اواکس ها و هواپیماهای جنگ الکترونیک و شناساییبالگرد

بالگرد هشدار دهنده زودهنگام کاموف31

بالگرد هشدار دهنده زودهنگام کاموف31

ساخت بالگرد در نقش هشدار زودهنگام  چیز تازه ای نیست.هشدار دهنده زودهنگام با اواکس فرق دارد. اواکس وسیله ای است که نتنها تحرک دشمن در هوا و زمین  را کنترل میکند بلکه میتواند مدیریت  میدان نبرد کرده و دستورات لازم را به واحدهای جنگی برای پیشبرد  جنگ بدهد  ولی هشدار دهنده زودهنگام تنها مانند یک رادار عمل میکند و تحرک دشمن را هشدار میدهد.در واقع هشدار دهنده زودهنگام با نام AEW شناخته می شود ولی اواکس  یا هشدار و کنترل هوابرد با  عبارت AWACS  شناخته می شود

ساخت بالگرد برای هشدار زودهنگام در واقع بر میگردد به محدودیت ناوهای هواپیما بر کوچک برای  پذیرش هواپیماهای بزرگ  اواکس. از جنگ دوم جهانی تا کنون هواپیماهای ناو نشین چه هشدار زودهنگام و چه اواکس همیشه در خدمت بوده اند  ولی بسیاری از  کشورهای که ناو هواپیمابر کوچک داشتند مانند شوروی و یا انگلستان با مشکل  نداشتن یک هواپیمای کوچک برای این کار روبرو بودند. در پی جنگ فارکلند  و عدم وجود سیستم هشدار دهنده  روی ناو های هواپیما بر انگلیس بود. از این رو انگلستان دست به نصب یک رادار جمع شونده زیر یک پوشش گرد روی بالگرد سی کینگ زد که میتوانست تا برد 250 کیلومتری تحرک های هوایی دشمن را رصد کند. این بالگرد میتوانست تا دو ساعت در اسمان دست به گشت زنی بزند.

نسخه هشدار زودهنگام سی کینگ .. رادار بزرگ کنار بدنه قابل جمع شدن است

شوروی در دهه 1980  سه ناو هواپیما بر کلاس کیف را به خدمت گرفته بود که تنها توان پرواز دادن هواپیماهای عمود پرواز یاک38 را داشتند.  شوروی در ادامه ناو های هواپیما بر کلاس کوزنتسوف را توسعه داد که با داشتن یک سکوی شیب دار میتوانست جنگنده های غیر عمود پرواز را به پرواز در اورد .  تنها یکی  از این ناو ها به شکل عملیاتی ساخته و تحویل شوروی شد که همکنون نیز تنها ناو هواپیما بر روسها است زیرا دیگر  کیف ها در خدمت نیستند.  کلاس کیف که اصلا نمیتوانست  هواپیمای غیر عمود پرواز استفاده کند و کلاس کوزنتسوف  هم اگرچه توان پرواز دادن جنگنده سنگین حتی در حد سوخو33 را داشت  ولی برای استفاده از هواپیمای اواکس بزرگ مثلا در کلاس ای2 هاوک ای امریکا ، کوچک بود

با ورود  این شوروی در دهه 1980  به دنبال یک هواپیمای هشدار دهنده ناو نشین بود  و بر اساس هواپیما ترابری انتنوف72 ، یک هواپیما اواکس با یک رادار روی سکان عموی با نام انتنوف71  توسعه داد  که قرار بود در نیروی دریایی و نیروی هوایی استفاده شود  ولی این برنامه در نهایت به دلایلی بسیار از جمله ناپایداری  در  پرواز این هواپیما لغو شد تا اینکه در سال 1987 نیروی دریایی با دیدن  سی کینگ انگلیسیها  به دنبال یک   بالگرد هشدار دهنده  رفت   که نتیجه کار برنامه بالگرد کاموف31 شد

اگر انگلیسیها بالگرد بی نظری چون سی کینگ را داشتند که البته در اصل ساخت  امریکا بود و در انگلستان تولید شده بود ، روسها هم اسب بارکشی چون کاموف27 را داشتند. کاموف27 یک بالگرد گشت دریای و ضد زیر دریایی بود که نسخه ای از ان با نام کاموف29 در نقش مسلح نیز ساخته شده بود. این بالگرد دارای دو ملخ بر روی هم بود که خلاف هم میچرخیدند و از مشخصه های بالگردهای ساخت کاموف بودند

در تصویر سونار کاموف 27 که از پشت بالگرد در حال پایین امدن با کابل برای شنیدن صدای زیر دریایی به صورت فعال و غیر فعال است دیده می شود
کاموف27
کاموف 32
کاموف29

در همان دوران شرکت  یاک  بر روی طراحی با نام یاک44 کار میکرد  که در واقع یک الگو برداری مستقیم از هاوک ای امریکای بود یک هواپیما دو موتوره توربوپراپ  با دومی  V شکل. ایم طرح اگرچه  طی ازمایشات موفق نیز بود  ولی در نهایت بعد از فروپاشی شوروی در سال 1993 کنسل شد تا روسها به سراغ همان طرح بالگرد هشدار دهنده بروند

یاک44

طرح با اجرای تغییرات روی یکی از کاموف29 موجود در سل 1987 اغاز شد و در همان سال اولین فروند با نام کاموف29 ار ال دی پرواز کرد ولی در هنگام ورود به خدمت در سال 1995 با نام کاموف31 شناخته شد

کاموف31 بالگردی است  طول 12.5 متر که دارای دو ردیف ملخ روی سر هم هر یک با دو تیغه که بر خلاف هم میچرخند  و فاقد پروانه دم بود. اگرچه کاموف31 عضو خانواده کاموف27 است ولی به شکل مستقیم از کاموف29 ساخته شد که نسخه ترابری و مسلح کاموف27 است  اگرچه کمی بزرگتر است. در جلو دو خدمه پروازی شامل دو خلبان وجود دارد ولی در عقب دو خدمه  که کنترل کننده رادار هستند قراردارند.بالگرد دارای دو  موتور TV3-117VMAR  است که روی تمامی بالگردهای روسی غیر بالگردهای چون میل6 و 26 طی پنجاه سال گذشته نصب شده است و هر یک 2217 اسب بخار قدرت برای ان فراهم میکند. بالگرد میتواند به سرعت 250 کیلومتر بر ساعت برسد ولی سرعت گشت زنی ان 100 کیلومتر بر ساعت است  و برد ان 600 کیلومتر است. گفته شده این بالگرد میتواند تا 2.5ساعت در اسمان گشت زنی بکند

کاموف31 با رادار باز شده زیر بدنه

در واقع بزرگترین تفاوت این بالگرد با نسخه های دیگر رادار حمل شده زیر بدنه ان است. این رادار از نوع  E-801M Oko است  که از یک انتن 6 متری زیر بدنه استفاده میکند .این رادار از نوع ارایه  فازی غیر فعال دارای زاویه چرخش 360 درجه است و میتواند  تا 9 دور بر دقیقه بچرخد. بیشترین برد این  رادار 250 کیلومتر اعلام شده ولی گفته  شده میتواند یک هدف به ابعاد یک جنگنده در برد 150 کیلومتری و یک شناورجنگی را از 200 کیلومتری کشف کند و میتواند به شکل همزمان تا 30 و یا40 هدف را رهگیری کند.

کاموف31 با رادار جمع شده

“”””””””””””

رادار و زمین دو دشمن قدیمی اند ، رادار ها از امواج الکترومغناطیسی استفاده میکنن (جمله ای تکراری) ، این امواج را یک نخ در نظر بگیرید و حال با یک نقطه در روی سطح زمین بصورت موازی قرار بدهد و سپس بصورت موازی با نقطه ای ک مشخص کرده اید ادامه دهید
زمین گرد است (یک زمانی می گفتی زمین گرده ، اعدام میشدی :/) و از هر نقطه شما شروع به حرکت کنید ، زمین در ادامه اون حول قطر اصلی خود با زاویه مشخص حرکت میکنه ، نتیجه ساده اون. اینکه ک نخی ک در یک نقطه با سطح زمین موازی با نقطه بعدی موازی نیست و در صورت ادامه  شما از زمین خارج میشید
در فواصل کوتاه این تاثیر یا همون انحنای زمین حس نمیشه چون تغییرات بسیار کوچکه اما (قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود ) در برد 20~35 کیلومتری (با چند چیز رابطه مستقیم داره در ادامه میگیم) انحنای زمین یا همون کروی بودن گرد بودن تاثیر خودش میگذارد در این برد نخ چیزی دور بر 3~5 متر (با همون اولی ها رابطه داره این) از سطح زمین فاصله داره ، این فاصله از سطح زمین تا برد 120 کیلومتر ب ارتفاع بیش از 10 متر می رسه
در روی زمین کشف در ارتفاع پست چند مشکل دیگه هم داره ، زمین پستی و بلندی داره ک در مسیر حرک نخ یا همون موج الکترومغناطیسی خلل ایجاد میکنه اما در دریا این اختلال نیست اما
ارتفاع شناور ها از سطح دریا معمولا بین 4 متر تا 15 متر است (منفی بخش آبخور ک زیر آب) و در غول های عظیم همچون ناوهای هواپیمابر ارتفاع دکل جزیره ب 20 متر نیز میرسد
از این حالت برد موثر کشف یک کشتی با ارتفاع دکل 15 متر حدودا 120 کیلومتر است و کشف یک شناور در برد بیشتر توسط یک رادار دریاپایه دیگر مقدور نیست

راه های هم برای مقابله با این اثر هست ، هرچه ارتفاع اولیه نقطه موازی اول با نقطه مورد نظر با سطح زمین رو افزایش بدیم مسافت تاثیر انحنای زمین با تغییرات کوچک کمتر میشه
اما مشکلاتی هم وجود داره در ساخت دکل هایی بلند برای رادار ها مشکل داریم ، نمیشه ک همینجوری بسازیم ب ریم جلو
در دریا وضع بدتره در روی خشکی دکل ثابته و امکان درست کردن پی های بزرگ برای دکل وجود داره (هزینه رو چند دقیقه بیخیال بشید) اما در دریا چیزی جز خود سازه شناور برای تثبیت دکل وجود نداره و حال انکه در دریا دکل متحرک با هر موجی بالا و پایین چپ راست میشه (باد رو هم چند دقیقه بزارید کنار) برای افزایش ارتفاع دکل مجبوریم شناور رو برای تثبیت در دریا بزرگتر کنیم و خوب عملا این چنین کارهایی عملی نیست ، ضمن اینکه در باند های راداری ، باند ال ب مراتب بیشتر از باند ایکس اختلاف سرچ سطح دارد .”””””””””””””””””””””””

انتن رادار در مواقع غیر رزمی  و یا برای فرود بالگرد به شکل 90 درجه تا شده و زیربالگرد جمع می شود .بالگرد دارای یک سیستم ارتباط 12 کاناله است که شامل ارتباط ماهواره ای  نیز می باشد و میتواند تصاویر رادار را تا برد 400 کیلومتری با یک خط امن داده به شناورهای جنگی ارسال کند

سه کشور روسیه ، هند و چین از مشتریان این بالگرد هستند

روسها خود از سال 1995 دست به دریافت این بالگرد برای  استقرار روی ناو هواپیما بر کوزنتسوف   زدند  که تنها دو فروند از ان خریداری شد، هند بزرگترین مشتری این بالگرد است که طی دو سری دست به سفارش  14 فروند از این بالگرد ضد که انها را هم بر روی دو ناو هواپیما بر خود و هم بر روی پایگاه های ساحلی استفاده میکند و چین نیز 9 فروند ان را در خدمت دارد که روی دو  ناو هواپیمابر ان در خدمت است

عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن