جنگ جهانی دومجنگنده ها

جت جنگنده گلاستر میتئور

ساخت یک  جت جنگی در انگلستان  به سال 1929 بر میگردد زمانی  که یک افسر جوان با نام فرانک ویتل طرحی برای ساخت یک هواپیما با موتور توربین گازی را داد. در ان زمان  این نظریه بیشتر شبیه بازی می ماند و یک بلند پرواز احمقانه .با وجود این وی اولین موتور جت را در سال 1930  روی زمین  ازمایش کرد که تنها  80  سانتیمتر طول داشت و  اختراع موتور جت را با نام خودش ثبت  کرد

ویتل در سال 1936 شرکت کوچکی با نام پاور جت را ایجاد کرد  تا  اختراع خود را به صورت عملیاتی استفاده کند.وی در سالهای 1937 و 1938 چندین ازمایش را روی چند موتور جت  انجام داد و اگرچه این موتور بسیار وحشت ناک بود همواره  تمایل  برای از کنترل خارج شدن بود ولی در سال 1938 نیروی هوایی  راضی شد   تا به  روی طرح  ان سرمایه گذاری کند

در ماه زوئن سال 1939 نیروی هوایی از ویتل خواست تا ساخت یک موتور توربوجت  را  با نام دبلیو  1 را اغاز کند و کمپانی گلاستر نیز برای ساخت  یک جت جنگی تکلیف شد. اخبار رسیده  اطلاع  میداد که  المانها نیز به دنبال یک جت جنگی هستند. با وجود این طرح ساخت یک توربوجت اگرچه مورد توجه نیروی هوایی بود ولی در بالاترین اولویت  نبود زیرا نیروی هوایی با درگیر شدن در نبرد بریتانیا  در تابستان سال 1940 بیشتر توجه خود را صرف ساخت جنگنده های موتور پیستونی  چون هاوکر هاریکن  و اسپید فایر  کرد

در همان زمان کمپانی گلاستر  طرحی با نام جی 41 را به نیروی هوایی پیشنهاد داد که یک جت دو موتوره بود و نیروی هوایی خواهان تولید ان شد. همزمان شرکت گلاستر  یک طرح تک موتوره با نام جی40 را در دست داشت که  درواقع یک  طرح تحقیقاتی برای ازمایش  موتور دبلیو 1 بود. تا ان زمان هیچ جتی در اسمان پرواز نکرده بود از این رو نیاز به یک نسخه ازمایشی  بود

هواپیمای  ازمایشی جی 40 با نام گلستر ویتل  نامیده  شد و اولین  پرواز خود را در 15 اوریل سال 1941  انجام داد.جی 40 طرح جالبی بود دارای یک موتور  جت در مرگز بدنه بود و دارای ورودی  هوا در جلوی بدنه که از دو بال بدون پس گرا و سه ارابه فرود بهره می برد که دو ارابه فرود زیر بال و  یکی در زیر دماغه بود و همگی جمع شونده بودند

جی40 نخستین هواگرد انگلیسها که با موتور جت پرواز کرد و یک طرح ازمایشی بود
جی40 نخستین هواگرد انگلیسها که با موتور جت پرواز کرد و یک طرح ازمایشی بود

جی40 دارای یک موتور ویتل دبلیو1 بود که 850 پاوند رانش ایجاد میکرد  و هواپیما به سرعت 550   کیلومتر بر ساعت می رساند  که  البته سرعترین  هواپیما زمان خود نبود   ولی این موتور باعث رشد موتور جدید دبلیو 2 بی  شد که دارای بیشترین سرعت 750 کیلومتر بر ساعت بر روی جی 40 در پیش نمونه دوم بود که سریعتر از هر جنگنده پیستونی بود. دو فروند جی 40 ساخته شد که پیش نمونه دوم در سال 1943 از دست رفت ولی درس های  لازم را به انگلیسیها  داد

با وجود موفق بودن طرج گلستر ویتل ولی طرح جی 41 که نام گلستر میتئور( شهاب) به ان داده شده بود کند پیش می رفت. مشکل اساسی تولید موتور جت بود زیرا خط تولید ان پیچیده بود و شرکت پاور جت  اقای ویتل که یک شرکت نو پا بود که حتی یک موتور تا کنون در خط تولید نداشت  از پس ان بر نی امد  و از این رو گلستر به دنبال شرکت دیگری داشت

در همان زمان دو شرکت رولز ریس و  هاوکر نیز به صورت موازی روی موتور جت کار میکردند  . رولز ریس در ادامه کار به موتوری با نام  درونت دست یافت که 2000 پاوند  رانش داشت و هاویلند  نیز موتور با نام اچ1 با  2400 پاوند رانش تولید کرد . ولی در ان زمان همچنان شرکت نو پای  ویتل جلوتر بود. همان طور که گفته شده این شرکت موتور جدید دبلیو   2 بی که قدرت بالاتری داشت و می توانست  1600 پاوند رانش یعنی دو برابر دبلیو 1  قدرت فراهم  کند را توسعه داده بود . از این رو روی اولین نمونه میتئور موتور دبلیو  2 بی نصب شد

نیروی هوایی خواهان 12 پیش نمونه میتئور شد ولی تنها هشت پیش نمونه تولید شد . چهار پیش نمونه اول به موتور دبیلو 2 بی مجهز شدند و  در ژوئن سال 1942چندین بار روی باند حرکت کرد و کارایی کلی ان  خوب بود و در 5 مارس سال  1943 اولین پرواز خود را انجام داد

پنجمین  پیش نمونه تولید به دو موتور هاویلند هالفورد اچ1 مجهز شد و با وجود کارایی مناسب ولی هرگز این موتور روی هیچ کدام از نسخه های تولید میتئور نصب نشد ولی بر روی چند جنگنده دیگر انگلیسی  نصب شد. در نهایت هشتمی پیش نمونه نیز به موتور رولر ریس  مجهز شد

ازمایشات تا میانه سال 1943 تمام شد ولی در نیروی هوایی به دلایلی نیاز به عملیاتی کردن زودهنگام میتئور نداشت  زیرا موتورهای جت نخستین  عمر کم و مصرف بالای داشتند  و در سال 1943 عملا برتری هوایی نازیها از دست رفته بودند  و نیازی به میتئور نبود. ولی در  سال 1944  با ورود جت ام ایی 262  در المان به خدمت  ، نیروی هوای انگلستان  تولید 20 فروند میتئور را برای ارزیابی عملیاتی در دستور کار قرار داد و سرانجام در 27 جولای سال 1944 رسما عملیاتی شد(برای اشنایی با میشراسمیت 262 اینجا را کلیک کیند)

اولین نسخه  میتئور مارک1 بود

 میتئور یک جت جنگی تمام فلزی با بالی صاف و بدون پس گرایی که دارای دو موتور جت درون  غلاف در میانه هر کدام  از بالاها بود.  بدنه به شکل مدولار طراحی شده بود و این از تجارب نبرد بریتانیا  بود زیرا اینگونه میشد بخش های مختلف را در کارخانه های مختلف ساخت و در  جای دیگر ان را سرهم کرد.این نسخه  از موتور رولز ریس  ترنت  استفاده میکرد.  همان طو که گفته شد عدم توان تولید موتور دبلیو2 بی باعش رفتن به سراغ موتور ساخت رولز ریس شد.این موتور 1700 پاوند رانش ایجاد میکرد و دارای عمر خدمتی 50 ساعت بود

در مرحله اول قرار بود مجهز به شش توپ 20 م م  در دماغه شود که سه توپ در هر صوی  دماغه ولی تنها یک پیش نمونه شش توپ داشت و  نسخه تولید دارای چهار توپ بود  که دو عدد در هر سمت بود  . دلیل حذف دو توپ شکایت خدمه زمینی  به عدم دستراسی   به بخشهای مختلف این  توپها به دلیل فشردگی زیاد بود. این توپ ها دارای سرعت اتش 750 گلوله بر دقیقه بودند و روی هم 2000 گلوله حمل میشد

خلبان دارای یک کابین تحت فشار بود که بر روی پنل اصلی دارای  یک سایت اتش ساده درجه بندی   شده بود و در نمونه اولیه فاقد صندلی پرتاب شونده بود . هواپیما تنها یک مخزن سوخت 750 لیتری را در پشت سر کابین حمل می کرد و هیچ مخزن سوخت درون بالها نداشت  ولی می توانست یک   مخزن سوخت خارجی  زیر بدنه با ظرفیت 477 لیتر را حمل کند

glostermeteormkiiiwealr (1)

تا ژوئیه سال 1944  اولین  اسکادران از این جنگنده متشکل شد.  فشار زیادی روی این اسکادران بود که با در نظر گرفتن سرعت  750 کیلومتر بر ساعت  این جنگنده در ارتفاع متوسط  و بالا ، بتواند  بمب های بالدار وی1 را شکار کند. خلبان  باید خود را به سرعت به وی1 می رساند  و ان را در اسمان شکار میکردند ولی  تنها 13 مورد شکار وی1 توسط میتئور ثبت شد که بسیار ناچیز بود .مدتی نیروی هوایی خواهان ارسال میتئور برای اسکورت بمب افکنها بر فراز المان بود ولی برد کم ان باعث لغو این برنامه شد . در کل تنها 20 فروند میتئور مارک1  ساخته شد که خلبانان  از هدایت پذیری ان در کل راضب بودند اگرچه در ارتفاع کم و سرعت پایین عملکرد خوبی نداشت   ولی میتئور متعلق  به اینده بود و نیروی هوایی سلطنتی مسمم  برای سرمایه گذاری رو این طرح

اولین نسخه تولید انبوه میتئور که وارد خدمت شد میتئور مارک3 بود  که در دسامبر سال 1944 وارد خط تولید شد و تولیدش تا سال 1947 ادامه داشت

این نسخه سوخت بیشتری داشت و دارای کابینی جدید حبابی شکل بود که با کابین مارک1 فرق داشت . از بدنه تقویت  شده بهره میبرد ولی بزرگترین تلفات  ان نصب موتور ارتقا یافته ترنت بود که دارای  قدرت 2000 پاوند رانش بود . این موتور سنگینتر بود و خود یک راه حل برای افزایش  تعادل جنگنده در مانورهای تند بود

در سه ماه اخر جنگ چند فروند میتئور 3 برای اولین بار به فرانسه رفته و انجا مستقر شدند و چندین نبوت پرواز پشتیبانی  هوایی انجام دادند که شامل حمله به اهداف زمینی  بود. خلبانان مشتاق بودند تا با ام ایی262 درگیر شوند ولی ترس از سقوط یکی از انها و افتادن لاشه ان دست المانها باعث شد تا به انها اجازه پرواز بر فراز خاک دشمن را ندهد. بع داز پایان جنگ دو میتئور مجهز به غلاب فرود روی ناو شدند و ازمونهای را روی ناو های انگیسی انجام دادند ولی نیروی دریایی  جنگنده سوپر ماریلند اتک را انتخاب کرد. در مجموع 210 فروند مارک3 ساخته شد

میتئور 3 کارایی بالاتری  نسبت به میتئور 1داشت ولی مشخص شد که هنوز به تمام پتانسیل خود دست  پیدا نکرده است. از این رو با چندین تست در تونل باد مشخص شد میتواند تنها با کمی تغییر در شکل نوک بال و کاهش پسای بدون افزایش قدرت موتور سرعت را تا 120 کیلومتر بر ساعت افزایش داد. بدینسان نسخه جدید میتئور  3 اس تولید شد که بین سالهای 1946 تا 1947 در همان قابل خط تولید میتئور 3 تولید شد

میتئور مارک3
میتئور مارک3

در همان زمان کار روی نسخه جدید از موتور رولز ریس با نام درونت به پایان  رسیده بود که قدرت بیشتر و عمر بیشتری داشتند و میتوانست 3500 پاوند رانش ایجاد کند. اولین میتئور با این موتور در جولای سال 1945 پرواز کرد و به ان لقب میتئور اف4 داده شد

یکی از پیش نمونه ها با حذف چهار توپ ان  توانست  با  رسیدن به سرعت 991 کیلومتر بر ساعت برسد  که یک رکورد سرعت را در سال 1946 به جای بگذارد و سرانجام در سال 1947  نسخه اف 4 در خط تولید جایگزین  میئتور 3  شد

این نسخه می توانست  به سرعت 930 کیلومتر بر ساعت  دست پیدا کند و برد ان با توپ پر 980 کیلومتر بود و دارای سقف پرواز  12200 متر بود

535 فروند نسخه اف4 ساخته شد که  اولین نسخه  صادراتی میتئور نیز بود و به صورت چشمگیری  نیز صادر شد  و ارژانتین، بلژیک،  مصر ، دانمارک و هلند از جمله مشتریان ان بودند. بعدها 92 فروند اف4 در دهه 1950 تبدیل  به هدف پرنده کنترل از راه دور برای تمرین پدافند شدند که یو 15 نامیده شدند

 در ادمه در 13 جولای سال 1949 نسخه شناسایی میتئور بر اساس نسخه اف4 پرواز کرد که اف ار 5نامیده شد که  دارای دو دوربین در عقب و یک دوربین در جلوی هواپیما بود. تنها یک نمونه از این نسخه ساخته شد که سقوط کرد و خلبان  ان کشته شد

میتئور اف4
میتئور اف4

یکی از پر کاربرد ترین نسخه  های میتئور نسخه تی 7 بود. تی7 نسخه اموزشی  میتئور بود که بر اساس اف4 ساخته شده و دارای دو کابین پشت سر هم بود   و البته فاقد سلاح. این نسخه در سال 1948 پرواز کرد و به صورت گسترده ای نیز صادر شد و برای چند دهه حتی بعد از خروج از خدمت نسخه رزمی میتئور به عنوان جت اموزشی در برخی کشور ها  در خدمت ماند و در مجموع 650 فروند ان ساخته شد

پر تولید ترین نسخه میتئور نسخه اف8 است . این نسخه نمونه بهبود یافته اف4 است که در اوت سال 1949 پرواز کرد.

این نسخه دارای  همان شکل جدید بال در اف4 است ولی 76 سانتیمتر کشیده  تر بود و همچنین 450 کیلوگرم سنگینتر . بال هواپیما بلندتر  شده بود و دم نیز ارتقا یافته بود و کارایی کلی ایرودینامیکی هواپیما افزایش یافته بود

از دیگر تغییرات اف8 میتوان به نصب موتور پرتوانتر رولز ریس درونت 8 اشاره کرد که دارای خروجی 3600 پاوندی بود  که مصرف سوخت کمتری نیز داشت. با این تغییر موتور  میتئور اف8 به 965 کیلومتر بر ساعت و سقف پرواز 13100 متر رسید. همچنین این نسخه  اولین سنخه میتئور بود که مجهز به صندلی پرتاب شونده بود و در یک جایگاه زیر هر بال(دو جایگاه  در کل) که در بیرونی ترین قسمت بال  نصب شده بود توان حمل تا دو بمب  450 کیلوگرمی ویا  تا 16  راکت  و یا دو مخزن سخت 455 لیتری را داشت

نسخه اموزشی که تی 7 نامیده شد
نسخه اموزشی که تی 7 نامیده شد

اف8 بین سالهای 1950 تا 1955 تولید شد ولی هرگز در هد اندازه دو جنگنده هم دوره خود یعنی میگ15 شوروی و اف86 امریکایی نبود. هر دو دست کم 100 تا 200 کیلومتر بر ساعت سریعتر  و البته به دلیل  بالهای پس گرایی خود بسیار چالاکتر بودند و البته خود نیروی هوایی انگلستان از اف8 در نقش حمله به رزمین زمنی استفاده کرد و در کره نقش اصلیش حملات هوا به زمین  بود

در مجموع 1550 فروند اف8 تولید شد  که  شامل 150 فروند در فوکر هلند و 150 فروند در بلژیک تولید شد . بر اساس  نسخه اف8 نسخه شناسایی اف ار 9 تولید  شد  که اولی نسخه شناسایی میتئور بود که به خط تولید رسید. این نسخه   چهار توپ 20 م م خود را حفظ کرد  بود ولی در یک دماغه  بزرگتر مجهز به چهار دوربین شد  که از زیر،  دو طرف و جلوی هواپیما تصویر برداری می کرد.126 فروند از این نسخه  ساخته شد که برای شناسایی ارتفاع پایین استفاده میشد و تعدادی  به اسرائیل  و سوریه نیز تحویل داده شد

میتئور اف8 پرتعداد ترین سنخه میتئور که به دلیل داشتن جایگاهای خارجی زیر بال که در این تصویر مجهز به مخزن سوخت است مدل های دیگر تفاوت داشت
میتئور اف8 پرتعداد ترین سنخه میتئور که به دلیل داشتن جایگاهای خارجی زیر بال که در این تصویر مجهز به مخزن سوخت است مدل های دیگر تفاوت داشت

نسخه دیگر با نام پی ار.10  نیز تنها برای نیروی هوایی سلطنتی ساخته شد که نسخه شناسایی  ارتفاع بالا بود و فاقد توپ  بود و دارای ترکیبی  مشابه از نظر چیدمان  دوربینها با نسخه اف ار 9 داشت ولی دوربینهای ان دارای لنزهای برای تصویر برداری در ارتفاع بالا بودند .59 فروند از این نسخه  ساخته شد

در اواخر دهه 1950 تعداد 250 فروند از میتئور  اف8   به هدف پرنده کنترل شونده از راه دور تبدیل شدند که تا سال 1975 در خدمت ماندن و یو16 نامیده شدند . استرالیا  نیز برخی میتئور های خود را با کیتی مشابه در این نقش استفاده کرد که انها را  یو 21 نامید

در ژانویه سال 1947 نیروی هوایی خواهان یک جت دو سرنشینه  مجهز به رادار برای پرواز در شب و همه گونه شرایط هوایی شد. چندین  شرکت طرح های خود را دادند ولی در نهایت این گلاستر بود که نسخه ای دو سرنشینه  از میتئور مجهز به رادار در دماغه را پیشنهاد داد. طرح در واقع  یک میتئور تی 7 بود (نسخه اموزشی)که البته 1.5 متر کشیده تر بود و دماغه بزرگی برای حمل رادار داشت. اولین فروند این نمونه که نسخه تغییر یافته یک تی 7 بود در اکتبر سال 1949 پرواز کرد و در 31 مه سال 1950 پرواز  شبانه خود را انجام داد. به این نسخه ان اف.11 گفته شد

نسخه شناسایی اف ار.9 که در دماغه دوربینها به خوبی مشخص هستند
نسخه شناسایی اف ار.9 که در دماغه دوربینها به خوبی مشخص هستند

این نسخه از نظر سازه شبیه تی7 ولی دارای دو موتور نصب شده روی اف8 بود و توپ از دماغه برداشته شد و درون بالها نصب شد. در دماغه دارای یک رادار داپلر اس سی ار -720 مجهز شد که تصاویر  رادار بر روی یک نمایشگر در کابین عقب دیده میشد  و می توانست  یک  بمب افکن را  در شب در برد 10 کیلومتری کشف کند. 307 فروند  از این نسخه تولید شدکه تعدادی نیز صادر شد

تولید نسخه شبانه با ان اف.12 و ان اف 13 ادامه .ان اف13 با ان اف11 فرق زیادی  نداشت تنها دارای یک قطب نمایی جدید و یک سیستم خنک کننده کابین برروز داشت و 40 فروند از ان تولید شد

ان اف12 دارای موتور قویتر  درونت 9 بود که 3900 پاوند رانش ایجاد میکرد  و دارای رادار  امریکایی ای پی اس 21 ساخت وستنگهاوس بود. این نسخه  نیز صادر شد و سوریه  و اسرائیل نیز ان را تحویل گرفتند و 100 فروند ان تولید شد

ان اف14 نسخه شبانه بعدی بود که 100 فروند از ان ساخته شد دارای کابینی اصلاح شده و رادار امریکای ای پی کیو 43 بود که دارای برد 15 کیلومتر  بود و دقت  بسیار بهتری داشت

تا سال 1957 در مجموع 3947 فروند میتئور ساخته شد

ان اف11 نسخه رزم شبانه دارای یک رادار بزرگ در دماغه خود
ان اف11 نسخه رزم شبانه دارای یک رادار بزرگ در دماغه خود

میتئور بعداز جنگ جهانی دوم به دست کم 15 کشور جهان فروخته شد. در جنگ کره به کار رفت و جای جنگنده اسپید فایر را گرفت. در این جنک تعدادی از ان شکار میگ15 شد که از هر نظر از میتئور برتر بودند و در نهایت میتئور تنها در نقش جنگنده تهاجمی ایفای نقش کرد  . در نبرد سال 1956  کانال سوئز برای انگلستان در نقش تهاجمی ظاهر شد و در اوائل دهه 1960 از خدمت خارج شد اگرچه تا اوائل دهه1970 در نقش اموزی در خدمت باقیماند

میتور نخستین جت بسیاری از کشورها بود. اولین جت در خدمت اسرائیل میتئور بود. اسرائیل  در سال 1953 توانست  7 فروند تی 7 و 11 فروند اف8 دریافت کند تا وارد عصر جت شود. دست کم 50  فروند دیگر به صورت دست دوم از چند  کشور تحویل  گرفت و در نبرد کانال سوئز در سال 1956 از انها بهره برد  ولی اسرائیل به دلیل کارایی کم این جنگنده در برابر میگ15 مصری ، از ان در حملات زمینی بر روی خطوط استفاده میکرد  و تا سال 1962 از ان بهره بردند

سوریه نیز در سال 1953 تعداد میتئور را در انواع  رزمی و شناسایی تحویل گرفت و در جنگ سال 1956 از انها استفاده کرد ولی در اواخر همان دهه انها را با میگ17  جایگزین  کرد

از دیگر مشتریان میتئور میتوان به

ارژانتین، المان غربی، فرانسه ،استرالیا، بلژیک،نروژ،برزیل، کانادا ، دانمارک،اکوادور ، مصر،هلند، نیوزلند، افریقای جنوبی و سوریه اشاره کرد

مشخصات

مشخصات میتیور مدل اف8
تولید کننده انگلستان، گلاستر ایرکرافت
تعداد خدمه 1 خدمه
طول و ارتفاع 13.59 متر و 3.96 متر
وزن خالی 4846 کیلوگرم
بیشترین سرعت 965 کیلومتر
برد 965 کیلومتر با  مهمات کامل توپ
سقف پرواز 13100 متر
موتور دو دستگاه موتور رویلز  رویس دیونت 8 با توان 3500 پاومد قدرت.موتور فاقد پس سوز
رادار در مدل شب پرواز یک رادار ای پی اس21 با توان کشف کمتر از 12 کیلومتر
تسلیحات چهار توپ 20 میلیمتری در دماغه .توان حمل تا 16 راکت 76 میلیمتری (هشت راکت زیر هر بال) ویا دو بمب 454 کیلوگرمی
تعداد تولید شده و قیمت 3974 فروند.

ترجمه:عبد الحمید تارخ

منابع:

http://www.classicairforce.com/meteor-info

https://de.wikipedia.org/wiki/Gloster_Meteor

در زیر بدنه مخزن سوخت خارجی که همه نسخه های میتئور توان حمل ان را داشتند میتواند مشاهده کرد
در زیر بدنه مخزن سوخت خارجی که همه نسخه های میتئور توان حمل ان را داشتند میتواند مشاهده کرد

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن