پهپاد جت اس70اوخوتنیک بی
ترجمه و تألیف: محسن هفتانی
پهپاد اوخوتنیک (به معنای شکارچی) اولین پهپاد جت بال پرنده ی سنگین روس هاست که بر اساس اصول آیرودینامیک ساخته شده است؛ این پهپاد دارای وزن برخاستی در حدود 20 تن بوده و از پیشرانه ی جت بهره می برد. طبق ادعاهای مطرح شده این پهپاد دارای پوشش رادارگریز و امکانات شناسایی همچون سیستم های اپتیکی و الکترونیکی و رادیویی پیشرفته می باشد.
وزارت دفاع روسیه ویدیویی از اولین پرواز این پهپاد تهاجمی سنگین منتشر کرد که در آن یک سورتی کامل از پرواز این هواگرد شامل برخاست، انجام مانورهای هوایی و فرود در تاریخ سوم ماه آگوست سال 2019 مشاهده می شود؛ اوخوتنیک در دفتر طراحی شرکت سوخوی که خود بخشی از صنایع یونایتد ایرکرفت (هوافضا و صنایع دفاعی روسیه) است، طرح ریزی و به مرحله ی تولید رسیده است. همانطور که در همان زمان در محافل نظامی مطرح شده بود، نخستین پرواز این پرنده ی بدون سرنشین در حداکثر ارتفاع 600 متری از سطح زمین و توسط ایستگاه کنترل زمینی انجام شد. شکارچی روسی در این ویدیو در ابتدا به سمت باند اصلی تاکسی کرده و تیک آف می کند و بدون جمع کردن ارابه های فرود خود به اجرای مانورهای پروازی می پردازد و سپس روی باند فرود می آید. همچنین از دیگر نکات ویدیوی یاد شده استتار خاکستری رنگ (مشابه رادارگریزهای نسل پنجم) بدنه ی پهپاد است. خبرگزاری تاس روسیه گفته است که پهپاد اوخوتنیک در آینده ی نزدیک به صورت تمام خودکار به پرواز و انجام عملیات خواهد پرداخت.
اوخوتنیک بنا به گزارشی در 28 ژوئن 2018 آخرین تست های زمینی را در تشکیلات هوانوردی نوسیبیرسک که زیر مجموعه ی صنایع سوخوی است پشت سر گذاشته بود و پس از آن معین شده بود که باید اولین مرحله ی پرواز آزمایشی خود را در سال 2019 انجام دهد.
ولادیمیر میخایلوف، فرمانده ی سابق نیروی هوایی روسیه و رئیس بخش طراحی هواگردهای نظامی یونایتد ایرکرفت درمورد طرح فدراسیون روسیه برای توسعه ی یک پهپاد جت تهاجمی سنگین که از سال 2014 ارائه شده بود به رادیو مسکو گفته بود: اکنون این پروژه در مرحله ی توسعه است و ما شکارچی شرکت سوخو را یک طرح امیدوار کننده و نویدبخش می دانیم؛ تحقیقات ما در سال 2015 و پس از آن نیز ادامه خواهد یافت تا وارد فاز طراحی و آزمایشات عملی شویم.
در آن مقطع هنوز سخنی از ویژگی های خاص این پرنده ی بدون سرنشین به میان نیامده بود اما طبق اطلاعات کلی ارائه شده وزن برخاست آن چیزی حدود 20 تن براورد می شد که اوخوتنیک را به سنگین ترین پهپاد ساخت روسیه تبدیل می کرد. روسیه اعلام کرد که این پرنده در 2018 برای اولین بار پرواز کرده و تا سال 2020 میلادی به خدمت نیروی هوایی درخواهد آمد.
در سال 2017 تصویری از مراسم ارائه ی نمونه ی این پهپاد به وزارت دفاع روسیه در اینترنت منتشر شد که برای اولین بار مشخص کرد این پهپاد از نوع بال پرنده است. تنها از روی یک تصویر ساده نمی شد تشخیص داد که این نمونه تا چه حد به طرح نهایی نزدیک است زیرا معلوم نبود که تجهیزات اصلی اوخوتنیک بر روی آن نصب شده اند یا خیر. اما تصاویر و اطلاعات منتشر شده نشان می دهند که پیشرانه ی اوخوتنیک همان موتور توربوفن AL-31F معروف است که در شوروی و روسیه در جنگنده های خانواده ی فلنکر (سوخو27 ،30 ،34 و 33) و در جمهوری خلق چین در جنگنده هایJ10 ، J11 و J20 نیروی هوایی این کشور مورد استفاده قرار گرفته است.
هدف روسیه از این طرح، توسعه ی یک هواگرد پرسرعت و دارای سامانه های کنترل اتوماتیک برای انجام عملیات های شناسایی و تهاجمی بود. برخی اوخوتنیک را یک “هواگرد بدون سرنشین نسل ششم” می دانند. اطلاعات موجود مشخص می کند که پهپاد اوخوتنیک از تکنولوژی و سیستم های پیشرفته ی به کار رفته در جنگنده ی چندمنظوره ی نسل پنجم سوخو 57 بهره خواهد برد تا به عنوان مکمل در کنار آن خدمت کند.
وزن این پهپاد چیزی در حدود 20 تن اعلام شده است و طبق ویژگی های فیزیکی آن می توان اوخوتنیک را هم رده ی پهپاد X47B ارتش آمریکا محصول شرکت نورثروپ گرومن دانست. شکارچی روس می تواند با سرعتی قریب به 1000 کیلومتر بر ساعت (مادون صوت) پرواز کند و شعاع عملیاتی در حدود 4000 کیلومتر را پوشش دهد؛ این در حالی است که توان حمل سلاح های متنوع هوا به سطح تا سقف 2 تن را دارد. پروفسور وادیم کوزیولین عضو آکادمی علوم نظامی روسیه می گوید: این پرنده به لطف کامپیوتر مرکزی پیشرفته ی خود توان بالایی در تیک آف، پرواز و فرود اتوماتیک دارد و برخی از فناوری های به کاررفته در آن و همچنین مهمات قابل حمل توسط آن در جنگنده ی نسل پنجم سوخو 57 پکفا نیز مورد استفاده قرار گرفته اند. این پرنده ی بدون سرنشین می تواند طیف متنوعی از تسلیحات، از موشک های هوا به زمین گرفته تا بمب های هدایت شونده و هواسُر را آن هم نه در پایلون های زیر بال ها، بلکه در دهلیزهای داخلی خود حمل کند تا از این رو تا حد امکان از دید رادارهای مختلف مخفی بماند. برخی از این تسلیحات شامل بمب OFZAB-500 (نوعی بمب آتش زای انفجارقوی دارای شعاع بالای پرتاب ترکش) و بمب ODAB-500PMV نیز می شوند که در جنگ سوریه مورد آزمایش قرار گرفتند.
اوخوتنیک تنها یک پهپاد تهاجمی معمولی نیست، بلکه ارتش روسیه آن را توسعه داده است تا از آن به عنوان پلتفرمی برای توسعه ی فناوری جنگنده ی نسل ششم خود استفاده کند. این هواگرد بدون سرنشین هنوز درحال تست توسط مهندسان است تا ویژگی های منحصر به فرد آن را به مرحله ی نهایی برسانند اما توانایی های کلی آن مشخص شده است و طبق اظهارات پروفسور کوزیولین دارای سیستم هایی کاملا رباتیک و خودکار است. در ادبیات نظامی ارتش روسیه، یک جنگ افزار را هنگامی میتوان رباتیک نامید که سرنشین و کاربر نداشته باشد و بتواند از ابتدا تا انتهای عملیاتی که به آن داده شده است به صورت مستقل تصمیمات تاکتیکی گرفته و خودش آن ها را عملی کند. یعنی با مفهومی فراتر از جنگ افزار بدون سرنشین روبرو هستیم و دیگر باید آن را جنگ افزار بدون کاربر و خودمختار نامید. (جالب است زمانی در مقطع حکومت شوروی، نیروی هوایی این اتحاد حتی اجازه ی تصمیم گیری مستقل به خلبانان جنگنده های خود نمی داد و عملیات های رهگیری و شکار در این نیرو تماما با هدایت و دستورات رادارهای زمینی انجام می شدند، به عبارتی جنگنده ها هم خود به نوعی پهپاد سرنشین دار بودند!) وی افزود: این پهپاد هم اکنون نیز قادر به انجام انواع ماموریت های شناسایی (و شاید جنگ الکترونیک و جاسوسی) است. پروفسور کوزیولین همچنین می گوید کمپانی سوخوی در ساخت بدنه ی اوخوتنیک از مواد کامپوزیت و فناوری استیلث (پنهنکاری) استفاده کرده است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز شخصا به مرکز ملی آزمایش پروازی 929 در آهتبینسک رفت تا در جریان توسعه ی اوخوتنیک و دیگر تجهیزات هوانوردی نظامی این کشور قرار بگیرد. طبق گزارشات وقت، در رسانه های روسی تنها از جنگنده ی پک فا، مدل جدید فاکس هاوند (میگ 31 BM) و موشک فراصوت “دَگِر” گزارشاتی تهیه شد و در آن مقطع نامی از اوخوتنیک مرموز به میان نیامد اما به مرور عکس های ماهواره ای از حضور این پهپاد در کنار جنگنده های پک فا، فلنکر، سوپرفلنکر، فول بک و فالکروم ناونشین منتشر شد که البته نشان می داد شکارچی جوان از نظر جثه چیزی از جنگنده های نیروی هوایی روسیه کم ندارد.
حتی عکس ها نشان می دهند که فاصله ی میان نوک بال های اوخوتنیک از این فاصله در پک فا بیشتر است اما پک فا طول بدنه ی بیشتری دارد. با مقایسه ی ویژگی های فیزیکی و بدنه ی این دو هواپیما و با توجه به اطلاعات منتشر شده از سوخو 57 می توان نتیجه گرفت که فاصله ی میان نوک بال های اوخوتنیک 17.6 متر و طول بدنه ی آن 13.6 متر است ولی با بررسی عکس های ماهواره ای نمیشد ارتفاع بدنه ی این پهپاد را محاسبه کرد. البته بعدها با نگاه به عکس های منتشر شده از تاکسی این پرنده روی باند مشخص شد که ارتفاع بدنه ی آن نیز 2.8 متر است؛ یعنی چیزی بین ارتفاع پک فا و ارتفاع فول بک (بدون احتساب سکان).
طبق اظهارات پیش تر مطرح شده ی رسانه های روس، وزن این پهپاد بدون سلاح حدود 20 تن است که دو تن سنگین تر از پک فا است. پس می توان انتظار داشت که ارتش روسیه در آینده ماموریت های مهمی را بر عهده ی این هواپیما بگذارد.
پهپاد تهاجمی سنگین اوخوتنیک به گفته ی وزارت دفاع روسیه در 27 سپتامبر 2019 برای نخستین بار به مدت سی دقیقه در کنار جنگنده ی چند منظوره ی نسل پنجم سوخو 57 پرواز مشترک انجام داد. در طول این پرواز، این دو هواپیما با همکاری هم به تمرین برای افزایش شعاع پوشش راداری و استفاده از تسلیحات دور ایستا برای حمله به اهداف زمینی از خارج از محدوده ی هوایی دشمن پرداختند. شکارچی روس به گفته ی وزارت دفاع این کشور یک پهپاد بال پرنده بوده و بدنه ی آن با استفاده از مواد خاص و پوشش پیشرفته ای ساخته شده است که آن را عملا از دید رادارها مخفی نگه میدارد؛ به علاوه، این پرنده از تجهیزات الکترواپتیک و سیستم های رادیویی و شناسایی پیشرفته ای نیز بهره مند است.
مدتی پیش عکسی از یکی از پیش نمونه های پک فا منتشر شد که روی سکان عمودی آن تصویر این جنگنده در کنار پهپاد اوخوتنیک نقش بسته بود که همین مدرکی دیگر بر این مدعاست که اوخوتنیک در حقیقت پهپاد مکمل جنگنده ی پک فا و شاید حتی بتوان گفت نسخه ی بدون سرنشین آن است!
جدیدترین پیش نمونه پهپاد اوخوتنیک بی اس70 روسها14 اکتبر 2021 از خط تولید خارج شد .پیش نمونه دوم دارای یک خروج جدید که دیگر خروجی خود موتور از پهپاد بیرون نزده و دارای بخشهای متغیر است ، دماغه جدید که احتمالا محل قرار گیری رادار است و همچنین تلاش شد تا سطح مقطعی ان باز کاهش دهند.تصویر پیش نمونه دوم تغییر یافتع اس70 در