بمب پرنده(موشک) وی1
در سال 1936 شرکت المانی ارگوس موتورن کار روی یک هواپیمای بدون سرنشین شناسایی را اغاز کرد که کنترل شونده از راه دور بود و دارای نام ای اس 292 بود
در 9 نوامبر سال 1939 نیروی هوایی المان خواهان یک هواپیما بدون سرنشین کنترل شونده از راه دور با برد 500 کیلومتر و یک کلاهک یک تنی شد تا ارگوس با همکاری با شرکت ارادو در یک سرمایه گذاری خصوصی روی این برنامه کار کنند.این برنامه در سال 1940 شکل جدی تری به خود گرفت و با نام پی 35 شناخته شد
در 31 فوریه نیروی هوایی این برنامه را لغو کرد زیرا معتقد بود استفاده از کنترل از راه دور برای یک هواپیمای بدون سرنشین انتهای بسیار پیچیده است و با در نظر گرفتن برتری هوایی المانها در ان زمان نیازی به چنین سلاحی نبود. مدیر عامل شرکت ارگوس تلاش زیادی برای حفظ طرح کرد ولی در نهایت برنامه کنار رفت
ولی کل طرح مشکل نداشت ایده خوبی بود از این رو در سال 1942 نیروی هوایی از شرکت فیسلر و هاینکل خواست تا یک طرح کوچکتر با یک موتور را توسعه دهند. دفتر طراحی جدید ار ال ام تشکیل شد که شرکت فیسلر به عنوان پیمانکار اصلی شناخته شد . طرح جدید با نام FI103 نامیده شد و اولین بدنه ان در ده سپتامبر سال 1942 از یک بمب افکن پرتاب شد بدون اینکه پیشرانه ای داشته باشد
این سلاح در سال 1944 در المان با نام سلاح انتقامی هیتلر شناخته شد و به ان کد وی 1 داده شد
وی1 بر اساس طرح اولیه یک هواپیما بدون سرنشین انتهاری بود. ان را موشک نمی دانند و در منابع نظامی به ان بمب پرنده میگوید زیرا سیستم هدایت ان ساده تر از این بود که قابل هدایت باشد (در مقاله برای راحتی خوانندگان موشک نام برده شده).
وی1 از ورقه های فولادی جوشکاری شده ساخته شده بود و دارای بالی از جنس چوب بود . بدنه ای اشک شکل داشت و دارای دو بال کاملا صاف و بدون پس گرایی و دو دم کوچک و یک سکان عمودی بود . طول سلاح 8.32 متر و وزن کامل 2.1 تن است. بالهای اصلی بزرگ میانه بدنه ثابت بود ولی دم و سکان عمودی داری بخش های متحرک است
دارای یک موتور پالس جت بود که که روی بدنه سوار بود به دلیل صدای زوزو شکلش به بمب وزوزو مشهور شده بود.این موتور ساخت ارگوس بود و شکل کلی بسیار ساده داشت . هوا از جلو وارد موتور میشد، سوخت به محفظه احتراق تزریق شده با هوا ترکیب شده و یک شمع ترکیب سوخت و هوا را اتش زده و در امتداد یک لوله بریک حرکت میکرد و با فشار از عقب خروجی موتور بیرون امده و موشک به جلو حرکت میکرد. دارای دو شمع برای جرقه زدن بود و موشک دارای یک مخزن 625 لیتری از نوعی بنزین بود که در میانه بدنه (در میانه دو بال ) قرار داشت.
موشک از روی ریل زمینی پرتاب میشد . موشک دارای یک راکت سوخت مایع در زیر بدنه بود که موشک را از روی ریل پرتاب میکرد و بعد از موشک جدا میشد تا پیشرانه موشک روشن شود. شمع چرغه زن تنها تا زمانی که دمایی محفظه احتراق به دمایی لازم برای سوزش یک نواخت سوخت برسد کار میکرد و بعد از ان دیگر چرقه نمی زد و انقدر دما در محفظه احتراق بالا بود که سوخت با هوا ترکیب و اتش بگیرد. موتور یک نواخت کار نمی کرد برای همین به ان موتور پالس جت میگفتند و احتراق در هر ثانیه دو بار انجام میشد و شعله انتهای خروجی کم زیاد میشد و قابل رویت بود
موتور موشک را به سرعت پرواز یک نواخت 640 کیلومتر بر ساعت می رساند و موشک دارای برد 250 کیلومتر بود.
سیستم هدایت موشک بسیار ساده بود که شامل یک خلبان خودکار بود که با در نظر گرفتن سرعت هواپیما و ارتفاع موشک بر اساس یک فشار سنج به پرواز مستقیم خود ادامه می داد. موشک دارای یک سامانه ژیرسکوپی ساده برای حفط تعادل هواپیما بود، و برای به حرکت دراوردن سطح کنترل قدرت را از دو مخزن هوایی فشرده گوی شکل در درون بدنه دریافت میکرد
روش کار بسیار ساده بود
موشک از روی ریل پرتاب جدا شده و خلبان خودکار با کمک یک ارتفاع سنج که با فشار سنج هوا کار می کرد موشک را به ارتفاع 600 تا 900 متری بسته به تنظیم اولیه می رساند …. یک سامانه سنجش سرعت در دماغه همانند یک ملخ دو تیغه قرار داشت که با برخورد با هوا می چرخید و سرعت موشک را با در نظر گرفتن سرعت چرخش ملخ در دماغه به دست میاورد که معمولا حدود 640 کیلومتر بر ساعت بود… ژیرسکوپ با کمک یک قطب نمایی مغناطیسی موشک را بعد از رسیدن به ارتفاع مورد نظر پرواز ، به صورت فاقی در اورده و موشک یک مسیر مستقیم را تا هدف با سرعت ثابت طی میکردد و در صورت هر گونه تغییر در زاویه سر و یا ته موشک، ژیرسکوب خطا را مشخص میکرد و با کمک سطوح کنترول موشک را دوباره با افق تراز میکرد.. به یک رایانه ساده ای تنها یک عدد داده شده بود و ان عدد این بود که مثلا با این سرعت این مقدار زمان را طی کند(مثلا با سرعت 640 کیلومتر بر ساعت 17 دقیقه پرواز کند) بعد از اینکه موشک مقدار زمان داده شده را با سرعت مشخص پرواز کرد بر اساس محاسبه باید روی سر هدف باشد ، خلبان خودکار جریان سوخت موتور را قطع میکرد و همزمان با دادن سکان کنترلی بال کوچک عقب به طرف بالا سر موشک پایین افتاده و به طرف زمین شیرجه میرفت.
کلاهک موشک بعد از طی 60 کیلومتر از لانچر پرتاب فعال میشد. خوب مشخص است که این روش هدایتی بسیار ابتدایی بود و نسبت به سرعت باد و جهت باد بسیار اسیب پذیر ، حتی کمترین سرعت باد از دو طرف و یا جلو و عقب باعث خطا در محاسبات و یا زاویه پروازی میشد ولی خیلی مهم نبود زیرا وی1 را برای در هم کوبیدن شهرها ساخته بودند. موشک طوری زمان بندی میشد که در بالای یک شهر بزرگ در مرکز ان عمل کند … در نهایت در برابر شهر بزرگی چون لندن یک جا فرود میامد!!!!
موشک دارای یک کلاهک انفجاری 850 کیلوگرمی بود که در جلو موشک قرار داشت و از اماتول تشکیل شده بود که کارایی مشابه تی ان تی داشت و تا زمانی که موشک 60 کیلومتر را طی نمی کرد کلاهک فعال نمی شد
در سال 1942 وی1 از زمین و هوا برای تست شلیک شد تا مشکلاتش بر طرف شود و اگرچه میشد ان را از بمب افکن پرتاب کرد ولی معمولا این کنار تنها در مراحل ازمایش انجام شد و همیشه از روی ریل پرتاب زمینی اتش میشد . در روز 15 موشک را یک سکو می توانست اتش کند و بیشترین رکورد 18 موشک در یک روز از یک ریل بود. موشک قبل از پرتاب سوختگیری میشد تا مشکلی پیش نیاید .
اولین بار گذارش تکمیل موشک وی 1 در سال 1942 به انگلیسها رسید. تقریبا گذارش تکمیل موشک بالستیک وی2 و موشک وی1 همزمان به غرب رسید ولی واقعا کسی درک درستی از چنین سلاحی نداشت. انگلیسها فکر میکردند بشود با یک راکت سوخت مایع مانند وی 2 یک کلاهک یک تنی را در برد بیش از 200 کیلومتری شلیک کرد ولی با راکت سوخت جامد از نظر انها بعید بود زیرا انها فکر میکردند وی 1 یک موشک سوخت جامد است ولی در واقع یک موشک با موتور نسل جت بود
اولین بار المانها از میانه سال 1944 با استقرار پرتابگرها در فرانسه که هنوز بخشی از ان دست المانها بود اقدام به شلیک موشک وی 1 به طرف خاک انگلستان کردند. انگلیسی ها به سرعت متوجه وجود وی1 شدند و ان را بمب پرنده نامیدند ولی چندان متعجب نشدند زیرا انها قبلا با راکت وی 2 روبرو شده بودند.
موشک با برد 250 کیلومتری اگر از شمال فرانسه و یا هلند اتش میشد ، لندن را می توانست مورد هدف قرار دهد ولی با در نظر گرفتن سرعت پیشروی متفقین و از دست رفتن اکثر سایت های پرتاب به زودی لندن و در نهایت تا اوائل سال 1945 تمام انگلستان از برد کمینه وی1 خارج شد. در اقدامی با نام برنامه اف1 المانها کلاهک را نصف و بخشی از بدنه را با چوب ساختند تا برد موشک به 400 کیلومتر برسد ولی این کار تنها در حد ازمایش بود اگرچه چند بار با شلیک از شمال المان ویا هلند با این نسخه نیز لندن هدف قرار گرفت ولی با بمب باران وسیع خطوط تداراکاتی و همچنین کارخانه های سازنده قطعات وی 1 دیگر برنامه اف1 به جای نرسید.
المان ها چندین ازمایش برای پرتاب موشک وی1 از بمب افکن هنگل177 و اردو انجام دادند ولی اواخر جنگ با در نظر گرفتن از دست رفتن برتری هوایی المانها حتی پرواز این بمب افمنها هم ممکن نبود.
انگلستان برای مقابله با وی 1 عملیات کمان پولادین را اغاز کرد.این عملیات با استقرار تعداد زیادی توپ ضد هوایی در مسیر های ورودی موشک وی 1 انجام شد. از انجای که وی1 یک مسیر کاملا مستقیم را طی میکرد و نقاط نصب پرتابگر های ان مشخص، از این رو صد کردن راهش بسیار راحت بود. این موشکها تنها از جنوب و جنوبی شرقی لندن وارد میشدند از این رو طی یک دفاع چند لایه چند ده کیلومتری چندین دیوار اتش پدافندی در سر راحش قرار داشت
در روزهای اول چندان کار موفق نبود زیرا هدف سریع و کوچک بود و تقریبا دوبرابر یک بمب افکن سرعت داشت و البته یک پنچم یک بمب افکن . انگلیسها از توپ 37 پوندی با کالیبر 94 م م برای نابودی این موشک استفاده میکردند . این توپ مهمات های با چاشنی مجاورتی شلیک میکرد . این توپ دارای یک رایانه انالوگ بود که با تنظیم گلوله های مجاورتی بسته به ارتفاع پروازی موشک انها را با پالس رادیویی در زمان مناسب نزدیک موشک منفجر میکرد . اوائل این توپ در دستراس به صورت فراگیر نبود ولی بعد از مدتی مشکل برطرف شد و تعداد لازم به دست امد
کار بسیار خوب پیش می رفت و وی 1 اصلا قابل قیاس با وی2 نبود. راکت وی2 اصلا قابل پیش بینی نبود، نه شلیکش و نه برخوردش و عملا هیچ دفاعی در مقابلش وجود نداشت ولی وی 1 در ارتفاع پایین بین 600 تا 900 متری پرواز میکرد و حتی در شب هم خروجی موتور ان به خوبی قابل دیدن بود .. از انجای که مسیر مشخصی و صافی را طی میکرد فقط کافی بود مسیر پیش روی ان را با پدافند هدف گرفت و اتش کرد. در اوائل اغاز پرتاب این موشک ، در میانه سال 1944 تنها 60% وی1 شلیکی توسط پدافند سرنگون شد ولی تا پایان ان سال به 81% رسید(برای اشنایی با وی 2 اینجا را کلیک کنید)
البته این تنها پدافند نبود که وی 1 را شکار میکرد بلکه جنگنده های انگلیسی هم ان را شکار میکردند… شکاری های چون تایفون ، اسپید فایر، میتئور و پی 51 به خوبی می توانستند با سرعت وی1 پرواز کنند انها زمان لازم برای شلیک به وی1 را داشتند . دو روش برای نابودی وی1 وجود داشت
اول اتش با توپ و یا مسلسل هواپیماها به انها که معمولا در برد بیش از 200 متر برای حفظ فاصله لازم به دلیل انفجار کلاهک موشک انجام میشد . ولی این روش چندان خوشایند خلبانان نبود زیرا انفجار کلاهک تاثیر بدی در هواپیما می گذاشت از این رو انها روش بسیار ساده ای را پیش بردند.با وجود این در مجموع 623 موشک وی1 شکار شد که 303 فروند توسط اسپید فایر و مابقی توسط ماستانگ بود . دست کم 13 فروند نیز توسط میتئور و حدود 50 تا 70 فروند توسط دیگر جنگنده ها شکار شد
خلبان خود را به وی 1 می رساند ، بال جنگنده را روی بال موشک میگذاشت و بال را به طرف پایین حل میداد ، تعادل موشک به هم میخورد و از انجای که ژیرسکوپ موشک تنها می توانست جلوی و عقب موشک را تراز کند، تعادل موشک به هم می خورد به طرف زمین شیرجه میرفت. از این روی وی1 بدون شلیک حتی یک گلوله سرنگون میشد. مشخص نیست چند وی1 اینگونه نابود شد
المانها به سرعت متوجه شدند که وی 1 کارایی ندارد زیرا به راحتی کشف و قابل نابودی بود و شروع به شلیک در شب کردند ولی باز موثر نبود زیرا شعله انتهای موتور جت انقدر واضع بود که از برد 500 متری توسط خلبانان کشف میشد … جالب اینکه انگلیسی ها برای نابودی بمب افکنهای المانی در شب در سال 1940 تا 1943 نیاز به رادار داشتند ولی برای نابودی موشک وی 1 نه
با وجود این المانها هرگز تخمینی از میزان موفقیت وی1 نداشتند. انها می دانستند وی 2 ها به شهر برخورد میکنند ولی از وی1 خبری نداشتند زیرا انها توان شناسایی هوایی بر فراز لندن به دلیل از دست رفتن برتری هوایی را نداشتند. وی1 در اواخر جنگ بر علیه شهرهای فرانسه و بلژیک وهلند نیز استفاده شد
خط تولید وی 1 در همان محل خط تولید وی 2 بود. خط تولید زیر زمینی در Kohnstein در شمال المان راه اندازی شده بود تا از حملات متفقین در امان باشد. این خط تولید بسیار وسیع بود و بر روی منطقه که زیر ان موشک ها وی ۱ و وی۲ تولید میشد بتن ریخته بودند تا در برابر بمب های بزرگ نیز مقاومت کند . ۲۵۰ اسیر جنگی به صورت کارگر در بدترین شرایط ممکن زندگی شبانه روز برای تولید موشک ها کار می کردند . این کارگران در تونل های در زیر زمین می خوابیدند و از هر گونه مراقب پزشکی و یا بهداشتی ، حمام و توالت محروم بودند و تلفات انها بالا بود ولی چیزی که بود برای جایگزینی انها به اندازه کافی نازیها اسیر داشتند . انها بعد از مرگ در کوره های زباله سوزی نابود می شدند.
در مجموع از 4231 تیره وی 1 شلیک شده تنها 25% انها به اهداف خود رسیدند و ماباقی یا توسط پدافند و جنگنده ها نابود شدند ویا به دلیل مکانیزم ساده هدایت به دلیل باد، باران از مسیر منحرف شده و دچار خطا شدند. واقعیت این است که وی 2 بسیار موفق تر از وی 1 بود اگرچه ان نیز اصلا دقت نداشت ولی دست کم به هدف خود می رسید
وی1 اگرچه بعد از جنگ توسط تمامی کشورهای پیروز در نبرد مورد تست قرار گرفت ولی به اندازه وی2 انها را تحت تاثیر قرار نداد و عملا تاثیری در پروژه های بعدی در این کشورها نگذاشت و تنها امریکا سلاح مشابه از نظر عملکرد ولی با موتور توربوجت و سامانه هدایت پیشرفته را در نقش کروز اتمی بعد از جنگ به سبک وی1 عملیاتی کردند
مشخصات
طول:8.32 متر
ارتفاع:1.42 متر
موتور: یک موتور پالاس جت
سرعت:640 کیلومتر بر ساعت
برد:250 کیلوگرم
وزن کلاهک :850 کیلوگرم
سیستم هدایت: خلبان خودکار
ترجمه:عبدالحمید تارخ
منبع:https://en.wikipedia.org/wiki/V-1_flying_bomb
