نبرد ناو کلاس بیسمارک
مطالعه برای ساخت یک نبرد ناو در المان در سال 1932 اغاز شد و قرار بود این نبرد ناو بر اساس شرایط پیمان واشنگتن در سال 1922 ساخته شود. پیمان سال 1922 واشنگتون بر این مبنا بود که پنج قدرت ان دوران بعد از جنگ اول جهانی شامل امریکا، فرانسه، ایتالیا، ژاپن و انگلستان برای جلوگیری از گستردش مسابقه تسلیحات یک سری محدودیت در تناژ کشتی های جنگی که در ان دوران گرانترین سلاح های جهان بود ایجاد کرده بودند. در ان دوران نبرد ناوها تا پیش از سلاح های هسته ای گرانترین سلاح های موجود بودند.(برای اشنایی با نبرد ناوها اینجا را کلید کنید)
بر اساس این پیمان هیچ کشوری حق داشتن نبرد ناوی با وزن 35000 تن بیشتر را نداشت اگرچه در دهه 1930 تمامی این کشورها از این پیمان را نقص کردند و حتی در مرحله اول قرار شد تا 45000 تن نیز اجازه ساخت داده شود . المانها طی بررسی متوجه شدند این نبرد ناو 35000 تنی جدید باید مسلح به هشت توپ 333 م م باشد و بتواند با سرعت 56 کیلومتر بر ساعت حرکت کند. با وجود این المان بر اساس معاهده ورسای از داشتن نبرد ناو محروم بود ولی با به قدرت گرفتن حزب نازی، المان با انگلستان برای ساخت چنین نبرد ناوی وارد مذاکره شد و اجازه لازم را دریافت کرد
از انجایی که فرانسه در همان زمان دست به طراحی نبرد ناو های سنگین کرده بود، نبرد ناو جدید که کلاس بیسمارک نام گرفت قرار بود بر اساس رقابت با نبرد ناوهای جدید فرانسوی طراحی شد.در سال 1935 کار به صورت جدی اغاز شد
با در نظر گرفتن اینکه فرانسه دست به ساخت چهار نبرد ناو 35000 تنی کلاس Richelieu زده بود که دارای هشت توپ 380 م م بود از این رو المانها نیز تصمیم به نصب چهار برجک هر کدام با دو توپ 380 م م روی بیسمارک گرفتند. همچنین با مطالعه بر روی موتور دیزل، موتور بخار اب و موتور توربو الکترونیک . در نهایت موتور توربوالکتریک انتخاب شد زیرا پیش از این بر روی یک کلاس از نبرد ناو های امریکایی نسبت شده بود و کارایی بالای داشت
المان به اقیانوس دستراسی مستقیم نداشت و از بنادر این کشور تا اقیانوس از طریق دریایی شمال راه طول و درازی بود و المان نیز هیچ پایگاه خارجی برای سوختگیری نداشت(این داستان قبل از جنگ دوم است) از این رو بیسمارک برای عملیات در برد کم و در دریایی شمال و یا شمال اقیانوس اطلس طراحی شد که عملا در برد شناور های پر تعداد انگلیسی بود و از این رو بر روی زره پوش شدن بیسمارک تاکید زیادی بود
ساخت دو ناو با نام بیسمارک و تیرپیتز در دو کانال که با نام قیصر اخر المان نامگذاری شده بود اغاز شد ولی در طی مراحل ساخت با تغییراتی و رد کردن پیمان واشنگتن وزن خالی هر دو نبرد ناو به 41000 تن افزایش یافت ولی افزایش وزن بیش از این ممکن نبود زیرا کانال مصنوعی که هر دو کشتی در حال ساخت ان بودند تنها تا ظرفیت 41000 تن را از نظر طولی و عمقی گنجایش داشت
سرانجام اولین کشتی کلاس بیسمارک که ان نیز بیسمارک نام داشت در سال 1940 یعنی یک سال بعد از اغاز جنگ جهانی دوم وارد خدمت شد
نبرد ناو کلاس بیسمارک دارای 251 متر طول بود که 241 متر طول بخش ابخور ان بود و در بیشترین حالت 36 متر پهنا داشت. وزن خالی کشتی 41600 تن بود و بیشترین وزن جا به جایی ان 50300 تن بود . کشتی پهنایی زیادی داشت که ان را بسیار پایدار می کرد ولی قدرت تحرک و چالاکی ان کم بود و در یک چرخش سریع تا 65 % سرعتش کاهش می یافت و همواره در اب راه های باریک و در دریاهای کم عمق دچار مشکل بود.کشتی دارای 1962 ملوان و 103 افسر بود و از 9 قایق فرار بزرگ بر روی عرشه در عقب و جلوی پل فرمانده ای بهره می برد
کلاس بیسمارک دارای موتور توربینی بود و دو نوع موتور روی دو نسخه کلاس بیسمارک نصب شد. خود بیسمارک دارای موتور ساخت شرکت Blohm & Voss و تیرپیتز از موتور ساخت شرکت بروون بود.
موتورها با نفت سفید کار می کرد که در 12 دیگ بزرگی اب را به جوش می اورد و بخار اب توربین را به حرکت در می اورد و توربینها به سه پروانه هر کدام به سه تیغه با طول 4.7 متر وصل بودند. بعد از ساخت بیسمارک مشخص شد می شد با افزودن یک پروانه چهارم چالاکی را افزایش داد ولی اینکار دیگر ممکن نبود. توربین های با سرعت 2825 بر دقیقه می چرخیدند و کشتی 32000 تن نفت سفید را با خود حمل می کرد ولی دارای انبار های سوخت یدکی با ظرفیت 7400 تن بود و می توانست با انها تا برد 15788 کیلومتر را طی کند ولی تریپیتز می توانست سوخت بیشتری یعنی 30000 تن سوخت اصلی و 7780 تن سوخت اضافی حمل کند و برد ان 16430 کیلومتر می رسید . در مجموع 46000 اسب بخار موتور بیسمارک قدرت فراهم می کرد و می توانست بیسمارک را به بیشترین سرعت 56 کیلومتر بر ساعت برساند
همچنین برای تامین برق خود دارای هشت ژنراتور 500 کیلواتی دیزل و پنج ژنراتور 690 کیلواتی برای تامین برق کشتی بود
سلاح اصلی کلاس بیسمارک هشت توپ 380 م م بود که در چهار برجک هر برجک با دو توپ ، دو برجک در جلو و دو برجک در عقب قرار داشت. لوله توپ با زاویه 30 درجه می توانست گلوله های 800 کیلوگرمی را تا برد 36520 متر شلیک کند و سرعت دهانه 720 متر بر ثانیه بود .
توپ می توانست یک مهمات انفجار شدید ویا مهمات ای پی ضد زره برای درگیر با شناور های دشمن را پرتاب کند و البته دارای مهمات های سبکتر انفجاری با وزن 495 کیلوگرم و برد 40 کیلومتر نیز بود .این توپ توسط صنایع المانی کروپ ساخته شد که در تاریخ خود بزرگترین توپ های جهان را ساخته بود. ناو 960 گلوله 380 م م را حمل میکرد و سرعت اتش برای هر توپ 18 ثانیه یک بار بود. خرج پرتاب از گلوله جدا بود و میشد بسته به برد پرتابی خرج را کم زیاد کرد ولی همواره از خرج استاندارد استفاده میشد .
سامانه گلوله گذاری هیدرولیک بود و کار خود کار انجام می شد ( در تمامی نبرد ناوها اینچنین بود زیرا گلوله 800 کیلویی را یک انسان نمی تواند لود کند) و برجک با نیروی برق می چرخید .توپ بعد از شلیک به صورت خودکار به زاویه 2.5درجه قرار می گرفت زیرا تنها در این زاویه قابل پر کردن بود
نصب دو توپ در یک برجک در زمان جنگ جهانی اول متداول بود ولی در بین دو جنگ معمولا سه توپ و حتی چهار توپ در یک برجک نصب میشد زیرا اینگونه با کم کردن تعداد برجک ها طول کشتی کمتر میشد ولی المانها نگران بودند نصب بیش از دو توپ درونی یک برجک سرعت اتش را کم کند و از طرفی با صدمه دیدن یک برجک قدرات اتش پایین بیاید
توپ های 380 م م کارایی خوبی داشتند ولی بر روی برخی نبرد ناو های امریکایی مانند نبرد ناو کارولینایی شمالی که دارای توپ 406 م م نصب بود که کارایی بیشتر و برد بیشتری از توپ 380 م م داشت ولی مسئله سر این بود که بیسمارک بر اساس پیمان واشنگتون ساخته شده بود که محدودیت های وزنی داشت و اگرچه با شروع جنگ این پیمان زیر پا گذاشته شد و همه به دنبال کشتی های سنگین رفتند از جمله امریکا ولی دیگر دیر شده بود و بیسمارک در مراحل ساخت بود
به غیر از این هشت توپ 380 م م،ناو دارای 12 توپ 150 م م که در شش برجک به صورت دوتایی نصب شده بود و می توانست در زاویه 40+ و 10- اتش کنند و بیشترین برد انها 23 کیلومتر بود.این توپ گلول های 43 کیلوگرمی پرتاب می کرد که سرعت ان 875 متر بر ثانیه بود و انها نیز دارای یک سامانه هیدرولیک برای بارگذاری گلوله داشتند
این 12 توپ 150 م م از نقاظ ضعیف و موارد بحث برانگیز بیسمارک بودند. این توپ تنها تا 40درجه می توانست زاویه لوله خود را بالا ببرد و این به معنی این بود که توان دفاع ضد هوایی نداشت(یک توپ ضد هوایی باید 75 تا 80 درجه لوله را بالا بدهد) و در واقع المانها همواره بزرگترین خطر بر ضد یک نبرد ناو را یک نبرد ناو دیگر می دانستند که البته سرنوشت هر دو ناو چیز دیگری بود . در همان دوران امریکا ویا انگلیس توپ های 155 و یا 120 م م با زاویه لوله بالا به عنوان یک توپ چند منظوره به کار می بردند. واقعیت این بود که بعد در سوابق عملیات کلاس بیسمارک نشان داد این 12 توپ وزن ناو را بالا برد ولی عملا تنها به برای یک کار ساخته شده اند
در نقش ضد هوایی دارای 16 توپ 105 م م بود که در هشت برجک به صورت دو تایی نصب شده بوند که توسط 16 توپ 37 م م و 16 توپ 20 م م پشتیبانی میشد. جالب اینکه بعد از داستان غرق شدن بیسمارک طی نامه ای از دریادار رولف به فرمانده نیروی دریایی المان اعلام شد که تعداد سلاح های ضد هوایی تریپیتز که تنها بازمانده این کلاس بعد از غرق بیسمارک بود کم است زیرا در هنگام موجی از حملات هوایی حتی این تعداد توپ ضد هوایی نیز کم هستند
بیسمارک یک نبرد ناو زره پوش شده بود
دور کشتی یک کمربند زرهی 220 تا 320 م م قرار داشت ولی بیشترین میزان زره را بخش های میانی داشت که بیشتر در تیراس بود و ممکن بود راحت مورد هدف قراربگیرد و از طرفی محل قرار گیری برجک ها و همچنین مهمات ها بود.عرشه دارای 110 تا 120 م زره بود و سقف برجک توپ های از 110 تا 120 م م زره پوشیده شده بود و دو طرف برجک ها نیز تا 220 م م زره داشتند و ساختمان اصلی ناو بین 220 تا 350 م م زره پوش شده بود. شاید به نظر این میزان زره فوق العاده باشد ولی برخورد یک گلوله 800 کیلوگرمی ویا یک بمب هوا پرتاب می توانستند کار را سخت کند
همان طور که گفته شد دو نسخه از کلاس بیسمارک ساخته شد که شامل بیسمارک و تریپیز بود
نبرد ناو بیسمارک
این نسخه در دسامبر سال 1940 به اب انداخته شد و سه هفته بعد در یک رزمایش در هانبورگ شرکت کرد.در 28 سپتامبر در خلیج دانزیک در چند تمرین امادگی شرکت کرد و در ان جا بود که نقطه ضعف بالای بیسمارک یعنی قدرت مانور کم ان اشکار شد. در اواخر نوامبر با توپ های 380 م م خود برای نخستین بار اتش کرد و تا پایان دسامبر ازمایشات به خوبی پیش رفت و در نهایت به هانبورگ برگشت
قرار شد در 24 ژانویه سال 1941 به بندر کیل برگردد ولی در کانال اب کیل یک کشتی تجاری غرق شد و راه را بست و تا ماه مارس بیسمارک نتوانست به پایگاه برگدد . بعد از پنچ هفته در نهایت راه باز شد و بیسمارک به کیل برگشت که خیلی نا امید کننده بود زیرا زمان زیاد از دست رفت و در ان زمان انگلستان اطلاعاتی از بیسمارک به دست اورد که شامل مشخصات سلاح و برد و سرعت ان بود. در هشت مارس بندر گاه کیل مورد بمب باران انگلستانی ها قرار گرفت ولی بیسمارک اسیبی ندید
ادمیرال رایدر فرمانده نیروی دریایی المان نازی خواهان استفاده از نیروی های سطحی در برابر تداروکات امریکای ها بود که از سمت اقیانوس اطلس به انگلستان می رسد از این رو خواهان اعضام دو نبرد ناو کلاس شارنهورس و نبرد ناو بیسمارک به همراه تریپیتز که به تازگی وارد خدمت شده بود به اقیانوس اطلاس شد و قرار شد این چهار کشتی در اقیانوس اطلس 25 اوریل سال 1941 به هم برسند
اما مشکل این بود که تریپیتز که به تازگی به اب انداخته شده بود تا پایان سال توان عملیاتی دست نمی یافت و از طرفی طی عملیاتی نبرد ناو گنازیناو یکی از دو نبرد ناو کلاس شارنهورس مورد هدف یک اژدر پرتابی از یک جنگنده انگلیسی قرار گرفت و دیگ بخار ان به شدت اسیب دید از این رو دو نبرد ناو از چهار نبرد ناوی که قرار بود به اقیانوس اعضام شوند در دستراس نبودند و قرار شد عملیات به اوت مکول شود ولی هیتلر اصرار به اعضام بیسمارک داشت از این رو قرار شد بیسمارک در کنار رزم ناو پرینز اوگن به عملیات فرستاده شوند و با کشتی های تجاری متفقین در اقیانوس اطلس درگیر شود(مانند تمامی اصرار های هیتلر باز کار به فاجعه تمام شد). پرینز اوگن یک رزم ناو سنگین با هشت توپ 200 م م،12 توپ 105 م م و 29 توپ ضد هوایی بود
در 5 مه 1941 هیتلر و کایتل از بیسمارک و تریپیتز دیدار کردند و در 15 می به بیسمارک اطلاع داده شد که برای عملیات Rheinübung که هدف ان درگیر با کشتی های تداروکاتی در عمق اقیانوس اطلس بود اماده شود. برنامه این بود که بیسمارک در کنار رزم ناو سنگین پرینز اوگن با چهار زیر دریایی به کشتی های تدراکانی که از غرب امریکا به انگلستان می امدند حمله کنند
خدمه این عملیات 2221 نفر بودند . در سال 2 شب 19 مه بندرگاه Gotenhafen را ترک کرد در حالی که چند ساعت قبل نیز رزم ناو پرینز اوگن ارکونا را ترک کرد و به هم پیوستند و توسط سه ناو شکن و یک کشتی مین روب اسکورت شدند و قرار شد تا زمانی که بیسمارک در اب های المان است توسط نیروی هوایی اسکورت شود. در این عملیات فرمانده بیسمارک دریادار Johann Günther Lütjens بود
در همان زمان نیروی دریایی انگلستان با کشف رمزهای ارسالی المان ها متوجه شد بیسمارک قرار است در یک عملیات در اقیانوس اطلس شرکت کند از این رو به سرعت چندنی اسپید فایر برای گشت به سواحل نروژ رفتند تا رد بیسمارک را بزنند .انگلیسی ها برای اینکه برای همیشه خطر بیسمارک را از بین ببرند به سرعت وارد عمل شدند
المانها در شناسایی های هوایی خود به سرعت دریافتند یک ناو هواپیما بر، سه نبرد ناو، چهار رزم ناو از شمال انگلستان حرکت کردند ولی در ان زمان المانها دقیقا نمی دانستند چه خبر است.در 20 مه بیسمارک به سواحل نروژ رسید و عملا وارد دریایی سیاه شد و مین روب از انها جدا شد و بیسمارک و پرینز اوگن و چهار ناوشکن به راه خود ادامه دادند
در 21 مه مسئول بیسیم پرینز اوگن توانست گفتگوی اسپید فایر ها را بشنود که در حال جستجوی گروه انها بودند و در ساعت 7 صبح بود که خدمه بیسمارک اسپید فایر ها را دیدند ولی انها تنها در ارتفاع بالای دیدی زدند و برگشتند. بیسمارک در نروژ لنگر انداخت و چند پرواز شناسایی اسپید فایر تصاوری کامل از ان تهیه کرد و بعد از جمع اوری اطلاعات کافی دریادار جان تووی دستور داد تا رزم ناو سنگین هود، نبرد ناو پرنس ولز و شش ناوشکن، بیسمارک و گروهش را تعقیب کنند.
بقی ناوگان از جمله ناو هواپیما بر و دو نبرد ناو و سه رزم ناو در بند Scapaدر شمال انگلستان اماده باش باقی ماند.در مرحله اول قرار شد از طریق هوا بیسمارک نابود شود و 18 بمب افکن برای این کار فرستاده شد ولی هوا بد بود اصلا بیسمارک را پیدا نکردند.بیسمارک دو بار تلاش کرد تمامی مخازن سوخت خود را پرکند ولی به نتوانست و در نهایت در همان روز 21 مه در حالی که تنها مخزن اصلی پرشده بود با پرینز اوگن و سه ناو شکن نروژ را ترک کرد و در نیم شب به طرف اقیانوس منجمد شمالی راه خود را کج کردند تا با دور زدن شمال انگلستان به اقیانوس اطلس برسند
در ساعت 4 روز 22 مه ناوشکنهای اسکورد نیز به المان برگشتند و دو کشتی راه خود را ادامه دادند و در ساعت 10 روز 23 مه ان دو در شمال ایسلند بود . در ساعت 19 رادار پرینز اوگن از 12 کیلومتری رزم ناو شافولک انگلیسی را شناسایی کرد که برای تعقیب این دو کشتی اعضام شده بود و به پرینز اوگن اجازه داده شد تا به طرف ان اتش بگشاید. کاپیتان پرینز اوگن بدون دید درست اقدام به اتش کرد ولی در نهایت شافولک عقب نشست و در فاصله ایمنی به تعقیب هر دو ادامه داد.در ساعت 20:30 رزم ناو سنگین نورفولک به شافولک پیوست ولی به نظر می رسد که نورفولک خیلی به بیسمارک نزدیک شد و بیسمارک به طرف ان اتش گشود که یکی از گلوله های بیسمارک به عرشه نورفولک خود و رزم ناو انگلیسی با دودی سیاه عقب نشست تا درگیر کوتاه بین انها تمام شود
در ساعت 22 به بیسمارک دستور داده شد 180 درجه برگردد و با شافولک درگیر شود. شافولک به سرعت این حرکت بیسمارک را روی رادار دید و عقب نشست و بیسمارک به راهش ادامه داد .در ساعت 5 روز 24 مه بیسمارک مشاهده کرد دو کشتی ناشناس از 23 کیلومتری به ان نزدیک میشوند.
ساعت 5:45 دقیقه دیدبان بیسمارک به خوبی با دوربین دوربرد نبرد ناو شاهزاده ولز و رزم ناو سنگین هود را دید که تحت فرمانده ای دریاسالار لانسلوت هلند در حال نزدیک شدن بودند. پرنس ولز یک نبرد ناو 43000 تنی بود که دارای ده توپ 360 م م،16 توپ 133 م م و 32 توپ ضد هوایی 40 م م بود و هود نیز یک نبرد رزم ناو سنگین 46000 تنی بود که از بیسمارک نیز سنگینتر بود ولی یک نبرد ناو سنگین نامدیه میشد و دارای هست توپ 381 م م، 14 توپ 101 م م و 20 توپ ضد هوایی بود
هود و ولز خود را به 26 کیلومتری پرینز اوگن و بیسمارک رساندند و اقدام به شلیک به ان دو کردند . هود به پرینز اوگن درگیر شد و بیسمارک با پرنس ولز . از انجایی که پرنش ولز و هود به طرف دو کشتی المانی می امدند تنها می توانستند از برجک های جلوی خود استفاده کنند در حالی که دو کشتی المانی با زاویه کمی چرخیده بودند و با تمام توپ های خود اتش می کردند و از انجایی که هدف قرار دادن دو کشتی انگلیسی از روبرو سخت بود بسیاری از گلول ها خطا رفت و کشتی های انگلیسها هم نمی توانست با تمامی توان اتش کنند. چند دقیقه بعد از اغاز درگیر هود اجازه خواست که یک چرخش انجام دهد و از پهلو اقدام به شلیک به طرف دو کشتی المانی کند که بتواند از توپ های عقب و جلو استفاده کند. با چرخش هود تمامی هیکل ان در معرض دید قرار گرفت و بیسمارک و پرینز اوگن تمام توان خود را به طرف هود متمرکز کردند. هود مورد هدف یکی توپ 200 م م پرینز اوگن قرار گرفت و دچار اتش سوزی شدی دشد ولی در نهایت اتش سوزی کنترل شد و پرنز ولز که دید وضعیت خراب است اقدام به اتش همزمان به طرف بیسمارک و پرینز اوگن تا هود از زیر اتش بیرون بیاید
پرینز اوگن کمی مانور داد و به پشت بیسمارک رفت تا از اتش پرنس ولز دور باشد . بیسمارک چند گلوله 380 م م دیگر به طرف هود شلیک کرد تنها یکی به هود خورد ولی پایان کار هود را رقم زد. گلوله 380 م م به روی عرشه خورد و عرشه را شکافت و به انبار مهمات عقب کشتی نفوذ کرد و یک انفجار بزرگ عقب نبرد رزم ناو هدت را کاملا متلاشی کرد به صورتی که هود با سر کج شد و شروع به به فرو رفتن درون اب کرد و طی هشت دقیق از صفحه روزگار محو شد. تنها سه خدمه از 1419 خدمه ان زنده در رفتند .
خدمه ولز با تعجب و ناباوری به این تراژدی نگاه می کرد . غیر قابل باور بود یک کشتی 46000 تنی با یک اتش غرق شد انهم در عرض هشت دقیقه. ولز تنها شده بود و هر دو کشتی المانی شروع به اتش به طرف ولز کردند، یک گلوله 380 م م به پل فرمانده ای ولز خود ولی عمل نکرد از این طرف ساختمان گلوله وارد و از ان طرف خارج شد و دو نفر را تکه تکه کرد. ولز همان طور که گفته شد دارای 10 توپ 360 م م بود که یک برجک در جلو با چهار توپ، یک برجک میانی با دو توپ و در عقب یک برجک دیگر با چهار توپ داشت .ولز چندین گلوله خورد و برجک دو توپه میانه از کار افتاد ولی باز به اتش ادامه داد و سه گلوله 360 م م به بیسمارک ضد که یکی روی عرشه منفجر شد
در ساعت 6:13 دقیقه تنها بعد از کمتر از نیم ساعت درگیر یک نبرد رزم ناو غرق شده بود و بیش از 1500 نفر در چند کشتی کشته شده بودند و از ده توپ ولز فقط دو تایی انها همچنان اتش میکرد از این رو ولز عقب نشست و المانها نیز دست از اتش کشیدند.در این درگیر بیسمارک 93 گلوله 380دم م شلیک کرده بود و البته صدها گلوله کوچکتر اگرچه موفق بود ولی یک از گلوله های ولز به نزدیکی انبار سوخت بیسمارک خورده و ان را سوراخ کرده بود و اب وارد کشتی میشد و سوخت از کشتی نشت میکرد و ردی از کشتی روی اب به جا میگذاشت . یکی دیگر از گلول های ولز به یکی از دیگ های بخار را اسیب زده بود که خیلی مهم نبود بیسمارک هنوز 11 دیگ بخار دیگر داشت
ساعت ده صبح بود که خبر نابودی هود به لندن رسید. انگلستان که هود را از دست داده بودند نمی خواستند دیگر بیسمارک تخت هیچ شرایطی از دست انها در رود.بیسمارک تلاش کرد به عمق اقیانوس فرار کند و از انجا تغییر جهت داده به همراه پرینز اوگن به بندر برست در فرانسه برگردد و تعمیر شود ولی رد سوختی که از خود به جای می گذاشت پیدا کردنش را راحت کرده بود و ساعت 11 صبح یک قایق پرنده کشتی رد سوخت او را دید و به ولز گزارش داد. ولز جای دو ناو المانی را گزارش داد و به وی دستور داد همچنان انها را تعقیب کند.
نیروی دریایی انگلستان تمامی کشت های خود در ان محدوده اقیانوس اطلس را فراخواند تا در نبرد با بیسمارک و پرینز اوگن شرکت کند اگرچه برخی تا 600 کیلومتر تا منطقه فاصله داشتند ولی به سرعت تغییر مسیر دادند و حتی برخی از شناور های که اسکورت کاروان های تجاربی بین انگلستان و امریگا بودند.به سرعت شش نبرد ناو نبرد ، دو ناو هواپیما بر،سیزده رزم ناو و 21 ناوشکن به طرف منطقه حرکت کردند اگرچه در نهایت چند فروند انها به منطقه رسیدند . تا ساعت 17 همان روز خدمه پرنس ولز تمامی ده توپ 360 م م را تعمیر کردند و اعلام کردند فرصتی پیش اید می توانند با بیسمارک و اوگن درگیر شود
ساعت 18:14 دقیقه بر اساس دستور بیسمارک از پرینز اوگن جدا شد. هر دو قرار بود به بندر برست در فرانسه بوند ولی برای گمراه کردن انگلیسیها قرار شد تا پرینز اوگن به عمق اقیانوس رفته از انجا تغییر مسیر دهد و بیسمارک مستقیم این را راه طی کند . از انجایی که پرنس ولز و رزم ناو سافلوک همچنان در تعقیب این دو بودند، بیسمارک به سرعت به عقب گشت و به طرف هر دو اتش گشود تا پرینز اوگن از منطقه فرار کند و کسی تعقیبش نکند. بعد از رفتن پرینز اوگن ، بیسمارک راه خود را به طرف بندر برست ادامه داد ولی به زودی ناو هواپیما بر اریک رویال و چهار رزم ناو سبک سر راه بیسمارک پیدا شدند
در ساعت 22 در شب شش هواپیمای فیری فولمار و نه اسورد فیشاز روی ناو برخاستند . فیری اسورد فیش یک هواپیما دو باله موتور پیستونی بود که در سال 1934 پرواز کرده بود و تنها میتوانست یک اژدر 760 کیلوگرمی و یا تعدادی بمب را حمل کند و سرعتش حدود 230 کیلومتر بر ساعت بود . اسورد فیشدر قیاس با دیگر جنگنده های و یا بمب افکنهای شیرجه روی زمانه خود خیلی قدیمی بود ولی درسی فراموش نشدنی به نازی ها داد. دید بان بیسمارک هواپیماها را دید و انها اقدام به شلیک توپ های ضد هوایی کردند ولی هیچ کدام از جنگنده های انگلیسی نابود نشدند . سورفیش ها اژدر های خود را رها کردند و هشت اژدر از نه اژدر خطا رفت ولی یکی از انها به ناو خورد ، اژدر به کمربند زرهی دور ناو خود و تنها یک کشته بر جای گذاشت و موقتا برق را قطع کرد ولی مشکلی پیش نی امد ولی مانورهای گریز از اژدر بیشتر به ناو صدمه زد زیرا باعث شد از سوراخی که بر اثر برخورد گلوله ولز ایجاد شده بود ، اب زیادی وارد شود و یکی از دیگ ای بخار دیگر نیز از کار بیفتد
با از کار افتادن یک دیگ بخار سرعت از 52 کیلومتر بر ساعت به 37 کیلومتر کاهش یافت و این یعنی زمان بیشتر برای رسیدن به فرانسه اشغالی. با رفتند سورفیش ها ولز نزدیک شد و یک گلوله باران کوتاه انجام داد بیسمارک هم شلیک کرد ولی همین کار ولز باعث تاخیر در تخلیه اب درون بیسمارک شد و باعث افزایش اب در بخش عقبی بیسمارک در نهایت سنگینتر بیشتر و بر هم خورد تعادل بیسمارک شد و همچنین اب شور چهار توربین صدمه وارد کرد و سرعت به 23 کیلومتر بر ساعت کاهش یافت
سافلوک که از اول مسیر دورادور با رادار بیسمارک را تحت نظر داشت از ترس اینکه مورد هدف زیر دریای های المانی در منطقه قرار نگیرد شروع به یک حرکت زیگزاکی کرد ، در همین حرکت زیگزاکی بیسمارک از رادارش دور شد و از دست خارج شد و ساعت 3 صبح روز 25 ماه می سافلوک هرچه تلاش کرد دوباره بیسمارک را در رادار ببیند نتوانست و بعد از مدتی از سه کشتی ، گشتی در نزدیکی منطقه خواست تا روز صبر کنند و به سرعت به دنبال بیسمارک بگردند
در همان شب تا صبح انگلیسیها به مکالمان المانها گوش می دادند و رمز های انها را شنود می کرد و در باز کردن رمز ها اشتباه کردند و اینگونه برداشت کردند که بیسمارک در حال حرکت به طرف المان از طریق تنگه ایسلند است از این رو بخش زیادی از ناوگانی را که برای درگیر با بیسمارک فرخوانده بودند به ان سمت هدایت کردند و بین بیسمارک چند ده کشتی انگلیسی فاصله افتاد
ساعت 10:30 صبح یک هواپیما اب نشین نیروی دریایی امریکا در 1280 کیلومتری بندر برست ، بیسمارک را کشف کرد و به انگلیسیها اطلاع داد.ولی مشکل جدید که وجود داشت این بود که پرنس ولز و سافلوک کمبود سوخت داشتند و باید تعقیب بیسمارک را رها می کردند به انگلستان بر می گشتند و تنها گزینه موجود نبرد ناو جرج پنجم بود که انهم خیلی با بیسمارک فاصله داشت.از این رو ناو هواپیما بر ایندیپندنت دوباره از فاصله 110 کیلومتری چندین اسورد فیش را با اژدر بلند کرد و به بیسمارک حمله کرد ولی به دلیل نا هماهنگی اژدر افکنها به رزم ناو شفیلد انگلیسی حمله کردند که برای درگیر با بیسمارک به ان منطقه امده بود که یکی از اژدر های با کلاهک مغناطیسی جدید که تازه همان روز از ان استفاده شده بود در نزدیکی شفیلد منفجر شد ولی شفیلد اسیبی ندید
بعد از بازگشت دوباره هواپیماها به اژدر مغناطیسی مجهز شدند. 15 اسورد فیشدر ساعت 19:10 دقیقه برخاستند و در ساعت 20:47 دقیقه اژدر افکنها به بیسمارک حمله کردند و همزمان شفیلد نیز دست به اتش به طرف بیسمارک زد که بیسمارک نیز به ان شلیک کرد یکی از گلوله های به شفیلد خورد و شفیلد با پرتاب نارنجک انداز دود زا محل را ترک کرد. بعد از ان بیسمارک توجه خود را به طرف بمب افکنها جلب کرد ولی یک از اژدرها به زیر کمربند زرهی خود و سوراخی در بدنه ایجاد کرد و یک اژدر دیگر به عقب کشتی خورد و سکان زیر اب را صدمه زد و ارتباط بین سکان و اتاق هدایت قطع شد و بیسمارک شروع به چرخش به دور خود بدون اختیار کرد.
با افتادن بیسمارک در یک حلقه چرخشی ، لوتینس(فرمانده بیسمارک) میدانست کشتی وی به زودی از بین می رود برای همین اخرین خط خود را دفتر کشتی می نویسد ” تا اخرین نفس خواهیم جنگید زنده باد پیشوا”(البته پیشوا انها را در این هجل انداخت)
روحیه خدمه بسیار بد و ناامید کننده بود انها می دانستند که هیچ شانسی ندارند مخصوصا زمانی که پیامی از فرمانده ای نیروی دریایی در مورد ادامه مقاومت امد وضعیت روحی خدمه بدتر نیز شد. اگرچه با کمبود سوخت پرنس ولز و سافلوک رفته بودند ولی چند کشتی دیگر از جمله نبرد ناو جرج پنچ امده بود. شفیلد که صدمه دید بود فاصله گرفت و با رادار خود به تماشایی بیسمارک نشست . در تمامی طول شب بیسمارک مورد حملات ده ها هواپیمای اژدر افکن سورفیش قرار گرفت ولی اسمان ابری و نبودن دید و چرخش بیسمارک باعث شد ده ها اژدر پرتاب شود ولی هیچ کدام به بیسمارک نخورد . بین ساعت 5 تا 6 صبح خدمه بیسمارک تلاش کردند تا هواپیمای اب نشین ارادو 196 را با کمک چرثقیل روی ناو به درون اب بیندازد تا دست کم اطلاعات مهم و اسناد را به فرانسه برساند ولی چرثقیل در درگیر با ولز اسیب دیده بود و کار پیش نرفت(تمامی نبرد ناو ها و ناو های بزرگ در ان دوران یک هواپیمای اب نشین همراه خود حمل می کردنند)
ساعت 6 صبح نبرد ناو جرج پنجم به همراحی نبرد ناو رادنی که شب هنگام وارد منطقه شده بودند حمله را اغاز کردند. جرج پنجم دارای ده توپ 360 م م و رادونی دارای نه توپ 406 م م بود. انها چند دور بیسمارک را گلوله باران کردند که البته با در نظر گرفتن حرکت چرخشی بیسمارک چندان موثر نبود،ساعت9 صبح دو ناوشکن دیگر به این دو کشتی پیوسته و اقدام به شلیک گلوله های 203 م م کردند که در ساعت 9:02 یک گلوله 406 م م نبرد ناو رادون به جلوی بیسمارک خود و با نابود کردن دو برجک از چهار برجک توپ 380 م م صدها نفر از خدمه را کشت . گلوله توپ 406 م م 1077 کیلوگرم وزن داشت و قدرت انفجار باعث کشته شدن همه افراد در پل فرمانده ای شد
با وجود این همچنان برخی از توپ های 150 م م و دست کم دو برجک عقب کشتی با توپ 380 م م اتش میکردند ولی در ساعت 9:27 دقیقه یک گلوله دیگر به عقب بیسمارک خود و اتاق کنترل توپچی را از بین برد و در نهایت در 9:31 دقیقه اتش توپ های 380 م م تمام شد اگرچه همچنان توپ های کوچکتر شلیک میکردند
دو نبرد ناو دیگر از راه رسیدند و 700 گلوله دیگر به بیسمارک زدند، بیسمارک ساعت ده صبح 20 درجه کج شد ولی انگلیسها باز ادامه دادند و رادونی دو اژدر هم از لوله اژدر افکن خود پرتاب کرد که یکی از انها به بیسمارک خود که این اولین موردی در تاریخ است که یک کشتی جنگی، کشتی جنگی دیگر را با اژدر هدف قرار داده. در این مرحله بیسمارک یک قتلگاه بود و انگلیسها برای انتقام هود می خواستند ان را غرق کنند و حتی از 2700 متری به طرفش اتش گشودند
400 نفر از خدمه بیسمارک که زنده مانده بودند کشتی را ترک کردند و بیسمارک خالی بود با وجود کج شدن خیال عرق شدن نداشت تا اینک انگلیسیها چند اژدر دیگر راها کردند که به سمت چپ کشتی خود و در ساعت 10:40 دقیق برای همیشه از دیدگان مخفی شد
از 400 مردی که بیسمارک را رها کره بودند85 نفر توسط انگلیسها از اب گرفته شد ولی با رسیدن گذارشاتی از حضور چند زیر دریایی المانی انها منطقه را ترک کردند و بعد از ان چند نفر دیگر نیز توسط زیر دریای ها و کشتی های نجات المانی از اب گرفته شدند و در کل از 2200 خدمه بیسمارک 114 نفر زنده ماندند
نکته جالب اینکه نبرد ناو پرنس ولز که اولین زخم کاری را به بیسمارک زد خود چند ماه بعد در یک درگیر در جنوبی شرق اسیا مورد حمله ده ها بمب افکن ژاپنی قرار گرفت و غرق شد. در سال 1989 لاشه بیسمارک در فاصله 650 کیلومتری بندر برست در اقیانوس اطلس در عمق 4791 متری اب کشف شد. بررسی ها نشان داد که اگرچه بیش از صد گلوله به بیسمارک برخورد کرد ولی تنها 13 گلوله دست کم در درگیر اخر به بدنه نفوذ کرد و در کل درگیر هیچ گلوله ای در کمربند زرهی ناو که زیر اب خور بود نفوذ نکرده و هر چه نفوذ کرد یا از روی عرشه بوده(تنها دو گلوله) و ما بقی از کنار بدنه بالاتر و یا پاینتر از کمربرند زرهی بوده است
با غرق بیسمارک تنها بازمانده کلاس بیسمارک تریپیتز بود
تریپیتز تمرینات قبل از ورود به خدمت را انجام داد و قرار شد در ناوگان دریایی بالتیک ارتش المان که شامل سه رزم ناو چند ناوشکن بود در برابر نیروی دریایی شوروی مستقر در سنپترزبورگ خدمت کند.در 13 نوامبر سال 1941 به هیتلر پیشنهاد داده شد تا تریپتز را به شمال نروژ بفرستند تا جلوی کشتی های تدارکاتی غربی به شمال شوروی را بگیرد و هر گونه حرکت متفقین در شمال را برای اشغال نروژ سرکوب کند . هیتلر که بعد از غرق بیسمارک بسیار سر خورده شده بوده مدتی دستور عدم استفاده از تریپیتز را داده بود ولی با این پیشنهاد موافقت کرد
با تجربه بیسمارک چند توپ ضد هوایی 105 م م دیگر و چهار لوله اژدر افکن 533 م م به ناو افزود شده شد و تحت فرمانده ای کارل توپ اماده عملیات در 10 ژانویه سال 1942 شد. برای گمراه کردن دشمن تریپتز با کشتی ویلهمسهافن هر دو با هم بندر را غرق کردند ولی دوباره انگلیسیها با شکستن رمز های المانها جای تریپیتز را کشف کردند ولی اب و هوایی بد مانع کار موثری شد. در 16 ژانویه نیروی هوایی انگلستان طی شناسایی هوایی متوجه شد تریپیتز در بندر تروندهایم نروژ است و دو روز بعد به شمال نروژ رفت و با پشتیبانی چهار ناوشکن در عملیاتی در قطب شمال شرکت کرد . در مدتی که تریپیتز در نروژ بود خدمه بسیار شرایط سختی داشتند. هوایی سرد در شمال نروژ که عملا قطب شمال بود، اموزش کم و پشتیبانی ضعیف و حتی نبود غذای کافی . در شمال نروژ تریپیتز در کنار صخره ای ای لنگر انداخت و منتظر کشتیهای تجاری غربی اعضامی به شوروی شد و با قطع درختان بزرگ و شاخ برگ تلاش در استتار ان نبرد ناو بزرگ کردند و معمولا سرگرم دید زدن اسمان بودند
برنامه عملیت در قطب شمال به زودی پایان یافت که دلیل عقب کشیدن چهار ناوشکن محافظت برای اسکورت رزم ناو سنگین پرینز اوگن(که چندی قبل از داستان بیسمارک جان به در برده بود ) به کانال انگلستان رفته بود و ترس از حمله هوایی انگلستان باعث لغو برنامه عملیات در قطب شمال شد
در اوائل ماه اوت قرار بود پرینز اوگن و تریپیتز در یک عملیات بزرگ بر ضد کاروان های انگلیسی در دریایی شمال شرکت کنند که با ازدر خوردن پرینز اوگن توسط زیر دریایی برنامه لغو شد(این اخرین باری بود که پرینز اوگن در یک عملیات شرکت کرد زیرا برای تعمیر به بندر گاه کشده شدن و در نهایت وقتی تعمیر شد عمر رایش سوم نیز به پایان رسید و دست امریکا ها افتاد و انها نیز در یک ازمایش اتمی در سال 1946 ان را نابود کردند). در مارس 1942 یک عملیات دیگر برای تریپیتز به چهار ناوشکن اسکورت برای مقابله با کشتی های انگلیسی که به طرف شوروی می رفتند در نظر گرفته شد. در 9 مارس یک کاروان انگلیسی شامل 50 کشتی تجاری که برخی سوخت برای شوروی به همراه داشتند و توسط چندین کشتی جنگی انگلستان اسکورت میشد از راه رسیدند و تریپیتز تلاش در مقابله با انها کرد که مورد حمله بیش از 30 بمب افکن هالیفاکس قرار گرفت ولی با بدی اب و هوا و کاهش ارتفاع ابر ترییتز بدون صدمه ای جان سالم به در برد و در نهایت انها موفق به درگیر با چند کشتی غیر نظامی شدند و بیش از 80000 تن سوخت را غرق کردند . شوروی در 27ژوئن تلاش در دریافت کمک های بیشتر کرد و دوباره تریپیتز و دیگر کشتی های موجود در نروژ وارد عمل شدند ولی ورود ناوگان دریایی امریکا در نبرد در شمال نروژ باعث عقب نشینی تریپیز شد. در مجموع تریپیز طی مدت حضور خود در شمال نروژ حدود 34 کشتی تجاری را غرق کرد
بعد از این عملیات تریپیز برای پاره ای از تعمیرات در دو بندر در شمال نروژ مدتی باقی ماند. هیتلر دستور داده بود تریپیتز به المان بر نگردد زیرا خطر حمله هوایی انگلستان زیاد بود . در این تعمیرات چند توپ 105 م م دیگر اضافه شد و کمربند زرهی ضد اژدر دور ناو تقویط شد زیرا خطر حملات زیر دریای های شوروی زیاد بود . در مارس 1943 که انتقال تدروکات در شوروی برای مدتی قطع شده بود نبرد ناو دیگر المانی شان هورس نیز به تریپیتز پیوست و انها با نبود ماموریت خاصی چندنی تمرین با هم انجام دادند و در نهایت در 31 دسامبر در یک عملیات مشترک این دو با چندین ناوشکن و رزم ناو به یک جزیره کوچک در قطب شمال که محل یک ایستگاه غیر نظامی هواشناسی انگلستان بود حمله کردند که تنها حمله بر ضد یک هدف زمینی برای کلاس بیسمارک بود
در سپتامبر سال 1943 دیگر حوصله انگلیسها از اقدامات تریپیز سر رفت و تلاش در نابودی ان کردند. انها ده زیر دریایی ایکس کرافت که یک مینی زیر دریایی کوچک 15 متری 27 تنی با دو اژدر بود را برای نابودی این کشتی ارسال کردند ولی در 25 سپتامبر تنها هشت زیر دریایی به مقصد رسیدند. با اغاز درگیر سه زیر دریایی نابود شدند و سه زیر دریایی موفق به پرتاب اژدرهای خود شدند که البته تنها دو اژدر به تریپیتز خورد
یکی باعث پاره شدن مخزن سوخت کشتی شد و سوراخی را به وجوود اورد که بیش از 1400 تن اب وارد کشتی شد که تا حدی تعادل کشتی را به هم زد و همه ژنراتورهای برق به غیر از یکی را از کار انداخت و یکی از دیگر از اژدر ها به یکی از دیگ های بخار به شدت صدمه دید. کشتی به شمال نروژ رفت و در انجا با موفقیت تا اوریل سال 1944 تعمیر شد
انگلیسها که متوجه شده بودند به زودی تریپیتز بندر را ترک می کند یک حمله با 40 بمب افکن را برنامه ریزی کردند که قرار بود 4 اوریل به بندر گاه انجام شود ولی رمز گشای نشان داد تریپیز در ساعت 5:30 دقیقه روز 3 اوریل بندر را ترک کرده ولی عملیات لغو نشد انها کشتی را روی اب پیدا کردند و در دو موج به ان حمله کردند علیرقم اتش هوایی بالا تنها یک بمب افکن سرنگون شد ولی تریپیتز از بشدت صدمه دید
دو برجک از چهار برجک توپ 380 م م از بین رفت، یک دیگ بخار منفجر شد و دو سوراخ بزرگ در بدنه ایجاد شد و 122 نفر کشته و بیش از 270 نفر زخمی شدند. بعد از این حمله عملا کار تیرپیتز و خاندان بیسمارک تمام شد. هزینه تعمیر بسیار بالا بود و البته در ارتش المان همه می دانستند که انجام عملیات برای رزم ناو به این بزرگی دیگر ممکن نیست بدون پوشش هوایی انهم
تریپیتز برای تعمیرات به بندر برگشت ولی انگلیسها دست بردار نبودند.چندین بار قرار بود یک حمله بزرگ انجام شود ولی همواره اب و هوایی بد جلوی کار را گرفت تا اینکه در 22 اوت 1944 ماموریت شکل گرفت و 38 بمب افکن و 43 شکاری اسکورت به تیپیتز حمله کرد ولی حمله با از دست رفتن سه بمب افکن و بدون صدمه به تریپیتز تمام شد زیرا بندر گاه تعداد زیادی توپ ضد هوایی داشت.در 24 اگوست دوباره 48 بمب افکن و 29 جنگنده حمله کردند که باز صدمه جدی به کشتی وارد نشد.یک بمب 800 کیلوگرمی به عرشه خورد و در عرشه نفوذ کرد ولی چاشنی بمب صدمه دید بود عمل نکرد . البته یک بمب 250 کیلوگرمی به عرشه خورد ولی صدمه ای به کشتی وارد نشد و البته شش هواپیما از بین رفت
در اواسط سال 1944 عدم موفقیت حملات هوایی باعث شد که کار به یگان های بمب افکن های لنکاستر سپرده شود و قرار شد با پرتاب بمب 5.4 تنی تریپیتز را نابود کنند.عملیاتی جدید در سپتامبر سال 1944 اغار شد . در این حمله 23 بمب افکن هر یکی با یک بمب 5.4 تن و 12 بمب افکن با ازدر . یکی از بمب های 5.4 اتی به کشتی خورد ان را سوراخ کرد ، از زیر ان بیرون امد زیر اب منفجر شد ولی صدمه زیادی وارد کرد و بعد از این حمله قرار شد از تریپیتز تنها به عنوان یک سکوی پدافند استفاده شود و قرار شد در 15 اکتبر به جنوب نروژ منتقل شود که اخرین سفر دریایی ان شد
در 29 اکتبر زمانی که ترپیتز دست پا بسته در کاکویا در شمال نروژ لنگر انداخته شود 32 لنکاستر به ان حمله کرد ولی این بار تنها یکی از بمب های 5.4 تنی در نزدیکی کشتی فرود امد و باعث اسیب دیدن شفت و برجک توپ شد و تنها یکی از بمب افکنها اسیب دید.
در 12 نوامبر دوباره بمب افکنها حمله کردندو بیسمارک حتی از توپ 380 م م نیز بر علیه بمب افکن ها استفاده کرد ولی به جایی نرسید . چند اژدر به تروپیتز برخورد کرد و چندین سوراخ در کناره بدنه ایجاد شد و اب زیادی وارد کشتی شد به شکلی که طی ده دقیقه 40 درجه کج شد و کاپیتان دستور ترک کشتی را داد. در ساعت 9:50 دقیقه کشتی به 60 درجه رسید ولی ثابت ماند و بسیار فکر کردند که دیگر داستان تمام شد ولی هشت دقیقه بعد یک انفجار بزرگ یکی از برجک ها را از جا کند و در عرض چند دقیقه تریپیتز کاملا غرق شد
با وجود محبوبیت بسیار بیسمارک ولی واقع بینان اگر به بیسمارک نگاه کنیم میبینید که این کلاس برتری نبرد ناو دوران خود چه از نظر بزرگی تسلیحات و چه تناژ و حتی زره نبود ولی یکی از بهترین ها بود. بیسمارک هرگز در هیچ نبردی موثر نیفتاد . خود بیسمارک که در اولین ماموریتش غرق شد و تریپیتز هم به غیر از غرق چند کشتی غیر نظامی کار بزرگی نکرد و تنها کلاس بیسمارک تنها یک کشتی جنگی را غرق کرد که ان نیز رزم ناو سنگین هود بود.
گرداوری و ترجمه :عبدالحمید تارخ
سلام، به نظر من غرق کردن رزم ناو هود و فراری دادن پرنس ولز کار بزرگی بود زیرا نیروی دریایی آلمان هیچگاه در حد و اندازه ی نیروی دریایی انگلیس نبود، کلا از نبرد دریایی سالامیس تا جنگ جهانی دوم و حتی جنگ انگلیس و آرژانتین، ناوهای بزرگ قربانی بزرگترین نقطه ضعف خود یعنی بزرگی بیش از اندازه و مانورپذیری آن کشان بوده اند