اشنایی شناور موشک انداز شهید ابومهدی المهندس

شناور شهید ابومهدی یکی از شناورهای کلاس شهید سلیمانی است .اولین بار اولین فروند از این کلاس به نام شهید سلیمانی در شهریور سال ۱۴۰۱ به آب انداخته شد که توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران طراحی و به خدمت گرفته شد و در ادامه ساخت چهار فروند دیگر از آن در دستور کار قرار گرفت که شناور شهید ابومهدی دومین فروند آن است که در دی ماه سال ۱۴۰۲ وارد خدمت شد

شناور شهید ابومهدی نیز مانند شهید سلیمانی که خوب البته هر دو از یک کلاس هستند دارای بدنه
کاتاماران است که به شکلی ساخته شده تا کمترین سطح برخورد را با آب دریا داشته باشد .این روش که در قایق‌های تندروی مسابقه کوچک نیز کاربرد دارد تاکنون در ایران بر روی چند شناور که البته همگی در خدمت سپاه پاسداران هستند استفاده شده استفاده. این ترکیب بدنه امتیازات خود را دارد که همانطور که گفته شد افزایش سرعت و رسیدن به سرعت حدود 65 کیلومتر در ساعت (در این شناور)که حداقل 10 تا 15 کیلومتر در ساعت سریع‌تر از شناورهای متعارف است از جمله ویژگی‌های آن است و البته این شکل بدنه سطح مقطعی رادار را نیز از برخی از جنبه‌ها از جمله از قسمت جلوی ناو کاهش داده که باعث می‌شود ناو دیرتر کشف شود.

ولی خب مشکلات خود را نیز دارد برای نمونه فضای داخل را به شدت محدود می‌شود این مسئله در زمینه حمل سوخت، حمل تدارکات حمل نیروی اضافه مانند تفنگداران دریایی به میزان لازم و یا قرار سامانه‌های تسلیحاتی بزرگ یا تسلیحات عمود پرتاب مشکلاتی را ایجاد می‌کند .همچنین شناورهای بدن کاتاماران از آلومینیوم ساخته می‌شوند بدنه آلومینیومی آنها قطر بسیار کمتری نسبت به بدنه‌های شناورهای متعارف دارد که این یکی از بزرگترین ایرادات این نوع بدن است که آنها را در برابر آتش سامانه‌های ضد کشتی دشمن شدت آسیب‌پذیر می‌کند. بنابراین شناور های کلاس شهید سلیمانی با استفاده از این بدنه به امتیازاتی می‌رسند و البته مواردی را نیز از دست می‌دهند( یکی از مواردی که از ویژگی‌های ساخت این بدن است سرعت تولید است که چند برابر شناورهای معمولی است)

این شناور با وزن حدود 250 تن اگرچه جزی از کلاس سلیمانی است ولی از ان کوتاه تر است. طول ان 47 متر عنوان شده که از 67 متر در سلیمانی کوتاه تر است. سلیمانی دارای درب عقب برای سوار وپیاده کردن قایق برای نیروی های ویژه البته با کمک بالابر بود ولی ابو مهدی این توان را ندارد.همچنین بخش جلوی ناو ابومهدی کشیده تر است . دارای چهار موتور دیزل پیش رونده قادر استفاده میکند که در داخل تولید شده است .مشخصاتی برای این موتور اعلام نشده تنها گفته شده این شناور می‌تواند به بیشترین سرعت 65 کیلومتر در ساعت برسد که البته سرعت کروز آن احتمالاً حدود 45 تا 50 کیلومتر در ساعت است. دست کم این شناور بین 10 تا 20 کیلومتر سریعتر از شناور های با بدنه متعارف است.سرعت کروز به سرعتی گفته می‌شود که یک شناور در حالت گشت دریایی به شکل معمول با آن حرکت می‌کند .

برد کشتی بر اساس گفته منابع داخلی ۳۷۰۰ کیلومتر است این برد برای یک شناور گشتی مسلح برد مناسبی است

چند سامانه اپتیکی و راداری بر روی سقف پل فرمانده ای دیده می شود. یکی از رادار بدون شک رادار درگیر و هدایت اتش باند ایکس افق است که به شکل متداول بر روی تمامی شناو رهای موشک انداز ایرانی برای هدایت موشک های ضد کشتی هدایت راداری نصب می شود، ولی یک رادار سفید رنگ پالاس داپلر روی ان دیده می شود که مشخص نیست دقیقا چیست. این رادار بدون شک رادار جدید نیست شکل انتن گویایی این است که یک رادار پالس داپلر قدیم است ولی مشخص نیست از کجا باز شده و روی این شناور قرار گرفته است .هیچ اثری از رادار های ارایه فازی پیشرفته ساخت ایران روی این شناور نیست و احتمال نصب این رادار تنها به شکل موقت تا نصب یک رادار پیشرفته انجام شده است.چنین موردی بارها بر روی شناور های ساخت ایران دیده شده است

زرد توپ30 م م خودکار،سبز توپ های 20 م م ، سفید موشک پدافندی کوثر،قرمز رادار هدایت اتش برای موشک های ضد کشتی،سیاه رادار ناشناس پالاس داپلر،قهوه ای لانچر موک های ضد کشتی

در شناور ابومهدی پد فرود بالگرد که در شناور شهید سلیمانی وجود داشت برداشته شده و این شناور برخلاف شهید سلیمانی توان حمل بالگرد را ندارد. شاید چند دلیل برای این اقدام وجود دارد ولی یکی از انها این بود که سلیمانی آشیانه نگهداری بالگرد نداشت این به این معنی بود که عملاً حمل و فرود بالگرد در در هوای طوفانی میسر نبود. از طرفی شناور شهید سلیمانی به دلیل طراحی شکل بدنه برای انجام عملیات در اقیانوس طراحی نشده محیطه وظیفه آن خلیج فارس و بخش‌ها از دریای عمان است از این رو نیاز به بالگرد هم نبود و در ابو مهدی به جای پد فرود بالگرد ۶ لانچر پرتاب موشک کروز ضد کشتی هدایت راداری به شکل سه در سه کار گذاشته شده که برای شلیک موشک‌های کروزی مانند

موشک کروز نور که موشک ضد کشتی هدایت رادار فعال با برد حدود 120 تا 170 کیلومتر است

موشک ضد کشتی قادر باز با سیستم هدایت رادار فعال با برد 300 کیلومتر

موشک نصیر یک موشک هدایت تصویر بردار حرارتی با برد 120 تا150 کیلومتر

گفته شده این شناور توان حمل موشک های کروز تهاجم زمینی با برد 750 کیلومتر را دارد ولی مشخص نیست این موشک چیست و تا کنون اطلاعاتی در مورد ان داده نشده ولی در نهایت ان نیز در همین شش لانچر جا می شود زیرا این ناو مانند شهید سلیمانی سیلو پرتاب عمود برای حمل موشک کروز ندارد

شناور تندرو ابومهدی برخلاف سلیمانی توان حمل موشک پدافندی عمود را ندارد .در شهید سلیمانی سیلوهای پرتاب عمود موشک کار گذاشته شده بود که پشت پل فرماندهی قرار داشت و میتوانست موشک های پدافندی احتمالا از خانواده صیاد تا برد 150 کیلومتر را حمل کند ولی به دلایلی این سیلوها دیگر در ابومهدی کار گذاشته نشده است

شاید مهم‌ترین دلیلش تمرکز موشک‌ها در سیلو در میانه بدنه ناو است .همینطور که گفته شد شناورهای بدن کاتاماران از آلومینیوم نازکتری ساخته شده و به شدت در مقابل حملات ضد کشتی آسیب پذیرند .تجمع تعداد زیادی موشک در یک فضای محدود باعث می‌شود در صورت نفوذ مهمات ضد کشتی دشمن باعث انفجار شدیدی در شناور شود. همین موضوع باعث شد در ابومهدی لانچرهای موشک در قسمت عقب کار گذاشته شود جایی که آسیب پذیری آنها کمتر است و در صورت نفوذ موشک ضد کشتی دشمن و آتش سوزی در بدنه احتمال انفجار موشک‌های درون بدنه نمی باشد . ولی خب این مسئله باعث شده که ابومهدی از داشتن موشک پدافندی میان برد و برد بلند محروم بماند .توان دفاع هوایی این شناور به هشت موشک کوتاه برد محدود شده است

موشک پدافند هوایی این شناور موشکی به نام کوثر است(با موشک ضد کشتی کوثر اشتباه گرفته نشود) . از این موشک هیچ اطلاعی در دست نیست حتی رونمایی نیز نشده تنها چیزی که از آن گفته شده این است که برد آن ۱۰ کیلومتر است .البته برخی از منابع داخلی از نسخه‌ای با برد ۱۷ کیلومتر نیز از این موشک خبر می‌دهد .ولی اینکه این موشک دارای چه سیستم هدایت و چه توانایی است در حال حاضر فاش نشد موشک به شکل دو لانچر چهارتایی بر روی سقف شناور نصب شده است

در تصویر رادار هدایت اتش موشک، رادار ناوبری و رادار سفید رنگ ناشناس و البته لانچر های موشک پدافندی کوثر دیده می شود

این تنها موشک پدافندی است که این شناور به آن مجهز شده که برد کمی دارد و دست کم با در نظر گرفتن ویژگی‌هایی که باید یک شناور مدرن داشته باشد

دیگر تسلیحات این شناور

ابومهدی در جلوی خود همانند سلیمانی دارای توپ ۳۰ میلیمتری خودکار است که روی نفربر بی ام پی2 روسی نصب است.این توپ با نام 2 ای42 بر روی بالگرد میل28 روسی نیز نصب است و با نفربر بی ام پی2 وارد ایران شد. این توپ دارای سرعت اتش تا 550 گلوله بر دقیقه است اگرچه سرعت استاندارد اتش ان 200 تا 300 گلوله است .برد اتش این توپ تا 4000 متر با گلوله های انفجار اتش زا است.توپ دارای یک سیستم هدایت اپتیکی است که بر روی برجک نصب شده و دارای سیستم دید حرارتی و مسافت لیزری است و به شکل ریموت کنترل از درون اتاق جنگ هدایت می‌شود

۴ توپ 20 میلیمتری در چهار طرف ناو حمل شده که برای درگیری در برد نزدیک استفاده می‌شود .این توپ‌ها از نوع گاتلینگ سه لول 20 میلیمتری است و بر اساس توپ گاتیلینگ3 لول ام 197 ساخته شده که بر روی بالگرد امریکایی کبرا سوار شده است که در شهید سلیمانی نیز نصب است .اگرچه این توپ‌ها و توپ 30 م م دارای سیستم هدایت اتش ریموت کنترل هستند ولی دارای توان جستجو و کشف هدف و قفل روی ان و هدایت اتش به شکل خودکار را ندارد .در واقع اینجا منظور از سیستم دفاع ضد موشک چیزی مانند سامانه کمان(ای کی630) است که در ناوهای ارتش نصب است یعنی یک سیستم دفاع ضد موشک مجهز به سامانه اپتیکی برای کشف و رصد خودکار هدف و درگیری با آن .در نهایت برخلاف سلیمانی شناور ابومهدی به شدت دچار ضعف دفاع هوایی دست کم در نبرد میان برد و برد بلند است

شناور کلاس ابومهدی در واقع یک قایق تندروی بزرگ و مسلح‌تر شدن است. سپاه پاسداران بر اساس تاکتیکی شناورهای تندرو موشک انداز بنا شده، ابومهدی و سلیمانی نیز دقیقاً چنین شناورهایی هستند وانها بزرگتر شده‌اند . از ضعف آنها می‌توان به بدنه ضعیف در برابر آتش دشمن و تسلیحات کم از جمله در ابو مهدی عدم وجود تسلیحات دفاع هوایی موثر اشاره کرد و از ویژگی های ان میتوان به سطح پنهانکاری بهتر و سرعت بالا اشاره کرد

عبدالحمید تارخ

****عضویت در کانال تلگرام سایت جنگاوران برای آگاهی از آخرین اخبار نظامی و آخرین مقالات درج شده در سایت****

مقالات مرتبط

شناور موشک انداز شهید سلیمانی

ناو های جنگی موجود در ایران

موشک های ضد کشتی ایران