بمب افکن اتمی میاشویچ ام4

بمب افکن اتمی میاشویچ ام4

در جنگ جهانی دوم ارتش شوروی فاقد توان راهبردی  برای بمب باران خرد کننده بود و تمامی توان این نیروی هوایی  شوروی برای  پشتیبانی هوایی از نیروی زمینی  و یا حملات  به خطوط تداروکاتی بود و تنها بمب افکن بزرگ  چهار موتوره این  ارتش PE-8 بود که تنها 93 فروند از ان ساخته شده بود

در پایان جنگ جهانی دوم شوروی به دنبال یک بمب افکن اتمی می گشت تا وقتی سلاح اتمی این کشور ساخته شد توان رسیدن به امریکا را داشته باشد . شوروی در سال 1945 یک بمب افکن ب 29 را به غنیمت  گرفت و دست به توسعه  بمب افکن توپلوف 4 بر اساس  ان زد. همین که  که در سال 1949 شوروی به بمب اتمی دست یافت  توپلوف 4 تنها  بمب افکن اتمی دوربرد شوروی بود که البته تنها اروپا را پوشش میداد و نه امریکا. شوروی برنامه های  برای افزایش برد توپلوف 4 با افزودن لوله سوختگیری هوایی داشت ولی جنگ کره و حمله میگ15 کره ای و چینی به ب29 امریکایی نشان داد این بمب افکن ضعیفتر از این است بتواند در دوران جت  دوام بیاورد  از این رو شوروی به دنبال  طرح دیگری  رفت

استالین تاکید بسیار بر این داشت که به سرعت بمب افکنی با توان رسیدن به خاک امریکا ساخته شود . توپلوف تلاش بسیاری در این زمینه  کرد و چندین  طرح مانند توپلوف80 و 85 را توسعه داد که هر دو در نهایت به تولید نرسید و در نهایت توپلوف به طرحی با نام توپلوف 95 رسید.

در اوائل دهه 1950 امریکا به بمب افکنهای جدید  چون ب 47  دست یافت . ب47 بردش انقدر  نبود که از امریکا بلند شده شوروی را در هم بکوید  ولی امریکا نیازی به این مسئله نیز نداشت زیرا تعداد زیادی پایگاه در ایتالیا ، المان غربی و انگلستان داشت که ب47 می توانست  از انجا برخاسته و غرب شوروی را مورد هدف قرار دهد . شوروی می دانست  یک بمب افکن  جت چه ضربه اتمی میتواند وارد کند ولی برای شوروی  ساخت یک بمب افکن  جت سخت بود زیرا شوروی بمب افکن  برا حمله به اروپا داشت ولی رسیدن به امریکا با مصرف بالای  که در ان دوران موتور های  جت  داشتند ممکن نبود …. دست کم روی کاغذ

در سال 1951  استالین به  میاشویچ که سر طرح دفتری با نام خودش بود دستور داد تا طرح یک بمب افمن جت با  برد کافی برای رسیدن به امریکا را برنامه ریزی کند. از انجایی که ساخت یک بمب افکن  به این بزرگی انهم جت در شوروی سابقه  نداشت و استالین می خواست اطمینان حاصل کند در نهایت به یک بمب افکن  خواهد رسید طرحی را به صورت همزمان با این طرح میاشوین به توپلوف داد که البته به موتور توربوپراپ مجهز بود که بعدها منجر به ساخت توپلوف 95 شد(برای اشنایی با توپلوف 95 اینجا را کلیک کنید)

در بهار سال 1951 دستورات  لازم برای ساخت  بمب افکن جدید داده شد. قرار بود این بمب افکن مجهز به چهار موتور توربوجت باشد و برد ان با 5.5 تن مهمات به 12000 کیلومتر برسد در حالی که سرعت ان 900 کیلومتر بر ساعت باشد. مشخصات بسیار بلند پروازانه  بود و حتی در غرب که در زمینه  مصرف سوخت موتور توربوجت از شوروی جل تر بود این مشخصات بسیار جاه طلبانه  بود(کما اینکه ب52 نیز که در ان دهه طراحی شده با 5.5 تن مهمات 12000 کیلومتر برد نداشت)

در نهایت در 20 ژانویه سال 1953  بمب افکن  جدید که ام4 میاشویچ نامیده شده به پرواز در امد که البته در همان اولین پرواز  به دلیل مشکلت فنی دست به  فرود اضطراری زد   و در دسامبر همان سال دومین  پیش نمونه نیز به پرواز در امد. در اول ماه  می  سال 1954 شوروی طی رژه هوایی دو فروند ام4 را در حالی که توسط چهار میگ اسکورت می شدند  بر فراز مسکو به پرواز در اوردند تا به همه دنیا بگویند  یک  بمب افکن  چهار موتور جت دارد و ناتو بعد از دیدن بمب افکن به ان لقب بیسون داد.

برای  اولین بار بود که یک دشمن امریکا  هواپیمای داشت که می توانست  به امریکا برسد ولی این چیزی بود که امریکاها فکر می کردند واقعیت این بود که در همان ازمایشات به سرعت مشخص شد ام4 توان رسیدن به امریکا را ندارد. برد  بمب افکن  با 5.5 تن سلاح تنها 9500 کیلومتر بود این به دین معنی بود که بمب افکن به امریکا می رسید  ولی نمی توانست برگردد و همچنین سقف پرواز پیشبینی شده نیز دست نیافته بود. شوروی فهمید که توپلوف 95 که همزمان با این بمب افکن  در حال توسعه بود برد لازم برای عملیات بر ضد امریکا را داشت ولی این طرح در ان زمان در حال مراحل  توسعه بود و اولین پیش نمونه ان از  دست رفت و به دلیل اینکه دست کم تا چهار سال دیگر توپلوف95 دردستراس نبود   از این رو دستور  تولید ام4 داده شد

تنها شانسی که میاشویچ اورد این بود که در زمان اولین پرواز این بمب افکن استالین درگذشته بود و اگر غیر این بود همه انها تیرباران می شدند

ام4 از سال 1955 وارد خدمت نیروی هوایی شوروی شد

میاشویچ یک بمب افکن  تمام فلزی  بود که اکثر بخش های ان با الومنیوم ساخته شده بود  اگرچه فولاد و منیزیوم  نیز در ان استفاده شده بود . هواپیما دارای  بال پس گرا با زوایه 35 درجه  و از  یک سکان عمودی بهره می برد.

هواپیما دارای دو موتور توربوجت در ریشه هر بال بود. ام4 دارای چهار موتور توربوجت  Mikulin AM-3A با توان هر یک 19290 پاوند بود.این موتور روی توپلوف 16 نیز نصب بود و اگرچه قدرت بسیار  داشت ولی مصرف سوخت بالای بود و یکی از دلایل  که ام4 به برد پیش بینی  شده نرسید همین موتور بود. هر موتور دارای یک واحد استارت خود بود و  برای اینکه به دلیل گرمای  بالا  موتور ، موتور  صدمه نبیند  درون بدنه برای کنترل دمای موتور مخزن اب تعبیه شده بود که به درون موتور از جمله در زمان برخاستن  که فشار بالای روی موتور بود اب تزریق می کرد

بمب افکن  دارای 18 مخزن سوخت درون بدنه و بال بود که در مجموع 123600 لیتر سوخت حمل  میکرد ولی می توانست  برای انتقال بین پایگاه ها دو مخزن نیز درون دهلیز  بمب نصب شود. ام 4 دارای یک سیستم خاموش کردن اتش به صورت خودکار بود که مخازن سوخت و موتورها را پوشش میداد . روش قرار گیری چرخها بسیار جالب بود. دارای  دو  ارابه فرود  در زیر  بدنه به صورت پشت سر هم بود که هر یک دارای چهار چرخ بود و در  زیر هر بال  نیز یک چرخ کوچک برای  حفظ تعادل بود . همچنین ارابه فرود جلوی کمی بالاتر بود تا نیروی بالابرندگی  بیشتری ایجاد شود تا هواپیما از سطح زمین راحتر  بلند شود ولی همین کار باعث افزایش زاویه حمله در لحظه برخاستن شده بود و نیاز به تمرین و اموزش بالا بود

بمب افکن دارای یک دهلیز یک تکه  در میانه بدنه بود که توان حمل تا 9 تن بمب شامل  یک بمب 9 تنی  ویا یک بمب 5 تنی و یا سه بمب 3 تنی   و یا 28 بمب 500 کیلوگرمی و یا 52 بمب 250 کیلوگرمی  همگی از نوع متعارف را داشت  و یا  در نقش اتمی تا سه بمب اتمی  1.5 مگاتونی را حمل میکرد. می توانست در نقش گشت  دریایی تا شش اژدر هواپرتاب را حمل کند.

برای دفاع از خود دارای سه برجک توپ  بود که یکی در عقب ، یکی در بالای بدنه و دیگری در زیر بدنه وجود داشت . هر یک شامل   یک توپ دو لول 23 م م  که برجک عقبی  400 گلوله و دو برجک دیگر 300 گلوله حمل می کرد . برجک عقبی دارای یک رادار از نوع PRS-1 برای هدایت توپ بود ولی دو برجک دیگر چشمی توسط خدمه هدایت میشدند

بمب انداز دارای یک سامانه اپتیکی OPB-11S برای پرتاب بمب بود و  بمب افکن  از یک رادار روبین برای  ناوبری و کشف اهداف  بزرگ برای بمب باران استفاده میکرد. از دیگر تجهیزات ان میتوان به هشدار دهنده راداری، سامانه ناوبیر رادیویی ، قطب نمایی ژیرسکوپی،سامانه شناسایی دوست از دشمن  و یک دوربین برای فیلمبرداری برای براورد میزان خسارت وارده به دشمن بعد از بمب باران بود . بیشترین سرعت بمب افکن  به 950 کیلومتر می رسید ولی در حالت مسلح 800 کیلومتر بر ساعت  سرعت داشت  و بیشترین برد ان با 9 تن بمب 5500 کیلومتر بود

بمب افکن  دارای هشت خدمه شامل خلبان ، کمک خلبان، مهندس پرواز، اپراتور رادار ، بمب اندار و سه توپچی بود.  ناوبر که  بمب انداز نیز بود درون دماغه شیشه ای قرار داشت و در بالای سر اون در کابین اصلی خلبان و کمک خلبان قرار داشتند که در پشت سر انها اپراتور رادار و مهندس پرواز قرار داشت . همه خدمه صندلی پرتاب شونده داشند که همه انها از زیر هواپیما  خارج میشدند و همچنین درب اضطراری برای  خروج خدمه نیز تعبیه شده بود

 اولین نسخه  تولید که به ان در بالا پرداخته  شد میاشویچ ام4 با نام ناتو  Bison-A بود که در مجموع 35 فروند از این مدل ساخته شد

به سرعت مشخص شد که ام4 توان رسیدن به امریکا را ندارد. این بمب افکن از نظر برد و محموله پاینتر  از ب52 و یا توپلوف 95 بود از این رو  میاشویچ دست به ارتقاء ان برای افزایش برد زد.مشکل اساسی موتور پر مصرف ان بود از این رو  باید موتور عوض میشد. از این رو  نسخه جدید با نام ام3 ام میاشویچ ساخته شده که دارای چهار موتور VD-7B بود که هر کدام دارای 20940 پاوند رانش بودند. در واقع اخرین نمونه تولید ام4 به ام3 ام با موتور جدید تغییر یافت و موتور جدید نشان داد 25% مصرف سوخت کمتری نسبت به موتور  AM-3 در نسخه ام4 دارد .

به دلیل تعویض موتور ریشه بال تغییراتی کرد  و در نهایت بال کاملا تعویض شد و نتنها دهنه بال بزرگتر  شد و از 50 متر به 53 متر رسید بلکه طول بمب افکن تیز یک متر افزایش یافت  و در مجموع 6500 لیتر سوخت بیشتر نیز حمل میکرد.

طی فرایند  طراحی تلاش در کاهش  وزن شد که البته به صورت چشمگیر موفق نیز بود و وزن 6.5 تن کاهش یافت  که دو دلیل عمده ان ارابه فرود سبکتر و همچنین سازه سبکتر بود. از نظر میزان سلاح قابل حمل با نسخه قبلی فرق نکرده بود ولی دارای سامانه جنگ الکترونیک پیشرفته تری بود . برد این نسخه با 9 تن بمب به 7000  کیلومتر  یعنی 1500 کیلومتر  بیشتر از نسخه  قبلی رسیده بود که قابل توجه بود. این نمونه فاقد دماغه شیشه ای بود در دماغه دارای رادار بزرگترای بود  . ناتو   به این نسخه ناو  Bison-B را داد و در مجموع 74 فروند از ان ساخته شد

 شوروی با توسعه چندین موشک  کروز در اواخر دهه 1950 خواهان توان حمل این سلاح توسط ام3 میاشویچ شد. در مرحله اول نسخه ای با نام  میاشویچ3 ام ایی ساخته شد که دارای  نسخه قویتر رادار روبین بود ولی این نسخه  تولید نشد. در ادامه نسخه جدید با نام میاشویچ3 ام دی ساخته شد. این نمونه دارای یک  نسخه پیشرفته روبین با توان کشف و قفل روی شناورهای دشمن بود و میتوانست  یک موشک ضد کشتی  ای اس -2  را حمل کند .  ای اس 2 که خا 10 نیز خوانده میشد یک موشک ضد کشتی رادار فعال با برد 110 تا 300 کیلومتر بود که حتی توان حمل کلاهک اتمی را نیز داشت و میشد در ان بر ضد اهداف زمینی  نیز استفاده کرد. البته با در نظر گرفتن دقت چند ده متری ان  برای اهداف اتمی مناسب بود.

3ام دی دارای  دماغه کشیده تر بود زیرا  رادار روبین-1 بزرگتر از نسخه های قبلی روبین بود که در نمونه قبلی به کار رفته بود. تنها 9 فروند از این نمونه ساخته شد زیرا بسیاری در شوروی متعقد بودند که  بهتر است پول را صرف تولید توپلوف  95 و یا 22 کرد. با وجود این این نمونه تا دهه 1980 در خدمت بود و بعدها موشک ضد کشتی خا 22 را نیز حمل کرد. ناتو به این نمونه نام Bison-C را داد

 این نسخه  اخرین نمونه میاشویچ بود و تا سال 1960 در مجموع 93 میاشویچ ساخته شد که در میان دیگر بمب افکنهای ساخت شوروی رقم کمی بود

از اوائل دهه 1960 میلادی  نقش بمب افکمن اتمی به توپلوف95  داده شد و میاشویچ در  درجه دوم قرار  گرفت. در همان زمانی نیروی هوایی شوروی  خواهان یک هوایپمای سوخت رسان برای سوخترسانی به بمب افکن های این نیرو بود . در مرحله اول نسخه سوخت رسان توپلوف 16 که توپلوف 16 زد نامیده  میشد با افزودن یک شلنگ سوخت رسانی در زیر بدنه توسعه یافت ولی توپلوف 16 کوچک بود و نیروی هوایی خواهان  تبدیل میاشویچ به نسخه سوخت رسان شد زیرا بزرگتر و سوخت داخلی بیشتری داشت

از قبل خود میاشویچ چنین برنامه ای داشت  و در سال 1955 دومین پیش نمونه  ام4 را مجهز به یک شلینگ سوخت رسانی هوایی کردند  و یک ام4 دیگر را نیز مجهز به یک لوله سوخت گیری در بالای بدنه کردند و در میانه سال 1956 اولین سوخت  رسانی و سوختگیری  میاشویچ انجام شد. در ان مقطعه زمانی  برای چند سال استفاده از میاشویچ در نقش سوخت رشان  مدتی لغو شد زیرا نیروی هوایی بیشتر دنبال  نسخه بمب افکن  بود ولی با ورود تعداد بیشتری توپلوف 95 در نهایت نیروی هوایی خواهان تبدیل نسخ های موجود به سوخت رسان شد

از انجایی که از نسخه ام3 تعداد بیشتری ساخته شده بود  از این رو با تجهیز ام3 ها به یک غلاف که شامل  یک شلنگ 20 متری میشد نسخه سوخت رسان به دست امد . دو نسخه به  تانکر ارتقا یافتند  که با کد  3MS-2 و  3MN-2   وارد خدمت شدند.  تقریبا تمامی ام3 ها به تانکر تبدیل شدند  و تا اواخر دهه 1980 در خدمت باقی ماند. جالب اینکه گفت شده در دهه 1980 تعدادی از نسخه تانکر دوباره توان  بمب باران پیدا کردند تا در افغانستان  به کار روند ولی هرگز مشخص نشد ایا چنین  کاری انجام شد ویا خیر

همچنین  در دهه 1980 دست کم دو فروند ام3 برای حمل شاتل بوران تنها شاتل روسها که البته بعد از فروپاشی شوروی برنامه اش لغو شد تغییر کردند. در این تغییر بمب افکن دارای دو سکان عمودی با فاصله  زیاد از هم شد  و شاتل را در پشت سر خود حمل می کرد

اخرین میاشیویچ ام3 از نسخه سوخت رسان در سال 1994 از خدمت خارج شد و به غیر از روسیه در هیچ کشوری استفاده نشد

 اگرچه میاشویچ ام3 هرگز به هدف خود برای رسیدن به امریکا نرسید ولی وجهه صنایع هوایی شوروی را بسیار افزایش داد. شوروی عملا بعد از امریکا تنها کشوری شد که میتوانست چنین بمب افکن بزرگ جتی را بسازد و نشان دهنده پیشرفت شوروی در صنایع هوانوردی بود

مشخصات میاشویچ ام3

طول:49 متر

ارتفاع:12.8 متر

وزن خالی:72 تن

بیشترین وزن برخاستن: 210 تن

موتور: چهار دستگاه موتور توربوجت  وی دی -7 با توان هر یک 20500 پاوند

بیشترین سرعت:950 کیلومتر بر ساعت

سرعت کروز:860 کیلومتر بر ساعت

برد با 5.5 تن مهمات  : 6500 کیلومتر

برد انتقالی :12000 کیلومتر

 سقف پرواز:13000 متر

تسلیحات:9 تن

 ترجمه:عبدالحمید تارخ

منابع: http://www.airvectors.net/avbison.html