موشک ضد کشتی یاخونت(پی800 اونیکس)

موشک ضد کشتی یاخونت(پی800 اونیکس)

موشک کروز یاخونت یک موشک ضد کشتی مافوق صوت روسی با پیشرانه رمجت است که قابلیت بسیاری در درگیری با اهداف دریایی به دلیل سرعت بالا و برد مناسب دارد .طراحی این سامانه در اواخر دهه 1980 شروع شد و در دهه1990 در زمان روسیه تکمیل شد.این موشک با نام P-800  اونیکس  (SS-N-26 Strobile) نیز شناخته می شود

  برد این موشک‌ها در صورتی که مسیر پروازی به صورت پرواز در ارتفاع پایین باشد، حدود 120کیلومتر و در صورتی که مسیر پروازی در ارتفاع بالا و درنهایت با کاهش ارتفاع در نزدیکی هدف همراه باشد، به 300 کیلومتر می‌رسد. موشک‌های سیستم دارای پیشران دو مرحله‎ای می‎باشند. پیشران اول که به منظور شتاب گیری اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک راکت سوخت جامد است که با اتمام سوخت، توسط جریان هوا از موشک جدا می‌شود. پیشران دوم وظیفه حفظ سرعت موشک در سرعت مافوق صوت را برعهده دارد که برای این منظور از یک موتور رمجت سوخت مایع بهره می‌برد. البته یاخونت در صورت شلیک از زمین نیاز به پیشرانه اولیه دارد و در صورت شلیک از یک هواپیما نیازی به پیشرانه برای سرعتگیری نداشته و همان پیشرانه رم جت کافی است

وزن کلاهک موشک حدود 200 تا 250 کیلوگرم است و توانایی حمل کلاهک هسته‌ای و متعارف را داراست. کلاهک های متعارف موشک در دو نوع شدید الانفجار (HE) با وزن 200 کیلوگرم و نفوذکننده در زره (SAP) با وزن 250 کیلوگرم مورد استفاده هستند. موشک یاخونت یک موشک شلیک کن و فراموش کن (fire and forget) است. سرعت موشک یاخونت در ارتفاع زیاد (14 کیلومتر) برابر 2.6 ماخ و در ارتفاع پایین (بین 10 تا 20 متر) برابر 2 ماخ است. همان طور که گفته شد در صورت پرواز موشک در ارتفاع بالا برد آن به 300 کیلومتر می‌رسد.

هدایت موشک در مرحله اولیه به صورت هدایت دورنی (INS) و جی پی اس یا گلوناس است و در مرحله نهایی به آشیانه‌یاب راداری است. هدایت راداری موشک به صورت دوگانه هم به صورت اکتیو با برد کشف 50 کیلومتر و هم به صورت پسیو با برد 75 کیلومتر میسر است. بعد از اینکه رادار در حالت پسیو هدف را در فاصله دور تشخیص داد، موشک برای امتناع از کشف شدن به ارتفاع پایین شیرجه میزند و در فاصله 20 کیلومتری از هدف به حالت رادار فعال تغییر حالت می‌دهد.

موشک توانایی هدف قرار دادن یک شناور خاص درون یک گروه را در شرایط سنگین جنگ الکترونیک سنگین را با استفاده از اثر راداری هدف مذکور را دارا می‌باشد. در مرحله نهایی پرواز که با بالغ بر 40 کیلومتر می‌باشد، موشک کاهش ارتفاع در حدود 10 تا 20 متر با انجام مانورهای شبه-تصادفی در سرعت فرا صوت مانع از هدف قرار گرفتن خود توسط سیستم دفاعی شناور می‌شود. سیستم های دفاع نزدیک مانند فالانکس در برابر اهداف با سرعت بسیار بالا کمتر موثر هستند. هم چنین به علت امکان کارکرد موشک در شرایط سنگین جنگ الکترونیک، این موشک برای سیستم های دفاع هوایی به منظور رهگیری، یک هدف دردسر ساز خواهد بود و رویارویی با آن مانند یک کابوس خواهد بود.

اگرچه یاخونت برای پرتاب از نیز در نظر گرفته شده ولی از روز اول برای پرتاب از شناورهای جنگی طراحی شده و همکنون نیز بیشتر روی شناورهای جنگی استفاده می شود

یاخونت چندین نسخه دارد

نسخه اصلی در روسیه با نام پی800 اونکیس شناخته می شود

پی800 یاخونت نسخه صادراتی این موشک است

پی800بولید نسخه زیر دریایی پرتاب موشک است

خا61 نسخه هواپرتاب است که فاقد پیشرانه راکتی اولیه برای سرعتگیری است

براهاموس: نسخه ساخته شده بر اساس این موشک در هند

باستیون -پی که یک سیستم کامل  برای پرتاب از زمین است.سامانه ضد کشتی ساحل پرتاب باستیون-پی یا K-300P یک سیستم متحرک موشکی دفاع ساحلی ساخت روسیه است که در غرب با نام SSC-5 Stooge شناخته می‌شود. توسعه این سیستم از دهه 90 میلادی با همکاری یک شرکت بلاروس به صورت مشترک آغاز شد و امروزه در اختیار سه کشور روسیه، سوریه (2 آتشبار- در طی یک عملیات نیروی هوایی اسراییل در سال 2013 نابود شد) و ویتنام (دو آتشبار) قرار دارد. وظیفه اصلی Bastion-P هدف قرار دادن شناورهای سطحی مختلف در شرایطی که اقدامات متقابل مانند جنگ الکترونیک وجود دارد، است.

لانچرهای Bastion-P دو تیر موشک کروز ضدکشتی یاخونت را  حمل می‌کنند.موشک ها بر روی یک پلتفرم متحرک نصب شده اند که زمان آماده سازی آن برای شلیک برای آن کمتر از 5 دقیقه است و می‌تواند تا 3 روز به صورت آماده به شلیک قرار گیرد

واحد فرماندهی بر روی خودروی 6*6 Kamaz 43101 قرار دارد که حدودا با 12 خودروی دیگر در ارتباط است.

خودروی TEL مجموعه  بر اساس شاسی سنگین 8*8 بلاروس با تحرک بالا به نام MZKT-7930 طراحی شده است. حامل دارای تحرک افرود بالا است و توانایی عبور از عوارض خشن را دارا می‌باشد.

خودروی TEL دارای سه خدمه، شامل فرمانده، اپراتور و راننده است. خودروی TEL توانایی شلیک موشک های خود در حدود 5 دقیقه پس از توقف را داراست. شلیک موشک ها در حالت عمودی صورت می‌گیرد و حامل می‌تواند هر دو موشک خود را با فاصله زمانی 2-5 ثانیه به سمت اهداف مشخص شده شلیک نماید. موشک ها در شرایط آب و هوایی دریایی سخت (Sea state 7) نیز قابل استفاده هستند. لانچر می‌تواند به مدت 3 تا 5 روز به صورت آماده به شلیک قرار گیرد و در صورتی که توسط یک خودروی پشتیبانی رزمی پشتیبانی شود، این مدت به یک ماه نیز قابل افزایش است.

یک آتشبار Bastion-P شامل چهار پرتابگر دو لول ، دو خودروی حمل رادار و ارتباطی ، چهار خوروی حمل موشک و بارگذار است. می توان از طریق شبکه کردن این پرتابگرها یک مرز آبی 600 کیلومتری را پوشش داد. کل آتشبار به صورت یک پارچه توسط مرکز اصلی نیروی دریایی کنترل می‌شود و در صورت نیاز به صورت خودگردان اقدام به رهگیری و هدف قرار دادن اهداف می‌نماید.

روسیه همچنین رادار با دید فراتر از افق Monolit B برای آتشبار پیشنهاد نموده که بر روی شاسی 8*8  یکسان MZKT-7930 سوار شده است. هم‌چنین امکان استفاده از هلی‌کوپتر هشدار زود هنگام Ka-31 برای کسب اهداف فراهم است.

رادار مونولیت بی (Monolit B) یک رادار نظارت هوایی-سطحی است که توسط شرکت تایفون جی سی اس برای پشتیبانی آتشبارهای دفاع ساحلی که موشک هایی نظیر کلاب ام، اوران (SS-NX-27) شلیک می‎نمایند، طراحی شد. به دلیل کارایی مناسب این سیستم، این رادار به مجموعه‌ی Bastion-P به منظور کارکرد به صورت خودگردان و بدون نیاز به ارتباط با مرکز فرماندهی مرکزی نیرو، افزوده شد. این سیستم از یک رادار زمینی یا هوایی برای کسب اهداف استفاده می‌نماید.

در حالت پسیو، سیستم می‌تواند 50 هدف فراتر از خط افق را تا فاصله‌ی 250 کیلومتری کشف و با 10 هدف به صورت همزمان درگیر شود. در حالت اکیتو برد کشف هدف به 450 کیلومتر رسیده و توانایی درگیر شدن همزمان به 30 هدف افزایش می‌یابد.

این توانایی بخصوص همراه موشک های کلاب ام و اوران که جزو خانواده موشک های کروز ارزان قیمت (نسبت به سایر موشک های کروز) و شلیک کن و فراموش کن هستد، مفید واقع است. در فاز هدف گیری، پارمترهای هدف از قبیل نوع، مختصات، سرعت و … توسط سیستم کنترل آتش پردازش شده و به موشک انتقال داده می‌شود که پس از آن به سمت هدف شلیک می‌گردد. هر موشک مسیر مخصوص و متفاوت خود را به سمت نقطه ای مشخص طی می‌نماید که در آن نقطه قادر به اخذ هدف توسط رادار درونی خود می‌باشد. این امر امکان اجرای یک حمله چندجانبه توسط چندین موشک از جهات متفاوت را میسر می‌نماید .

طبق گزارشات منتشر شده  روسیه در 15 مارس 2015 این آتشبار را در کریمه مستقر کرده است.

روسیه از سال 2013 میلادی نسخه تهاجم زمین این موشک را نیز با برد 300 کیلومتر تست کرد. این نسخه همانند نسخه ضد کشتی است تنها فاوت ان داشتن یک گیرنده ماهواره ای گلناس است که به ان اجازه حمله به اهداف زمینی را میدهد . روسها این نسخه که از همان لانچر پرتاب زمینی باستیون شلیک می شود را در سوریه مستقر کردند و چندین بار با دقت بالا از انها علیه اهدف مخالفین حکومت اسد استفاده کردند

گرداوری و ترجمه:حسین رشیدی

مقالات مشابه

موشک های ضد کشتی ساخت شوروی و روسیه