موشک پدافند هوایی ارتفاع پایین رولند
موشک پدافند هوایی ارتفاع پایین رولند یک سامانه پدافند هوایی ارتفاع پایین است که نتیجه یک همکاری مشترک بین فرانسه و المان بود. ساخت این سامانه در سال 1964 در دستور کار قرار گرفت . هر دو طرف خواهان یک سامانه ارتفاع پایین بودند تا بتواند از اهداف ثابت همچون فرودگاه ها دفاع کند.
شرکت المانی ام بی بی و شرکت فرانسوی Aérospatiale طرفین این قرار داد بودند و هر کدام بخش از کار را پذیرفتند. ام بی بی المان مسئول طراحی رادار و سامانه های اپتیکی شد زیرا قرار بود سامانه پدافندی جدید توان درگیری در هر شرایط اب و هوایی را داشته باشد و Aérospatiale نیز مسئول طراحی خود موشک شامل پیشرانه و کلاهک شد
اولین ازمایش موشک جدید که رولند نامیده شد در سال 1968 با هدف قرار دادند چند بدون سرنشین انجام شد . قرار بود در سال 1970 وارد خدمت شوند ولی به دلیل مشکلاتی در طراحی رادار و سامانه های لازم برای درگیر در هر شرایط اب و هوایی تا سال 1978 وارد خدمت نشد و فرانسه نیز تا سال 1981 تعداد کافی را دریافت نکرد. به دلیل طولانی شدن ورود به خدمت هیچ کدام از دو کشور المان و فرانسه تعداد مورد نظر را دریافت نکردند
رولند یک سامانه پدافند ارتفاع پایین برای مقابله با جنگنده های تاکتیک است و دارای شاسی متحرک بود .
دست کم سه از رولند توسعه یافته است. نخستین نمونه عملیاتی که در سال 1978 عملیاتی شد رولند 1 نام داشت و دارای سامانه هدایت در خط دید کاربر با اپتیک بود که استفاده از ان را تنها به روز روشن محدود میشد و بر روی یک شاسی شنی دار مربوط به تانک ام بی تی ای ام ایکس 30 نصب شده بود . این نسخه دارای رادار برای کشف هدف در هر ساعت شبانه روز بود ولی هدایت موشک از طریق هم راستا کردن موشک با هدف توسط کاربر بود (نگه داشتن علامت هدفگیر بر روی هدف به صورت چشمی همانند موشک ضد تانک تاو)که تنها در روز و اب و هوایی صاف ممکن بود. فرامین هدایت از طریق امواج رادیوی از کاربر به موشک منتقل میشد.
نسخه بعدی که در سال 1981 وارد خدمت شد رولند 2 بود که اولین نسخه همه گونه اب و هوایی رولند بود . این نسخه دارای سامانه هدایت در خط دید رادار بود. رولند 2 توسط رادار به سمت هدف هدایت میشد و فرامین هدایت از طریق امواج رادیوی به موشک ارسال میشد. این نسخه بهبود بسیار در عملکرد داشت و دقت بالا و توان درگیری درشب و اب و هوایی بد داشت. البته سامانه دارای یک دوربین اپتیکی داشت که با رادار ست میشد و هدفی که توسط رادار کشف میشد به صورت خودکار توسط اپیتکی نیز تعقیب میشد.موشک را میشد به غیر از روش هدایت رادار به کمک دوربین اپتیکی به صورت خودکار ویا دستی نیز به سمت هدف هدایت کرد . این نسخه بر روی شاسی تانک ای ام ایکس در فرانسه و در المان بر روی شاسی تانک لئوپارد1 نصب شد ولی نسخه های چرخدار 6*6 و 8*8 نیز ساخته شد. این نمونه را میشد در صورت نیاز با کمک سامانه اپتیک نیز در روز هدایت کرد.
رولند 3: نسخه ارائه شده در اوائل دهه 1990 برای بقا در خدمت . این نسخه دارای یک دوربین دید حرارتی برای کشف و رهگیری هدف است و از یک مسافت یاب لیزری بهره می برد. رولند 3 این توان را دارد که با رادار هدف را کسب کند و سامانه باهدایت موشک در خط دید حرارتی اپتیک موشک را با کمک فرامین رادیوی به سمت هدف هدایت کند. این روش هدایت یعنی عدم هشداری به هدف و همچنین عدم تاثیر پذیری جنگ الکترونیک بر روی رادار است. همچنین موشک به کار رفته در این سامانه کارایی بیشتری دارد.برای نمونه در رولند 1 و 2 موشک دارای برد 6300 متر و ارتفاع عمل 3000 متر بود ولی نسخه نسب شده بر روی رولند 3 دارای برد 8000 متر و ارتفاع عمل 5000 متر است.همچنین سرعت موشک از 500 متر بر ثانیه به 675 متر بر ثانیه افزایش یافته است. همچنین موشک دارای وزن 67 کیلوگرم است که کلاهک جنگی ان 6.5 کیلوگرم وزن دارد
پیشرفته ترین نسخه رولند نسخه رولند 3 اس است که یک تلاش برای جلب نظر کشوریهای چون ترکیه و تایلند بود. نسخه رولند 3 اس دارای یک رادار 3 بعدی با برد کشف 25 کیلومتر در ارتفاع بالا و 9 کیلومتر در ارتفاع پایین است و از یک دوربین دید حرارتی نسل سوم بهره می برد و در کنار ان یک دوربین مدار بسته و مسافت یاب لیزری دارد. این نسخه میتواند با دوربین دید حرارتی خود از برد 20 کیلومتری یک جنگنده و از برد 10 کیلومتری یک بالگرد را کشف کند. این نمونه توان درگیر با هدف بدون رادار تنها با کمک سامانه دید حرارتی را دارد اگرچه توان هدایت با کمک رادار نیز وجود دارد.
رولند 3 اس در کابین کنترل دارای سه نمایشگر رنگی است و میتوان سامانه را در یک شبکه یکپارچه با پاترویت، هاوک ویا یک اواکس هماهنگ کرد.
تمامی نسخه های رولند دارای سامانه بارگذاری خودکار موشک هستند. سامانه دارای دو(در برخی نسخه ها چهار) موشک اماده به شلیک است و بار گذاری موشک های بعدی به صورت خودکار انجام می شود و بارگذاری دو موشک بعدی تنها 9 تا 12 ثانیه بسته به مدل زمان می برد.هشت موشک یدک در درون شاسی ذخیره شده که چهار موشک در هر طرف. موشک بر روی ریل نصب میشود و زمانی که دو موشک شلیک شد ، پوکه موشک رها شده ریل پایین امده موشک جدید بارگذاری شده و بالا میرود.
این نسخه بر روی شاسی 6*6 نصب میشد و با وزن کل 8.3 تن میتوان ان را به راحتی با یک سی160 و یا سی 130 حمل نیز میشود.
روش کار در رولند 1 بدین روش بود که اسمان توسط رادار جستجو اسکن میشود . این رادار توان جستجوی 360 درجه را دارد و توان جستجو در ارتفاع 300 تا 16000 متری را دارد.بعداز کشف هدف کاربر موشک را شلیک کرده و با قرار دادن نشانگر هدفگیر بر روی هدف ، خود سیستم با تشخیص شعله انتهای موشک ، موشک را به طرف هدف هدایت میکند. در رولند2 هدایت موشک تا هدف توسط رادار است که بعد از شلیک موشک و هدف را در یک راستا با هم جفت میکند. رولند 2 به غیر از رادار جستجوی در قسمت بالای سامانه با پوشش 360 درجه دارای یک رادار درگیری در جلوی است که بین دو موشک قرار دارد و در رولند 3 این اپیتیک است که با تعقیب خودکار هدف توسط اپتیک و همراستا کردن موشک با هدف ، با جنگنده دشمن درگیر میشد. از این رو سیر پیشرفت رولند دقیقا مشابه نسخه انگلیسی یعنی راپیر است
میتوان موشک را در اسمان منفجر کرد اگر در اخرین لحظه از انهدام هدف منصرف شدند.
تاریخچه عملیاتی
فرانسه به دنبال 144 رولند 1 ، 70 رولند 2 و 10800 موشک بود که همگی بر روی شاسی ای ام ایکس 30 نصب میشد ولی در نهایت به دلیل طول کشیدن پروژه 83 رولند 1 و 98 رولند 2 تحویل داده شد.المان نیز 340 رولند 2 به همراه 12200 موشک را می خواست ولی در نهایت 140 سیستم که بر روی انواع شاسی های شنی دار و چرخدار نصب شده بود خریداری شد و جایگزین توپ های 40 م م بوفور شد.
رولند به امریکا نیز پیشنهاد شد و در یک رقابت با چاپارل و سامانه ام 163 رقابت کرد و پیروز شد . قرار شد 10000 موشک توسط امریکا خریداری شود ولی در نهایت برنامه لغو شد
ارژانتین 4سامانه رولند را دریافت کرد ویکی از انها را در استنلی پورت در سال 1982 مستقر کرد و توانست به اتش یک موشک یک هارییر را سرنگون کند. این اتش بار در نهایت سالم به دست انگلستان افتاد.
عراق از دیگر مشتریان رولند بود . عراق 100 رولند را دریافت کرد که غیر 13 عراده ، بقی بر روی شاسی هشت چرخ نصب شده بودند و ما بقی شنی دار بودند . رولند بسیار موفق بود و دست کم بین 10 تا 28 فروند اف4 فانتوم و اف5 تایگر 2 را سرنگون کرد و در جریان جنگ خیلج فارس نیز دست کم یک فروند ای 10 تاندربلت و یک فروند تورنادو را سرنگون کرد
برزیل نیز 4 رولند 2 نیز دریافت کرد که همگی در سال 2000 از خدمت خارج شدند، همچنین نیجریه، اسپانیا،ونزوئلا،قطر، اسلاواکی نیز از جمله کاربران این موشک هستند.