  این برنامه ها رها شد تا اینکه ایرباس  از برنامه ایرباس 380 خبر داد و بوئینگ  نیز کار روی نسخه جدید 747 را برای رقابت  در بازار اغاز کرد. این برنامه در مرحله اول 747 ایکس نامیده شد

این نسخه  در سال 2010 پرواز کرد و در سال 2011 تحویل شد.  747 سیر 8  ،  6 متر از 747 سری 400 کشیده تر است و وزن  ان نیز  70  تن افزایش یافته است و بال های پهنتر و کشیده تر شده اند و استفاده گسترده ای از مواد ترکیبی شده است . این نمونه از موتور جدید  GEnx-2B67 با توان 66000 پاوند رانش بهره می برد که از قدرتمند ترین موتورهای موجود جهان است  .هواپیما 243120 لیتر سوخت حمل می کند  و برد ان با 605 مسافر  به شکل تک کلاس به 15000 کیلومتر می رسد.

دو نسخه از این هواپیما تولید شد. یکی نسخه 747-8I که نسخه مسافربری  و دیگری نسخه 747-8F نسخه باربری  که می تواند 133 تن بار را در برد 8130 کیلومتری حمل کند

تا میانه سال 2016 در مجموع 1532 فروند از این هواپیما ساخته شده است

در سال 2022 تولید 747 تمامی مدلها پایان یافت

سری 8 نسخه باری
سری 8 نسخه باری
کابین سری 8
کابین سری 8
سری 8 نسخه مسافر
سری 8 نسخه مسافر

بزرگترین مشتریان 747 سری قدیمی

خطوط هوایی دولتی انگلستان(بریتیس ایرویز(51  فروند نسخه 400)، کره ایر لاین 55 فروند شامل انواع سری 400 و سری 8 و سری9  برخی از این امار سفارش  داده شده است و همکنون تحویل گرفته نشده، لوفت هانزای المان با 32 فروند که 19 فروند نسخه 8 و ما بقی سری  400

 کاربرد های نظامی

وی سی 25:  تبدیل دو فروند سری  200 برای حمل نقل رییس  جمهور امریکا  . این نسخه  به غیر از داخل متفاوت دارای  سامانه های دفاعی  و ارتباطی همچون هشدار دهنده رادار و فروسرخ ، پرتاب کننده فلر و چف و سامانه های ارتباط ماهواره ای است

E-4: پست فرمانده ای راهبردی برای مدیریت  میدان نبرد بر فراز اسمان  مجهز به خطوط ارتباط  امن برای ارتباط با نیرو های شرکت کننده در نبرد و همچنین مقاومت در برابر  انفجارات الکترومغناطیسی و الودگی های اتمی. چهار فروند بر اساس بوئینگ 747 سری  200 ساخته شد

Shuttle Carrier Aircraft : این نسخه  نظامی نبود ولی از تبدیل دو فروند 747 سری 100 برای حمل شاتل در پشت خود در دهه 1970 توسعه یافت  و در اختیار ناسا است

KC33A: نسخه سوخترسانی که در رقابت با  کی سی 10 شکست خود و وارد خدمت نشد ولی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران 5 فروند را سفارش داد که با نام کی سی 747 هم شناخته می شوند

747 CMCA: نسخه نظامی پرتاب کننده موشک کروز که در درون بدنه دارای دهلیز   برای حمل 50 تا 100 موشک کلکوم  بود  . این طرح با نصب این موشکها روی بمب افکن های موجود رها شد

747 سوپر تانکر: یک اتش خاموش کن با توان حمل 76000 لیتر اب برای خاموش کردن اتش . 3 فروند  747 سری 200 به این مدل تغییر یافت

همچنین چندین طرح لغو شده دیگر نیز وجود دارد

نسخه مسلح به موشک کروز
نسخه مسلح به موشک کروز
وی سی25
ایی-4
ایی-4
نسخه سوخت رسان
نسخه سوخت رسان
نسخه مسلح به موشک کروز
نسخه مسلح به موشک کروز

مشخصات

مدل 747-100B 747-200B 747-300 747-400
747-400ER
747-8I
خدمه Three Two
ظرفیت 480; optional 550 (1-class, maximum)
452 (2-class)
366 (3-class)
565; optional 660 (1-class)[13]
496 (2-class)[231]
412 (3-class)
605 (maximum)[232]
467 (3-class)
طول 231 ft 10 in (70.6 m) 250 ft 2 in (76.25 m)
دهنه بال 195 ft 8 in (59.6 m) 211 ft 5 in (64.4 m) 224 ft 7 in (68.5 m)
وزن خالی 358,000 lb
(162,400 kg)
383,000 lb
(174,000 kg)
392,800 lb
(178,100 kg)
393,263 lb
(178,756 kg)
ER: 406,900 lb
(184,600 kg)
472,900 lb
(214,503 kg)
یبیشترین وزن برخاستن 735,000 lb
(333,390 kg)
833,000 lb
(377,842 kg)
875,000 lb
(396,890 kg)
ER: 910,000 lb
(412,775 kg)
987,000 lb
(447,696 kg)
سرعت کروز در ارتفاع 11000 متری Mach 0.84
(555 mph, 893 km/h, 481 knots )
Mach 0.85
(567 mph, 913 km/h, 493 kn)
ER: Mach 0.855
(570 mph, 918 km/h, 495 kn)
Mach 0.855
(570 mph, 918 km/h, 495 kn)
بیشتری سرعت Mach 0.89
(594 mph, 955 km/h, 516 kn)
Mach 0.92
(614 mph, 988 km/h, 533 kn)
بیشترین برد با بیشترین بار 5,300 nmi
6,100 mi; 9,800 km[233]
6,850 nmi
7,880 mi; 12,690 km[233]
6,700 nmi
7,700 mi; 12,400 km[234]
7,260 nmi
8,350 mi; 13,450 km[234]
ER: 7,670 nmi
8,830 mi; 14,200 km[234]
8,000 nmi
9,200 mi; 15,000 km[235]
بیشترین سوخت  قابل حمل 48,445 U.S. gal
(40,339 imp gal/183,380 L)
52,410 U.S. gal
(43,640 imp gal/199,158 L)
57,285 U.S. gal
(47,700 imp gal/216,840 L)
ER: 63,705 U.S. gal
(53,045 imp gal/241,140 L)
64,225 U.S. gal
(53,478 imp gal/243,120 L)
موتورها PW JT9D-7A/-7F/-7J
RR RB211-524B2
GE CF6-45A2 (747SR)
PW JT9D-7R4G2
GE CF6-50E2
RR RB211-524D4
PW JT9D-7R4G2
GE CF6-80C2B1
RR RB211-524D4
PW 4062
GE CF6-80C2B5F
RR RB211-524G/H
ER: GE CF6-80C2B5F
GEnx-2B67
قدرت موتور PW 46,500 lbf
(207 kN)
RR 50,100 lbf
(223 kN)
PW 54,750 lbf (244 kN)
GE 52,500 lbf (234 kN)
RR 53,000 lbf
(236 kN)
PW 54,750 lbf
(244 kN)
GE 55,640 lbf
(247 kN)
RR 53,000 lbf (236 kN)
PW 63,300 lbf (282 kN)
GE 62,100 lbf (276 kN)
RR 59,500/60,600 lbf (265/270 kN)
ER: GE 62,100 lbf
(276 kN)
66,500 lbf
(296 kN)

ترجمه:عبدالحمید تارخ

 

نوشته های مشابه

‫14 نظرها

  1. سلام.هر گاه که در اینترنت به دنبال اطلاعاتی در مورد جنگ افزارها هستم و آن اطلاعات را در ویکی پدیا پیدا نمیکنم و همچنین اطلاعات قابل ملاحضه ای هم در سایتهای دیگر وجود ندارد،مطمئن هستم به راحتی میتوانم این اطلاعات را به صورت کامل در سایت جنگاوران جستجو کنم و به آن دستیابی پیدا کن.لازم به ذکر است سایت جنگاوران با تمام خوبیهایی که دارد و با تمام اطلاعات کاملی که در مورد انواع جنگ افزارها در اختیار ما میگذارد ولی یک مشکل بزرگ ولی قابل حل شدن دارد.این مشکل غلط های املایی بسیار زیاد متن ها است.تمام متن های این سایت غلط املایی دارند.غلط های املائی یک یا دو غلط در یک متن نیستند و آنقدر زیاد هستند که گاهی وقتها معنی و مفهوم جمله از بین می رود.لطفا این عیب را برطرف کنید.در صورت رفع مشکل از متن ها،این سایت یکی از کلیدی ترین سایتهای ارائه کننده اطلاعات در مورد تجهیزات نظامی خواهد بود.ممنون

  2. سلام، من قیمت 747-8 اف رو می دیدم، 420 میلیون دلار بود. در مقابل لاکهید C-5M فقط 100 میلیون دلار قیمت خورده بود. دلیل این اختلاف قیمت زیاد چیست؟

      1. در حال حاضر اگر نیروی هوایی آمریکا یا یکی از متحدان آمریکا یک هواپیمای ترابری بزرگ در سطح سی5 بخواد، خط تولید سی5 دوباره راه می افته؟ (البته به تعداد کم)

  3. در مورد آنتنوف ۱۲۴ چی؟ اگر کشوری چند تا آنتنوف۱۲۴ بخواد، خط تولیدش باز میشه؟

  4. اصلا در حال حاضر هواپیمای ترابری درست حسابی و صفر کیلومتری در بازار نظامی وجود داره؟ (به جز چینی ها)

    1. سلام درست حسابی بله ولی بحث سر اینکه از نظر شما درست حسابی چی است؟

      1. منظورم ترابری های استراتژیک هستند. چیز هایی در سطح سی5 یا آنتنوف 124 (البته صفر کیلومتر). چنین چیز هایی در بازار هستند؟ یا قابل سفارش هستند؟ چون نگاه کردم چیزی ندیدم.

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن