بمب سنگرشکن جی بی یو28 در خدمت ارتش اسرائیل

بمب سنگرشکن جی بی یو28 در خدمت ارتش اسرائیل

پس از اغاز جنگ خلیج فارس 1 (1991) و شروع حمله هوایی به عراق (17 ژانویه 1991)، نیروهای هوایی ایالات متحده متوجه شد  که بمب های ضد استحکامات BLU-109/B موجود در خدمت  برای انهدام بزرگترین سنگرهای عراق مناسب نیستند

اگرچه بمب‌های BLU-109/B که تا به ان زمان استفاده می‌شد و دارای 900 کیلوگرم وزن بودند و اساساً برای حمله به پناهگاه‌ها مناسب بودند، ولی نیاز به سلاحی با توان نفوذ بیشتر در عمق استحکامات نیاز بود که بتواند در برابر بزرگترین و قوی‌ترین سنگرهای عراقی موثر باشد . این داستان مشابه بمب‌های تال بوی بود که توسط بارنز والیس یک نابغه انگلیسی طی جنگ جهانی دوم توسعه داده شد، که با موفقیت توسط نیروی هوایی انگلستان در برابر پناهگاه‌های بتنی زیر دریایی های آلمان نازی در طول جنگ جهانی دوم استفاده شده بود.

از انجایی که جنگ اغاز شده بود و امریکا در همان زمان نیاز به این سلاح جدید داشت به منظور کوتاه کرده بازه زمانی مورد نیاز از طراحی تا آماده شدن برای استفاده، بدیهی بود که در بخش های مختلف این بمب از اجرای در دسترس استفاده  شود  .

در طراحی این بمب جدید برخی چیزها را نمیشد تغییر داد، یک اینکه نمیشد قطر ان را افزایش داد زیرا از همان اول قرار بود از اف15 ایی استریک ایگل و اف111 پرتاب شود و این هواپیما هم جایگاه حمل سلاح استانداردی داشتند که تا یک قطر مشخص میشد زیر انها سلاح نصب کرد و دوم اینکه تنها سیستم هدایت بمب برای این بمب جدید هدایت لیزری و سری کیتهای هدایت لیزری پیوی بود که هر دو جنگند توان استفاده از ان را داشتند از این رو قطر قابل افزایش نبود ولی طول را میشد بیشتر کرد

لوله توپ های قدیمی به عنوان بدنه بمب

این برنامه از ابتدا تحت فشار زمانی قابل توجهی بود. توسعه و ساخت یک بدنه بمب مناسب هفته ها یا حتی ماه ها طول می کشید. بنابراین، پوسته برای نسخه جدید بمب سنگر شکن جدید از لوله هویتزر خودکششی 203 م م ام 110 انتخاب شد که توسط ارتش ایالات متحده از رده خارج شده بود و در “Letterkenny Arsenal”، یک انبار در ایالت پنسیلوانیا ایالات متحده ذخیره شده بود. برای یک مدتی، تا 1 فوریه به سرعت تعدادی از لوله ها در انبار خارج شدند و توسط شرکتهای طراح این بمب که سه پیمانکار بزرگ نظامی امریکایی بودند تست شد و نام جدید BLU113  به هسته مرکزی بمب که همان لوله توپ 203 م م بود داده شد

در «محدوده آزمایشی Tonopah» در ایالت نوادای آمریکا، چندین مورد از این بمب ها تحت یک سری آزمایش قرار گرفتند تا مناسب بودن آنها برای استفاده ثابت شود. در آزمایشی با سورتمه پرسرعت راکتی نصب شده روی ریل در نزدیکی پایگاه نیروی هوایی هولومان در نیومکزیکو به دیوارهای بتنی کوبیده میشدند تا میزان نفوذ مشخص شود. این بدنه ها با میزان مناسب مواد لازم به عنوان شبیه ساز مواد انفجاری برای تشخیص میزان قدرت نفوذ بمب قبل از انفجار پر میشدند تا بتوانند در 6.7 متر بتن مسلح نفوذ کنند

توسعه بمب جدید تقریباً کامل شده بود. بمب جدید  هنوز بدون سیستم هدایت  وزن 2136 کیلوگرم با حدود 545 کیلوگرم تریتونال به عنوان ماده منفجره داشت  (80 درصد تی ان تی و 20 درصد پودر الومینیوم) و طول ان7.6  متر بود که تا این زمان طولانی ترین بمب بود که حنگنده های نیروی هوایی امریکا ان را حمل کردند . در مجموع 33 عدد از این بمب ها  ضربتی در برنامه در ان زمان ساخته شد.

“”” این بمب در ازمایشات در 6.5 متر بتن مسلح و 30 متر زمین عادی نفوذ کرده است””

در همین حال، شروع تهاجم زمینی نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده نزدیک می شد و مبارزه با آخرین مراکز فرماندهی، هنوز دست نخورده و با سنگرهای سنگین عراق، به کانون برنامه ریزی استراتژیک در نیروی هوایی متفقین تبدیل شد. پس از اینکه تگزاس اینسترومنتز(سازنده اصلی بمب) در آخر هفته 16 تا 17 فوریه 1991 آزمایش تونل باد را در زمان بی سابقه ای انجام داد و لاکهید توسعه نرم افزار رایانه ای جدید هدایت را تکمیل کرد، نیروی هوایی ایالات متحده درخواست ساخت دو بمب دیگر را برای تکمیل پرتاب آزمایشی در نلیس ایر کرد. در همین حال، نیروی هوایی ایالات متحده تصمیم گرفته بود که جنگنده های اف111 اف را به عنوان حامل این سلاح انتخاب کند.

آزمون سقوط

تنها پرتاب آزمایشی این سلاح جدید که می‌توانست تحت محدودیت‌های زمانی سخت انجام شود در 24 فوریه 1991 انجام شد. بمب کاملاً یکپارچه اکنون با نام جی بی یو 28 (GBU-28)شناخته میشد که شامل بدنه اصلی از لوله توپ203 م م با نام بی ال یو 113 و کیت هدایت لیزری پیویی 3 میشد، از یک F-111F بر روی یک پناهگاه هدف با سقف بتنی مسلح که ترکیبی از بتون و میلگرد بود ازمایش شد . بمب همانطور که انتظار می رفت به سنگر برخورد کرد و در آن نفوذ کرد. با حیرت مشاهده شد که بدنه بمب از میان سنگر تقریباً 31 متری در کف صحرای نفوذ کرد.

پس از این آزمایش، در 27 فوریه 1991، دو بمب هدایت شونده GBU-28 توسط یک هواپیمای ترابری لاکهید C-141 ” به پایگاه هوایی “طائف ” عربستان سعودی منتقل شدند.

بلافاصله پس از تخلیه، مونتاژ بمب ها به مدت سه ساعت و نیم آغاز شد ونصب بمب زیر بال های دو جنگنده اف111 اف 90 دقیقه دیگر طول کشید. پس از مجموع پنج ساعت آماده سازی، بمب ها آماده استفاده شدند. دو اف111 اف هر کدام یک GBU-28/B (با وزن عملیاتی آن 2268 کیلوگرم) را زیر یک بال حمل می کردند. یک بمب هدایت لیزری GBU-24A/B به وزن 909 کیلوگرم در زیر بال دیگر برای جبران وزن نصب شده بود، اما این کار هم نمی توانست مانع از سنگینتر شدن هواپیما به یک طرف شود.

برنامه ریزان نیروهای ائتلاف، یک پناهگاه در یک فرودگاه نظامی در حدود 27 کیلومتری شمال غرب بغداد را به عنوان هدف تعیین کرده بودند. بر اساس اطلاعات سرویس های مخفی، این سنگر با نام رمز «تاجی ۲» توسط رهبران نظامی عراق به عنوان مرکز فرماندهی مورد استفاده قرار می گرفت. این پهناهگاه ها در 27 و 28 فوریه ، از سه حمله جنگنده های پهنانکار اف117 با بمب های لیزری 900 کیلوگرمی جی بی یو 27 بدون آسیب قابل توجه جان سالم به در برد بود.

دستور حمله به پناهگاه شماره 2 تاجی کمتر از 12 ساعت قبل از اجرایی شدن آتش بس (28 فوریه ساعت 8 صبح به وقت عراق) صادر شد. ماموریت دو فروند F-111F که در طول شب پرواز کردند، موفقیت آمیز بود. حداقل یک برخورد مستقیم از دو بمب GBU-28/B مشاهده شد. تأثیر روی هدف فوق‌العاده بود: سقف کاملا سوراخ شده بود و بمب وارد اشیانه شده بود و در داخل منفجر شده بود ولی هیچ گزارشی از این کسی در این حمله کشته شده بود وجود ندارد ولی نهایت بمب سنگر شکن ازمایش خود را پس داد

پس از پایان جنگ خلیج فارس در سال 1991، برنامه تولید و ازمایش بیشتر این بمب سر جای خود باقی ماند . تغییرات، بهبودها و اصلاحات مورد نیاز طراحی انجام شده است. به منظور تکمیل یک سری آزمایشات منظم، 28 بمب دیگر تولید شد. امروزه GBU-28/B بخش مهمی از زرادخانه بمب های سنگر شکن ایالات متحده است

سر جستجوگر لیزری قبلی GBU-28/B در جدیدترین نسخه ای ترکیبی از سیستم هدایت لیزری و ماهواره ای است و درصورت پرتاب در ارتفاع بالا در سرعت بالای 750 کیلومتر بر ساعت بمب دارای برد 10 کیلومتر است . هسته مرکزی نفوذ کننده قبلی( BLU-113 ) با کلاهک جدید BLU-122/B جایگزین شد که قابلیت بهتری در انجام عملیات دارد و میتوان برای افزایش اسیب رساندن به هدف ان را برای انفجار بعد از بخورد در هر صدم ثانیه ای تنظیم کرد . نسخه ای توسعه یافته تحت نام EGBU-28C/B به وجود امد که برای پرتاب از بمب افکن رادار گریز ب2 و جنگنده تهاجمی اف15 ایی استریک ایگل در نظر گرفته شد

این بمب در طول بمباران ناتو در یوگسلاوی در سال 1999 توسط F-15Eهای نیروی هوایی امریکا ، به ویژه بر علیه مرکز فرماندهی Straževica استفاده شد، اما موفقیت آمیز نبود زیرا بمب ها به هدف نخورند.این مسئله باعث ارتقا و نصب هدایت ماهواره ای روی این بمب ها شد

این بمب در عملیات های آزادی پایدار در سال 2002 و حمله به عراق در سال 2003 توسط F-15E های نیروی هوایی امریکا استفاده شد.

صادرات به اسرائیل

اولین خریدار خارجی GBU-28/B اسرائیل بود که در سال 2005 دست به خرید 100 تیر از این بمب از ایالات متحده زد .این بمب از F-15I اسرائیلی پرتاب میشود و همواره به عنوان سلاحی در نظر گرفته شده که در صورت تهاجم به ایران بر سر برنامه هسته ای از ان بر ضد برنامه اتمی ایران استفاده میشود.اسرائیل از قرار چند بار از این سلاح بر ضد برخی پناهگاه های نیرو های جهاد اسلامی در غزه با موفقیت استفاده کرده اخرین ان انفجار یک انبار مهمات زیر زمینی در سال 2022 بوده است

در ژوئن 2009، ایالات متحده با فروش GBU-28 به کره جنوبی، پس از آزمایش هسته ای که در 25 می 2009 توسط کره شمالی انجام شد، موافقت کرد. این بمب ها قرار بود بین سال های 2010 و 2014 تحویل داده شوند. از جزئیات تحویل اطلاعی در دست نیست

عضویت در کانال تلگرامی جنگاوران برای آگاهی از آخرین مقالات و مطالب نظامی

مشخصات فنی

وزن 2076 کیلوگرم

طول بدنه بمب: 3.9 متر و با طول کیت هدایت 5.7 متر

قطر:400 م م

برد:10 کیلومتر

قدرت نفوذ در بتن مسلح:6.7 متر

عبدالحمید تارخ