تانک

تانک تایپ 59 و تایپ 69

تانک تایپ 59  که اولین تانک تولید شده در چین است در واقع همان تانک تی 54 ای تولید تحت امتیاز شوروی در چین است. این تانک از یک جنبه نیز برای ایرانیها جالب است زیرا اولین تانکی است که به شکل نو ساز بعد از انقلاب وارد ایران شد .  اولین سری این تانک  در سال 1958  در چین تولید  شد ولی اولین سری با قطعات ساخت چین در سال  1959 تولید  و به ان نام تایپ59 داده شد.(برای اشنایی با تی 55 اینجا را کلیک کنید)

تایپ 59 تانکی است کاملا مشابه تی 54 و تی 55   دارای   چهار خدمه  شامل  توپچی،فرمانده، راننده و گلوله گذار.راننده در جلو قرار دارد که توسط سه پیرسکوپ در بالای  سرش رو به بیرون دید دارد و توپچی و فرمانده در سمت چپ برجک قرار می گرند و گلوله گذار در سمت راست برجک در حالی که بین انها توپ قرار دارد

فرمانده دارای  یک سایت با قابلیت درشت نمایی در بالای  دریچه خود بود و در بالای  برجک نیز یک سایت اتش برای توپچی بود و اگرچه تا 4000 متر درجه بندی شده بود ولی برد اتش واقعی در روز  با دقت بالا حدود 800 متر تا 1000 بودو تانک در نسخه نخست  فاقد هر گونه سامانه دید  شبانه، مسافت یاب لیزری  ویا رایانه  اتش بالستیک  بود  و در برد بالا تنها مهارت توپچی و گلوله غرق ملاک بود

تانک تایپ 59 و تایپ 69
اولین نمایش تانک تایپ 59 در رژه در سال 1958 به مناسبت دهمین سالگرد تاسیس حکومت کمونیستی در چین

تانک دارای  همان موتور دیزل 12150L با قدرت 520 اسب بخار بود که  روی تی 54  استفاده شد  و دارای  گیربکس دستی با پنچ  دنده رو به جلو و یکی دنده رو به عقب بود. تانک 815  لیتر سوخت داخلی  حمل میکرد که بردش به  430 کیلومتر می رسید ولی با مخازن سوخت که در پشت بدنه برای حمل و نقل  دوربرد به کار می رفت  تا 700 کیلومتر برد داشت  . بیشترین سرعت تانک 50 کیلومتر برد ساعت بود و با در نظر گرفتن وزن 36 تنی  تانک و قدرت موتور، تانک دارای 14.4 اسب بخار بر تن رانش به وزن بود که رقم کمی بود و این از میراث تی 55 بود که به این تانک رسیده بود

تانک دارای  زره فولادی شیب دار بود.از جلوی بدنه دارای  120 م م زره  60% بود و در جلوی برجک دارای   203 م م زره 30 درجه. در دو طرف بدنه دارای  80 م م زره بدون شیب  و دو طرف برجک  130 م م زره 30 درجه بود. با در نظر  گرفتن زره این تانک در زمان خود یعنی در دهه 1960 توپ 90 م م ناتو  به ان کارگرد نبود اگرچه با ورود توپ 105 م م داستان تغییر کرد. در همان دوران نیز اکثر موشک های و راکت های ضد  زره از جمله ار پی  جی 7 با مهمات دهه 1960 از روبرو برجک به این تانک (و تی 55) اثر نداشت. البته نمی توان گفت ایا زره تولید در چین کیفیت زره نسخه روسی را داشت و یا نه

تانک همان توپ 100 م م دی 10 تانک تی 55 را داشت. این توپ تحت امتیاز در چین تولید و بعد  کپی شد.توپ دارای خان بود و دقت بالای داشت و می توانست  تا 17 درجه به طرف بالا  و 4 درجه به طرف  پایین لوله تانک حرکت کند و  برجک در عرض 21 ثانیه ، 360 درجه را  می چرخید

 چین دو مهمات انرژی جنبیش 100 م م با نام AP1/2  در دهه 1970 و 1980  تولید  کرد که دارای  قدرت نفوذ  در  240 تا 290 م م زره در 2000 متر بودن . تانک درون برجک و بدنه 34 گلوله 100 م م حمل میکرد. همچنین تانک دارای  دو مسلسل 7.62 م م بود که یکی  با توپ اصلی هماهنگ بود و در کنار ان نصب بود و دیگری روی برجک . بعدها مدلهای بعدی مجهز به مسلسل 12.7 م م روی  برجک شدند

Type-59-early-1958

با در نظر گرفتن اینکه برای چندین  دهه تایپ59 تنها تانک در تولید چین بود که البته کمی تغییر ان را با نام دیگر نیز تولید کردند از این رو چین همواره دست به ارتقا این تانک چه در خط تولید و چه بعد از تولید زد. چین  در حدود 5500 عراده تایپ 50 تولید کرد که همچنان 2000 عراده ان در خدمت و 1500  عراده ذخیره  است  که پر تعداد ترین تانک چینیها است(با وجود تبلیغات   زیاد روی تایپ 99 و یا 98 همچنان خانواده تاپ59 پر تعداد ترین تانک چین است اگرچه در خط مقدم همان تایپ 99 است)

تایپ 59: اولین نسخه تولیدی  که در واقع همان تی 54 ای   شوروی بود که به شکل کیت برای تولید به چین می امد. این نسخه در سال 1958 وارد خط تولید شد . در ادمه از سال 1959 نسخه چینی ان تولید شد که تا اوائل دهه 1970 در خط تولید بود

TYPE-59-I : نسخه  که در اوائل دهه 1970 وارد خط تولید شد و دارای   یک مسافت یاب لیزری رو لوله توپ بود. این مسافت یاب به توپچی اجازه می داد بدون شلیک تیر غرق مسافت  را با خطا 10 متر مشخص کند. همچنین دارای یک  سامانه اتش  ساده ولی پیشرفته تر از نسخه قبلی بود و همچنین دارای نورافکن  فروسرخ بود و  سایت فرمانده ، توپچی و پیسرکوپ  راننده  مجهز به چشمی ویژه برای دید شبانه شد . همچنین محفظه موتور در این مدل مجهز به یک سامانه برای خاموش کردن خودکار اتش شد. در برخی نسخه های تولید زره نیز بهبود یافت

type59_19
TYPE-59I

TYPE-59-II: اخرین نسخه تولید تایپ 59 که از سال 1981 وارد خط تولید شد. بزرگترین تفاوت این مدل داشتن  توپ 105 م م ال7 ساخت انگلستان بود که زمانی توپ استاندارد اکثر تانک های ناتو بود. این توپ تحت امتیاز  انگلستان در اواخر دهه 1970 با بهبود رابطه چین با غرب تولید شد که یک سر گردن از توپ 100 م م قبلی برتر بود.چین برای  این توپ در داخل چندین مهمات اورانیومی  با نام  های  تایپ  86 ، تایپ 93 و 95 تولید کرد(عدد نشان دهنده سال تولید  است) که بین 460 تا 580 م م توان نفوذ در 2000 م م داشت که رقم قابل توجه ای برای  توپ 105 م م بود.

همچنین این نسخه دارای  یک لایه استر  حرارتی برای لوله توپ برای کاهش امواج فروسرخ  تولید توسط لوله گرم توپ بود  و همچنین دارای  یک موتور قویتر 580 اسب بخاری و  مسافت  یاب لیزری درون سایت اتش  توپچی بود. این نسخه  یک تن سنگینتر  بود و 44  گلوله   105 م م حمل می کرد

1024px-Chinese_MBTs_070324-F-0193C-040
TYPE-59II

TYPE-59D: یک برنامه ارتقا روی TYPE-59II در اوائل دهه 1990 شامل  نصب زره واکنش دهنده انفجاری ساخت چین روی بدنه و برجک، نصب  حسارهای فلزی  در پشت برجک  که برای حمل  تجهیزات مختلف  به کار می رفتن و هم برای مقابله با حملات راکتی مانند یک توری  ضد زره  عمل میکرد ، نصب سایت  اتش جدید برای توپ چی دارای  سامانه دید حرارتی نسل دوم و رایانه اتش بالستیک  که برد موثر اتش با توان انهدام  بالای 80% هدف در یک اتش را به 2000 تا 2300 متر در روز و 1300 تا 1500 متر در شب افزایش داد است. این نسخه توان شلیک مهمات اورانیومی را از لوله 105 م م توپ خود  داشت و می تواند  موشک هدایت لیزری لوله پرتاب با برد 5500 م م و توان نفوذ  در 850 م م زره را شلیک کند . همچنین این مدل دارای هشت نارنجک انداز دود زا است. گفته شده 500 تا 800 تایپ59 ارتش چین به این نسخه ارتقا یافته اند

TYPE-59D
TYPE-59D

TYPE-59G: یک ارتقا پیشنهادی   مبنی بر تعویض  برجک تانک  با برجک تانک تایپ 96جی. این برجک  دارای  توپ 125 م م با گلوله گذاری خودکار  و از سامانه  اتش پیشرفته تر و  یک سامانه دید پانورماتیک برای فرمانده بهره می برد  و دارای  برجکی از مواد ترکیبی و زره واکنش دهنده  است  که گفته شده در برابر خرج گود تا 1000 م م مقاومت  دارد . همچنین در این مدل موتور با یک موتور 800 اسب  بخار تعویض شده است . 15 عراده از تانک های تایپ 59 ارتش تانزانیا به این نسخه ارتقا یافته اند

TYPE-59G
TYPE-59G

تایپ 59 همانند  تی 55 در زمینه صادراتی موفق بود. به هر حالا تی 55 پرتولید ترین تانک جهان بود که همچنان در حال خدمت است. تایپ 59 به 20 ارتش جهان صادر شد  و عراق  یکی از خریداران ان بود و از ان در جنگ با ایران استفاد  کرد و بعدها در جنگ اول و دوم خلیج فارس نیز  از ان بهره برد. نسخه تحویلی به عراق  از نوع TYPE59-I با توپ 100 م م  بود . عراق دست کم 1500 عراده  تایپ 59 و تایپ 69   را بین سالهای 1982 تا 1987 از چین دریافت کرد . ایرانی نیز  همان سالهای 300 تانک تایپ 59  از چین مستقیما دریافت کرد که هر دو طرف از انها بهره بردند. عراق هنوز هم از این تانک بهره می برد

ایران بعد از جنگ تایپ های 59 و تی 55 های که از طریق سوریه و لیبی به دست اورده بود را با نام تی 72 زد یا سفیر 72 ارتقا داد. این ارقتا شامل  نصب توپ 105 م م به جای توپ 100 م م، نصب سامانه اتش  کت 72 مجهز به مسافت  یاب لیزری و سامانه  دید حرارتی نسل دوم که برد موثر اتش را تا 2500 متری افزایش داد، نصب زره واکنش دهنده روسی کنتاکت1 برای  مقابله با حملات راکتی و موشک های  ضد تانک که میزان مقاومت زره را تا 600  تا 650 م م افزایش داد و در نهایت نصب موتور 780 اسب بخاری دیزل روسی که در واقع متعلق به تانک تی 72 بود.حدود 400 تا 500  تایپ 59 / تی 55 و تایپ 69  ایرانی به  این کلاس ارتقا یافتند . ایران تانک های سودانی را نیز به این استاندارد  ارتقا داد. امروزه سفیر 72 بعد از تی 72 پرتعداد ترین تانک موجود در ایران است

تایپ 59 ارتقا یافته به سفیر 74
تایپ 59 ارتقا یافته به سفیر 74

پاکستان  یکی دیگر از مشتریان  تایپ 59 بود . این کشور  دست کم 1800 عراده تایپ 59 را طی سال های  مختلف در دهه 1960 و 1970 از چین تحویل گرفت . در دهه 1990  دست به ارتقا این تانک با نام الضرار زد. این ارتقا  شامل نصب توپ 125 م م 2 ای 46 البته نسخه چینی است که  البته دارای گلوله گذاری دستی  بود و برای  ان دست به  طراحی  یک نوع مهمات انرژی جنبشی اورانیومی با توان  نفوذ در 550 م م زره را در 2000 متر  زد . همچنین این نسخه  توان پرتاب موشک  لوله پرتاب تا برد 5500 متر را با هدایت لیزری  دارد

الضرار دارای  سامانه اتش جدید با نسل دوم حرارتی و مسافت یاب لیزری است  و از  سنسور باد و هشدار دهنده لیزری  متصل به نارنجک انداز دود زا بهره می برد.  برجک، جلوی بدنه و دو طرف  با زره واکنش دهنده پوشانده شد    ولی از جمله ویژگی های این ارتقا نصب زره کامپوزیت  ماژولار  قابل تعویض است که روی ان زره واکنش دهنده نصب می شود . تا میزان مقاومت  در برابر خروج گود به حدود 900   تا 1000 م م افزایش یابد و همچنین  موتور جدید  730 اسب بخاری روی  تانک نصب شد و رانش به وزن را به 18 اسب بخار بر تن افزایش داد. این نسخه چهار  تن سنگینتر  است و وزن ان به 44 تن رسیده است. . ارتقا الضرار یکی از بهترین ارتقا انجام شده روی تی 55 و تایپ 59 در جهان است

1024px-Alzarrar

البانی،بنگلادش،کنگو،کامبوج،کره شمالی،تانزانیا، ویتنام،زمبیا ،زیمباوه، سریلانکا و میانمار  از جمله دارندگان این تانک هستند .

تایپ 69 و 79

در دهه 1960   زمانی که بین چین و شوروی شکر اب شد و این دو با هم در مرز های مشترک گهگاه تا درگیر محدود پیش رفتند   چین با در نظر گرفتن ورود تانک جدید تی 62 به خدمت شوروی که از تایپ 59 از نظر  زره و توپ برتر بود طرحی برای ارتقا تانک تایپ 59 داد. قرار شد یک تانک جدید بر اساس تایپ 59 ساخته شود  اگرچه چین محدودیت زیادی در کسب فناوری جدید داشت

در درگیر سال 1969  بین شوروی و چین یک تی 62 دست چین افتاد. چین این تانک را بررسی کرد و بر اساس سامانه نسل اول دید حرارتی ان دست به طراحی یک سامانه دید شبانه زدند  که در TYPE59-I نیز نصب شد. این سامانه دید شبانه  روی تانک جدید نصب شد و تانک جدید   تایپ 69 نامیده  شد در حالی که در موتور و الکترونیک هم ارتقائاتی داشت. جالب اینکه  خود ارتش چین از این تانک چندان استقبال نکرد  ولی تبدیل به یکی از تانک های پرفروش  چینی شد

چندین مدل از این تانک ساخته شد

TYPE69: نخستین  مدل تولیدی دارای  همان  توپ 100 م م بود و از همان میزان زره استفاده میکرد و شاسی  تایپ 59 را داشت  ولی دارای  سامانه دید شبانه و یک نورافکن بزرگ فروسرخ  برای دید شبانه در جلوی برجک سمت راست بود . موتور  520 اسب بخاری در مدل قبلی با موتور 580 اسب بخاری جدید تعویض شد  و تانک بر روی  لوله مجهز  به مسافت  یاب لیزری شد.  همچنین تانک دارای  محافظ   در دریچه های  خود برای عدم ورود الودگی اتمی و شیمیایی به درون تانک بود

TYPE69-I: بهبود یافته نسخه قبلی با لوله توپ بلند تر و سامانه تزریق  سوخت به اگزوز داغ موتور برای ایجاد پرده دود استتار

TYPE-69II: این نسخه  در سال 1969 وارد خدمت شد. در  واقع اولین نسخه تولید وسیع  این نمونه بود و دو نسخه قبلی ازمایش تولید شدند.این نسخه  دارای رایانه  اتش بالستیک  بود که با گرفتن فاصله هدف  توسط مسافت  یاب لیزری   زاویه قرار گیری لوله توپ برای  اتش دقیق  را مشخص می کرد . بعدها این نسخه  ارتقا بیشتری یافت  و مجهز به سنسور باد نیز شد که با قرار دادن سرعت باد، دمایی هوا ، ارتفاع و… در اختیار رایانه اتش بالستیک  دقت  اتش را افزایش  داد به صورتی که دقت اتش در روز به 1800 متر افزایش یافته بود در حالی که نسخه نخست    یا تایپ 59نسخه 1 و 2 برد اتش  به 800  متر در روز محدود بود

TYPE-69-II

از نظر زرهی دارای  یک قفسه با میله های فلزی در پشت برجک بود که از حملات  راکتی در پشت  برجک از تانک  محافظت می کرد  و دارای  نارنجک انداز دود زا در دو طرف برجک بود . این نسخه  44 گوله برای توپ 100 م م،500 گلوله برای مسلسل 12.7  م م دوشکا روی برجک و 3000 گلوله برای مسلسل 7.62 م م درون برجک بود

TYPE-69III: این نسخه  TYPE-73 نیز خوانده می شود  . این نسخه  در سال 1983 وارد خدمت شد و ترکیبی از  فناوری های غربی بود. در مرحله اول مجهز به توپ کارامتر 105 م م شد  که کارایی  ان دو برابر توپ 100 م م بود  و دارای  موتور 730 اسب بخاره بود که رانش به وزن  را تا 18 اسب بخار بر تن افزایش داد . همچنین این نسخه دارای  رایانه اتش بالستیک  دیجیتال و سایت اتش  جدید بود. برخی نمونه های تولید حتی به سامانه دید حرارتی نیز مجهز شد. همچنین برخی از نسخه ها نیز بعدها به زره واکنش دهنده در جلو برجک شدند. سامانه های الکترونیک چون مسافت  یاب، سایت اتش، رایانه اتش بالستیک  همگی ساخت انگلستان بودند. همچنین این نسخه در عقب  و دو طرف برجک دارای  حصار  برای مقابله با حملات راکتی بود. این نسخه  تنها به البانی  و سودان صادر شد و بیشتر کشورهای تایپ 69 را خریدند

TYPE-97
TYPE-97

 خود ارتش چین کمتر از 500 عراده از این تانک را به خدمت گرفت و بیشتر روی تانک تایپ 59 و ارتقا ان کار کرد ولی دست کم 2000  ان فروخته شد. همان طور که گفته شد عراق 1500 تانک تایپ59 و 69 از چین دریافت کرد. ایران نیز 500   عراده تایپ 69-III  را از چین در سال های  1986 تا 1988 به دست اورد که البته از قرار معلوم تعداد از طریق  کره شمالی به دست این کشور رسیده است . چیزی که  مشخص  است این تانک که این تانک تا دو دهه بعد  از جنگ نیز در ایران خدمت کرده ولی بدون هیچ بهسازی خاصی  انبار  شده است و به صورت عملیاتی از ان استفاده نمی شود اگرچه تعدادی به سفیر 72 ارتقا یافتند. هزینه بیشتر نسبت به تایپ 59 باعث شد تنها تعداد کمی از انها طی برنامه تی 72 زد ارتقا یابند و امروزه در باغ موزه دفاع مقدس در تهران چندین  عراده ان قرار دارد. نسخه ایرانی  مجهز به مسافت  یاب لیزری  و نارنجک انداز دودزا و رایانه  ساده کنترل اتش بود.

زیمباوه ،تایلند، سودان، میانمار،پاکستان،بنگلادش و البانی از دیگر مشتریان این تانک بودند . در بین این مشتریان میانمار و بنگلادش  دست به ارتقا تایپ 69 خود  زدند که با نام TYPE-69-IIG شناخته می شود که شامال نصب توپ 105 م م ، نصب زره واکنشی در دو طرف برجک  و جلوی بدنه، نصب سامانه دید حرارتی نسل دوم برای توپچی  و فرمانده، موتور 850 اسب بخاری، خط ارتباط داده و سامانه مکان یاب جهانی جی پی اس زدند.

نام تایپ59 –II تایپ 69-II
وزن خالی 36 تن 37 تن
طول 6.04 متر 6.24 متر
ارتفاء 2.59 متر 2.80 متر
خدمه 4 نفر 4 نفر
موتور دیزل 520 اسب بخاری دیزل 580 اسب بخاری
رانش به وزن 14.44 اسب بخار بر تن 15.08 اسب بخار بر تن
سرعت 50 کیلومتر بر ساعت 50 کیلومتر بر ساعت
برد 450 کیلومتر با سوخت داخلی 440 کیلومتر با سوخت داخلی
توپ اصلی 105 م م ال 7 در مدل قبلی 100 م م دی 10 100 م م  دی 10  در مدل  تایپ 79 توپ  105  م م ال7
سلاح جانبی یک مسلسل 7.62 م م و یک مسلسل 12.7 م م یک مسلسل 7.62 م م و یک مسلسل 12.7 م م

گرداوری و ترجمه:عبدالحمید تارخ

منابع: http://worldoftanks.com/encyclopedia/vehicles/china/ch01_type59/

http://www.army-guide.com/eng/product1322.html

http://www.army-guide.com/eng/product130.html

نوشته های مشابه

همچنین ببینید

بستن
دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن