شکاری رهگیر میگ23 فلاگر و جنگنده تهاجمی میگ27 فلاگر
شکاری رهگیر میگ23 فلاگر و جنگنده تهاجمی میگ27 فلاگر
شکاری رهگیر میگ23 فلاگر و جنگنده تهاجمی میگ27 فلاگر
کمپانی میگ در سال 1963 در حالی که میگ21 در اوج خود قرار داشت و یکی از پرافتخار ترین جنگند های زمان خود بود ، دست به توسعه نسل بعدی شکاری های برای نیروی هوایی شوروی زد. یکی از نیاز های طرح جدید توان نشست و برخاست کوتاه بود(نه عمود ) تا از اسیب پذیری در یک جنگ به دلیل انهدام باند های پرواز به کمترین میزان برسد .
دو طرح در ان زمان مطرح شد. یکی طرحی با نصب یک یا دو موتور عمودی جای در پشت سر کابین خلبان که دارای ورود هوا در بالا بود تا زمان برخاستن را به صورت چشمگیری کاهش دهد و طرح دیگر استفاده از بال متغییر بود. هر دو طرح همزمان پیش رفت
مفهوم عمود پرواز در مرحله نخست با تغییر یک میگ 21 پی اف ام و نصب دو موتور توربوجت عمودی در پشت سر کابین با یک ورودی هو بر روی بدنه شکل گرفت.این دو موتور از نوع ار دی 36 هر کدام دارای توان 5180 پاوند بودند . همزمان جنگنده دیگر میگ با نام میگ 23 پی دی در حال شکل گیری بود که ان نیز دارای موتور عمودی بود
پیکر بندی جنگنده جدید که میگ 23-01 نامیده می شد ، مشابه پیکر بندی جنگنده میگ 21 بود و از بال دلتا و دو ورودی هوا نیم دوکی در دو طرف بهره می برد . نسخه اولیه دارای یک موتور توربوجت تومانسکی ار 27-300 با توان 11470 پاوند بدون پس سوز و 16100 پاوند با پس سوز بود. این نمونه نیز دارای دو موتور عمود ار دی 36 بود و نخستین پرواز خود را در 3 اوریل سال 1967 انجام داد . اگرچه این مدل بسیار کارایی بهتری نسبت به نسخه کوتاه برخاست میگ 21 داشت ولی افزایش وزن، کاهش مخازن سوخت داخل بدنه و همچنین افزایش مصرف سوخت باعث شد تا در همان سال این طرح رها شود.جالب اینکه روسها در سال 1968 با وجود لغو برنامه این نمونه را در معرض نمایش عمود قرار دادند تا غرب را دچار اشتباه کنند.
اولین نمونه میگ 23 با بال متغییر در 10 ژوئن سال 1967 پرواز کرد که میگ 23-11 نامیده شد و از همان موتور ار 27 که در نسخه 23-01 استفاده شده بود بهره می برد و شباهت ظاهری زیادی به ان داشت و تنها دارای طرح بال متغییر بود. این نمونه دارای بالی با زاویه رفت و برگشت 16 تا 72 درجه بود و در سال 1968 بعد از نمایش عموی ناتو ان را فلاگر نامید.
شش پیش نمونه تولید شد و خط تولید در سال 1969 اغاز شد و نخستین نمونه با نام میگ23 اس با کد ناتوی فلاگر ای وارد خدمت شد.
میگ 23 اس شباهات بسیار به نسخه اولیه دارد ولی کم و بیش تفاوت های نیز دارد.
میگ23 عمدتا از الومینیوم ساخته شده است و از بال متغییر در بالای بدنه بهره می برد که درون یک محفظه با یک بازوی هیدرولین برای باز و بسته کردن بال نصب شده است.بال در سه زاویه قرار می گرفت . یکی زاویه 16 درجه که بسته ترین حالت است و برای پرواز در سرعت صوت به کار می رود، دوم زاویه 45 درجه که برای پرواز کروز استفاده می شود و در نهایت 72 درجه برای پرواز در ارتفاع کم و نشست و برخاست مورد استفاده است و برای افزایش بهتر کارایی برای نشست و برخاست کوتاه چهار فلاپ در لبه حمله بال داشت .
یک سکان عمودی دارد که دارای یک برامدگی دنباله دار تا میانه کمر جنگنده است که در کنار یک بالچه بلند در زیر میگ23 (زیر موتور در انتهای بدنه) برای کمک به پایداری سمتی هواپیما استفاده میشود. بالچه زیر بدنه انقدر بزرگ است که در هنگام فرود روی زمین گیر میکند از این رو یک بازو هنگام فرود و یا برخاست ان را جمع میکند. مشکل اساسی این بود که این بالچه زیرین و لبه کشیده شده سکان عمودی تا کمر جنگنده پسای زیادی ایجاد می کرد و چالاکی جنگنده را محدود.دارای سه ارابه فرود بود که دو ارابه فرود عقبی در درون بدنه جمع میشد
تولید زود هنگام میگ23 اس باعث شد تا موتور در نظر گرفته شده برای این جنگنده یعنی موتور تومانسکی ار 29 هنوز اماده نباشد و از این رو میگ23 اس از همان موتور ار 27 اف300 بهره می برد و خروجی کشیده ان ، این مدل را از تمامی مدل ها متمایز میکرد . میگ 23 همانند فانتوم دارای دو ورودی در دو طرف بدنه بود که دارای بخشهای متحرک برای کنترل هوای ورودی به داخل موتور بود.همچنین دایرای چهار ترمز هوایی در هر طرف بدنه در قسمت عقب بود .
سلاح ثابت میگ 23 اس یک توپ 23 م م دو لول با 200 گلوله بود که توان اتش 3400 گلوله بر دقیقه را داشت. این توپ در پشت چرخ جلوی در درون بدنه نصب شده بود و میتواند مهمات انفجار ویا با هسته فولادی را شلیک کند و در تمامی مدل تولید میگ23 این توپ ثابت روی تمام مدلها بود.
شوروی رادار جدید سافپیر 23 و موشک ار 23 را سفارش داده بود ولی این دو تا سال 1973 اماده نشدند از این رو میگ23 اس از رادار و تسلیحات میگ21 بهره برد. دارای شش جایگاه برای حمل سلاح بود که که یکی در زیر بخش ثابت هر بال و چهار عدد در زیر بدنه .میگ 23 اس می توانست تا چهار موشک فروسرخ ار 13 ویا نسخه رادار نیم فعال ان را با برد 13 تا 15 کیلومتر را حمل کند و می توانست تا دو تن بمب شامل تا 16 بمب 100 کیلویی ویا تا چهار بمب 500 ویا 250 کیلویی ویا تا چهار راکت انداز 57 م م 32 لول با 128 راکت را حمل کند.
خلبان بر روی یک صندلی پرتاب شونده کی ام1 با ارتفاع پروازی صفر ولی سرعت پرتاب بالای 130 کیلومتر قرار داشت و کابین دارای یک سایبان جمع شونده بود ولی دید رو به عقب کم بود . در داخل کابین یک نمایشگر سی تی ار گرد برای نمایش رادار مانند میگ21 قرار داشت و خلبان بر روی پنل اصلی دارای مگسک الکترونیک بود . از نظر سامانه های الکترونیک میگ23 اس واقعا کمبود داشت که دلیلش اماده نبودن سامانه های مورد سفارش بود.با وجود این دارای ارتفاع سنج رادیویی، هشدار دهنده راداری و سامانه شناسایی دوست از دشمن بود ولی از رادار سافپیر 21 جنگنده میگ 21 با برد 30 کیلومتر بهره می برد و می توانست با غلاف دلتا N دست به هدایت موشک هدایت رادیویی هوا به زمین خا 23 بزند. تنها 60 فروند از این نمونه تولید شد . این نسخه هرگز جنبه عملیات پیدا نکرد اگر به مهندسین شوروی فرصت می داد تا نگاه کنند که چه چیزی را ساخته اند. ازمایشات نشان داد میگ21 در داگ فایتر به راحتی از پس میگ23 بر می اید دلیل ان زاویه حمله بالا و غیر قابل کنترلش در سرعت بالا بود . جنگنده پیچیده با سامانه هیدرولیک ضعیف و زاویه بالای حمله که باعث از دست رفتن تعداد از جنگنده ها در هنگام فرود شد. همچنین رادار ضعیف و عدم توان حمل موشک راداری باعث شد تا ارتش این نسخه را به خدمت نگرفت تا مشکلات بر طرف شوند.
این سنت شوروی بود که یک جنگنده وقتی ساخته می شود وارد خدمت می شد و در حین خدمت مشکلاتش بر برطرف میشد. نسخه جدید میگ23 که مشکلات نسخه قبل را برطرف کرده بود در سال1971 وارد خدمت شد که به ان میگ23 1971 یا میگ23 -71 شناخته میشد ولی در کل میگ 23 اس ام فلاگر A نامیده شد.
این نسخه دارای رادار سافپیر 23 ال بود،راداری که برای میگ23 توسعه یافته بود و دارای یک اچ یو دی از نوع ای پی 23 دی بود که تصویر رادار را به خلبان نشان می داد و دیگر نیازی به نمایشگر سی ار تی نبود. از این صفحه اچ یو دی برای کشف و قفل روی هدف استفاده می شد و شرایط پرواز را نیز به خلبان نشان می داد و برای هدفگیری سلاح های مختلف به کار می امد.رادار سافپیر 23 دارای برد 70 کیلومتر بر ضد یک بمب افکن بود و توان رهگیری و درگیر با یک هدف را داشت . توان پایین نگری ان محدود بود و ناتو به ان لقب های لارک را داده بود.این رادار نسل دوم رادار های هوا به هوای شوروی بود و به جای فناوری لامپ خلا از قطعات نیم هادی استفاده می کرد. برای کشف به صورت غیر فعال این مدل دارای یک کاونده فروسرخ تی پی 23 در زیر دماغه بود که می توانست به صورت فروسرخ ، محدوده هدف را به ان اطلاع دهد.این سامانه یک زاوی 30 درجه در دو طرف ،12 درجه به پایین و دو درجه بالا را چستجو میکرد و میتواند یک بمب افکن را از برد 30 و یک جنگنده را از 20 کیلومتری کشف کند.
این نسخه دارای همان موتور ار 27 –اف -300 بود ولی در زیر بدنه یک جایگاه برای حمل یک مخزن سوخت خارجی داشت که دارای ظرفیت 800 لیتر بود. خروجی موتور که در نسخه میگ23 اس بسیار کشیده بود در این نسخه کوتاه شد و دارای بالی پهنتر بود و یک برامدگی دندانه ای شکل برای کنترل زاویه حمله بر روی جلوی بال نصب شد تا خوش دستی جنگنده افزایش یابد و چهار فلپ بال حذف شد که این مسئله باعث افزایش کنترل بر روی زاویه حمله و فرود نیز شد. همچنین در این مدل سرعت باز و بسته شده بال سریعتر بود . ولی همچنان چالاکی این نمونه به دلیل داشتن کشیده گی سکان عمودی تا پشت کمر و بالچه زیر بدنه بسیار کم بود ولی از انجا که قرار بود میگ23 از فاصله دور دست به شلیک موشک ار 23 دست بزند و قرار نبود در داگ فایتر درگیر شود از این رو چالاکی پایین برای روسها چندان مهم نبود(البته بعد مشخص شد همیشه همچیزی بر طبق برنامه پیش نمی رود ). اگرچه این نسخه نظر ارتش را جلب کرد وبسیاری از مشکلاتش بر طرف شده بود ولی همچنان در سرعت بالا در مانور های تند ناپایدار و زاویه حمله ان غیر قابل کنترل بود. 100 فروند از این مدل بین سال 1971 تا 1972 ساخته شد که تا سال 1978 در خدمت باقی ماند.این نمونه همچنان تا سال 1974 به دلیل عدم ورود به خدمت موشک ار 23 و ار 60 از همان موشک ار 13 استفاده میکرد.
شرکت میگ و مهندسین ان بسیار تحت فشار بودند. ارتش میگ23 را می خواست که در ذهنش بود، کامل و با هم سلاح های ممکنه نه میگ23 که باید صبر می داد تا همه چیز ان کمک کم تحویل شود از این رو میگ در سال 1973 در نهایت نسخه میگ23 ام فلاگر بی را تولید کرد که همه چیز برنامه اولیه رویش نصب شده بود. این نمونه دارای موتور تومانسکی ار 29-300 با توان 18400 پاوند بدون پس سوز و 25500 پاوند با پس سوز بود و دوباره سه فلاپ روی هر بال نصب شد زیرا در نسخه قبلی حذف شده بود. این نمونه دارای یک جایگاه متغییر در بخش متغییر زیر بال برای حمل مخازن سوخت 800 لیتری بود تا در مجموع نسخه میگ23 ام بتوان سه مخزن سوخت 800 لیتری حمل کند.دارای سامانه کنترل سه کاناله اس ای اس 23 و یک سامانه ناوبری جدید بود و خلبان بر روی صندلی صفر صفر کی ام 3 قرار داشت.
راداری این نمونه سافپیر 23 دی نام داشت که بسیار کامل تر از نسخه قبلی بود . این نسخه دارای برد 45 کیلومتر بر ضد یک میگ21 بود(بر ضد یک فانتوم 55 کیلومتر) و برد قفل رادار 30 کیلومتر بود و می توانست تا 1000 متر پاینتر از خود را ببینید . از سال 1975 بر روی میگ23 نسخه سافپیر 23 دی 3 نصب شد که دارای عمل کرد بهتری برضد جنگ الکترونیک بود و میگ 23 م قدیمی نیز رادارشان ارتقا یافت .این رادار توان هدایت موشک رادار نیم فعال ار 23 را داشت . این موشک دارای برد 35 کیلومتر در ارتفاع بالا و 15 کیلومتر در ارتفاع پایین بود(این مسئله برای هر موشکی طبیعی است زیرا در ارتفاع پایین مقاومت هوا بیشتر است). دو نسخه ار 23 تی و ار وجود داشت . نسخه ار 23 ار رادار نیم فعال بود ولی ار 23 تی نسخه فروسرخ بود. ترکیب موشک ار 23 تی با سامانه فروسرخ تی پی 23 تاکتیک جدید ایجاد کرده بود. این تاکتیک شلیک بدون قفل بود. موقعیت هدف توسط رادار ویا سامانه کاونده فورسرخ به دست می امد و خلبان دست به شلیک بدون قفل موشک به طرف هدف میزد و موشک در اسمان به سوی هدف پیش می رفت و کاونده فروسرخ را روشن میکرد تا هدف را توسط ان کشف کند و با ان در اسمان درگیر شود.میگ23 دو موشک ار 23 را زیر بال حمل میکرد که معمولا یکی از نسخه هدایت رادار و دیگری فروسرخ بود و خلبان شوروی دست به شلیک هر دو موشک به طرف هدف می زدند تا بیشترین شانس انهدام به دست بیاید . به غیر از دو ار 23 توان حمل چهار ار 60 را نیز داشت و از این رو ترکیب تسلیحاتی این نمونه برای یک پرواز شکاری دو ار 23 و چهار ار 60 بود.
یک سامانه خودکار ارتباطی با رادار زمینی و مرکز فرمانده ای از نوع لاسور اس ام ای وجود داشت که با ان از شبکه راداری زمینی دستورات لازم را می گرفت. می شد با این سامانه ارتباطی از زمین به خلبان جای جنگنده را که دور از دست راس رادار جنگنده بود نشان داد. این کار با به کمک اچ یو دی امکان پذیر بود که محل جت جنگنده دشمن به صورت یک شاخص بر روی اچ یو دی به نمایش گذاشته میشد و خلبان به ان سو پرواز میکرد.این یک امتیاز بود که به میگ23 اجازه می داد که بدون روشن کردن رادار هدف را کسب کند و با شلیک موشک فروسرخ ار 23 از راه دور بدون هشدار هدف را نابود کند(به دلیل روشن نبودن رادار و عدم قفل رادار روی هدف ، هدف نیز از وجود میگ اگاه نمی شد )این روش در دیگر جنگندهای شوروی همچون میگ25 و سوخوی15 نیز استفاده شد.
با وجود تغییرات بسیار میگ23 ام همچنان از چالاکی پایین رنج می برد ولی موشک راداری پیشرفته باعث شد تا کارشناسان نظامی شلیک از راه دور را روشی موثرتر در رزم هوایی بدانند.
میگ 23 ام اف فلاگر بی نسخه صادراتی میگ23 ام بود که دارای سامانه های الکترونیک کمی ضعیف شده تر بود و فاقد سامانه ای راتباطی راداری لاسور بود .این نمونه برای کشورهای اروپای شرقی ساخته شده بود ولی به کشورهای چون هند عراق و سوریه نیز صادر شد. 1300 فروند از دو نسخه ام و ام اف بین سال های 1972 تا 1978 ساخته شد.
نسخه دیگری با نام میگ23 ام اس فلاگر E ساخته شد که دارای همان سازه و موتور میگ23 ام بود ولی دارای رادار میگ21 (همان راداری که در نسخه میگ23 اس نصب شد) و موشک ار 13 بود. این نسخه بسیار پست به کشورهای چون لیبی عراق و سوریه صادر شد
نسل دوم میگ 23
میگ23 ام ال فلانگر جی
با وجود پیش رفت در الکترونیک و تسلیحات میگ23 ام ، ولی میگ23 هم چنان مشکل کمی چالاکی به دلیل بسیار همچون دنباله سکان عمودی تا پشت بدنه و بالچه زیر بدنه که ایجاد پسا می کرد و همچنین وزن بالا که رانش به وزن را علیرقم موتور قوی کاهش داده بود . از این رو مهندسین میگ تلاش در طراحی دوباره بدنه و کاهش وزن کردند از این رو یک مخزن 390 لیتری را در داخل بدنه کم کردند و توانستند وزن این نسخه را 1250 کیلوگرمی کاهش دهند و همچنین با برداشتن ادامه سکان عمودی تا پشت بدنه باعث کاهش پسا و افزایش چالاکی شدند.همچنین این نسخه دارای موتور متفاوت تومانسکی ار 35 اف300 با توان 18850 پاون و 28800 پاوند بود که در نسخه های بعدی چون میگ23 پی، ام ال ای و ام ال دی نیز نصب شد .
همچنین الکترونیک این مدل ارتفا یافتد و به رادار سافپیر 23 ام ال که ان003 نیز خوانده میشد مجهز شد که سبک تر بود و دارای مقاومت بیشتر در برابر جنگ الکترونیک بود. برد خام رادار بر ضد یک بمب افکن 80 کیلومتر و بر ضد یک جنگنده 50 کیلومتر بود و می توانست چهار هدف را رهگیری ولی با یک هدف درگیر شوند.دارای کاونده فروسرخ کاملا جدید تی پی 26 با برد 45 کیلومتر بود که بر روی میگ25 پی دی نیز نصب شد. همچنین این نمونه دارای اچ یو دی پیشرفته تر از نوع ای اس پی 17ام ال و سامانه لینک ارتباط داده لاسور 23 اس ام ال که دارای برد بیشتری برای ارتباط با واحد زمینی بود. سیستم ناوبری و رادار ارتفاع یاب بهبود یافت و با اصلاح در سامانه کنترل پرواز کنترل زاویه حمله بهبود چشمگیری پیدا کرد به صورتی که در مانور های تند مشکلی ایجاد نمی کرد. گفته شده این ارتقائات انقدر خوب بود که برخی خلبان شوروی مدعی توان پیروزی در درگیر تن به تن با اف16 شده بودند
از ویژگی های ایرودینامکی برتر میگ23 ام ال در ساخت میگ 23 ام ال ای (MLA) بهره برد شد که دارای تجهیزات الکترونیک پیشرفته تری بود که از همه مهمتر رادار سافپیر 23 ام ال ای که ان 006 نیز خوانده میشد که دارای توان بیشتری در مقابل جنگ الکتروینک بود و توان کار در چند باند مختلف را داشت .
همچنین MLA توان شلیک موشک ار 24 نسخه دوربرد تر ار 23 با برد 50 کیلومتر را نیز داشت.
بین سال های 1978 تا 1982 در مجموع 1100 میگ 23 ام ال و MLA تولید شد .
همچنین بر اساس نسخه ام ال نسخه ای با نام میگ 23 پی ساخته شد که در واقع برای نیروی دفاع هوایی شوروی بود و دارای سامانه ارتباط داده لاسور ام و سامانه خلبان خودکار اس ای یو 23 پی بود که می توانست جنگنده زمین را به صورت کامل تحت کنترل رادار زمینی قرار دهد. 500 فروند از این نمونه ساخته شد که تنها در شوروی خدمت کرد.
در سال1982 برنامه ارتقاء دو جنگنده میگ 23 ام ال ای و ام ال برای به روز رسانی اغاز شد که میگ23 ام ال دی نامیده شد.میگ 23 ام ال دی تلاشی برای بهبود بیشتر توان کنترل پروازی روی میگ23 بود و از این رو یک رایانه کنترل پرواز اس او اس 3 بر روی ان نصب شده بود که دارای دو حسگر در دو طرف دماغه بود که زاویه حمله را تشخیص میداد. اگر زاویه حمله به شدت بالا می رفت رایانه متوجه میشد و دستور قرار دادن بال در زاویه 33 درجه را می داد تا هواپیما را بتوان کنترل کرد و از بیشترن قدرت مانور به خوبی استفاده کرد. این توان را مدل های قبلی وجود نداشت .همچنین این مدل دارای دو ردیف پرتاب کننده شراره در پشت بدنه در دو طرف سکان عمودی بود . دارای سامانه هشدار دهنده راداری اس پی او 15 بود و در کابین دارای هوتاس بود(کنترل جریان بنزین روی دسته گاز)و رادار اگرچه از همان نسخه نصب شده بر روی میگ23 ام ال ای بود ولی از نوع سافپیر 23 ام ال ای -11 با توان هدفگیری اهداف در برد کمتر از 1000 متر در نبرد داگ فایتر که برای شلیک موشک ار 73 مناسب بود. این کار باعث میشد که وقتی دشمن توسط رادار کشف می شد و موشک ار 73 را فعال می کردند به جای این کاونده فروسرخ موشک تمامی منطقه پیش روی جنگنده را به دنبال هدف بگردد بلافاصله به همان سمتی نگاه کند که رادار نشان میدهد. نسخه اخر این رادار که ان 008 ایی نامیده میشد توان رهگیری اهداف را در ارتفاع 50 متری از سطح زمین را نیز داشت . 500 فروند میگ 23 ام ال و MLA به این نسخه ارتقا یافت که تنها بلغارستان و سوریه توانستند این مدل را کسب کنند.
این نمونه دارای شعاع رزمی 1150 کیلومتر با شش موشک هوا به هوا و 2820 کیلومتر بدون تسلیحات و بیشترین میزان سوخت است
میگ23 دارای دو نسخه اموزشی دو سرنشینه نیز بود. یکی میگ23 یو فلاگر سی بود که در واقع نسخه دو سرنشینه میگ23 اس با موتور ار 27 بود ولی فلاپ ها مانند نسخه ام داشت تا کنترل پذیری بهتری داشته باشد. این مدل فاقد رادار و توپ 23 م م بود و تنها می توانست موشک ار13 فروسرخ و بمب و راکت حمل کند. همچنین نسخه دیگر با نام میگ 23 یو بی تیز ساخته شد که تنها تفاوت با نسخه میگ23 یو داشتن موتور ار 29 بود. در مجموع 769 فروند از دو نسخه یو و یو بی تولید شد
نسخه شکاری میگ23 در 30 ارتش جهان به خدمت گرفته شد. میگ23 در جنگ های بسیار شرکت داشت ولی همواره نتایج ان ناامید کننده بود برای نمونه در جریان جنگ ایران و عراق دست کم 50 تا 70 میگ23 توسط اف14 و اف4 های ایرانی سرنگون شد( البته نیمی از این تعداد را میگ23 بی ان شامل می شدند که نسخه تهاجمی بود و فاقد رادار و موشک هوا به هوا) در حالی که کمتر از 23 تا 28 پیروزی هوایی به دست اورد و یا در جریان نبرد هوایی بیش سال های 1982 تا 1985 برفراز لبنان بیش از 20 میگ23 از دست رفت ولی هیچ پیروزی به دست نیاورد(اگرچه بسیار منابع معتقد به سرنگونی 3 فروند اف 16 توسط میگ23 ام اف سوری هستند) شاید دلیل عمده ان این بود که بر طبق سیسات صادراتی شوروی همواره نسخه های بسیار پستی چون میگ23 اس ام با سامانه اتش میگ21 به صورت گسترده صادر شد.البته در این میان کشورهای هم بودند که در نهایت به دلیل کارایی بد نسخه های صادراتی با فشار بر شوروی توانستند نسخه های چون ام ال و ام ال دی را به دست بیاوردند همچون عراق و سوریه.. جالب اینکه میگ23 دست کم طی درگیری هوا به هوا مختلف در سراسر جهان حدود 40 پیروی هوایی به دست اورد که اکثر انها توسط نسخه های چون ام اف و ام ال بودند.
میگ23 همچنان در بسیار از کشورها در خدمت است اگرچه مشکلات تعمیر و نگهداری این جنگنده بعد فروپاشی شوروی باعث خروج از خدمت اگثر انها شد .
در مجموع 5047 فروند میگ23 در انواع شکاری و نسخه تهاجمی میگ23 بی ان بین سال های 1967 تا 1985 تولید شد
نسخه های تهاجمی میگ 23
شوروی در دهه 1950 به دنبال یک جت تهاجمی بود که در مرحله اول به دنبال یک نسخه از میگ17 بود ولی با ورود سوخو7 این طرح رها شد ولی عملکرد نامطلوب سوخوی7 باعث شد که بسیاری در ارتش شوروی میگ17 را در عملیات تهاجمی بیشتر بپسندند . در دهه 1960 سوخوی بر اساس سوخو7 ، جنگنده سوخوی17 را توسعه داد که کارایی ان بسیار مطلوبی داشت ولی باز ارتش از میگ خواست بر اساس طرح جنگنده جدید میگ 23 ، یک طرح تهاجمی نیز توسعه دهد.از این رو چهارمین پیش نمونه میگ23 یک نسخه تهاجمی با توان حمل بمب و راکت بود ولی ازمایشات نشان داد جایگاهای تسلیحاتی ان کم و قدرت ان نیز ناکافی است . از این رو در سال 1969 ساخته نسخه ای جدید با نام میگ 23 بی تصویب شد که در سال 1971 اولین پرواز خود را انجام داد.
در ظاهر میگ 23 بی چندان با میگ 23 شکاری فرق نداشت ولی تفاوت های نیز اشکار بود. این نمونه در دماغه رادار نداشت و یک دماغه اردگی شکل شبیه دماغه جگوار داشت و از یک موتور لیولکا ای ال 21 اف3 با توان 17200 پاوند بدون پس سوز و 24700 پاوند با پس سوز بود که بر روی سوخوی17 و 24 نیز نصب شده. دارای سوخت بیشتر داخلی بود در مجموع 5750 لیتر سوخت حمل میکرد و برد بیشتری نسبت به نسخه شکاری داشت .
از انجای که یک جنگنده تهاجمی بود دارای زره در ناحیه دو طرف کابین زیر بدنه و دور موتور و کابین ضد گلوله با مقاومت در برابر اتش 23 م م بود . ارابه فرود میگ23 حفظ شد ولی دارای لاستیک های کم فشار تر برای تحمل وزن بیشتر بود.
دارای سامانه تهاجمی و ناوبری سوکول 23 اس که پرواز عمقی را ممکن می ساخت و دارای یک سامانه مسافتی یاب لیزری (فون) برای بمب باران دقیق بود و دارای یک سایت گان با توان تعیین محل برخورد بمب و راکت بود که قدرت اتش را بسیار بالا می برد .دارای قطب نمایی ژیرسکوپی و ارتفاع یاب رادیویی بود و از جهت یابی و ناوبری رادیویی بهره می برد که به خلبان این امکان را می داد که دست به پرواز خودکار به طرف یک منطقه از پیش تعیین شده بزند .از یک هشدار دهنده رادار سینرا 10 بهره می برد ولی فاقد هر گونه سامانه جنگ الکترونیک بود
دارای یک توپ 23 م م دو لول مشابه نسخه نصب شده روی نمونه شکاری بود و دارای همان میزان تسلیحات قابل حمل و همان جایگاه ها مشابه نسخه شکاری بود و می توانست تا سه تن سلاح شامل بمب 100 کیلویی ویا پنچ چهار بمب 500 و یا 250 کیلویی و یا چهار راکت انداز 57 م م و یا تا چهار راکت 220 م م و یا 340 م م را حمل کند. توان حمل موشک ار 23 را نداشت ولی برای دفاع میتواند تا چهار موشک ار 13 را با خود حمل کند. یک غلاف دلتا ان به ان اجازه هدایت موشک خا 23 را می داد .
اولین نسخه تولید میگ23 بی فلا گر جی بود که در سال 1972 تولید شد و تنها 24 فروند از انها تولید شد.
از انجای که موتور لیولکا ای ال21 گران بود مهندسین میگ به سرعت دست به نصب موتور تومانسکی ار 29 بی 300 بر روی میگ23 بی زدند. البته اگرچه این نمونه با نسخه نصب شده بر روی نسخه شکاری میگ23 ام یکی است ولی قدرت کمتری دارد و مصرف کمتری نیز داشت و برای نمونه بیشترین قدرت در حالت پس سوز 23700 پوند داشت که 2000 پوند کمتر از ار 29 نصب شده روی میگ23 ام بود . با وجود این موتور ار 29 مصرف سوخت بیشتری نسبت به لیولکا 21 اف3 داشت.
نسخه جدید با این موتور میگ23 بی ان فلاگر اچ نامیده شد و دارای همان سامانه تهاجمی میگ 23 بی بود و توان حمل بمب را در جایگاه مرزی بدنه که جای مخزن سوخت است را نیز داشت که میگ23 شکاری چنین توانی نداشت و همچنین دارای دو جایگاه بیشتر در پشت سر ارابه فرود عقب کمی بالاتر در دو طرف بدنه بود.
بین سال 1973 تا 1985 در مجموع 624 فروند از این مدل ساخته شد که البته هرگز در ارتش شوروی به خدمت گرفته نشد و صادر شد. این نمونه پیش کاربران نسخه شکاری میگ23 بسیار محبوب بود و دست کم از سوخوی17 گرانتر و پیچیده تر کاربرد بیشتری در خارج از شوروی داشت . در این میان کشور هند 95 فروند از این نمونه را دریافت کرد که حتی انها را مسلح به موشک ضد رادار خا 58 و سامانه جنگ الکترونیک کرد و در نقش سرکوب کننده پدافند هوایی از انها بهره برد
یکی از دلایل که میگ23 بی ان به خدت ارتش شوروی در نیامد این بود که این ارتش خواهان به خدمت گیری یک نسخه پیشرفته تر بود از این رو نسخه میگ23 بی ام برای نیروی هوایی شوروی توسعه یافت که میگ27 فلاگر دی نامید شد.
میگ 27 دارای همان موتور ار 29 بی 300 میگ23 بی ان بود ولی برای کاهش اشفتگی های هوا در نزدیکی ورود هوا ، ورودی هوا را کوچک کردند که بیشترین سرعت را از 2.2 ماخ در میگ23 بی ان به 1.7 ماخ در این مدل کاهش داد . 300 کیلوگرم وزن کمتری داشت و توان حمل تا 4000 کیلوگرم سلاح را داشت که یک تن بیشتر از میگ23 بی ن و یا نسخه شکاری بود . در میگ23 چهار جایگاه زیر بدنه بود ولی در این نمونه دو جایگاه برداشته شده و در زیر ورودی هوا نصب شده ولی از نظر تعداد جایکاه خارجی با میگ23 بی ان برابر است ولی جایگاه های توان حمل تسلیحات بیشتری دارند برای نمونه جایگاه های زیر بدنه و زیر ورودی می تواند هر یک دو بمب 250 کیلویی را پشت سر هم حمل کننده که این میزان در میگ23 در تمامی مدل های یک بمب 250 زیر هر جایگاه ها بود اگرچه میگ23 هم مانند میگ 23 توان حمل تا چهار بمب 100 کیلویی را در زیر هر جایگاه داشت. همچنین در این مدل می توانست در جایگاه خارجی مرکزی زیر بدنه که برای حمل مخزن سوخت بود نیز یک بمب 500 کیلویی را حمل کند که در میگ23 ممکن نبود.
در این نمونه توپ 23 م م دو لول حذف شد و به جای ان توپ 30 م م 6 لول گاتیلنگ با سرعت اتش 5000 گلوله بر دقیقه نصب شده بود که 300 گلوله داشت . این توپ برای رقابت با توپ 30 م م ای 10 ساخته شده بود ولی مهمات کمتری حمل می کرد و از طرفی اگر که بال های در حالت نیم باز و یا بسته بودند کنترل توپ سخت بود
در نخستین نمونه میگ 27 که میگ 23 بی ام نیز خوانده میشد سامانه های تهاجمی و ناوبری مشابه میگ23 بی ان بود ولی به جای پردازشگر های انالوگ دارای پردازشگر دیجیتال بود و به جای سایت گان دارای اچ یو دی در کابین بود .
این نمونه در 17 نوامبر سال 1972 اولین پرواز خود را انجام داد و در سال 1975 وارد خدمت ارتش شوروی شد و 360 فروند میگ 27 یا همان میگ23 بی ام تا سال 1977 تولید شد.
نسخه بعدی میگ27 کا فلاگر جی بود که در مرحله نخست به ان میگ27 بی کا نیز می گفتند. این نمونه مشابه میگ23 بی ام بود ولی دارای سامانه های الکترونیک پیچیده تر بود. میگ27 کا دارای سامانه ناوبری سکول 23 اس کا با سرعت پردازش بیشتر و رایانه دیجیتال بود و در دماغه به جای مسافت یاب لیزری دارای سامانه هدفگیری کایرا 23 بود که توان نشان گذاری لیزری برای پرتاب سلاح های لیزری را می داد. کایرا 23 در دماغه میگ27 کا به غیر از نشان گذار لیزری ،دارای یک دوربین اپتیکی بود که می تواند با ان از 15 کیلومتر هدف را کسب کند. در یک چشمی ویا نمایشگر کوچک تصاویر به نمایش در می امد و خلبان هدف را یافته رو ان قفل کرده و لیزر به هدف می تابید . خود سامانه به صورت خودکار لیزر را روی هدف نگه می داشت تا هدف مورد اصابت قرار بگیرد. دوربین اپتیک در دماغه قرار داشت و نشانگذار در زیر دماغه.
دارای سامانه هشدار دهنده رادار ای پی او15 و سامانه رایانه ای پرواز پیشرفته تر برای کنترل زاویه حمله بود،می توانست غلاف های جنگ لکترونیک اس پی اس 141/ 142 و 143 را حمل کند و نشان داد میتواند بدون کشف شدن تا 10 کیلومتر سامانه ای چون هاوک پیش رود. همچنین این نمونه دارای سامانه هدایت ناوبری بهبود یافته و اچ یو دی پیشرفته تر بود.
از حمله جنگ افزار های این نسخه می توان به توان حمل بمب هدایت لیزری کاب 500 ال ویا نسخه هدایت اپتیکی ان کاب 500 تی ، موشک هدایت لیزری خا 25 و نسخه هدایت اپتیکی و لیزری موشک خا 29 و موشک ضد رادار خا 25 ام پی را داشت . از این رو یک جنگنده تهاجمی با توان حملات دقیق هدایت شونده بود.
میگ27 کا در 30 دسامبر سال 1974 اولین پرواز خود را انجام داد ولی تکمیل سامانه های الکترونیک ان زمان زیادی برد و در سال 1980 عملیات شد. 197 فروند از این نمونه ساخته شد
میگ27 کا خیلی پیچیده بود و با در نظر گرفتن ورود به خدمت سوخوی24 و همچنین تاخیر در ورود به خدمت میگ27 کا طرح دیگری با نام میگ27 ام توسعه یافت. این نمونه تفاوتی با میگ27 کا نداشت و تنها به جای سامانه پیچیده کایرا 23 و ان دوربین اپتیک پیچیده یک مسافت یاب با توان نشان گیری لیزر کلیون پی ام مشابه نسخه به کار رفته در سوخوی17 ام3 و سوخوی25 در دماغه داشت .این نمونه تنها توان نشان گذاری موشک هدایت لیزری را داشت (خا 25 پی ال و خا 29 ال) . این نمونه عیچ دوربینی در دماغه ندارد . روش نشان گذاری لیزری این نمونه مشابه برخی سوخوی17 و سوخوی25 است . این روش اینگونه عمل میکرد که خلبان با فعال کرد مسافت یاب لیزری بر روی سایت هدفگری روبرویش یک علامت نشان گیری ظاهر میشد ، خلبان به کمک دسته ای این علامت نشان گیر را میتوانست بالا و پایین و چپ راست کند .خلبان هنگامی که یک هدف را مشخص میکرد به طرف ان حرکت کرده، با جابجا کرد علامت نشان گیر روی سایت هدفگری جلوی خود، علامت را روی هدف گذاشته ،لاک میکرد و بعد موشک را شلیک میکرد.این روش بسیار ساده وموثر بود.البته عیبهای هم دارد،اول اینکه این سامانه بستگی به دید مستقیم خلبان دارد و شب و اب هوایی بد هدفگری بسیار سخت میشود، مسئله بعد اینکه از انجای که این سامانه در جلوی در دماغه نصب است تنها میتواسنت روبرو را پوشش دهد از این رو خلبان باید مستقیم به طرف هدف پرواز میکرد تا قفل لیزر نشکند.از این رو در تاکتیک خلبان سوخوی25 و میگ27 یکی از سوخو از فاصله ایمن با لیزری قفل میکرد و دیگری دست به شلیک موشک میزد.همچنین از انجای که این سامانه تنها جلوی هواپیما را پوشش میدهد تنها میتوان با ان موشک لیزری را شلیک کرد نه بمب لیزری(زیرا موشک دارای سرعت زیاد تر از جنگنده بود و بعد از شلیک در روبروی جنگنده پرواز میکرد در محدود لیزر)
بیشترین برد این نمونه 2500 کیلومتر بود و شعاع رزمی ان با دو موشک هدایت لیزری خا 29 و سه مخزن سوخت خارجی 540 کیلومتر است
162 فروند از این نمونه ساخته شد
میگ27 دی: این نسخه تازه ساخت نیست بلکه ارتقا میگ27 (میگ23 بی ام) به استاندارد میگ27 ام بود. در مجموع 305 فروند میگ27 به میگ27 ام ارتقا یافتند.
اولین مشتری میگ27 کشور هند بود که درسال 1980 خواهان منتاژ 200 فروند میگ27 ام در داخل شد. این میگ به صورت کیت وارد هند می شد و انجا سر هم می شد. اولین میگ27 تولیدی در هند در سال 1986 تولید شد و تا سال 1996 این کشور 165 فروند میگ27 تولید کرد و در نهایت برنامه لغو شد. هند بعد از سال 2000 طی همکاری با فرانسه دست به ارتقاء 140 فروند میگ27 ام ال خود به میگ27 اچ زد که شامل سامانه ناوبری و تهاجمی غربی و همچنین نصب دو نمایشگر رنگی در درون کابین و اچ یو دی جدید بود.
میگ27 در ارتش شوروی در دهه 1980 در افغانستان به کار رفت ولی بسیار دیر … میگ27 در سال 1988 یعنی سال اخر جنگ وارد افغانستان شد که دلیل وجود سوخوی17 در جنگ بود. برای روسها حضور دو جنگنده هم نوع در یک کلاس در کنار هم که باعث پیچیدگی کار تداروکاتی می شد منطقی هم نبود و تنها در سال 1988 در مجموع 36 فروند میگ27 برای جایگزینی تعداد سوخوی17 ام3 وارد افغانستان شدند. معمولا با مهمات زیر یک تن همچون دو بمب 500 ویا چهار بمب 250 کیلویی و راکت انداز دست به عملیات می زد و به ندرت از سلاح هدایت شونده بهره برده شد. توپ 30 م نشان داد بسیار مرگ اور است ولی لگد شدید و کیفیت پایین بخشی از الیاژ به کار رفته در میگ27 باعث صدمه دیدن جنگنده میشد از این رو معمول خلبان از راکت 57 م م استفاده می کرند تا توپ 30 م م .این هواپیما در دهه1990 از خدمت روسیه بازنشسته شد در حالی که چندان سنی نداشت . همواره در ارتش شوروی سوخو17 به دلیل توان حمل تسلیحات بیشتر و برد رزمی بیشتر ، مصرف کمتر و همچنین هزینه تعمیر پاینتر (علیرقم گرانتر بودن) به میگ27 ترجیه داده میشد
در مجموع 1075 فروند میگ27 تولید شد که به غیر از هند به سریلانکا نیز صادر شد که بر علیه ببرهای تامیل استفاده شد همچنین قزاقستان نیز بعد از فروپاشی شوروی میگ27 را به ارث بردکه همچنان در خدمت دارد…اکرایین نیز این نمونه را در خدمت داشت که از خدمت خارج شد..همکنون میگ27 تنها در قزاقستان خدمت میکند و در بقی کشورها از خدمت خارج شده است
ولی نسخه میگ23 بی ان بسیار مورد توجه بود و تقریبا دو سوم از مشتریان نسخه شکاری میگ 23 نسخه تهاجمی را خریداری کرد.عراق تعداد زیادی از این نسخه را دریافت کرد و در کنار سوخوی17 اصلیترین جنگنده این نیرو در حملات هوایی طی جنگ با ایران علیه شهرها و نیروی های ایرانی بود. جالب اینکه در روز نخست اغاز جنگ ایران و عراق سه فروند میگ23 بی ان با راکت انداز اس 5 به فرودگاه مهر اباد تهران یورش بردند. عراق میگ23 بی ان خود را به لوله سوختگیری هوایی تجهیز کرد و بر روی انها موشک هدایت لیزری خا 29 ال را نصب کرد. معمولا میراژ های عراق با غلاف نشان گذار لیزری هدف را نشان گذاری و میگ23 موشک را شلیک میکردند . عراق میگ27 هرگز در خدمت نداشت .سوریه از این نسخه در جنگ داخلی کمال استفاده را برد
نام | میگ23 ام ال دی | میگ27کا |
طول | 16.70 متر | 17.08 متر |
ارتفاع | 4.82 متر | 5 متر |
وزن خالی | 9595 کیلوگرم | 11908 کیلوگرم |
بیشترین وزن برخواستن | 18030 کیلوگرم | 20670 کیلوگرم |
موتور | تومانسکی ار 35 -300 | تومانسکی ار 29 بی -300 |
قدرت موتور | 18850 پاوند بدون پس سوز و 28700 پاوند با پس سوز | 17650 پاوند بدون پس سوز و 25360 پاوند با پس سوز |
بیشترین سرعت | 2.32 ماخ | 1.7 ماخ |
بیشترین برد انتقالی | 2850 کیلومتر | 2500 کیلومتر |
ارتفاع پروازی | 18500 متر | 14000 متر |
تسلیحات | تا دو موشک ار 23 و یا ار 24 در کمار چهار موشک ار 60 و یا انواع بمب و راکت | دو موشک ار 60 و انوع بمب و راکت هدایت شونده و غیر هدایت شونده |
ترجمه:عبدالحمید تارخ
سلام و عرض ادب خدمت حضرتعالی ْچرا قدرت پیشرانه میگ ۲۳ از پیشرانه سوخو27ومیگ29 بیشتر است؟؟ یعنی توربوجت بهتر از توربوفن برای روس ها عمل کرده است؟؟ و اینکه قدرتمند ترین و بهترین پیشرانه توربوجت روس ها همین میگ23 هست؟ با تشکر
سلام اگرچه موتور توربوجت میگ23 از موتور میگ29 قویتر بود ولی یک نسل عقبتر بود و موتور میگ29 یک توربوفن است
درود وسپاس از توجهتان . مگر میزان قدرت و تراست ملاک نیست؟پس چگونه یک توربوفن از یک توربوجت بهتر است؟؟ جسارتا بهترین توربوجت روس ها همین پیشرانه میگ ۲۳ میباشد؟ با تشکر
ملاک است قدرت ولی عمر موتور و میزان مصرف هم اهمیت بسیار دارد موتور میگ29 اولین نسل موتور توربوفن شوروی بود خوب هنوز جای کار داشت
بله همون موتور میگ23
سلام و عرض ادب ممنون از توجهتان. عجالتا چرا ایران برای مهندسی معکوس پیشرانه توربوجت سراغ همین پیشرانه میگ 23 نرفت؟؟!! هم اکراین و هم سوریه کمک ما میکردن مطلب دیگر انکه شایعه شده ایران j79 را هم مهندسی معکوس کرده است !!اگر خبر صحت داشته باشد چرا ایران ۲ پیشرانه توربوجت را مهندسی معکوس کرده است؟؟!! چرا بعد از j۸۵ سراغ rd33یا همان پیشرانه تامکت نرفت ؟!ایا جز اسراف و هدر رفتن پول هست این داستان؟!!! با تشکر
سلام بدون شک موتور میگ23 موتوری نیست به کار ما بیاد هم عمرش کمه هم مصرفش بالاست
سلام و درود ْعذر میخوام که همیشه مصدع اوقات تان هستم.در قسمت دوم سوالم نفرمودید چرا ایران علاوه بر j85به دنبال j79 راه افتاده است!!! مگر جز این است که اگر ما به دانش توربوجت دست پیدا کردیم به دانش تولید همه توربوجت ها دست پیدا کرده ایم پس این دوباره کاری ها برای چی هست؟؟ سپاس از بذل توجه تان
سلام شما میخواهید یک دانش پیدا کنید اول از یک چیز ساده شروع میکنی مثلا از جی85 ولی خوب جی85 موتور کم قدرتی است برای همین اینها نیاز به موتور قویتر داشتند البته ایران هرگز نگفت به شکل رسمی رفته سراغ جی79
سلام و عرض ادب ممنون از توجه تان ْاین j79 را در یک مستند دیدم و ایضا دوستان در انجمن میلیتاری در باب اون صحبت کردن و حتی با توجه به نگاره ای در یکی از نمایشگاه های نیروهای مسلح که نامی از طرحی به اسم j90 برده شده بود !!!این طرح توربوفن j85بود!!! به راستی استاد سرنوشت تولید پیشرانه در ایران به کجا ختم میشود و ما نقشه راه چیست؟
سلام والا اول چون جزئیاتی مشخص نیست نمیتونم بگن واقعا چی به چی است و همش حدث است ولی ما باید روی یک توربوفن درست حسابی کار کنیم نه جی79
سلام و عرض ادب ممنون از حسن خلقتان