موشک کروز تهاجم زمینی AGM-158 و موشک ضد کشتی AGM-158C LRASM
موشک کروز تهاجم زمینی AGM-158 و موشک ضد کشتی AGM-158C LRASM
در میانه دهه 1990 شرکت نروث روپ روی طرحی به نام ای جی ام 137 کار می کرد که موشکی با سامانه هدایت ماهواره ای با برد 185 کیلومتر بود. این برنامه به دلیل مدیریت ضعیف در نهایت لغو شد. ولی ارتش نیاز به یک موشک دوربرد شلیک کن و فراموش کن داشت از این رو دست به دامن لاکهید مارتین شد و این شرکت نیز در سال 1996 طرحی با کد AGM-158 با نام JASSM را پیشنهاد داد.
در نهایت در سال 1998 لاکهید برنده برنامه شد و تست و تولید موشک از همان سال اغاز شد
ای جی ام 158 یک موشک پیشرانه دار است که از یک موتور توربوجت J402 با توان 680 پاوند بهره می برد. موشک ماون صوت است و بیشترین سرعت ان به 760 کیلومتر بر ساعت می رسد . موشک دارای دو بالچه جمع شونده در بالای بدنه و دو دم و یک سکان عمودی برای هدایت است که البته انها هم جمع شونده هستند
موشک دارای سامانه هدایت اینرسی در کنار سامانه مکان یاب جی پی اس است و برای تشخیص هدف در مرحله اخر از یک دوربین دید حرارتی بهره می برد که تصاویر هدف را با تصاویر از پیش داده شده در حافظه برای تشخیص هدف استفاده می کند. موشک دارای یک لینک ارتباط داده است و می توان حتی در اسمان نیز مختصاد جدید را به ان داد و دست به تغییر مسیر برای درگیر با هدف جدید در صورت وجود هدف در برد موشک بزند.
یکی از ویژگی های این موشک پنهانکاری ان است و باید ای جی ام 158 را نخستین موشک کروز پنهانکار عملیاتی جهان دانست که سطح مقطعی ان کمتر از 0.002 متر مربع است
این موشک را میتوان از اف15 ایی، اف16، اف18 و در اینده اف35 و همچنین بمب افکن های امریکایی پرتاب کرد و دو مدل از نمونه هواپرتاب این موشک توسعه یافته است
AGM-158A: نسخه پاییه که در بالا به ان اشاره شد و دارای بیشترین برد 370 کیلومتر و دقت 2 متر است. این نسخه درسال 2003 وارد خدمت شد و قیمت هر تیره ان هشتصد هزار دلار است و تا کنون دست کم 5000 تیره ان برای ارتش امریکا تولید شده است و استرالیا، فنلاند و اسپانیا از دارندگان این موشک هستند
AGM-158B: این نسخه که JASSM-ER نیز شناخته می شود نسخه دوربرد این سلاح با برد 1000 کیلومتر است . این نمونه موتور قویتر دارد و اندازه ان نیز بزرگتر شده از این رو سوخت بیشتری حمل میکند . این نسخه دارای موتور توربوفن اف107 که مصرف سوخت کمتر و 250 پاوند رانش بیشتری دارد . این نسخه البته به میزان برد بیشترش گرانتر نیز است و هر تیره ان 1.320.000 دلار قیمت دارد. این نمونه در سال 2010 تست شد ولی در سال 2014 بر روی بمب افکن ب1 عملیاتی شد و تا پایان سال 2015 از ب52 و اف15 ایی نیز پرتاب می شد . این موشک قرار است جایگزین موشک کلکوم شود. ای جی ام158 بی توان تهاجمی فوق العاده به به نیروی هوایی امریکا می دهد توانی که باعث می شود از فاصله 1000 کیلومتری ، یک جنگنده معمولی بتواند یک هدف راهبردی را با دقت زیر 3 متر هدف قرار دهد.
ارتش امریکا حتی این موشک را از هواپیمای ترابری سی 130 نیز پرتاب کرده که به دلیلی برد بالای سی 130 و ترکیبش با این موشک یک توان راهبردی فراهم کرده است
مقاله ای در مورد روش پرتاب این موشک از هواپیمای ترابری سی 130 هرکولس را اینجا بخوانید
JASSM-XR: نسخه جدیدی که در سال 2024وارد خدمت خواهد شد و برد ان به 1800 کیلومتر می رسید که دوربردترین موشک کروزی است که از یک جنگنده قابل پرتاب است. این نسخه دارای یک کلاهک نفوذ کننده با قابلیت نفوذ در 6.3 تا 7.5 متر در بتن مسلح است.این نسخه با نام AGM-158B2 نیز شناخته می شود
برنامه که امروزه ان را با نام موشک ضد کشتی AGM-158C LRASM می شناسیم (مخفف Long Range Anti-Ship Missile) به سال 2009 میلادی بر می گردد. در این سال نیروی دریایی امریکا خواهان دریافت یک موشک ضد کشتی برای جایگزینی موشک ضد کشتی هارپون شد که از دوران جنگ سرد باقی مانده بود. موشک هارپون نخستین بار در سال 1977 وارد خدمت ارتش امریکا شد و تا کنون تنها موشک ضد کشتی امریکا بوده. امریکا با در نظر گرفتن اینکه برتری روی سطح دریا نسبت به شوروی داشت و شناورهای بزرگتر و پیشرفته تر نیز داشت باعث شده بود که امریکا نیازی به طراحی موشک دیگری نداشته باشد و مسئله بعد نیز این بود که بعد از فروپاشی شوروی امریگا عملا قدرت بزرگی روبروی خود روی سطح دریا نمی دید .
ولی با رشد سریع توان دریایی چین و ساخت رزم ناو و ناوشکن های سنگین توسط ارتش چین و تجهیز انها به موشک های ضد کشتی دوربرد و حتی مافوق صوت باعث شد تا ارتش امریکا در سال 2014 به شدت در مورد کارایی کم موشک هارپون در قبال توان نیروی دریایی چین ابراز نگرانی کند و به دنبال یک موشک جدید برود. از انجای که نیروی دریایی خواهان تحویل سریع چنین موشکی بود از این رو خواهان ساخت موشک جدید بر اساس یکی از طراح های موجود بود(امروزه در حالی که روسها در حال تولید قایق های تندر رو موشک انداز ویا ناوچه است و دیگر از تولید ناوشکن و رزم ناو خبری نیست و هرچه باقی مانده نیز میراث شوروی است چین در حال ساخت ناوشکن های سنگین به تعداد زیاد است )
در سال 2012 لاکهید طرحی را به نیروی دریایی پیشنهاد داد که بر اساس موشک دور برد ای جی ام 158 ساخت ریتون پایه گذاری شده بود. این طرح در واقع همان ای جی ام 158 بود ولی نسخه دوربرد ان. تا پیش از این خود کمپانی ریتون پیشنهاد داده بود که نسخه ضد کشتی ای جی ام 158 را توسعه دهد ولی نیروی دریایی برد بیشتر و قابلیت بیشتری می خواست از این رو لاکهید با همکاری ریتون برنامه ارتقا این موشک را پیش گرفت.(برای اشنایی با ای حی ام 158 اینجا را کلیک کنید)
موشک ای جی ام 158 سی مشابه نسخه ای جی ام 158 تهاجمی است که همکنون نیز در خدمت است. این موشک از یک موتور توربوفن بهره میبرد و با سرعت مادون صوت دارای برد 370کیلومتر ( در برخی منابع برد این موشک 550 کیلومتر اعلام شده)است .این موشک را بایدپیشرفته ترین موشک ضد کشتی جهان نیز داشت حتی بیشتر از موشکی چون یاخونت که تنها به واسطه سرعتش مشهور است
موشک LRASM دارای ترکیب از سامانه های هدایت است که ان را تبدیل به یک موشک هوشمند کرده است که خود می تواند هدف را کسب و با ان درگیر شود. ترکیبی از سامانه های هدایت ماواره ای و اینرسی، رادار فعالی، تصویر ساز حرارتی رادار میل میلی موجی . میتواند در شعاع عمل این موشک با کمک ماهواره مختصات کلی هدف را به ان داد و ان را شلیک کرد. موشک در ارتفاع بالا تا منطقه ای که گفته شده هدف در انجا است پیش می رود و بعد با رادار خود هدف کسب کرده ارتفاع خود را کاهش میدهد و با رادار خاموش به ان نزدیک می شود . در مرحله اخر تنها با کمک سنسور تصویر ساز حرارتی هدف را کسب میکند تا نه جنگ الکتروینک به ان تاثیر بگذارد و نه هدف هشیار شود.
یکی از امتیازات این موشک هوشمند بودن ان است. رادار میلی موجی میتواند با اسکن هدف تشخیص دهد هدف هدف نظامی است ویا غیر نظامی( با در نظر گرفتن وجود برجک توپ ویا لانچر های پرتاب روی ناو) ، با یک بار اسکن ، اسکن از کشتی دشمن را با اسکن های موجود در حافظه مطابقت داده و درصورت شبیه بون این اسکن به یک شناور های رزمی به ان حمله میکند. از این رو میتوان ان را به دون اینکه مختصات هدف را به ان داد به طرف منطقه هدف فرستاد تا خود دشمن را پیدا و به ان درگیر شود
یکی دیگر از ویژگی های هوشمند این سلاح نحوه عملکرد موشک در برخورد است. موشک با اسکن طول هدف میتواند مشخص کند که بر اساس داده از قبل برنامه ریزی شده به ساختمان ناو بخورد، به عرشه بخورد ویا به وسط ناو ویا اصلا به جلو و عقب ناو. همچنین میتواند کلاهک را برای انفجار در هر حالیت تنظیم کرد. این موشک از این رو یک ربات جنگی است و نمایند ای از سلاح های که در اینده خواهد امد(اخرش میشیم فیلم ترمیناتور)
لاکهید مدعی است شکار این موشک فوق العاده سخت است. زیرا اول به دلیل نوع کسب و درگیری با هدف ، هدف را هشیار نمی کند زیرا کاملا غیر فعال عملی میکند، دوم چون مادون صوت اصلا حرارتی ایجاد نمی کند که توسط سامانه های هشدار دهنده فروسرخ کشف شود و از در نهایت این موشک همانند برادر بزرگترش که اولین موشک پنهانکار جهان است، از فناوری پنهانکاری بهره میبرد و با سطح مقطعی 0.01 متر مربع کشف ان برای هر سامانه بسیار سخت است(البته این سطح مقطعی اعلام شده برخی منابع برای ای جی ام 158 است).
موردی که می ماند کشف هدف است. بدون شک کسب هدف در برد 500 کیلومتری بسیار سخت است از این رو میتوان هدف را با کمک اواکس ویا ماهواره ویا هدف منبع دیگری کشف کرد و با استفاده از خط ارتباط ماهواره ای لینک 16 موقعیت هدف را به موشک داد و حتی در صورت تغییر اساسی موقعیت هدف ، اطلاعات جدید را دوباره از طریق همین خط ارتباط داده به موشک منطقل کرد ولی چند مورد باقی میامد. اول این مسئله را نباید نادیده گرفت غیر چند کشور همچون امریکا و احتمالا فرانسه و انگلستان توان کسب هدف را در این برد و دادن اطلاعات لازم به پرتاب کننده و خود موشک را ندارند از این رو هر کشوری توان استفاده از این سلاح را ندارند دوم دادن اطلاعات به موشک و یا هواپیما از طریق خط ارتباط ماهواره ای لینک16 امکان پذیر است. لینک 16 یک پروتکل ارتباطی بین تمامی تجهیزات غربی است که به انها اجازه میدهد تا اطلاعات خود را به هر واحدی ارسال کننده حالا در هر جای دنیا باشند برای همین مثلا یک پهپاد در خاورمیانه پرواز میکند ولی تصاویر ان در پنتاگون قابل دستراسی است. این خط ارتباط داده امن یک خط ارتباطی برای دریافت ویا ارسال تصاویر رادار ، اپتیکی ویا دادها مختلف هر واحدی به واحد دیگر است مثلا دادهای یک اواکس به یک موشک در اسمان یا یک هواپیما به یک کشتی در دریا و یا حتی یک پهپاد به یک واحد اتش توپخانه در زمین . لیک16 یک خط ارتباطی ماهواره امریکایی است اگرچه همانند جی پی اس توسط متحدین و دوستان امریکا نیز استفاده می شود
این موشک را میتوان از تمامی جنگندها و بمب افکنهای نیروی هوایی پرتاب کرد ویا میتوان ان را از سیلوی عمود مارک 41 استاندارد نیروی دریایی که روی شناورهای این نیروی نصب است اتش کرد. موشک همکنون تنها برای نقش ضد کشتی توسعه یافته و دارای برد 370کیلومتر است . البته نیروی دریایی پیشنهاداتی دریافت کرد است که این موشک را با کلاهک 450 کیلوگرمی نیز در نقش تهاجم زمینی در صورت نیاز استفاده کند ولی فعلا برنامه استفاده تنها در نقش ضد کشتی است اگرچه داشتن سامانه های هدایت لازم برای هدایت بر ضد اهداف ثابت زمینی را نیز دارد
اولین تست این موشک در 27 اوت سال 2013 انجام شد که طی ان موشک به صورت خودکار بعد از پرتاب از یک ب1 لنسر یک کشتی هدف را شناسایی کرد و به ان برخورد کرد البته موشک فاقد کلاهک جنگی بود. در 12 نوامبر سال 2013 تست دوم باز با پرتاب از ب1 لنسر انجام شد که موشک در اسمان بعد از پرتاب مختصاد یک هدف جدید را دریافت و به ان حمله کرد . در 4 فوریه سال 2015 ازمایش سوم باز با پرتاب از ب1 انجام شد که این بار موشک در اسمان مجموع اطلاعات را از چندین منبع اطلاعاتی مختلف دریافت خود به صورت خودکار هدف را تشخیص و به ان حمله . در همین سال مجموع هوشمند جدید ساخت بی ای ایی سیستم روی این موشک نصب شد که موشک به صورت خودکار بسته به سامانه های دفاعی ناو نحوه حمله را مشخص میکرد و این روش نیز در سال 2015 رسما تست شد .همچنین این موشک بر روی اف18 سوار شده و در اینده روی اف35 نیز تست خواهد شد . تمامی شناورهای نیروی دریایی امریکا با پرتابگر عمود (شامل همه شناورها می شود) این موشک را در اینده شلیک میکنند
این موشک در سال 2018 میلادی رسما تحویل نیروی دریایی و عملیاتی شد
ترجمه: عبدالحمید تارخ
منابع:
http://www.defenseindustrydaily.com/lrasm-missiles-reaching-for-a-long-reach-punch-06752/
http://www.globalsecurity.org/military/systems/munitions/lrasm.htm
http://www.lockheedmartin.com/us/products/LRASM.html
سلام آقای تارخ در صورت استفاده از ماهواره بر سیمرغ به عنوان موشک بالستیک چقدر برد دارد و آیا ایران با توجه به دارایی امروز توانایی ساخت موشک بالستیک قاره پیما دارد
سلام میشه موشک قاره پیما ولی با کلاهک کوچک و البته با کلاهک متعارف ارزشی نداره
آقای تارخ همانطور که میدونید موشک خرمشهر همون موشک ار 27 یا موسادان هست که از کره شمالی امده، کره شمالی موشک زیردریایی پرتاپ سوخت جامدی از همین موشک به نام پوکک سونگ 1 توسعه داده که قطعا این برای ایران هم ممکن است ، اگر ایران بخواد موشک قاره پیما توسعه بده میتونه برای مرحله اول از همین موشک سوخت جامد ار 27 ، مرحله ی دوم باشه مرحله دوم سجیل ، مرحله سوم همین موتور سلمان که جدیدا رونمایی شده، به طرز عجیبی با مشخصات موشکهای توپول ام و مینتومن در مولفه هایی مثل قطر،ارتفاع،وزن و البته سوخت جامد شبیه میشود البته شاید با برد کمتر از 10000 کیلومتر این دو موشک ، که در زمینه برد هم با استفاده از بدنه تمام کامپوزیتی و توسعه موتور کامپوزیتی همانند پروژه رعد 500 برای مرحله اول و دوم موشک که البته زمان بر خواهد بود حتی میشود به برد 10000 کیلومتری هم رسید. لطفا دیدگاهتون رو از لحاظ فنی ، شدن یا نشدن این کار و اگر شده یکم مفصل تر در این مورد توضیح دهید .ممنون
سلام والا نگاه کنید موشک ای جدید ماهواره بر ما میتونن نقش موشک بالستیک قاره پیمارو بازی کنند ولی محموله کمی حمل میکنن ولی مسئله مهم اینکه اصلا موشک قاره پیما با کلاهک متعارف به کار نمیاد
اگر مرحله دوم سیمرغ تغییر کند و بهبود یابد، حداکثر بردی که میتواند طی کند حدود 4 الی 6 هزار کیلومتر برآورد میشود.
موشک قاره پیما فقط برا کلاهک های هسته ای کاربرد داره
وگرنه اصلا از نظر هزینه به صرفه نیست