پهپاد هرون ( هرون یا Machatz-1 توسط بخش ملّت (Malat) شرکت صنایع هواوفضای اسرائیل به عنوان یک سامانه برد بلند با قابلیت‌های شناسایی و نظارت بلندمدت طراحی شد تا جایگزینی با نمونه‌های سبکتر مثل پهپاد سرچر و پاسخ‌گوی نیازهای رو به رشد شناسایی استراتژیک و مرزبانی باشد. طراحی مقدماتی هرون در بهار ۱۹۹۳ آغاز شد و در ژانویه ۱۹۹۴ چراغ سبز برای تولید داده شد؛ نخستین پرواز آزمایشی اصلی این برنامه در اکتبر ۱۹۹۴ انجام شد و در مراحل بعدی نسخه‌های ارتقاءیافته و سنگین‌تری از جمله هرون تی پی توسعه یافتند. هدف از توسعه، دستیابی به برد پروازی و ماندگاری قابل‌توجه (ده‌ها ساعت پرواز) و ظرفیت حمل محموله‌های سنجشی بزرگ‌تر برای عملیات شناسایی و پشتیبانی تاکتیکی بود؛ به همین دلیل ملّت/IAI سامانه‌ای با ناوبری خودمختار، بازگشت خودکار در صورت قطع ارتباط و توان حمل مجموعه‌ای از حسگرها و بارهای الکترونیکی طراحی کرد. ورود عملیاتی و صادرات گسترده هرون طی سال‌های بعد، از جمله گزارش‌های خرید و بهره‌برداری توسط نیروی هوایی‌های خارجی، نشان‌دهنده موفقیت برنامه و تطابق آن با نیازهای بازار بین‌المللی پهپادی بود.
پهپاد هرون مدل‌های متعددی دارد که برای نیازهای متفاوت طراحی شده‌اند. در ادامه تعدادی از مهم‌ترین مدل‌ها ان و ویژگی های ان پرداخته ام
هرون مارک1
تمامی مدل‌های هرون دارای سکان عمودی دوقلو است که به وسیله دو بخش کشیده به بدنه اصلی متصلند. موتور در عقب بدنه مرکزی به‌صورت پروانه به طرف عقب نصب شده است.بال از نوع با نسبت دهانه به عرض بالا است و صاف و بدون پسگرایی ساخته شده، طراحی سبک با استفاده از مواد مرکب (کامپوزیت)، هسته‌های عسل‌مانند و ساختار کم وزن ولی مقاوم دارد. داریا سه ارابه فرود تک چرخ قابل جمع شدن هستند و دماغه و بدنه در قسمت‌های مناسب برای نصب سنسورهای جلو (مانند دوربین‌ها) طراحی شده‌اند
هرون مارک1 به سیستم مکانیاب جهانی جی پی اس مجهز است؛ مسیر پرواز میتواند از قبل برنامه‌ریزی شده باشد یا کنترل لحظه‌ای از ایستگاه کنترل زمینی صورت گیرد.اگر ارتباط داده بین پهپاد و مرکز قطع شود، قابلیت بازگشت خودکار به مبدا و فرود خودکار دارد. برای ارسال داده‌های سنسوری، هم لینک مستقیم خط دید رادویی و هم لینک از طریق ماهواره قابل استفاده است
موتور اصلی در نسخ مارک1 یک روتکس 914 است؛ موتوری پیستونی، چهار سیلندر، چهار زمانه، دارای توربوشارژر و توان حدود 115 اسب بخار ،این موتور قبلاً در هواپیماهای سبک، هواگردهای عمومی و پهپادهای سبک مورد استفاده بوده است، مداومت پرواز در آزمایش‌ها تا حدود 52 ساعت ثبت شده است، اما مداومت عملیاتی بسته به وزن محموله و شرایط پرواز معمولاً کمتر است،سقف پروازی عملیاتی ان حدود 10000 متر است. بیشینه سرعت حدود ۲۰۰-۲۱۰ کیلومتر بر ساعت در برخی منابع آمده است،برد از لحاظ کنترل مستقیم (line of sight) معمولاً چند صد کیلومتر است؛ با استفاده از لینک ماهواره‌ای یا ارتباطات فراتر از دید بصری، برد بسیار بیشتر می‌شود. و به چند هزار کیلومتر میرسد
مدل اصلی هرون مارک1 در اطلاعات استاندارد عموماً بدون تسلیحات طراحی شده است؛ کارکرد آن بیشتر نظارتی، شناسایی، نظارت مرزی، جمع‌آوری اطلاعات الکترونیکی و اپتیکی است
هرون مارک1 دارای سیستم‌های دوربین الکترواپتیک با قابلیت دید حرارتی شبانه و مدار بسته روزانه است، توان حمل محموله های پیشرفته شامل رادار با توان نقشه برداری سه بعدی سار ، رادار برای جستجوی دریایی برای بازی در نقش جستجو اهداف سطحی و نظارت بر اب ها است .همچنین این پهپاد میتواند تجهیزات جمع‌آوری سیگنالهای رادیویی و راداری را نیز حمل کند که در نقش شناسایی محل قرارگیری پدافند هوایی و دشمن بسیار موثر است
هرون تی پی
این نسخه بدنه‌ای بزرگ‌تر نسبت به هرون مارک1 دارد و بدنه تلاش شده برای کاهش وزن به دلیل افزایش اندازه از مواد سبکتر ساخته شود ، سیستم هدایت ماهواره ای است و دارای یک خلبان خودکار برای انجام خودکار عملیات نشست و برخواست از روی باند بهره میبرد
بزرگترین تفاوت نسخه هرون تی پی با نسخه اولیه مارک دار بودن یک موتور توربوپراپ به جای موتور پیستونی است .این نسخه دارای موتور پرات اندویتنی کانادا مدل PT6A-67A ، با توان تقریباً ۱,۲۰۰ اسب بخار می باشد، این موتورها در مدل‌های هواپیمایی توربوپراپ سبک-تا-متوسط کاربرد دارند، به دلیل قابلیت عملکرد خوب در ارتفاع و توان مناسب؛ PT6 مشهور است در هواپیماهای منطقه‌ای، هواپیماهای آموزشی، هواپیماهای سبک و بعضی پهپادها
استفاده از موتور پراب با قدرت بسیار بیشتر به معنی دارا بودن سرعت و توان بیشتر است،سرعت بیشینه این مدل حدود ۴۰۷ کیلومتر بر ساعت و سقف پروازی ان ۱۳٬۷۰۰ می باشد.مداومت پرواز بیش از ۳۰ ساعت بر اساس مأموریت‌ها، البته بسته به وزن محموله ممکن است کمتر باشد. برخی منابع مداومت‌هایی تا حدود ۷۰ ساعت را نیز برای پروازهای خاص ذکر کرده‌اند.
به‌صورت رسمی، IAI در مستندات عمومی برای هرون TP بیشتر بر نقش‌های شناسایی، نظارتی، جمع‌آوری اطلاعات و هدایت عملیات تمرکز کرده است تا بر حمل سلاح مستقیم ، اما در برخی منابع آلمانی و آلمانی-اسرائیلی ذکر شده که قابلیت نصب سلاح برای حمل بمب‌ها یا موشک‌های هدایت‌شونده وجود دارد؛ به‌عنوان مثال موشک هوا به زمین «Whip Shot» از IMI به عنوان گزینه‌ای که در برخی بحث‌ها مطرح شده است. این موشک در جال حاظر وضعیت نامعلومی دارد مشخص نیست ایا توسع یافته و یا در مرحله توسعه است ولی گفته شده یک سلاح مینیاتوری با برد 20 کیلومتر و وزن 15 کیلوگرم است
سوپر هورن
در نمایشگاه هوایی سنگاپور در فوریهٔ ۲۰۱۴، شرکت صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) نسخهٔ ارتقایافتهٔ پهپاد هِرون به نام «سوپر هرون» را معرفی کرد. سوپر هرون دارای یک موتور پیستونی ۲۰۰ اسب‌بخاری است که نرخ اوج‌گیری و عملکرد آن را افزایش می‌دهد.
برد آن در خط دید ۲۵۰ کیلومتر و با کنترل ماهواره‌ای ۱۰۰۰ کیلومتر است. مدت پرواز (پایداری) آن ۴۵ ساعت در حداکثر ارتفاع ۳۰٬۰۰۰ پا (۹٬۱۰۰ متر) است. سرعت کروز ۱۱۰ تا ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت نهایی بیش از ۲۸۰ کیلومتر بر ساعت است.در منابع معتبر غربی برای سوپر هرون معمولاً اعلام شده که بطور استاندارد فاقد تسلیحات است؛ مأموریت آن نظارت، جمع‌آوری اطلاعات، شناسایی، رصد الکترونیکی و اپتیکی است
هِرون مارک ۲
هرون Mk II پهپادی تمرکز بر افزایش قابلیت‌های شناسایی و نظارت برای مأموریت‌های بلندمدت ضمن کارایی بالا این پهپاد دارای بدنه‌ای مستحکم با طراحی آئرودینامیک بهبودیافته و بال‌هایی با نسبتaspect ratio زیاد است که برای حمل محموله‌های سنگین‌تر و حسگرهای پیشرفته آماده شده است. سیستم ناوبری آن ترکیبی از اینرسی و ماهواره ای است و قابلیت پرواز خودکار در مسیرهای از پیش تعریف‌شده با کنترل زمینی دارد.موتور بکار رفته در هرون Mk II یک موتور پیستونی روتکس 915 توربوشارژ است که عملکرد بهتری در ارتفاع بالا دارد و موجب شده است سرعت صعود آن نسبت به مدل‌های قبلی به میزان قابل توجهی افزایش یابد مداومت پرواز آن در مأموریت‌های معمولی به حدود ۴۵ ساعت میرسد و در ارتفاع عملیاتی سقف قابل توجهی دارد .سرعت بیشینه آن بر اساس گزارش‌ها حدود ۲۵۹ کیلومتر بر ساعت است وزن برخاست بیشینه‌ی این پهپاد در منابع مختلف بین حدود ۱۳۵۰ تا ۱۴۳۰ کیلوگرم ذکر شده و ظرفیت محموله آن در حدود ۴۷۰ کیلوگرم است .هرچند این محموله برای تجهیزات سنجشی، اپتیکی، نظارتی و ارتباطی طراحی شده و منابع رسمی اعلام نکرده‌اند که Mk II به‌طور استاندارد به سلاح مجهز است. این پهپاد دارای سامانه‌های نظارتی EO/IR پیشرفته، حسگرهای تصویری دید روز و دید حرارتی، امکان نصب رادار تصویر بردار و توانایی تشخیص اهداف متحرک زمینی (GMTI) است. همچنین توانایی جمع‌آوری داده الکترونیکی (ELINT/COMINT) دارد در زمینه ارتباط و هدایت با مرکز کنترل زمینی از لینک خط دید (Line-of-Sight) استفاده می‌شود و همچنین برای عملیات فراتر از دید مستقیم به خروجی SATCOM مجهز است در صورت قطع ارتباط از مرکز قابلیت بازگشت خودکار به مبدا و فرود ایمن را دارد
در ماه مه ۲۰۲۱ گزارش شد که ارتش هند در حال مذاکره با شرکت IAI برای اجارهٔ ۴ فروند پهپاد هِرون TP تحت اختیارات خرید اضطراری نیروهای مسلح است. قرار بود این پهپادها برای سه سال اجاره شوند و ۲ فروند آنها تا ماه اوت برسند. گفته می‌شد نمونه‌های پیشرفتهٔ این پهپاد به سامانه‌های نشست و برخاست خودکار (ATOL) و ارتباطات ماهواره‌ای (SATCOM) مجهز هستند.
با این حال، پس از امضای قرارداد مشخص شد که پهپادها اجاره نمی‌شوند بلکه خریداری خواهند شد و گونهٔ مورد نظر «هِرون مارک ۲» است. در مجموع ۱۰ فروند هِرون مارک ۲ سفارش داده شده که شامل ۴ فروند برای ارتش و ۶ فروند برای نیروی هوایی است.
دو فروند از این پهپادها در نوامبر ۲۰۲۲ توسط ارتش هند تحویل گرفته و در امتداد خط کنترل واقعی (LAC) در لِه، لَدّاخ مستقر شدند. دو فروند باقی‌مانده نیز تا پایان سپتامبر همان سال در شمال شرق هند به خدمت گرفته شدند.
در اوت ۲۰۲۳، نیروی هوایی هند ۴ فروند هِرون مارک ۲ را وارد خدمت کرد. اسکادران پهپادی که لقب «نگهبانان شمال» گرفته بود، در بخش شمالی و تحت فرماندهی وینگ‌کماندر پانکاج رانا مستقر شد. در نوامبر ۲۰۲۳ نیز نیروی هوایی هند با استفاده از اختیارات خرید اضطراری، سفارش خرید دو فروند دیگر هِرون مارک ۲ را در کنار چهار فروند موجود ثبت کرد.
تاریخچه عملیاتی
پهپاد هرون در طول عملیات سرب گداخته در غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹ به طور گسترده به کار رفت. در این عملیات، هر گروه رزمی تیپ یک اسکادران پهپاد برای پشتیبانی نزدیک در اختیار داشت. این نخستین عملیات اسرائیل بود که در آن پهپادها، بالگردها و جنگنده‌ها مستقیماً به نیروهای زمینی تخصیص یافتند و نیاز به صدور مجوز مأموریت از مرکز فرماندهی هوایی نبود. تیم‌های کنترل پشتیبانی هوایی در کنار فرماندهان تیپ در خط مقدم مستقر شدند تا استفاده مستقیم فرمانده تیپ از دارایی‌های هوایی را تسهیل کنند. با حفظ حداقل یک دوجین پهپاد در آسمان غزه در هر لحظه، سطح بالایی از آگاهی موقعیتی حاصل شد. نظارت هوایی توسط پهپادهای هرون و هرمس ۴۵۰ و بالگردهای تهاجمی آپاچی انجام می‌گرفت. علاوه بر هماهنگی بین نیروی هوایی و نیروهای زمینی، نیروهای زمینی اسرائیل از همکاری با سازمان امنیت داخلی اسرائیل نیز بهره‌مند شدند؛ به این صورت که عوامل این سازمان در واحدهای جلو مستقر بودند. این هماهنگی میان‌بخشی سطح آگاهی تاکتیکی را افزایش داد و امکان حمله به اهداف حساس به زمان را فراهم کرد. در طول جنگ ۲۰۲۳ حماس–اسرائیل، گزارش شد یک پهپاد سوپر هرون سرنگون شده که نخستین بار است. چنین پهپادی در نبرد با نیروهای فلسطینی از دست می‌رود و جهاد اسلامی فلسطین مسئولیت این سرنگونی را پذیرفت. کشورهای دیگر بهره‌بردار هرون شامل سنگاپور، هند و ترکیه هستند. فرانسه گونه‌ای مشتق‌شده از هرون به نام «ایگل» یا «هرفانگ» را به کار میبرد. در ۲۰۰۸ کانادا اعلام کرد قصد دارد یک فروند هرون را برای استفاده در افغانستان اجاره کند که از ۲۰۰۹ آغاز شد. در میانه ۲۰۰۹ استرالیا دو فروند هرون را در قالب یک قرارداد چند میلیون دلاری برای عملیات در افغانستان اجاره کرد. در اوایل ژوئیه ۲۰۱۳ هرون به ۱۵٬۰۰۰ ساعت پرواز در افغانستان رسید. استرالیا در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۴ به استفاده از هرون در پشتیبانی از عملیات اسلیپر در افغانستان پایان داد پس از آنکه این پهپاد ۲۷٬۰۰۰ ساعت پرواز انجام داده بود. نیروی هوایی سلطنتی استرالیا دو فروند هرون را در ژوئن ۲۰۱۷ بازنشسته کرد.
از ۲۰۲۱، هرون‌های مستقر در مالتا توسط فرانتکس، آژانس مرزی و ساحلی اروپا، برای پایش فعالیت مهاجران در دریای مدیترانه جنوبی استفاده می‌شود. این اقدام جنجال‌برانگیز شد زیرا اعلام شد داده‌های جمع‌آوری‌شده با کشورهایی از جمله لیبی و تونس به اشتراک گذاشته خواهد شد؛ نگرانی این بود که از این داده‌ها برای بازگرداندن اجباری مهاجران غیرقانونی به مبدا استفاده شود و فرصت درخواست پناهندگی از آنها سلب شود.
هند
نیروهای مسلح هند در ۲۰۰۲ تعداد ۱۲ پهپاد هرون به همراه پهپادهای سرچِر از صنایع هوافضای اسرائیل خریدند. این خرید به دنبال گزارش کمیته بازنگری کارگیل انجام شد. عملکرد رضایت‌بخش هرون در مأموریت‌های متعدد جست‌وجو و نجات پس از سونامی ۲۰۰۴ موجب شد سفارش اضافی ۵۰ پهپاد هرون برنامه‌ریزی شود. اگرچه مذاکرات تا پایان ۲۰۰۴ به اتمام رسیده بود، امضای قرارداد به دلیل انتخابات لوک‌سابا به ۲۰۰۵ موکول شد. ارزش قرارداد ۲۲۰ میلیون دلار بود. قیمت هر پهپاد ۸۰ کرور روپیه (۹٫۵ میلیون دلار) اعلام شد. تا ۲۰۰۹، نیروی دریایی هند چهار پهپاد هرون به همراه هشت پهپاد سرچِر ۲ داشت. این پهپادها لایه درونی (تا ۲۰۰ مایل دریایی) شبکه سه‌لایه پایش دریایی را تشکیل می‌دادند. نیروی دریایی قصد داشت دو هرون دیگر با سه ایستگاه کنترل زمینی و دو ایستگاه کنترل کشتی به بهای ۱۱۰ میلیون دلار خریداری کند.
در ارتش هند، پهپادها ابتدا توسط هنگ توپخانه برای نقش‌های کشف هدف به کار گرفته شدند. اما پس از رویارویی چین و هند در ۲۰۲۰، واحدهای هرون فرماندهی شرق تا اوت ۲۰۲۱ به سپاه هوانوردی ارتش منتقل شدند و تعداد سورتی‌های روزانه دو برابر شد تا بتوانند در طیف وسیع‌تری از عملیات شرکت کنند. پس از سازمان‌دهی مجدد، پهپادهای هرون زیر نظر تیپ هوانوردی در میساماری آسام قرار گرفتند که شامل سه اسکادران است. هر اسکادران یک پرواز پهپاد از راه دور با هرون دارد. در مجموع سه پرواز ۱۴ پهپاد فرماندهی شرق را تشکیل می‌داد.
خرید اضافی
در ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۰ گزارش شد نیروی هوایی هند قصد دارد واحدهای بیشتری از هرون مارک۱ برای تکمیل ناوگان موجود خریداری کند. تعداد اعلام نشد.
در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ خبرگزاری Asian News International گزارش داد نیروهای مسلح هند قصد دارند پس از موفقیت در عملیات «سیندور» پهپادهای هرون بیشتری بخرند. ارتش همچنین قرار است این پهپادها را به موشک‌های ضدتانک اسپایک NLOS پرتاب‌شونده از هوا مجهز کند.
پروژه «چیتا»
پروژه چیتا برنامه‌ای از نیروهای مسلح هند برای ارتقا و مسلح‌سازی ناوگان موجود حدود ۹۰ پهپاد هرون بود. این پروژه در ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۱ تأیید سریع شورای تدارکات دفاعی را گرفت. قرار بود حدود ۹۰ پهپاد با ارتباطات ماهواره‌ای، تجهیزات شناسایی پیشرفته و توان شلیک بمب‌های لیزری، موشک‌های ضدتانک پرتاب‌شونده از هوا و دیگر مهمات هدایت‌شونده دقیق ارتقا یابند. هزینه برنامه حدود ۳۵۰۰ کرور روپیه (۳۹ میلیارد یا ۴۶۰ میلیون دلار در ۲۰۲۳) بود. در سپتامبر ۲۰۲۲ گزارش شد این ارتقاها توسط واحدهای تولیدی شرکت‌های هندی با کمک اسرائیل انجام خواهد شد و پهپادها در دو فاز ارتقا می‌یابند. در فاز نخست، ارتباطات ماهواره‌ای و مجموعه حسگرها ارتقا می‌یافتند که بُرد پهپادها را از ۲۰۰–۲۵۰ کیلومتر به نامحدود افزایش می‌داد. اما در ۲۰۲۳ گزارش شد هند از برنامه مسلح کردن هرون‌ها صرف‌نظر کرده و بقیه ارتقاها در داخل انجام می‌شود؛ دلیل این تصمیم شرایط هوایی پرچالش هند و نامناسب بودن آن برای جنگ پهپادی اعلام شد.
دارندگان
آذربایجان
نیروی هوایی آذربایجان – ۵ فروند
برزیل
نیروی هوایی برزیل – ۱۵ فروند که به طور مشترک با پلیس فدرال اداره می‌شوند
پلیس فدرال برزیل – ۱۵ فروند که به طور مشترک با نیروی هوایی اداره می‌شوند
کانادا
نیروی هوایی سلطنتی کانادا – ۲ فروند در خدمت تا ۲۰۱۱ (پیش‌تر ۳ فروند داشت)
اکوادور
نیروی دریایی اکوادور – ۲ فروند
اتحادیه اروپا
آژانس مرزی و ساحلی اروپا (Frontex) – دست‌کم ۱ فروند
آلمان
نیروی هوایی آلمان – ۳ فروند شامل ۲ ایستگاه زمینی با اجاره اولیه یک‌ساله از ۲۰۱۰، با برنامه خرید ۲ تا ۳ فروند دیگر؛ قرار است با «یورودرون» جایگزین شود
یونان
نیروی هوایی یونان – ۲+۱ فروند اجاره‌ای از دسامبر ۲۰۱۹ که در ژوئن ۲۰۲۱ وارد خدمت شد
گارد ساحلی یونان
هند
مجموعاً ۶۸ فروند هرون مارک۱ دریافت شده
ارتش هند – بیش از ۳۰ فروند هرون مارک۱ (از جمله ۱۴ فروند تحت فرماندهی شرق) و ۴ فروند هرون مارک۲
نیروی هوایی هند – تعداد نامشخص هرون مارک۱، ۴ فروند هرون مارک۲ (با ۲ فروند سفارش اضافی)
نیروی دریایی هند – حدود ۸ فروند هرون مارک۱
اسرائیل
نیروهای دفاعی اسرائیل – دست‌کم ۱ فروند
کره جنوبی
ارتش جمهوری کره – ۳ فروند در سفارش (تا ۲۰۱۴)
مالتا
نیروی هوایی مالت – ۱ فروند
مراکش
نیروی هوایی سلطنتی مراکش – ۳ فروند خریداری‌شده در ۲۰۱۴
سنگاپور
نیروی هوایی جمهوری سنگاپور – ۲ فروند
ترکیه
نیروی هوایی ترکیه – ۱۰ فروند
ایالات متحده
نیروی دریایی ایالات متحده – ۲ فروند
ویتنام
نیروی دریایی خلق ویتنام – ۳ فروند
عبدالحمید تارخ
مقالات مشابه
