هواپیمای سوخت رسان راهبردی کی سی 10

در دهه 1960 در طول جنگ ویتنام در مورد کارایی سوخت رسان  کی سی 135 تردید های زیادی به وجود امد(جهت اشنایی با سوخت رسان کی سی 135 اینجا را کلیک کنید)

مشکل این بود که کی سی 135 که بر اساس جت تجاری بوئینگ 707 ساخته شده بود  دارای شعاع رزمی کمی بود و برای سوخت رسانی به بمب افکنهای ب52 و یا هواپیمای ترابری سی 141  سوخت لازم را نداشت (در واقع تنها توان سوخت رسانی به یک فروند را بیشتر نداشت).  این مسئله اهمیت بسیاری داشت  زیرا یکی از اهداف کی سی 135 سوخت رسانی و پشتیبانی هوایی از بمب افکنهای اتمی ب 52 بود.(برای اشنایی با روش های مختلف سوختگیری هوایی اینجا را کلیک کنید)

در سال 1972 نیروی هوایی شبیه سازی های را در مورد برد  پروازی و میزان سوخت رسانی هوایی  با دو هواپیمای دی سی 10 و بوئینگ 747 در پایگاه هوایی نلسون انجام داد.یک سال بعد در جریان جنگ سال 1973  اعراب و اسرائیل ، امریکا دست به ارسال مستیقم سلاح به اسرائیل زد  ولی کی سی 135 توان لازم برای پشتیبانی  از سی 5 را نداشت و معمولا برای یک پرواز مستقیم  باید دو کسی سی 135 به سی5 سوخت می رساندند

در سال 1975 نیروی هوایی امریکا جهت رفع این مشکل و پشتیبانی  از ناوگان راهبردی چون سی 5 و یا ب52  دست به ارزیابی چهار نوع هواپیما زد. این هواپیماها شامل سی5،دی سی 10، لاکهید ال 1011 و در نهایت بوئینگ 747  میشدند . پس از یک رقابت گسترده این دی سی10 بود که پیروز شد زیرا دارای باند کوتاه تری برای برخاستن بود که یک الزامات  عملیاتی مهم است

در مرحله نسخه  12 فروند  نسخه سوخت رسان که کی سی 10  نامیده  شد سفارش داده شد.اولین کی سی 10 در 12 ژوئن سال 1980 پرواز کرد  و در نه اکتبر همان سال اولین سوخت رسانی خود را انجام داد

کی سی 10 در واقع بر اساس دی  سی10 -30 سی اف  ساخت مگدانل داگلاس  ساخته شده بود که نسخه حمل بار دی سی 10-30 است  و 88% اشتراکات داشتند  و تفاوت عمده ان کوچکتر شدن درب بارگیری کناری هواپیما و حذف   پنجرها است.

کی سی 10 هواپیمای است سه موتوره  که یک   موتور زیر هر بال و موتور دیگر در زیر سکان عمودی قرار گرفته است.از سه موتور توربوفن  جنرال الکترونیک سی اف6-50-سی2  بهره می برد که بر روی دی سی10 و بعدها ام دی11 نصب شد. این موتورها 52500 پاوند رانش ایجاد میکند و مصرف  مناسبی نسبت به موتور توربوجت کی سی 135 دارد(البته بعدها موتور توربوجت کی سی 135 نیز با موتور توربوفن جایگزین شد)

کی سی 10- ای توان حمل 90719 کیلوگرم سوخت را  دارد و میتواند این سوخت را در برد 3550 کیلومتری  پایگاه تحویل دهد و برگردد   ولی برد انتقالی ان 18503 کیلومتر است.  هواپیما دارای 161508 کیلوگرم سوخت است که از این میزان 53297 کیلوگرم در بدنه و ما بقی در بالها ذخیره شده است . کی سی 10 دست کم 20000 کیلوگرم  سوخت بیشتری را نسبت به کی سی 135 حمل میکند و از انجای که سوخت رسانها از سوخت خود به دیگر هواپیما میدهد و به دلیل مصرف کمتر موتورها این هواپیما سوخت قابل انتقال بیشتری به  میزان40%  بیشتر از کی سی 135 دارد

اپراتور سوخترسانی  هواپیما در انتهای هواپیما نشسته  و کابین  ان در زیر هواپیما  قرار دارد تا به دو سامانه سوختگیری   هواپیما تسلط کافی  داشته باشد و از یک پنجره کوچک رو به بیرون دید دارد.

کی سی 10 به دو دوش از انتهای هواپیما توان سوخت رسانی دارد. یکی به روش  بومی که یک بومی جمع  شونده تلسکوپی  دارد و دیگری به روش شلنگی که شلنگ  در درون  یک محفظه  در کنار  بوم سوخترسانی  جمع  شده است . این روش برخلاف روش کی سی 135 است که در جایگاه مرگزی زیر بدنه دارای بوم و در زیر بال دارای شلنگ است برتری دارد . میشد زیر هر بال نیز یک غلاف سوخت رسانی ام کا .32 بی  که زیر بال کی سی 135 نیز نصب میشود نصب کرد که البته تنها در موارد خاص نصب میشود

در روش سوخترسانی با بوم که توسط جنگنده های و هواگرد های نیروی هوایی انجام می شود کی سی 10 می تواند  4180 لیتر سوخت در دقیقه  منتقل کند و با کمک شلنگ نیز توان انتقال 1768 لیتر در دقیقه را دارد.سامانه بوم سوختگیری دارای یک رایانه هوشمند است که بعد از اتصال در صورت حرکت و یا بالا و پایین رفتن جنگنده در حال سوختگیری  خود را با ان حرکت وقف میدهد

کی سی 10 توان حمل بار را نیز  دارد و دارای یک درب بارگیری در سمت چپ بدنه است  و میتواند در یک فضای درونی 346 متر مربعی  باری را با عرض 5.7 متر،بلندی 2.5 متر  را حمل کند. کنار درب بارگیر به طرف عقب هواپیما نیز  یک درب برای سوار شدن پرسنل وجود دارد . همچنین در بخش جلوی  چند ردیف صندلی برای حمل و نقل  پرسنل وجود دارد. در حالت عادی تنها 14 صندلی است ولی تا 80 صندلی نیز قابل افزودن است

در سال 1981 نیروی هوایی خواهان دریافت 60 فروند کی سی10 شد. تعداد کی سی  10 تقریبا یک ششم کی سی 135 بود ولی این تعداد  کم تنها برای پشتبانی  ناوگان راهبرد امریکا بود. اولین فروند در سال 1981 تحویل شد و تا سال 1988  تمام  انها تحویل شدند

کی سی 10 تحرک ارتش امریکا را بالا برد زیرا تا پیش از این کی سی 135 نمی تواند از خاک  امریکا برخاسته  و در میانه راه اقیانوس ارام به بمب افکنها و یا یک ترابری راهبردی ارتش امریکا  سوخت بدهد ولی این کاری بود که کی سی 10 توان ان را داشت.

اولین عملیاتی که کی سی 10 در ان شرکت داشت عملیات الدارادو در سال 1986  که هدف از عملیات  بمب باران مواضع  حکومت لیبی بود  که در ان این هواپیما در انگلستان مستقر شد و دست به سوخت رسانی  هوایی  به اف111 شرکت کننده در این عملیاتی  زد. در سال 1991 در جریان جنگ اول خلیج فارس1  کی سی 10 کمک کرد تا انتقال  تدارکات به خلیج فارس از خاک امریکا با سرعت بیشتری  انجام شود  و با اغاز عملیات کی سی 10 دست به سوخت رسانی هوایی به ب52 های برخاسته  از خاک امریکا برای حملات با موشک  کروز کلکوم  به عراق زدند. به غیر از این کی سی10 در تمامی نبرد های بعدی امریکا شرکت داشته است

نیروی هوایی خواهان بازنشسته کردن ناوگان کی سی 10 است. نیروی هوایی از سال 2005  به دنبال یک  سوخت رسان جدید برای جایگزین بیش از 470 فروند کی سی 10 و کی سی 135 خود است که بازمانده از دهه 1950 هستند

نیروی هوایی در مرحله اول طی رقابتی بین نسخه سوخت رسان بوئینگ 767 و ایرباس ای 330 ام ار تی تی ، ایرباس  را انتخاب کرد که با اعتراض شدید بوینگ  مواجع شد و نیروی هوایی در نهایت   دست به سفارش کی سی 46 یا همان نسخه سوخت رسان بوئینگ 767 زد.

نیروی هوایی در سال 2013 اعلام کرد در اولیت  جایگزین در مرحله اول کی سی 10 قرار دارد و تا سال 2016  تمامی کی سی 10 را از خدمت خارج خواهد شد در حالی که کی سی 46 تا  سال 2018  به توان لازم عملیاتی نمی رسد   . این تصمیم  با مخالفت های مواجع شد زیرا سن کی سی 10 بسیار کمتر از کی سی 135 است و با جایگزینی تدریجی  کی سی46 در حالی که زودتر کی سی 10 از خدمت خارج خواهد شد  نیروی هوایی دچار شکاف از جمله در سوخت رسانی میان راه در اقیانوس ارام خواهد شد

بر خلاف کی سی 135 که مشتریان  بسیار داشت  ولی کی سی 10 شاید به دلیل نقش راهبردی تنها در هلند به خدمت گرفته شد که دارای دو نقش سوخت رسان و ترابری است . این هواپیمای در سال 2023 از خدمت خارج شد

 ترجمه:عبدالحمید تارخ

منبع: http://fas.org/nuke/guide/usa/bomber/kc-10.htm

http://www.airforce-technology.com/projects/kctankeraircraft/