پدافند هوایی

سامانه پدافند هوایی سری نایک

سامانه پدافند هوایی سری نایک

محمد جواد عسکرپور

سامانه نایت اجکس
سامانه پدافندی نایک اجکس اولین موشک زمین به هوا هدایت شونده در جهان بود و دلیل ساختش این بود که در آن زمان آمریکا تشخیص داده بود که تنها راه مقابله با بمب افکن های پر سرعت و ارتفاع بالا موشک های هدایت شونده زمین به هوا هستند.
در ساخت سامانه نیک اجکس شرکت western electronic پیمانکار اصلی پروژه موشکی X SAM G 7 nike بود و شرکت داگلاس طراحی موشک های سامانه را بر عهده داشت .
اولین موشک غیر هدایت شونده nike در سال ۱۹۴۶ شلیک شد موشک دارای هشت موتور بسته بندی شده سوخت جامد بود که مشکل از همین موتور ها بود و باعث تاخیر در پروژه شد در نهایت تصمیم گرفته شد تنها یک بوستر سوخت مایع که در انتهای موشک نصب میشود و در سال ۱۹۴۸ آن ۸ موتور سوخت جامد با یک بوستر سوخت مایع عوض شد. و تمامی نیروی محرکه موشک توسط یک بوستر سوخت مایع بل فراهم میشد و هدایت و تعادل موشک با چهار بالچه کوچک که در جلوی موشک قرار میگرفتند انجام میشد در نوامبر سال ۱۹۵۱ این موشک برای اولین بار بصورت موفقیت آمیز ضد یک QB-17 تست شد اولین موشک نایک در سال ۱۹۵۲ پرواز کرد و اولین بار در سال ۱۹۵۴ عملیاتی شد و در همین زمان موشکی که برای سامانه نایک در نظر گرفته شده بود M1 نام داشت اسم سامانه به نایک ۱ تغییر کرد و بعد ها نایک ۲ که همان نایک هرکولس باشد با توان بسیار بیشتر ساخته شد و نایک ۲ که هم همان نایک زئوس باشد هم طراحی شد
در ۱۵ نوامبر ۱۹۵۶ در نهایت نام سامانه از نایک ۱ به نایک اجکس تغییر کرد و سامانه نایک اجکس از نوع هدایت در خط دید رادار بهره میبرد یعنی با امواج رادیویی ارسالی از رادار هدایت میشود
سامانه مجهز به یک رادار که Lopar نامیده میشود که low power acquisition radar
که هدف را کشف کرده و اطلاعات هدف را در اختیار رادار TTR که مخفف target tracking radar
قرار میگیرد .
و رادار MTR مخفف missle tracking radar است مسیر پرواز موشک را برای موشک سامانه نایک اجکس مشخص میکند و دیتا های پیگردی شده توسط رادار های mtr و ttr توسط کامپیوتر ها پردازش شده و به موشک در قالب امواج رادیویی ارسال میشود موشک دارای سه سر جنگی ترکش شونده است که یکی در نوک موشک و دیگری در وسط و آخری در انتهای موشک قرار میگیرد.
مشکلی که سیستم نایک اجکس داشت این بود که تنها میتوانست با یک هدف درگیر شود و مشکل دیگر این بود که نمیشد سایت ها را با دیتا لینک بصورت شبکه در آورد و سیستم دارای لانچر های ثابت است و سامانه متحرک نیست ولی مشکل دیتا لینک بعد ها با طراحی سیستم AN/FSG-1 که این سیستم ساخته کمپانی مارتین در اصل یک سیستم کنترل و فرماندهی بود که میتوانست بطور اتوماتیک اطلاعات را پدازش و ارتباطات را انجام دهد.
تا سال ۱۹۵۸ حدود ۲۰۰ سایت سامانه نایک اجکس در سراسر آمریکا ساخته شد ولی بزودی تصمیم گرفته شد که سامانه پیشرفته تر نایک هرکولس با آن جایگزین شود و در سال ۱۹۶۳ سامانه نایک اجکس از خدمت ایالات متحده خارج شد نسخه جدیدی تحت عنوان MIM3A طراحی شد که نسخه متحرک بود که این طرح بیشتر تئوری بود تا عملی بنابراین ساخته نشد
حدود ۱۶۰۰۰ موشک برای سامانه نایک اجکس تولید شد.

نایت اجکس…دو مرحله موشک به خوبی با دو رنگ مختلف قابل دیدن است

نایت هرکولس

نایک هرکولس تنها سامانه پدافند هوایی مجهز به کلاهک اتمی است که تنها توسط ارتش آمریکا به خدمت گرفته شد پروژه توسعه یک طرح پیشرفته تر NIKE در سال ۱۹۵۲ شروع شد و قرار بود بر اساس پدافند MIM-3 NIKE AJAX که اولین موشک زمین به هوای آمریکایی هدایت شونده بود ساخته شود ولی با کارایی بسیار بهتر و همچنان پدافند جدید نایک هرکولس میتوانست از سایت های قدیمی نایک اجکس هم استفاده کند یا شلیک شود بعد از اینکه مشخص شد که پدافند هوایی نایک اجکس نمیتواند کلاهک اتمی حمل کند بنابراین پروژه SAM A 25 یا همان NIKE B از ژوئن ۱۹۵۳ استارت خوردو در پروژه جدید هم همانند نایک اجکس از سیستم الکترونیکی ساخته شرکت western electronic و موشک های ساخته و طراحی شده توسط کمپانی داگلاس بهره برد .پروژه سمانه پدافندی NIKE B (که از سال ۱۹۵۶ به عنوان نایک هرکولس شناخته شد ) از بسیاری از همان فناوری ها یا سیستم های نایک اجکس بهره برد ،موشک های سامانه نایک هرکولس در وحله اول دارای همان چهار بوستر یا موتور راکتی سوخت مایع متعلق به نایک اجکس بود و با همین موتور ها در سال ۱۹۵۵ تست شد که نتیجه نامطلوب بود نتایج نشان میداد که چهار بوستر سوخت مایع دردسر ساز هستند بنابراین موتور عوض شده و موشک سامانه نایک هرکولس از یک موتور سوخت جامد بهره میبرد و اولین بار در سال ۱۹۵۷ با موتور سوخت جامد شلیک شد. نایک هرکولس همانند نایک اجکس از سیستم هدایت command یا همان فرمان بهره میبرد یعنی مشخصات هدف از طریق امواج رادیویی توسط رادار به موشک میرسد و موشک را هدایت میکند. اولین سری از موشک های سامانه نایک هرکولس در سال ۱۹۵۸ تحویل ارتش آمریکا شد و به سرعت جایگزین سامانه پدافند هوایی قدیمی نایک اجکس شد.و موشکی که برای پدافند نایک هرکولس طراحی شده بود M6 نام داشت که میتوانست مجهز به کلاهک ترکش شونده M17 مجهز شود یا به کلاهک اتمی W31 که ۲ یا ۴۰ کیلو تن تی ان تی قدرت انفجار دارد و موشک دارای کارایی خوبی بود به طوری که بمب افکن هایی که در ارتفاع بالا پرواز میکردند از دستش در امان نبودند ولی نایک هرکولس برای هدف قرار دادن اهدف ارتفاع پایین محدودیت هایی هم داشت.
همزمان که کار جایگزینی پدافند نایک هرکولس با پدافند قدیمی نایک اجکس آغاز شد برای کارایی بهتر سامانه رادار ها و سیستم های الکترونیکی جدیدی هم برایش در نظر گرفته شد و سیستم راداری جدیدی که برای نسخه ارتقا یافته نایک هرکولس که improved hercules نامیده میشود یک رادار باند L که hipar خوانده میشود high power acquisition radar)
و رادار ttr که مخفف (target tracking radar )
و رادار trr یا target ranging radar که مقاومت بهتری در مقابل جنگ الکترونیک داشت
و موشک هایی که برای سامانه ارتقا یافته improved hercules بکار رفته بودند M6A1 نام داشتند در ژوئن سال ۱۹۶۰ سامانه ارتقا یافته ایمپروود هرکولس توانست با رهگیری یه موشک بالستیک MGM-5 توانست برای اولین بار در جهان یک موشک بالستیک را رهگیری کرده و از خود رکوردی بجا بگزارد و همچنین قرار بود در نهایت سامانه ارتقا یافته ایمپروود هرکولس قابلیت درگیری زمین به زمین را هم پیدا کند و سامانه ارتقا یافته ایمپروود هرکولس از سال ۱۹۶۱ وارد خدمت شد .
در سال ۱۹۶۳ موشک های mim14a و موشک ام آی ام ۱۴ بی جایگزین موشک های قدیمی تر ام۶ و ام۶ای۱ شدند و در سال ۱۹۷۲ نسخه ام آی ام ۱۴سی که قابلیت مقاومت بیشتر در مقابل جنگ الکترونیک را دارا بود و همچنین دارای سیستم کنترل بهتر بود وارد خدمت شد.
ارتش ایالات متحده طی سالها ۱۴۵ سایت پدافند نایک هرکولس ساخت. ودر نهایت از سال ۱۹۷۴ کم کم ارتش آمریکا تصمیم به از رده خارج کردن نایک هرکولس گرفت و در نهایت در سال ۱۹۸۴ پدافند پاتریوت جایگزین نایک هرکولس شد و نایک هرکولس برای همیشه از رده خارج شد.
در کل ۲۵۰۰۰ موشک برای این سامانه تولید شد.

پنل کاربران نایت هرکولس
سامانه پدافند هوایی سری نایک
نایت هرکولس
نایت هرکولس

نایک زئوس

در سال ۱۹۵۵ ارتش ایالات متحده تحقیقاتی درباره ساختن پدافند جدیدی برا اساس سامانه نایک هرکولس ولی سامانه جدید که در نهایت نایک زئوس نام گرفت قرار بود ضد هواگرد های هایپرسونیک(سرعت بالای ۵ ماخ) و موشک های بالستیک بکار گرفته شود
این پروژه در وحله اول به عنوان پروژه نایک ۲ شناخته میشد ولی در نهایت در ۱۵ نوامبر ۱۹۵۶ اسم سامانه به نایک زئوس تغییر کرد به احتمال زیاد نایک زئوس به عنوان پروژه های موشکی تحت عنوان SAM A 24 و SAM A 26 شناخته میشد در اول با توجه به محدودیت هایی که وحود داشت نایک زئوس تنها برای رهگیری اهداف داخل اتمسفر ساخته شد که پروژه به عنوان نایک زئوس A شناخته میشد سامانه نایک زئوس A در اصل بر اساس سامانه نایک هرکولس توسعه یافته بود و به همان شکل نایک هرکولس یعنی به شکل در خط دید رادار هدایت میشد یعنی توسط امواج رادیویی ارسالی توسط رادار هدایت میشد و به یک کلاهک اتمی به توان ۲۰ کیلو تی ان تی مجهز شدو اولین پرواز موفقیت آمیز موشک دو مرحله ای این سامانه در سال ۱۹۶۰ صورت گرفت .
هر چند بعد از از بین رفتن تمامی محدودیت برد برای ارتش آمریکا بعد از پرتاب اسپوتنیک به فضا توسط روس ها در سال ۱۹۵۷ دست ارتش آمریکا بازتر شد و در این هنگام ارتش آمربکا پروژه نایک زئوس B را استارت زد که یک پدافند ضد بالستیک برای رهگیری و درگیری با اهداف در خارج از جو طراحی شده بود .
منابع بسیاری معتقدند که نایک زئوسA تحتعنوان XLIM-49A در سال ۱۹۶۳ طراحی شدکه حتی مدتی بعد پروژه مسکوتماند هرچندمنابع رسمی تاکید دارند که ایکس ال ام۴۹ بعد ها به عنوان نایک زئوس B شناخته شد .سامانه نایک زئوس B دارای موشک کاملا جدیدی بود بطوری که موشک تنها از لحاظ هدایت و بوستر مرحله اول با نایک زئوس A اشتراک داشتب بدلیل اینکه موشک سامانه نایک زئوس B برای درگیری در فضا ساخته شده بود لذا به بالچه ها برای مانورپذیری نیازی نداشت ولی موشک جدید که سه مرحله ای هم بود در مرحله سوم جت های کنترلی برای کنترل و مانور پذیری در فضا داشت اولین موشک سه مرحله ای متعلق به نایک زئوس B در سپتامبر سال ۱۹۶۱ پرواز کرد در جولای ۱۹۶۲ نایک زئوس توانست یک موشک قاره پیما اطلس را با موفقیت رهگیری کند تا انتهای سال ۱۹۶۳ بیش از ۱۲ هدف به طور موفقزت آمیز توسط این سامانه رهگیری شدند همانطور که بالاتر گفته شد نایک زئوس B دراصل همان XLIM-49A بود در ماه مه ۱۹۶۳ نایک زئوس B توانست یک ماهواره را رهگیری کند همیشه یک سامانه نایک زئوس b در حالت آلرت در جزیره kawajalein برای مقابله با ماهواره های شوروی قرار داشت
به علت اینکه در نظر گرفته شده بود که نایک زئوس b از رادار های اسکن مکانیکی استفاده کند به همین دلیلی بنظر میرسید سامانه سرعت لازم را برای عکس عمل ندارد و این سامانه تنها میتوانست همزمان به تعداد کمی متشکل از چند هدف به طور همزمان درگیر شود و همچنین برای درگیری با اهداف ناکارآمد بود بنابراین کل سیستم دوباره طراحی شد تا از رادار آرایه فازی بهره ببرد (رادار آرایه فازی به راداری میگویند که دارای چندین شاید بیش از هزار ماژول یا همان گیرنده و فرستنده است که هر کدام با فرستادن و دریافت امواج رادار کار یک رادار را انجام میدهند و این گونه رادار ها هرگز از یک الگو تابش استفاده نمیکنند و چند ملیون بار در زیر یک ثانیه تغییر فاز میدهند بنابراین اخلال الکترونیکی بر روی آنها بسیار سخت یا غیر ممکن است این نوع رادار ها چون معمولا اسکن مکانیکی ندارند و خود امواج را حرکت میدهند بسیار بسیار سریع تر از رادار های پالس داپلر هستند ) و همچنین در نظر گرفته شد که سیستم جدید قابلیت درگیری با موشک های بالستیک شلیک شده از زیر دریایی را دارا باشد سیستم جدید نایک زئوس X نامیده شد و همچنین نایک زئوس X دارای برد بسیار بیشتری نسبت به نسخه b بود به طوری که به آن نایک زئوس برد بلندتر یا نایک زئوس EX میگفتند در نهایت نایک ایکس در سال ۱۹۶۷ لغو شد و پروژه ای با عنوان سنتینل جایش را گرفت درپروژه نایک ایکس شرکت وسترن الکترونیک پیمان کار اصلی بود.
سامانه سنتینل نازکتر و ارزانتر نسبت به نایک ایکس بود در همین زمان نایک زئوس EX به اسپارتان تغییر نام داد و حالا پروژه بین شرکت های وسترن الکترونیک و مکدانل داگلاس تقسیم شد موشک اسپارتان از طراحی LIM-49A بهره برد موشک سامانه LIM-49A اسپارتان در سیلو های زیر زمین نگهداری میشد و شلیک میشد و اولین بار در سال ۱۹۶۸ شلیک شد و در سال ۱۹۷۰ یک موشک مینوتمن را توانست رهگیری کند اگرچه در سال ۱۹۶۹ سنتینل لغو و با سامانه SAFE GUARD جایگزین شد ولی پروژه دفاع موشکی جدیدی برای دفاع از پایگاه های موشک های بالستیک (نه شهر ها) درنظر گرفته شد.
قرارداد سالت ۱ در سال ۱۹۷۲ و بند اضافه شده به آن در سال ۱۹۷۴ سامانه را تنها به یک سایت محدود کرد در اکتبر سال ۱۹۷۵ تنها سایت سامانه سیفگارد آمریکا با ۳۰ موشک اسپارتان و ۷۰ موشک اسپرینت عملیاتی شد هر چند چون تنها یک سایت توجیه اقتصادی نداشت روز بعد توسط کنگره لغو شد.

نوشته شده برای سایت جنگاوران http://jangaavaran.ir

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن