هویتزر 170 میلیمتری ام1978 کوکسان
هویتزر 170 میلیمتری ام1978 کوکسان
کوکسان نامی اشنا در ایران است زیرا دوربردترین توپخانه موجود در ایران است. این توپ ساخته کشور کره شمالی است و زمان جنگ ایران و عراق وارد ایران شد .
داستان کوکسان به دهه 1970 و کشور کره شمالی بر میگردد . در ان زمام این کشور توان راکتی فعلی را نداشت و اگرچه راکت های توپخانه ای چون گراد و فراگ را از شوروی دریافت کرده بود ولی این دو راکت مشکلات خود را داشتند . گراد برد کم و فراگ هم دقت پایینی داشت. کره شمالی یک سیستم توپخانه ای میخواست که بتواند با ان اهداف را در برد بیشتر از توپخانه کره جنوبی مورد هدف قرار از این رو به دنبال ساخت یک توپ جدید رفت
توپ جدید که در سال 1978 وارد خدمت شد و کوکسان نامیده شد . کوکسان یک توپ170 م م است که روی شاسی تانک تایپ59 سوار شده است. تایپ 59 نسخه چینی تانک روسی تی 54 است که کره شمالی تعداد زیادی از انها را از چین دریافت کرده بود اگرچه کره تی 55 روسی را نیز در خدمت دارد.کل سیستم 40 تن وزن دارد حدود دو تن سنگینتر از خود نسخه اصلی تانک تایپ 59. برجک کاملا برداشته شده و سطح روی تانک صاف شده و هیچ خدمه ای درون بدنه غیر راننده که در جلو قرار میگرفت ، وجود ندارد. نسخه های تولید در 1980 مانند نسخه که به ایران تحویل شد روی شاسی تایپ 59 سوار شد ولی نسخه های که بعدها تحویل خود کره شد دارای شاسی مشابه تایپ 59 است ولی متفاوت است(خود تایپ59 نیز در ایران خدمت کرد). کل سیستم توپخانه ای میتواند با سرعت 40 کیلومتر بر ساعت در جاده حرکت کند و برد ان به 300 کیلومتر میرسد
خودرو در نسخه که به نام ام 1978 شناخته می شود(در ایران نیز است) محل ذخیره هیچ مهماتی نداشت و غیر راننده چهار خدمه دیگر باید به همراه خودروی پیشتیبان پشت سر توپخانه راه بیفتند. در پشت توپ یک تیغه بولدوزر قرار دارد که عقب نشینی توپ را در هنگام اتش مهار میکند
توپ این تانک در نسخه ام 1978 یک توپ 170 م م است. این کالیبر یک کالیبر غریب است زیرا در کره شمالی و یا شوروی و یا دیگر نقاط جهان توپی با این کالیبر عملا نیست و یا بسیار کم است. شوروی به شکل محدود از یک توپ ساحلی 170 م م استفاده میکرد که در واقع کپی یک توپ دریایی نازیها بود و این توپ از ان برگرفته شده است.توپ به تنهای 12 تن وزن دارد و دارای سیستم گلوله گذاری دستی است ولی بارگذاری درون سیستم توسط یک سیستم هیدرولیک انجام می شود. در توپ مهمات از خرج پرتاب جدا است و توپ تنها توان اتش دو گلوله در دقیقه را دارد که بر میگردد به سیستم بارگذاری دستی ان از این رو سرعت اتش بسیار کمی دارد(در قیاس با توپ 203 م م امریکای ام 110 که دو گلوله در دقیقه اتش میکند که ان هم در ایران در خدمت است)
برد مهمات معمولی ان 40 کیلومتر است ولی مهمات RAP یا مهمات راکتی برای ان وجود دارد که 60 کیلومتر برد دارد. مهمات راکتی به مهماتی گفته می شود که گلوله توپ دارای یک خرج راکتی سوخت جامد است که به مهمات شتاب بالای میدهد. کوکسان در دهه 1980 دوربردترین توپ عملیاتی زمین پرتاب جهان بود اگرچه دیگر امروزه اینچنین نیست.مهمات حدود 80 کیلوگرم وزن دارد که شامل 10 تا 12 کیلوگرم مواد انفجاری است .
ام 1989
ام 1989 نسخه بهبود یافته کوکسان است که در سال 1983 معرفی شد ولی در سال 1989 تحویل شد. این نسخه با توپ170 م م ولی احتمال میرد برخی نمونه های تولید دارای توپ 180 م م نیز باشند. شاسی ان تا حدی تحت تاثیر توپ203 م م پیون شوروی ساخته شده است. شاسی نو ساز است و اگرچه شبیه شاسی قبلی از نظر چرخها و سیستم تعلیق دارد ولی تفاوتهای نیز دارد. این نسخه دارای یک محل ذخیره سازی برای 12 گلوله توپ است در حالی که نسخه قبلی هیچ گلوله توپی حمل نمیکرد و همچنین این نسخه میتواند چهار خدمه دیگر را درون شاسی خود حمل کند و یک سیستم کاملا مستقل توپخانه است
کوکسان در جنگ
کوکسان در دهه 1980 توسط ایران و عراق در جنگ علیه هم دیگر استفاده شد. ایران 20 عراده از این توپ را به عنوان تنها مشتری خارجی کوکسان دریافت کرد که با ایران اجازه میداد دور از دسترس توپخانه عراق و ترس از اتش ضد اتش دست به اتش به طرف عراقی ها بزند . عراق نیز کوکسان را در عملیات فاو از ایران غنیمت گرفت و علیه ایران از ان استفاده کرد.
حدود 100 کوکسان در خدمت کره شمالی است و بین 10 تا15 عراده در خدمت ایران . کوکسان اگرچه توپ بزرگ و دوربرد بود ولی دقت و سرعت اتش کمی داشت و دیگر دوران ان تمام شده زیرا امروزه مهمات های 155 م م توپخانه به هدایت ماهوارهی به برد کوکسان میرسند و یا میتوان به جای ان از راکتهای توپخانه ای استفاده کرد
برای اشنایی با دیگر توپ های موجود در ایران اینجا را کلیک کنید
عبدالحمید تارخ
http://www.tanks-encyclopedia.com/coldwar/North_Korea/Koksan-M1978.php