اف14 های ایرانی

نویسنده : یزدان کبیری نژاد

در این مقاله بر اساس شماره رجیستری روی بدنه تامکت های نیروی هوایی ایران اطلاعاتی مختصر در مورد هر یک ارائه می شود..شایان به ذکر است که ادعا نمی شود که تمامی تامکتها شناسایی شده و اطلاعات کاملی در مورد هر یک داده شده است.این مقاله بر اساس تصاویر موجود در فضای مجازی از روی شماره سریال این جنگنده ها نوشته شده است

تامکت های (F-14)ایرانی و تغییرات‌ شون از بدو ورود تا الان

ارتش شاهنشاهی ایران برای جلوگیری از ورود جنگنده های فاکسبت (Mig -25) شوروی مجبور به خریداری تامکت(F-14) شد که در مقاله به توضیح آن نخواهیم پرداخت.
این تامکت ها از سال ۱۳۵۴ به ایران وارد شدند تا سال ۱۳۵۷، همه شان وارد شدند به غیر از یک فروند.
تامکت ها هم به مانند تمام هواگرد های دیگر دارای کد خاصی بودند که فقط مخصوص خودشان بود و این کد برای تامکت های ایرانی از 6001-3 شروع میشد و به 6080-3 ختم میشدند.
تامکت ها بعضی در جنگ از بین رفتند و بعضی هم به نقص فنی سقوط کرده اند .

وما در این مقاله قصد معرفی نسبی و معرفی تامکت های ایرانی ، در طی جنگ ، قبل و بعد آن و تغییرات شان در طی این سال ها داریم.

تغییرات ظاهری

تامکت ها به شماره پایگاه محل خدمتشتن نامیده میشدند ؛ مانند پایگاه هفتم یا هشتم شکاری. و برای مشخص شدن محل خدمت هر جنگنده F-14 از یک دایره کوچک در قسمت سکان عمودی جنگنده ، پائین پرچم شماره پایگاه خدمتی مانند 7 یا 8 نوشته میشد.
پس از انقلاب شماره سریال(ریجستری) به همان شکل در جای خود ماند وتغییری نکرد.
در قسمت سفید پرچم عبارت (اللّٰه اکبر) درج شد و کلمه IIAF به IRIAF تغییر کرد.
همچنین در زیر بال تامکت علامت اللّٰه اکبر وسط پرچم به عنوان نشان جمهوری اسلامی ایران درج گرید.

روند تحویل تامکت ها به ترتیب کدشان بود که مورد آخر تحویلی تامکت 6079-3 بود و تامکتی به شماره ریجستری 6080-3 به دلیل تغییر حکومت و قطع روابط با آمریکا هرگز تحویل داده نشد.
این تامکت مدتی در آمریکا در تمرین های دانشکده تاپ گات به عنوان هدف پرواز میکرد و الان در قبرستان هواپیمای اریزوانا خاک میخورد.
البته در ظاهر این تامکت تغییراتی داده شده بود ، نشان ارتش ایران حذف شده بود و نشان ارتش آمریکا درج شده و همچنین شماره ریجستری اش پاک شده و جای آن شماره ریجستری 13 درج شد.

معرفی تامکت ها

هدف اصلی این مقاله معرفی هر جنگندهF-14 به شماره ریجستری خاص خودش که البته اطلاعات به دست آمده کامل نیست،پس به همین دلیل نمیتوان تمام تامکت ها را معرفی کرد.
جمع آوری همین اطلاعات ماه ها زمان برده ، که سعی شده اطلاعات دقیقی را بدست بیاوریم.اینها آخرین اطلاعاتی است که ما توانستیم به دست آوریم .

3-6001
اولین F-14 تحویلی به ایران.
اطلاعات خاصی ازاین تامکت در دسترس نیست فقط بعد از جنگ دیده نشده و دارای استتار خاور میانه ای(خاکی) بوده و در اصفهان خدمت میکرده است.

3-6002

این F-14 در سال 1387 هنگام فرود به علت شکسته شدن ارابه های فرود چار مشکل شد و مجبور فرود با شکم فرود شد که دچار آسیب دیدگی شدید شد که پس از ماه ها وقت صرف اورهال قابلیت پرواز را به دست آورد و در حال حاضر با قابلیت پرواز در اصفهان با استتار آبی رنگ خدمت میکند.

3-6003

این F-14 بعد از جنگ فقط یکبار دیده شده که در تاسیسات صنایع هواپیمایی ایران (صها) در حال اورهال سنگین با استتار خاکی رنگ (خاور میانه ای)داشته.

3-6005

این F-14 با استتار آبی در اصفهان خدمت میکند. در نمایشگاه هوایی سال  دزفول در نوروز 1390   در نمایشگاه حضور داشت

3-6006

این F-14 هنوز فعاله و قابلیت پروازی دارد و به احتمال زیاد در پایگاه تاکتیکال اصفهان خدمت میکند.
3-6008

این F-14 هم دارای استتار آبی و دارای قابلیت پروازی است.محل خدمت این تامکت اصفهان است.

3-6013

در مورد این F-14 احتمال میرود از دست رفته باشد.
10 اردیبهشت ؟؟؟؟ تامکتی (احتمالاً 6013-3) به علت خفگی کمپرسور موتور ،خلبان ؟ و کمک خلبان ؟ ایجکت کردند.
3-6014

این F-14 در تهران فعال است و قابلیت پروازی دارد همچنین دارای استتار آبی رنگ است.
3-6019
این F-14 چند سال پیش با استتار آبی رنگ دیده شده است،از قابلیت پروازیش اطلاعاتی در دسترس نیست ولی دارای استتار آبی رنگ(جدید تر از استتار خاور میانه ای) است.

3-6020

یکی از چهار F-14 ای که توان حمل و شلیک موشک هاوک(سجیل) راداشت.اما طبق گزارشات رسیده به علت نداشتن لامپ TWT فاقد رادار است.
این تامکت با موشک هاوک در اواخر جنگ حداقل 6 فروند هواگرد عراقی را به زیر کشیده است و اولین تامکت ایرانی شناخته شده است که در سال 1981 با موشک فینیکس(AIM -54A) یک MIG -25 R عراقی رو مورد هدف قرارداد که این جنگنده بر اثر موشک نابود نشد اما هرگز نتوانست به خانه برگردد.
جز دسته دو فروندی که قبل انقلاب رپی فاکسبت قفل کرد و پای فاکسبت را از آسمان ایران راقطع کرد.
این تامکت با استتار آبی رنگ در اصفهان فعال است و قابلیت پروازی دارد. ‌

3-6021

این F-14 هنوز در خدمت است و با استتار آبی رنگ.
جز معدود تامکت هایی که در بوشهر خدمت میکند.

3-6022

این F-14در 21 جولای 1981 سرنگون ساختن 2 فروند MIG-21 به وسیله ی موشک AIM-54 .
با استتار آبی رنگ در پایگاه هشتم شکاری ، یکی از تامکت های فعال این پایگاه است.

3-6023

این F-14 نیز به ندرت دیده شده . دست کم یک عکس طی یک دهه گذشته از ان است

3-6024

میتوان به این F-14 لقب مشهور ترین گربه ی پارسی را داد.
این تامکت قبل از انقلاب روی فاکسبت شوروی قفل راداری بر فراز دریای خزر انجام داد و دیگر پای فاکسبت را از آسمان ایران برید.
این تامکت الان جز یکی از سرحال ترین تامکت های ایرانی است که با استتار آبی رنگِ خود در پایگاه اصفهان خدمت میکند.

3-6027

این F-14 خود از دیگر رفقایش (تامکت های دیگر) وارد جنگ شد و سالهاست از او خبری نیست ، آخرین بار در تهران با استتار خاور میانه ای دیده شده است.

3-6028

این   تامکت نیز در اصفهان خدمت میکند  و  در اسفند سال 1390 در تهران دیده شده

3-6029

از سوابق عملیاتی این F-14 خبری نیست.
این تامکت هم با استتار خاور میانه ای خود قابلیت پروازی دارد و به احتمال زیاد در اصفهان خدمت میکند.

3-6030

این F-14 به مانند خیلی از تامکت های دیگر از سوابق عملیاتی اش خبری نیست ولی دارای استتار آبی رنگ است و در اصفهان خدمت میکند و به احتمال زیاد تازه اورهال شده باشد.در نمایشگاه هوایی که در سال 2015 در تهران برگذار شد این تامکت روی زمین به نمایش در امد

3-6032

این F-14 در ابتدای جنگ در پایگاه هفتم شکاری شیراز خدمت میکرد ، پس از شروع جنگ شروع یکی از اولین گربه هایی بود که اورهال سنگین شد. از سال 1986 این F-14 به گردان 81 پایگاه اصفهان پیوست و در ژانویه سال 1987 موفق گردید یک فروند MIG-23MLD عراقی را منهدم سازد.

3-6034

جز چهار تاF-14 ای که مجهز به موشک هاوک (سجیل) شده بود.
تامکت 6034-3 به علت کمبود قطعات یدکی گوناگون در قسمت هایی مانند رادار،موتور و هیدرولیک متاسفانه کلاً از رده خارج شده است و به احتمالی به عنوان قطعات یدکی برای دیگر همرزمانش‌ (تامکت های دیگر) مورد استفاده قرار گرفته شده باشد.

3-6036

از سوابق این F-14 اطلاعاتی وجودندارد.
در حال حاضر در اصفهان سکونت میکند  و دارای استتار آبی رنگ میباشد.
قدرت پرواز و نمایش هوایی دارد و حتی احتمال قدرت درگیری با جنگنده های متخاصم را داشته باشد.

3-6039

این F-14 ی تاریخ ساز دوربرد ترین شکار تاریخ(فاصله 150 کیلومتری) را در تاریخ 20 فوریه 1987، توانست با شلیک یک تیر موشک AIM -54 یک فروند میراژ ئی کیو ۶ عراقی را به خلبانی ستوان سوم احلان (در دم کشته شد.) را مورد هدف قرار دهد.
چند سال پیشی عکسی از این تامکت با استتار خاکی رنگ در آسمان دیده شده که دیگر اطلاعات دیگری ازش وجود ندارد.

3-6041

این F-14 هم مانند بسیاری از تامکت ها از سوابق عملیاتی اش خبری نیست.
در آسمان پایگاه اصفهان دیده شده.

3-6042
از سوابق عملیاتی این F-14 خبری نیست.
اما ویدئو ها و عکس هایی جدید از پروازش منتشر گردیده است.
این تامکت متعلق به پایگاه هشتم شکاری اصفهان است.
3-6045

این F-14 جدیداً با استتار خاور میانه ای در تهران دیده شده است. احتمال خیلی زیاد قابلیت پروازی دارد.

3-6047
این F-14 بارها قبل و بعد از انقلاب عکاسی و شناسایی حتی در منطقه خلیج فارس شده ، این جنگنده در سال 1986 ، از پایگاه دوم شکاری تبریز مجهز به یک تیر موشک AIM -54 ، دو موشک سایدوایدر و اسپارو به منظور ایجاد پوشش هوایی به هوا برخاسته است.

3-6049
از سوابق این F-14 خبری نیست.
ولی در حال حاضر بسیار دیده شده است. این تامکت نزدیک به یک سال است اور هال شده است و در نمایشگاه سال 2016 کیش با انجام مانور های فراوان نشان داد که هنوز به مانند جوانی سرحال است و حتی میتوان لقب سرحال ترین تامکت ایران را به او داد.

3-6050

این F-14چند سال پیش در یکی از پایگاه ها(اصفهان یا تهران) با استتار آبی دیده شده و اطلاعات دیگری در دسترس نیست.

3-6052

این F-14در زمان جنگ در گردان 71 پایگاه شیراز خدمت میکرده . در طی جنگ یک فروند MIG-25 عراقی را در فوریه 1986 مورد هدف قرار داده.
اطلاعاتی از سرانجام این تامکت در دسترس نیست.

3-6058

این F-14 نزدیک به 14زمینگیر بود که در سال2008 به خدمت برگشته و از آن سال تا الان در حال خدمت دهی اسن.
با استتار آبی در حال خدمت دهی است. به احتمال زیاد در پایگاه شکاری اصفهان.

3-6060

این F-14 جز چهار تامکتی که حمل و شلیکموشک هاوک (سجیل) را داشته.
اما طبق گزارشات رسیده به علت نداشتن لامپ TWT فاقد رادار است.

3-6061

این F-14 آبی رنگ در حال حاضر در پایگاه اصفهان درحال خدمت دهی است.
3-6062

این تامکت طی سانحه ای  در خرداد سال 1392  از بین رفت. گفته شده این تامکت به اتش  پدافند یکی  نیروی های مسلح خودی به زیر کشیده شده ولی نمیتوان این ادعا را تائید و یا تکذیب کرد. دو خلبان این تامکت  علیرضا کریمایی و شهید مصطفی فصیحی جاودانه میشند. بر طبق گفته ی کارشناسان این تامکت در ان  دوران  مجهز ترین و پر قدرت ترین تامکت بود.

3-6063

این F-14 برای خدمت در گردان 73 شکاری پایگاه شیراز در نظر گرفته شده بود. این تامکت پیش انقلاب رزرو بوده(در شرایط اضطراری وارد خدمت میشده.) به همین دلیل چند سالی در انبار نگهداری میشد. تا اینکه در اواسط دهه 60 به دلیل جنگ فرسایشی مورد تعمیرات اساسی قرار گرفته و عملیاتی شد و به گردان 72 مهر آباد پیوست، جایی که آخرین بار سال 1987 در آنجا دیده شد.

3-6067

همکنون در اصفهان خدمت میکند در چند مراسم رژه نیز شرکت کرده است

3-6068

این F-14 در سال های اخیر بسیار دیده شده با استتار آبی رنگ در پایگاه اصفهان.

3-6071

در اصفهان خدمت میکند و در چند رژه از جمله پرواز سه تامکت در  روز اردش در سال 1393 دیده شده است

3-6075

این F-14 آخرین بار سال 1366 در تهران با استتار خاکی رنگ دیده شده است.

3-6077

این F-14 در حال حاضر با رنگ بدنه آبی رنگ در حال  خدمت دهی در پایگاه هشتم اصفهان می باشد.

3-6079

این F-14 آخرین تامکت تحویلی به ایران بود. کمی پس از تحویل به ایران به عنوان جنگنده رزرو به انبار فرستاده شده. اما به دلیل جنگ فرسایشی در سپتامبر 1980 ، به خدمت در گردان 82 شکاری پس از تعمیرات اساسی برگشت. این جنگنده هنوز دارای نشان IIAF بود ولی فاقد پرچم در قسمت سکان عمودی، کمی پس از ورود این تامکت موفق شد یک فروند MIG-23 و یک فروند MIG-25 عراقی را سرنگون سازد. چند ماه پس از ورود به خدمت این F-14 نشان IRIAF به جای نشان قبلی هک شد ولی هنوز فاقد پرچم بود. بالاخره نشان پرچم دراواخر سال 1981 یا اوائل 1982 بر روی این تامکت درج شد. همچنین این جنگنده در روز 9 فوریه 1988 به خلبانی ستوان یکم اویسی، در دو نبرد هوایی با اختلاف فقط 2ساعت موفق شد با این F-14 سه فروند میراژ ئی کیو 6 عراقی رانابود کند. جز چهار تامکتی که قابلیت حمل و شلیک موشک هاوک (سجیل ) راداشته، و تنها تامکتی که هنوز با موشک هاوک دیده میشود.
به این F-14 میتوان لقب موفق  ترین تامکت ایران راداد.

3-6080

آخرین F-14 که قرار بود به ایران تحویل داده شود،اما به دلیل انقلاب هیچوقت تحویل داده نشد.

برای عضویت در اینستاگرام جنگاوران اینجا را کلیک کنید