موشک هوا به هوای IRIS-T و نسخه پدافندIRIS-T SLM
موشک هوا به هوای IRIS-T و نسخه پدافندIRIS-T SLM
موشک هوا به هوای IRIS-T و نسخه پدافندIRIS-T SLM
در پی الحاق دو المان شرقی و غربی موشک ار 73 که بر روی میگ29 ارتش المان شرقی استفاده می شد به دست کشورهای غربی افتاد و در ازمایشات این کشورها روی موشک ار 73 مشخص شد این موشک از اخرین نسخه های سایدواندر یعنی نسخه ال و ام در همه زمینه ها از جمله زاویه جستجو برتر است. این موشک نتنها دارای دو برابر برد بیشتر بود بلکه حتی مشخص شد دارای زاویه جستجو 45 درجه است که بیشتر از انواع غربی بود و از طرفی نسخه جدید این موشک با زاویه جستجوی 60 درجه نیز در راه بود که البته در میانه دهه 1990 وارد خدمت شد
در اوائل دهه 1990 طی تمریناتی در المان مشخص شد که برد کشف اهداف هوایی کم شده است. استفاده از جنگ الکترونیک موثر ، کاهش سطح مقطعی رادار جنگنده باعث شده بود که شلیک از بیشترین فاصله ممکن به سختی مقدور باشد و به سرعت کار به رزم هوایی نزدیک و میکشد . از این رو دولت المان برای افزایش توان رزم هوایی داگ فایت خواهان یک موشک با زاویه جستجو بالا و توان شلیک بدون قفل و درگیر در تمام جهت ها شد
در سال 1996 کشور های المان، ایتالیا ،کانادا،سوئد، نروژ و یونان قراردادی برای توسعه موشک جدید را بستند که قرار بود روی یورفایتر جنگنده اینده اروپا استفاده شود و جایگزین موشک های سایدواندر نسخه ال موجود در خدمت شود . یک سال بعد قرار شد در این پروژه سهم المان 46% ، ایتالیا 20 %، سوئد 18%، یونان 8 %کاندا 4% و نروژ 3% باشد و طی برنامه موشک باید در سال 2003 وارد خدمت می شد
در حالی که موشک در سال 2000 در حال تست های تونل باد بود همزمان ساخت یک موشک پدافندی بر اساس ان نیز اغاز شد که قرار بود از زمین و دریا قابل پرتاب شود . موشک در نقش هوا به هوا در اکتبر سال 2000 تست شد و قابلیت های ان از جمله در مانور های سنگین مورد ارزیابی قرار گرفت . موشک درای خروجی متغییر بود ولی در همان پیش نمونه دست کم دو خروجی متغییر روی موشک تست شد. موشک در دوران تست خود از جنگندهای چون اف16 ، فانتوم و تورنادو شلیک شد و در سال 2005 میلادی رسما عملیاتی شد
موشکIRIS-T یک موشک کوتاه برد برای درگیر هوایی نزدیک است. در حالی که سایندواندر نسخه ال تنها از پشت سر روی هدف قفل می شد(به دلیل وجود خروجی موتور در عقب هواگردها) و زاویه جست ان 37 درجه بود ولی IRIS-T میتواند 90 درجه را درجا زیر بال هواپیما جستجو کند و این به معنی این است که حتی توان قفل روی هواپیمای که در کنار جنگنده حامل این موشک را دارد
این موشک با کلاهک خلبان هماهنگ است. خلبان میتواند به طرف هدف نگاه کند و جستجو گر موشک بلافاصله به همان سمت برگشته و هدف را کسب میکند و نیازی به جستجوی تمامی منطقه جلوی جنگنده نیست . البته این ویژگی را ار 73 نیز دارد ولی IRIS-T یک برتری اشکار دارد که این برتری در جستجو گر موشک است. موشک ار 73 و یا سایدواندر نسخه ال و ام دارای یک کاونده فروسرخ بود که امواج فروسرخ را کسب می کردند، ولی در این موشک و موشک های چون سایدواندر ایکس و اسرام و یا پاینتون 5 اسرائیلی موشک دارای یک کاونده تصویر ساز فروسرخ است
در واقع به جای کاونده ، موشک دارای یک دوربین با توان دید حرارتی است که اندازه تصویر ان 128 در 128 پیکسل است . دوربین به روش اسکن میکانیکی در زیر دماغه موشکی محوطه جلو را جستجو میکند و حتی میتوان گرمایی ناشی از برخورد هوا به لبه بال و بدنه را نیز تشخیص دهد. یکی از امتیازات این روش هدایت این است که موشک تصویر هدف را به صورت حرارتی می بیند. هرچه هدف گرم تر باشد بخش گرم در تصویر به شکل یک لکه بزگتر به چشم می اید از این رو اگر جنگنده دشمن دست به پرتاب شراره (فلر) برای فریب این موشک بزند، بر اساس الگوی که برای رایانه موشک شده است ان لکه بزرگتر که در واقع موتور جنگنده دشمن است زیرا گرمتر از اهداف کاذب است
موشک دارای سرعت چرخش37 درجه بر ثانیه است میتواند تا 60جی مانور داده و به سرعت 3 ماخ برسد. این ارقام بسیار عالی هستند زیرا برای نمونه سرعت چرخش حتی چالکترین جنگنده برای فرار از موشک در بهترین حالت 30 درجه بر ثانیه است و هرگز بیش از 9 جی نیز نیمتوانند به شکل عملی مانور دهند
موشک دارای سه متر طول و 128 م م قطر دارد و دارای وزن کامل 90 کیلوگرم است و از یک کلاهک 11.4 کیلوگرمی انفجار ترکش شونده استفاده میکند که به غیر از برخورد مستیقم در صورت رد شدن از نزدیکی هدف نیز با کمک فیوز انفجار مجاورتی خود عمل میکند که این امتیزی است که سایندواندر و یا ار 73 ندارند. موشک دارای یک رادار کوچک باند کی یو است که در نزدیک ترین فاصله به هدف منجر می شود.
موشک میتواند با کمک خروجی متغییر خود 180 درجه بچرخد و با اهدافی در پشت سر جنگنده درگیر شود. در این روش موشک قفل نشده شلیک شده،موشک 180 درجه می چرخد و بعد با کاونده خود اولین هدفی را که می بیند روی ان قفل میکند. این امتیاز به این معنی است که خلبان توان درگیر همه جهته دارد. بیشترین برد موشک 25 کیلومتر است و می توان موشک را از روبرو حتی در این برد ، قفل شده و نشده روانه هدف کرد از این رو موشک IRIS-T خود به عنوان موشک میان برد نیز قابل استفاده است
موشکIRIS-T به غیر از نسخه هوا به هوا چندین مدل دیگر نیز دارد
IDAS
این نمونه ، نسخه پدافندی برای پرتاب از زیر دریایی برای استفاده بر علیه بالگردها ضد زیر دریایی و حتی هواپیماهای می باشد و این نسخه از لوله اژدر افکن پرتاب می شود . موشک دارای همان روش هدایت تصویر ساز حرارتی است ولی موشک به دنبال خود یک کابل فیبر نوری را می کشد که اجازه هدایت همزمان از درون زیر دریایی را به موشک می دهد . میتوان بلا فاصله بعد از خروج موشک از اب و کشف هدف توسط دوربین حرارتی، موشک را روی هدف قفل کرد و مابقی کار خودکار است ویا میتوان ان را به صورت دستی تا هدف هدایت کرد
این موشک دارای برد 20 کیلومتر است و میتوان از ان در این برد حتی بر علیه اهداف دریایی و یا زمین نیز استفاده کرد. IDAS دارای چهار بالچه جمع شونده بزرگ برای افزایش پایداری در ارتفاع پایین است و دارای کلاهک 20 کیلوگرمی و وزن کامل 120 کیلوگرم است .موشک اولین بار در سال 2014 تست شد و قرار است از لوله اژدر افکن زیر دریایی تایپ 212 و 216 پرتاب شود.از جمله ویژگی این موشک عدم نیاز از کپسول خاصی از لوله اژدر افکن است.. معملا موشک های زیر دریایی پرتاب که از لوله اژدر افکن شلیک می شود درون یک کپسول قرار میگیرند که کپسول روی اب امده در حالی که سر ان بهطرف بالا است و بعد موشک از درون کپسول شلیک می شود ولی در این موشک در انتهای موشک یک بوستر گاز قرار دارد که با انفجار ان موشک از لوله اژدر افکن خارج شده و به روی اب پرتاب می شود.همچنین یک پک چهارتایی برای این موشک در نظر گرفته شده است که که چهار موشک درون ان قرار گرفته و پک نیز درون لوله اژدر افکن .
IRIS-T SLM
این نمونه، نسخه پدافند زمین این موشک است که روی یک پرتابگر چرخدار با چهار تا هشت موشک نصب می شود .سامانه کاملا متحرک است و دارای دو نسخه یکی با همان سامانه تصویر ساز حرارتی مشابه نسخه هوا به هوا و دیگری مجهز به سامانه رادار فعال می باشد و میتوان ان را به شکل عمود از پرتابگر شلیک کرد و در ادامه در اسمان به طرف هدف تغییر مسیر دهد . یک خودروی چرخدار شامل یک رادار این سیستم را پشتیبانی میکند که شامل یک رادار سه بعدی با توان پوشش 360 درجه از نوع CEAFAR می باشد که برد کشف ان بیش از 150 کیلومتر است. موشک دارای برد 40 کیلومتر و ارتفاع عمل 20 کیلومتر است و البته دارای طول و سوخت بیشتری نسبت به نسخه هوا به هوا است و روش کار بدین گونه است که هدف توسط را کشف شد، زمانی که هدف در برد اتش موشک قرار گرفت مختصات هدف به موشک داده می شود و موشک به همان سمت هدف پرتاب شده تا خود در راسمان به دنبال هدف با کمک سامانه تصویر ساز حرارتی خود بگردد و با ان درگیر شود و در نسخه رادار فعال نیز همین روش عملکرد را دارد ولی با رادار خود موشک به دنبال هدف میگردد
میتواند تا چند لانچر پرتاب را به یک رادار متصل کرد و مسافت زیادی را پوشش داد و با کمک امواج رادیویی و یا کابل فیبرنوری انها را به هم پیوند داد. سازندگان این نسخه مدعی هستند این موشک به خوبی توان درگیر با موشک های بالستیک تاکیتیک را دارد که به دلیل سرعت بالا در هنگام شیرجه به طرف هدف دارای گرمایی شدیدی هستند که کشف ان را برای کاونده تصویر ساز حرارتی اسان میکند . این نسخه دارای قطر 152 م م است و وزن کامل ان 280 کیلوگرم میباشد که به عبارتی سه برابر نسخه هوا به هوا است . همکنون این نسخه در حال تست است
سوئد نسخه ای پدافندی این موشک را با نام ار بی اس98 در داخل تست کرده است .یک سایت آتش این موشک که شامل چهار موشک و روی کشنده متحرک و یک رادار باندی x که هم در نقش جستجو و هم درگیری با برد ۷۵ کیلومتر می باشد
مصر نیز از جمله مشتریان این سیستم است
LFK NG
نسخه زمین به هوایی دیگری از این موشک که البته بسیار کوچک است و به راحتی لانچر روی یک وانت و یا یک خودرو شاسی بلند نیز نصب می شود . این نمونه در واقع برای مقابله با بالگرد و پهبادها ساخته شده و با کمک جستجو گر تصویر ساز فروسرخ میتوان ان را حتی علیه زره پوشهای نیز استفاده کرد. کل موشک 25 کیلوگرم وزن و دارای کلاهک 2.5 کیلوگرمی است و برد ان به 10 کیلومتر می رسد و این موشک را نیز می توان بعد از شلیک نیز روی هدف قفل کرد . این موشک در اینده جایگزینی برای موشک استینگر خواهد شد که البته این نسخه به دلیل داشتن کاونده تصویر ساز حرارتی کارایی کلی بسیار بهتری دارد. این موشک را میتوان به صورت تکی ویا با دو تا چهار لانچر روی یک خودرو کوچک نصب کرد ولی همچنان در مرحله ازمایش است
موشکIRIS-T در نسخه هوا به هوا یک سلاح فوق العاده است که قابلیت سرنگونی هر هدفی را دارد . این نمونه موشک ها که میتوان به نمونه های دیگر چون اسرام ، سایدواندر ایکس و یا پایتون5 اشاره کرد این اجازه را به خلبان میدهد که با کمتری چالاکی تنها با نگاه کردن به سمت هدف و فشار دادن ماشه حتی چالاکترین جنگنده های دشمن را سرنگون کنند. این موشک ها انچنان تاثیری داشتند که نیروی هوایی استرالیا مدعی بود میتوان با پرتاب یک اسرام(که دارای کاونده مشابه با موشکIRIS-T است) حتی یک سوخو30 را در رزم هوایی نزدیک سرنگون کرد زیرا نیاز به حرکت بزرگی از سوی اف111 نیست بلکه موشک همه کارها را. توان درگیر همه سمت، احتمال بسیار کم فریب دادن ان، توان قفل روی هدف با کمتری میزان گرما و برد مناسب از جمله ویژگی های IRIS-T است.
لیست مشتریان
المان: 1250 تیره از این موشک را برای نصب روی تایفون های خود دریافت کرده است
اسپانیا:770 تیره را برای نصب روی تایفون های خود دریافت کرده است
یونان:350 تیره برای نصب روی اف16
استریش:25 تیره برای نصب روی تایفون
سوئید: 400 تیره برای نصب روی گرپین
نروژ: 150 تیره برای نصب روی اف16
ایتالیا :444 تیره برای نصب روی تایفون
باژیک:500 تیره برای نصب روی اف16
عربستان سعودی:1400 تیره برای نصب روی تایفون و احتمالا تورنادو و اف15
تایلند:220 تیره برای نصب روی گرپین
افریقای جنوبی:25 تیره برای نصب روی گرپین
مشخصات
وزن:87 کیلوگرم
طول:2.9 متر
قطر:127 م م
وزن کلاهک:11 کیلوگرم کلاهک انفجار ترکش شونده با فیوز مجاورتی
برد:25 کیلومتر
نوع هدایت:تصویر ساز فروسرخ
گرداوری:عبدالحمید تارخ
منابع:
http://www.airforce-technology.com/projects/iris-t-air-air-guided-missile-germany/
با سلام .آیا تصویری که یه موشک مثل اسرام میبینه با یه موشک مثل جاولین می بینه یکیه (برد رو در نظر نگیریم).اگه آره مگه برا روس ها چقدر سخنته که نمی تونستن(هم زمان با غربی ها)یه دوربین حرارت یاب با موشک آر ۷۳ هماهنگ کنن.
سلام خیر اسرام یک تصویر سازحرارتی است ولی جولین یک دوربین جرارتی
بریا روسها سخت نیست هزینه بر است
سلام ,الان موشک هوابه هوا کوتاه برد امریکا واسه جایگزینی سایندواندر چیه?
نسخه ایکس موشک سایدواندر