در دنیای توپخانه کالیبر‌های متفاوت و بزرگ و کوچکی وجود دارند که از جمله مشهورترین انها کالیبر‌های ۱۲۲،۱۳۰،۱۵۲،۱۵۵،۱۷۵ هستند.اما اگر بخواهیم به سراغ بزرگترین کالیبر متداول برویم کالیبر ۲۰۳ میلی متری در پیش روی ما قرار خواهد گرفت. البته امروزه کالیبر۱۵۵ میلی متری غربی بسیار پر استفاده است و در واقع فراگیرترین کالیبر موجود در جهان است. کالیبری مانند۱۲۲ م‌م گرچه سبک‌تر بوده و سرعت اتش بالایی دارد اما برد و قدرت انفجار کمتر ان باعث شده تا امروزه کمتر سیستمی با این قطر گلوله تولید شود. در سوی مقابل هویتزرهای ۲۰۳ م‌م دارای معایبی همچون سرعت اتش کم، زمان استقرار بالا و وزن بالا هستند. اما مسئله‌ای وجود دارد که باعث محبوبیت این کالیبر در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی شد، قدرت تخریب! در واقع در ان زمان این عقیده وجود داشت که برای انهدام استحکامات دشمن نیاز به کالیبر بالاتر و مواد منفجره بیشتر است. از طرف دیگر چنین توپی به علت اینکه تقریبا دوبرابر کالیبری چون ۱۵۲ و یا ۱۳۰ میلی متری قدرت دارد تأثیر بسیار مخربی بر روی روحیه طرف مقابل می‌گذاشت. در ارتش‌های بلوک شرق معمولا از ترکیب توپخانه و زرهی استفاده می‌شد و عقیده بر این بود که این تاکتیک باعث می‌شود تا هر نیروی دفاعی بسرعت درهم کوبیده شود.
یکی از مشهورترین غول‌های ۲۰۳م‌م، هویتزر روسی 2S7 Pion است.
در دهه 1950 هر دو قدرت بزرگ ان دوران یعنی امریکا و شوروی میدانستند جنگ اتمی عملا ممکن نیست زیرا به نابودی دو طرف خواهد انجامید ولی بدون شک هر دو طرف دست به استفاده از سلاح های اتمی کوچک طی یک جنگ متعارف میزنند. این سلاح ها برای نابودی یک گردان و یا یک تیپ کافی بودن ولی مشکل اساسی هر دو طرف جنگ این بود که در ان زمان بمب افکن های اتمی انها برای پرتاب چنین سلاح های کوچکی زیادی بزرگ بودند اگرچه در همان دهه نصب بمب های اتمی با قدرت انفجار کم روی جنگنده ها شروع شده بود
شوروی به دنبال یک توپ با توان شلیک گلوله اتمی میگشت زیرا امریکا در همان زمان در حال توسعه چنین هویتزری بودند که در نهایت هویتزر 203 م م ام110 از اب در امد. اولین هویتزر شوروی که توان شلیک گلوله اتمی داشت هویتزر 406 م م 2 ای3 بود که 64 تن با کشنده شنی دارش وزن داشت. این هویتزر بسیار بزرگ و پر دردسر بود ولی در همان دهه با ورود راکت های توپخانه ای چون فراگ و یا بمب های اتمی کوچکتر این برنامه کنار رفت
در سال 1967 زمانی که خروشچوف زمامدار شوروی از قدرت کنار رفت بحث نبرد اتمی به شدت فروکش کرد و شوروی به دنبال افزایش قدرت متعارف خود رفت و در همان سال یک طرح قدیمی که یک ده قبل برای ان برنامه توپخانه اتمی توسعه یافته بود در قابل یک طرح متعارف باز به روی میز برگشت
نیازی جدید شوروی داشتن یک هویتزر سنگین با توان شلیک انواع مهماتهای متعارف انفجاری، خوشه ای و اتمی و شیمیایی بود که دست کم 25 کیلومتر برد داشته باشد .طرح هویتزر امده بود ولی مشکل انتخاب کالیبر بود چندین کالیبر چون 180 م م ،210 م م و یا 240 م م پیشنهاد شد ولی از همه بهتر 210 م م بود ولی در نهایت با پیشنهاد مرکز اموزش توپخانه لنینگراد این کالیبر به 203 م م تغییر کرد
بعد از انتخاب کالیبر وقت انتخاب شاسی شد . اول تصمیم به انتخاب شاسی شنی دار یک تراکتور بزرگ نظامی گرفته شد ولی بعد مدتی به سراغ یک شاسی بر گرفته شده از شاسی تانک تی64 رفتند که میتوانست لگد ناشی از شلیک توپ 203 م م را دفع کند. اولین نمونه در سال 1971 تکمیل شد و تا سال 1975 ازمایشات مختلفی روی ان انجام شد و از ان سال رسما وارد خط تولید شد.هویتزر جدید 2اس 7 پیون نامیده شد
۲اس۷ پیون، یک هویتزر خودکششی ۲۰۳ میلی متری است که در اواخر دهه هفتاد میلادی وارد خدمت ارتش شوروی شد و در حال حاضر در روسیه، گرجستان، بلاروس و اوکراین در خدمت است. این سیستم از قرار معلوم قدرتمند‌ترین سیستم توپخانه‌ای در جهان است. این هویتزر برای اسیب زدن به اهداف مهم دشمن مانند پست‌های فرماندهی از دور‌دست طراحی شده است. پیون با یک سلاح قدرتمند ۲۰۳م‌م که دارای سیستم کمک بارگذار است مسلح شده است.
این هویتزر گلوله‌های انفجار شدید معمولی و مجهز به راکت کمکی و گلوله‌های شیمیایی و هسته‌ای را شلیک میکند.
هوتیزر نصب شده روی سیستم پیون توپ 2A44 بود که دارای سه سیستم برای محار و کاهش لگ توپ می باشد که یکی در بالا و دو تا در پایین لوله قرار داشت و طول لوله به 5.2 متر و وزن لوله به 7800 کیلوگرم که عمر مفید ان 450 گلوله بود … پرتابه انفجار شدید معمولی ۱۱۰ کیلوگرم وزن دارد( حتی از توپ ام۱۱۰ امریکایی بیشتر است)و حاوی ۱۷.۸ کیلوگرم مواد منفجره است و حداکثر برد ان ۳۷.۵ کیلومتر است.پرتابه مجهز به راکت کمکی ۱۰۳ کیلوگرم وزن دارد و حاوی ۱۳.۸ کیلوگرم مواد منفجره دارد و برد ان ۴۷.۵ کیلومتر است. مهمات توپ،فقط ۸ گلوله را شامل می‌شود که تنها ۴ گلوله توسط خود سیستم توپخانه‌ای حمل می‌شود و ۴ گلوله باقی‌مانده توسط خودروی همراه حمل می‌شود.
حداکثر نرخ اتش ۱.۵ گلوله بر دقیقه است. پیون می‌تواند بعد از شلیک یک یا دو گلوله قبل از این که اولین گلوله هدف را در برد ۴۷ کیلومتری بزند، موقعیت را ترک کند. این قابلیت شلیک و ترک سریع موقعیت به پیون اجازه میدهد تا از اتشبار ضد اتش دشمن در امان بماند.پیون دارای ۱۴ خدمه است که ۷ نفر توسط خود خودرو حمل می‌شود و باقی انها توسط کامیون یا خودروی زرهی همراه حمل می‌شوند.
لوله توپ تا 60 درجه به طرف بالا حرکت میکند و در هر سمت تا 15 درجه و گلوله های ان بسته به نوع مهمات بین 35 تا 47 کیلومتر برد دارد .چندین نمونه مهمات توسط پیون شلیک می شد .برخی از این مهماتها شامل مهمات انفجاری قوی ترکش شونده ZOF 43 با وزن 110 کیلوگرم که شامل 17.8 کیلوگرم مواد انفجاری می شود و 46 کیلومتر برد داشت که با مهمات راکتی به 55 کیلومتر نیز می رسید و پرکاربردترین مهمات مورد استفاده ان بود ، ZOF35 با وزن 102 کیلوگرم و13 کیلوگرم مواد انفجاری که ان نزدیک 47 کیلومتر برد داشت و انفجاری شدید ترکش شونده بود،مهمات خوشه ای 3 بی او 16 که دارای 24 ریز مهمات 23 کیلوگرمی ضد زره می باشد و دارای برد 30 کیلومتر است و یک نوع مهمات اتمی با برد 35 کیلومتر از مهمات های پیون است
توپچی در عقب هویتزر سمت چپ قرار میگرفت که دارای یک سایت تنظیم اتش PG-1M برای هدایت اتش بود ولی نسخه بهبود یافته ان دارای یک سیستم اتش مستقیم OP4M-99A نیز بود .فرمانده نیز دارای یک بی سیم ار 123 ام با برد 28 کیلومتر برای تماس با واحدهای مشابه بود
.خودروی دارای بدنه فولادی است که از جلو 13 م م و در کنار 8 م م این زره قطر دارد و در برابر ترکش گلول های 155 م م این زره مقاوم است .
همانطور که گفته شده شاسی پیون بر اساس شاسی تانک تی64 ساخته شده و دارای هفت چرخ است اگرچه اصلا هفت چرخ ان شبه هفت چرخ تی64 نیست .خودرو دارای یک موتور 780 اسب بخار 12 سیلندر وی46 است همان موتوری که روی تانک تی72 نیز نصب است ولی بعدها بر روی برخی نسخه های تولید نسخه بهبود یافته همین موتور وی46 با کد وی46-1 نیز نصب شد که دارای 840 اسب بخار قدرت بود که موتور نصب شده روی تی72 بی است. گیربوکس 8 دنده است،هفت دنده رو به جلو و یک دنده رو به عقب.خودرو دارای سرعت 50 کیلومتر بر ساعت است و برد ان 650 کیلومتر است.
نسخه دیگری با نام2S7m Malka وجود دارد که گاهی نام پیون‌ام نیز برای ان ذکر می‌شود. این نسخه که در سال ۱۹۸۳ وارد خدمت ارتش شوروی شد دارای ۸ گلوله به جای چهار گلوله است و سرعت اتش ان به ۲.۵ گلوله بر دقیقه رسیده است. وزن پیون ۴۶ تن است و دارای نهایت سرعت ۵۱ کیلومتر بر ساعت و نهایت برد ۵۰۰ کیلومتر است.
امروزه با ورود به خدمت سیستم های جدیدتر توپخانه‌ای با وزن کمتر و دقت و سرعت اتش بیشتر به خوبی مشخص است که پیون دیگر یک سیستم دست و پا گیر است زیرا این سیستم نیاز به ۱۴ خدمه دارد در حالی که بعضی هویتزرهای امروزی با سه خدمه هم فعالیت می‌کنند و اگرچه قدرت بالایی دارد اما این قدرت را میتوان با بکارگیری مهمات هدایت دقیق که با دقت چند متر به هدف اصابت می‌کنند و یا اتش همزمان چند توپ با کالیبر کوچکتر به دست اورد. در کل پیون هویتزری است که امروزه به هیچ وجه کارایی بالایی در میدان نبرد با یک ارتش مدرن ندارد زیرا سرعت اتش بسیار پائین است، فاکتوری که در نبرد توپخانه‌ای امروز بسیار مهم است و در چنین نبردی پیون تا بیاید دو گلوله شلیک کند شش گلوله به سمتش شلیک شده. حال اینکه به علت نیاز به خدمه و تدارکات بالا و در نتیجه یک تجمع بزرگ‌تر از حد معمول به راحتی توسط پهباد‌ها و یا دیگر وسیله‌های شناسایی قابل تشخیص است. البته این توپ همانطور که گفته شد بر ضد استحکامات تأثیر بسیار بالایی دارد( به طور مثال وزن دو عدد از پرتابه‌های ان را جمع بزنیم معادل یک بمب مارک۸۲ وزن دارند)
ترجمه و تألیف: رضا فتاحی
مقاله مشابه
