موشک ضد رادار خا58

هنگامی که امریکا در جنگ ویتنام با موشک دفاع هوایی سام2 روبرو شد در سال اول تلفات بالای دادند و به سرعت دست به توسعه موشک ضد رادار زدند . موشک ضد رادار که از جنگندهای مختلف شلیک می شود در واقع دارای یک کاونده غیر فعال است که امواج رادار دشمن را که از رادار سامانه پدافندی ارسال می شود حالا چه رادار جستجو و چه درگیری باشد را کشف کزده و به طرف منبع انعکاس امواج پیش می رود . موشک شرایک اولین موشک ضد رادار جهان بود که توسط ارتش امریکا طی جنگ ویتنام استفاده شد

شوروی به تقلید از امریکا در اواخر دهه 1960 دست به ساخت موشک ضد رادار زد ولی موشک های ضد رادار ساخت شوروی بزرگ بودند و اکثرا از بمب افکن پرتاب می شدند. در میانه دهه 1970 اولین موشک های ضد رادار کوچک شوروی وارد خدمت شدند. این موشک نسخه ضد رادار موشک هدایت لیزری خا25 بود. موشک دارای برد 60 کیلومتر بود اگرچه کاونده ان گفته شده حدود 40 کیلومتر برد داشت. این موشک بر روی اکثر جنگندهای تهاجمی شوروی نصب می شد ولی مشکل ان برد کم ان بود

سوخو25 و موشك خا25 البته نسخه هدایت لیزری

در اوائل دهه 1980 سامانه موشکی پاتریوت وارد خدمت شد. پاتریوت در امریکا جایگزین هاوک شد و دارای برد 70 کیلومتر در نسخه اولیه و در نسخه پک دو بسته به مدل تا 160 کیلومتر هم میرسد.رادار ان برای کشف اهداف بردی بیش از 200 کیلومتر داشت و با یک رادار ارایه فازی داشت که دیگر عملا خا25 کاری از پیش در مقابل نمی برد زیرا احتمال داشت حتی قبل از اینکه بتوان موشک را روی رادار پاتریوت قفل کرد ، جنگنده هدف قرار بگیرد

از این رو در اواخر دهه 1970 همزمان با ازمایش سامانه پاتریوت روسها نیز دست به توسعه موشک ضد رادار جدید زدند که با نام خا58 شناخته شد. خا58 توسط دفتر طراحی رادوگا طراحی شد و هدف اول طراحی نیز توان حمل توسط جنگنده سوخو24 بود که در دهه 1970 تازه وارد خدمت شد بود

خا58 موشک ضد رادار بزرگی است. طول ان به 4.8 متر و وزن کامل ان 650 کلوگرم است و دارای قطر 380 م م است. این موشک دارای هشت بالچه است که چهار بالچه جلوی بالچه تعادل و چهار بالچه عقبی بالچه هدایت است .بدنه موشک از بدنه فولاد ضد زنگ30KHGSA ساخته شد و بالچه های ان از تیتانیوم OT4-1 ساخته شده بود . از انجایی که موشک مافوق صوت است بدنه توان تحمل دمایی تا 500 درج سانتیگراد را دارد

موشک دارای یک موتور سوخت جامد راکتی است که میتواند موشک را به سرعت 3.5 ماخ می رسد. البته سرعت بسته به ارتفاع پروازی است . موشک دو پروفایل قابل تنظیم دارد. پرواز با سرعت 1.5 ماخ در ارتفاع پایین در حدود 200 متری زمین که برد ان 60 کیلومتر است و در صورت پرواز در ارتفاع بالا(ده هزار متری) با سرعت 3.5 ماخ دارای برد 250 کیلومتر است.

موشک دارای یک کاونده غیر فعال SAU-58 در دماغه است که دارای یک دیش پالس داپلر است که گفته شد میتواند امواج رادای دشمن را از 100 کیلومتری کشف کند. موشک را میتوان به شکل اینرسی بدون قفل روی هدف به سمت منطقه دشمن ارسال کرد تا انقدر به رادار نزدیک شود تا بتواند روی هدف قفل کند.برای جبران برد کمتر کاونده موشک جنگنده حامل موشک از یک غلاف L-086 استفاده میکند . این غلاف وظیفه کشف امواج راداری های دشمن و تایین موقیعت انها را دارد .این غلاف حتی در ارتفاع بالا در 300 کیلومتری هم توان کشف امواج رادار دشمن را دارد از این رو میتوان موشک را بدون قفل روانه هدف شلیک کرد تا بتواند روی هدف قفل کند

بهترین روش پرواز موشک این است که بعد از شلیک موشک اوجگرفته و یک حرکت نیم بالستیک را انجام میدهد . فاز اولیه و میانی کاملا با سیستم هدایت اینرسی است تا بتواند در فاز نهایی امواج رادار دشمن را کشف کند. اگر سامانه رادار دشمن ، رادار را خاموش کند موشک تلاش میکند به اخرین مسیری که دریافت کرده حرکت کند تا شاید بتواند به هدف درگیر شود

موشک دارای یک کلاک 149 کیلوگرکی ترکش شونده که 58 کیلوگرم مواد انفجاری دارد .این غلاف تا فاصله 50 متری ترکشش میتواند به رادار صدمه بزند اگرچه نابود قطعی نیست

مدل های مختلف

خا58: اولین نسخه که در سال 1982 وارد خدمت شد و برد ان به 120 کیلومتر نیز میرسد.این نسخه باید خودش با کاونده خودش روی هدف قفل میکرد

خا58یو: نسخه بهبود یافته که در اواخر دهه 1980 وارد خدمت شد و دارای یک موتور قویتر PRGS-58M بود که برد موشک را به 160 کیلومتر نیز میرساند. این نسخه دارای سیستم با توان پرواز با کمک سیستم اینرسی تا نزدیکی هدف برای کشف امواج راداری هدف در نزدیک ان است

خا58ایی(E): این نسخه بر اساس یک سری ازمایشات در بر روی نسخه یو ساخته شد. نسخه یو در برابر رادار های ارایه فازی که دائم فاز عوض میکنند کارایی جالبی نداشت برخی گذارشات نشان داد حتی درفاصله 60 کیلومتری نتوانسته امواج رادار را کشف کند این درحالی بود که پاتریوت که هدف اصلی این موشک بود دارای رادار ارایه فازی بود از این رو در نسخه E یک کاونده جدید با قابلیت کارکرد در باند 1.1 تا11 مگاهرتز استفاده شد تا بتواند عملکرد بهتری در برابر سامانه های ارایه فازی داشته باشد . این نسخه در ارتفاع بالا تا 250 کیلومتر برد دارد

موشک ضد رادار خا 58 زیر بال سوخوی22 ام 4 ارتش المان (قبل از خروج از خدمت)

در دهه 1990 به دلایل زیادی از جمله کارای کمتر موشک خا58 در برابر رادار های ارایه فازی ، این موشک کمی در حاشیه قرار گرفت و جنگندهای نسل چهار روسی به موشک خا31 مجهز شدند. نسخه پرتعداد یو هم تنها روی سوخو24 و میگ25 ار بی استفاده شد که همکنون نیز با خروج از خدمت میگ25 ار بی تنها روی سوخو24 استفاده می شود (این موشک به شکل محدود روی میگ31 بی ام نیز استفاده شده البته). حتی در ارتقاء انجام شده روی سوخو24 ام به نسخه ام2 نسخه ضد رادار موشک خا31 جای موشک خا58 را گرفت. با وجود این رادوگا دو نسخه از این موشک برای جا گیری در دهلیز داخلی جنگنده سوخو57 پاکفا در سال 2012 به نمایش گذاشت که دارای بالچه جمع شونده بوند .این دو نسخه بر اساس نسخهE با نام خا58 ShKE و یک نسخه نیز با نام ShKE(TP) به نمایش گذاشته شد که نسخه اخر دارای یک کاونده فروسرخ نیز برای مرحله اخر است و حتی برخی منبع معتقدند دارند گیرنده ماهواره ای است که میتوان از ان بر علیه اهداف زمینی دیگر نیز استفاده کرد . این دو مدل همکنون در خدمت نیستند و مشخص نیست ایا در نهایت برای نصب روی پاکفا توسعه پیدا میکنند و یا خیر.. خا58 دست کم به شکل سنتی مانند نسخه یو که پرتعداد ترین نسخه این موشک است با وجود سرعت بالا و برد عالی بر ضد رادار های مدرن چندان کارایی ندارد و در روسیه نیز همکنون هیچ جنگنده نسل 4 و یا چهار نیم ان را به شکل عملیاتی حمل نمیکنند وموشک خا31 با وجود برد کمتر موشک ضد رادار اصلی انها است

موشک خا58 یو تنها موشک ضد رادار ایران نیز است . ایران 50 تیر موشک های خا 58 برای سوخو24 از روسها تحویل گرفت که همکنون روی این جنگنده خدمت میکند. ایران از غلاف ال 086 نیز استفاده میکند