بمب افکن توپلوف 22 بلایندر

بمب افکن توپلوف 22 بلایندر

در دهه 1950 ارتش شوروی بمب افکن توپلوف 16 باجر را به خدمت گرفت. بمب افکنی اطمینان پذیر و همه کاره ولی با افزایش سرعت جتهای جنگی غرب و رسیدن به مرز دو ماخ شوروی به بمب افکن سریعتری نیاز داشت.

حتی قبل از ساخت توپلوف 16 دفتر طراحی توپلوف کار بر روی یک بمب افکن مافوق صوت را به صورت مطالعاتی انجام داده بود. این طرح شامل ساخت یک هواپیمای بزرگ برای ایفای نقش شکاری رهگیر دوربرد در کنار عملیات بمب باران بود .در نهایت به صورت رسمی از سال 1954 کار روی بمب افکن جدید اغاز شد که قرار بود یک بمب افکن متوسط مافوق صوت باشد که توان حمل نسل جدیدی از موشک های کرزو اتمی شوروی را داشته باشد که در ان زمان در حال طراحی بودند.البته توپلوف طرح قبلی خود را ادامه داد که منجر به ساخت توپلوف 128 شد.

در مرحله اول کار روی طرحی با کد سمبولیت 103 اغاز شد که یک بمب افکن چهار موتوره بود ولی در نهایت طراح سمبولیت105 با دو موتور مورد پسند قرار گرفت. طرح در سال 1955 شکل گرفت و سرانجام در 21 ژوئن سال 1958 اولین پرواز خود را انجام داد. سه پیش نمونه از هواپیمای جدید ساخته شد که پیش نمونه دوم (سمبولیت 105 ای) تفاوت اشکار با نسخه اولی داشت

ساخت بمب افکن جدید که ارتش شوروی ان را توپلوف22 نامید در کازان در کارخانه شماره 22 اغاز شد. دو نمونه همزمان  ساخته شد نسخه توپلوف22 ار نسخه شناسایی و توپلوف 22 بی نسخه بمب افکن. سه فروند نسخه پیش تولید از نوع بی در اواخر تابستان سال 1960 تحویل داده شد که یکی از انها در همان سال به دلیل اتش سوزی در موتور از دست رفت ولی خدمه جان سالم به دربرده و بیرون پریدند ولی در کل ازمونها راضی کننده بود.بمب افکن در نمایشگاه هوایی مسکو در 9 ژوئن سال 1961 به نمایش عمومی در امد و ناتو که اولین بار بود این هواپیما را می دید ان را بیلیندر نامید .

اولین نمونه تولید توپلوف 22 بی نسخه بمب افکن بود که ناتو لقب بیلیندر ای را به ان داده بود. هواپیما از بدنه الومنیومی ساخته شده بود و در بدنه نوک تیز مدادی شکلش تلاش در افزایش ایرودینامیک برای عبور از صوت بود.بال در قسمت پایین بدنه دارای پس گرایی 45 درجه بود که چرخ های در زیر انها جمع می شد .دارای ارابه فرود چهار چرخ دیر زیر بالها و ارابه فرود دو چرخ در زیر دماغه بود.

دو دستگاه موتور توربوجت وی دی -7 ام بر روی بدنه دو طرف سکان عموی قرار داشت . این موتور برای بمب افکن میاشویچ ام 3 ساخته شده بود ولی با تغییراتی و تجهز به پس سوز نسخه وی دی 7 ام برای توپلوف22 امده شد. موتور دارای قدرت 24300 پاوند بدون پس پس سوز و 36400 پاوند با پس سوز بود. وی دی 7 ام بسیار پر مصرف و پر دردسر بود و نیاز به ساعت تعمیرات و نگهداری زیادی بود و عمر خدمتی ان محدود. تنها توپلوف 22 بی دارای این موتور بود و تمامی مدل های از سال 1965 موتور وی دی 7 ام 2 بر روی بلایندر ها نصب شد که دارای پس سوز ارتقا یافته و خروجی استاندارد تری بود

بمب افکن دارای سه خدمه بود که در کابین های جدا قرار داشتند . خلبان در کابین جلو قرار داشت و پشت سر او افسر هدایت توپ دفاعی و افسر تسلیحات که کاربر رادویی نیز بود به صورت برعکس پشت سر خلبان رو به عقب هواپیما قرار داشت. کمک خلبان که وظیفه ناوبری را نیز بر عهده داست در درون بدنه زیر کابین خلبان (البته بسیار جلوتر) قرار داشت و به کمک پنجرهای رو به بیرون هواپیما دید داشت هر سه خدمه بر روی صندلی پرتاب شونده به طرف پایین از نوع کا 22 قرار داشتند و ارتفاع ایمن پرتاب بالای 250 متر بود.این یکی از معایب توپلوف 22 زیرا در صورت پیش امدن مشکلی در هنگام فرود ویا برخواست و یا در ارتفاع کم خدمه حتی در صورت خروج از هواپیما ممکن بود اصلا به باز شدن چتر نیز نرسند و با برخورد به زمین کشته شوند و این حادثه ای بود که بارها برای توپلوف22 پیش امد .خدمه از قسمت پایین بمب افکن سوار میشدند، صندلی ها بر روی یک ریل پایین می امد ، خدمه سوار شده و بعد صندلی بالا رفته و بر جای خود قفل میشدند.

توپلوف 22 بی دارای یک رادار تهاجمی روبین 1 ای در دماغه بود. این رادار یک رادار تهاجمی و ناوبری بود که می توانست یک هدف بزرگ مانند یک شهر را از 310 کیلومتر و یا یک ایستگاه قطار و یا ساختمان بزرگ را از 170 کیلومتری کشف کند و دست به تعقیب عوارض زمین بزند.همچنین برای بمب باران به یک سایت هدفگیری اپتیکی او پی بی 15 مجهز بود . این سایت نیم خودکار اپتیکی  توسط کمک خلبان هدایت میشد . هدف را توسط کاربر با دوربین کشف و دوربین روی هدف قفل میشد و بعد از ان خود دوربین هدف را تحت نظر میگرفت (البته هدف ثابت) . یک لینک ارتباطی به رادار روبین و سامانه اپتیکی او پی بی 15 وجود داشت که هدفی را که توسط رادار کشف میشد بلافاصله توسط اپتیک نیز به صورت خودکار دیده میشد. از او پی بی 15 می شد جهت بمب باران در ارتفاع 2000 تا 20000 متر و تا برد 25 کیلومتری بهره برد ولی یک سامانه روزانه بود.

بمب افکن دارای دهلیز داخلی حمل بمب تا وزن 9 تن بمب بود . در دهلیز داخلی که بمب ها در کنارهم قرار می گرفتند می توانست تا یک بمب 9 تنی و یا یک بمب 5 تنی ویا دو بمب 3 تنی و یا4 بمب 1500 کیلوکرمی و یا 12 بمب 500 کیلویی اف ای بی 500—62 ویا 16 بمب 250 کیلویی خوشه ای و یا 16 بمب 500 کیلویی اف ای بی 500 ام 54 و یا 24 بمب انفجاری 250 کیلویی اف ای بی 250 و یا به همین میزان نسخه اتش زا و یا به همین میزان نسخه اتش زا و انفجاری بمب 100 کیلویی را حمل کند.

همچنین یک توپ دو لول 23 م م دو لوله در انتهای بمب افکن برای دفاع از خود داشت . این توپ   با توان اتش 1800 تا 2000 گلوله از هر لوله از گلوله های 23 م م با پوکه های 260 م م شلیک میکرد و برد موثر ان  به 2000 متر می رسید.توپ در زیر دو خروجی موتور قرارداشت و در بالای برجک توپ رادار کنترل اتش ار پی اس 3 و در مدلهای دیگر ار پی اس 4 قرار داشت که وظیفه هدفگیری و اتش توپ را داشت . همچنین توپی می توانست از یک دوربین اپتیکی پی 1 ای برای اتش دستی توپ نیز بهره ببرد .توپ توان اتش 70 درجه در دو طرف و 55 درجه به طرف بالا و 45 درجه به طرف پایین را داشت . رادار توپ توان شناسایی هدف را از 6500 متری (در ار پی اس 4) را داشت و میتوانست از 3500 متری به طرف هدف اتش کند.همچنین هواپیما از هشدار دهنده راداری اس پی او -3 بهره میبرد

بمب افکن دارای برد 5000 کیلومتر با 3 تن بمب و کمتر از 3000 کیلومتر با 9 تن بمب بود و سرعتش در بیشترین حالت 1510 کیلومتر(1.42 ماخ بود)

تنها15 فروند توپلوف 22 بی ساخته شد. دلیل این مسئله این بود که وقتی توپلوف 22 ساخته شد معلوم شد دارای شعاع رزمی کمتر از توپلوف 16 است که دلیلش مصرف بالای سوخت ان بود. از طرفی خروشجوف زمامدار شوروی معتقد بود که اینده حملات اتمی به موشک های بالستیک گره خورده. در ان زمان کل برنامه ساخت توپلوف22 به خطر افتاد که در نهایت تصمیم به تولید نسخه شناسایی با نام توپلوف 22 ار شد. نسخه بمب افکن بی که تنها 15 فروند ویا به گفته برخی منابع 20 فروند از ان تولید شد هرگز به صورت عملیاتی در ارتش شوروی خدمت گرفته نشد و بیشتر جنبه اموزشی و تمرینی داشت

توپلوف22ار که ناتو به ان لقب بیلندر سی داد برای شناسایی دریایی و جستجوی کشتی های جنگ غربی مورد استفاده قرار گرفت. دارای چهار مجموع دوربین شامل سه مجموع برای تصویر بردار روزنه و یکی برای شبانه بود. دوربی نها از نوع ای اف ای 42/20 (دوربین توپگرافی)، ای اف ای 42 /75 و ای اف ای 42 /100 (دوربین پنورما)بود که جهت تصویر بردار روزانه استفاده میشد. دوربین در مجفظه جنگ افزار حمل میشد و قابل برداشتن بود و میشد به جای انها یک رادار تصویر بردار را نصب کرد. برای تصویر برداری شبانه یک مجموع پرتاب کنند شراره ای پی پی-22 وجود داشت که با پرتاب شراره دست به تصویربرداری می زد.همچنین دارای تجهیزات جاسوسی الکترونیک برای جمع اوری فرکانس رادویی دشمن از نوع اس ار اس 6 رومب 4 ، سامانه های جنگ الکترنیک اس پی اس 151/152 و 153 ،.از موتور وی دی7 ام 2 بهره می برد که دارای خروجی اصلاح شده و پس سوز قدرتمند تری بود.این نمونه در دماغه دارای همان رادار روبین -1 مانند نسخه توپلوف 22 بی بود.

همان طور که گفته شد ساخت نسخه شناسایی در کنار نسخه بمب افکن از همان رو اول در دستور کار بود اولین نمونه شناسایی در سال 1961 پرواز کرد که در واقع یک نسخه تغییر یافته نسخه بمب افکن بود. تا سال 1967 در مجموع 127 فروند از این مدل ساخته شد که شمال 96 فروند توپلوف 22 ار ، 25 فروند توپلوف 22 ار دی و 5 فروند نسخه ای دی بود . بعد از ساخت 96 فروند از نسخه R با نصب یک لوله سوختگیری هوایی برای سوختگیری از توپلوف16 زد نسخه RD ساخته شده . توپلوف 22 ار و ار دی برد پروازی بر فراز اقیانوس ارام را نداشتند و گشت دریای بر اقیانوس ارام را توپلوف 95 انجام می داد از این رو ناوگان توپلوف22 ار از سال 1962 تا 1988 در بالتیک مستقر بود و برفراز دریایی سیاه و یا دریایی مدیترانه به عملیات شناسایی می پرداخت

از دیگر نسخه های دریایی می توان به نسخهAD اشاره کرد که در سال 1967 تولید شد و فاقد هر گونه تجیهزات شناسایی بود ولی به بمب های 3 و 9 تنی برای عملیات بر ضد کشتی های دشمن مجهز شده بود.نسخه دیگری نیز با نام RK و RDK با تغییر در دو مدل ار دی و ار به وجود امد که وظیفه جاسوسی الکترونیکی شامل استراغ سمع و جمع اوری علائم الکترونیکی را داشتند .این نمونه دارای سیستم جمع اوری علائم اس ار اس 10 کوب 3 بود که بر روی میگ 25 ار بی کا نصب شده بود ،توپلوف ار دی کا همچنین دارای سامانه جمع اوری علائم الکترونیک اس ار اس 7 با توان تعیین موقعیت رادار دشمن با دقت 2 تا 10 کیلومتر بود و خط انتقال داده ان توان ارسال اطلاعات را تا مسافت 1500 کیلومتری را داشت .این نمونه را به دلیل داشتن برامدگی بزرگ در کنار بدنه زیر کابین که محل قرار گرفتن سامانه کوب 3 است میتوان به راحتی تشخیص داد.

توپلوف 22 ار ام از دیگر نسخه های شناسایی بود که دارای دوربین های مختلف در جایگاه جنگ افزاری برا تصویر برداری از مناطقی بود که توسط سلاح اتمی مورد هدف قرار گرفته بود . این مدل در سال 1967 ارتقا یافت ولی معلوم نیست چند فروند نسخه ار به این مدل ارتقای یافته و در نهایت نسخه توپلوف 22 ار دی ام که در سال های 1981 تا 1982 با ارتقا نسخه ار دی به وجود امد که دارای دوربین با توان عکس برداری حرارتی بود و از سامانه جمع اوری اطلاعات اس ار اس 13 و یک رادار روزنه ساختگی تصویر بردار دو بعدی استفاده میکرد. در مجموع 12 فروند از نسخه ار دی به این مدل ارتقا یافت.

شایان به ذکر است تمامی نسخه های شناسایی را میشد با برداشتن دوربین از درون دهلیز بمب همانند توپلوف 22 بی به عنوان بمب افکن استفاده کرد

در همان اوائل دهه 1960 نقش ضد کشتی برای توپلوف 22 با استفاده از موشک های ضد کشتی مافوق صوت در مظر گرفته شده بود .از این رو نسخه جدید توپلوف 22 کا توسعه یافت.از جمله تفاوت های این مدل با نسخ شناسایی می توان به استفاده از رادار پی ان در دماغه که برای جستجو کشف و قفل بر روی اهداف دریایی بود که میتوانست یک کشتی بزرگ را از 300 کیلومتری کشف کند. همچنین دارای یک برجک حمل موشک نصب شده در درون محفظه جنگ افزاری بود که میتوانست  یک موشک مافوق صوت خا 22 را به صوت نیم پنهان حمل کند. توپولوف22 کا دارای یک دوربین شناسایی در پشت دریچه چرخ جلو بود و موتور مشابه نسخه شناسایی بهره می برد و همچنین این مدل فاقد برجک توپ عقب و رادار و دوربین اپتیکی این توپ در عقب بود و به جای ان سامانه جنگ الکترونیک اس پس اس 1000 ای کار گذاشته شده بود و می توانست سامانه جنگ الکترونیک اس پی اس 5/150/151 و 152 را با خود حمل کند. این نمونه همچنین دارای پنل متفاوتی برای کاربر تسلیحات بود.

تولین توپلوف 22 کا در سال 1960 پرواز خود را انجام داد ولی مشکلاتی وجود داشت . رادار پی ان نشان داده بود بسیار حساس است و نصب به تکانهای شدید صدمه پذیر و از طرفی موشک خا22 تا سال 1962 به صورت عملیاتی در دسترس نبود و از این رو پاره ای از مشکلات باعث شد تا سال 1967 این نسخه وارد خدمت نشود . در نهایت بین سال های 1965 تا 1969 در مجموع 70 فروند نسخه کا و سنخه کا دی تولید شود. این هواپیما نیز در دریایی مدیترانه و سیاه مورد استفاده قرار گرفت و در اسکادرانهای 12 تا 16 تایی استقرار یافت . توپلوف22 کا بزرگترین کابوس نیروی دریایی امریکا و غرب در دهه 1960 تا 1980 بودند تا انجای که ترکیب توپلوف22 کا و موشک خا 22 باعث ساخت اف14 و فونیکس شد. ترکیب معمولی حمله این مدل در تمرینات بدین شکل بود که در مرحله اول توپلوف 22 ار و یا اردی منطقه را شناسایی کرد و دو سری توپلوف 22 کا در حالی که از پشتیبانی الکترونیکی توپلوف 22 پی جنگ الکترونیک برخوردار بودند در ارتفاع 10 تا 13 کیلومتر با تمام قدرت موتور پرواز کرد و بعد از کشف هدف دست به شلیک موشک و گردش میکردند. بر اساس این سناریو قرار بود موشک ها از برد 270 تا 350 کیلومتری اتش شود(خود موشک 600 کیلومتر برد داشت) ولی مشکل این بود که کشف هدف در این برد کار سختی بود زیرا نیاز به منابع شناسایی بسیاری داشت . موشک خا 22 در این حال در حالی که موقعیت تخمینی ناو گروه دشمن به انها داده شده بود شلیک می شد و مهم نبود این اطلاعات توسط چه منبعی داده میشد ولی مسئله سر این بودکه کشف یک ناو گروه و دادن اطلاعات دقیق به موشک در چنین فاصله ای بسیار سخت بود .موشک بعد از شلیک انقدر پیش میرفت تا با رادار خود هدف را کشف کند. همچنین توپلوف 22توان شلیک موشک ضد کشتی با کلاهک اتمی از همین نو را نیز داشت .

همان طور که گفته شد این نسخه در دو مدل کا و کی دی ساخته شد. تنها چهار فروند نسخه کا بین سالهای 1962 تا 1964 ساخته شد و با اضافه کردن یک لوله سوختگیری هوایی نسخه کا دی توسعه یافت که 70 فروند از ان ساخته شد.در نسخه کا و کا دی نیز میشد با حذف برجک بی دی 294 در دهلیز اصلی پرتاب بمب که مخصوص نصب موشک خا 22 بود، میشد همانند نسخه بی و ار از نسخه کا نیز به عنوان بمب افکن استفاده کرد.

از انجای که نسخه شناسایی توپلوف22 ار در پرواز شناسایی همواره با رادار دشمن روبرو میشد مجهز به تجهیزات جنگ الکترونیک پیشرفته ای شد ولی در کل این نسخه توپلوف22 پی بود که به عنوان یک هواپیمای جنگ الکترونیک و جمع اوری علائم الکترونیک توسعه یافت. از جمله تفاوت های این مدل با نسخه توپلوف 22 ار میتوان به

نصب مجموعه ای از سامانه های جنگ الکترونیک شامل اس پی اس 4 ،اس پی اس 55، اس پی اس 4ام و اس پی اس 5ام که در وسط دهلیز بمب قرار داده شده بود و چهار مخزن روغن خنک کننده و پمپ روغن برای خنک کردن انها استفاده میشد. همچنین این مدل همانند نسخه توپلوف 22 کا دارای یک دوربین شناسایی در پشت درب چرخ جلو بود. در ما بقی موارد مشابه توپلوف 22 ار بود

ساخت توپلوف 22 پی در سال 1960 برای حمایت از توپلوف 22 کا در حملات به ناو های دشمن توسط یافت و تا سال 1964 ازمونهای دولتی خود را پشت سر گذاشت. تا سال 1965 در مجموع 6 فروند توپلوف22 پی ساخته شد و بین سال های 1965 تا 1969 در مجموع 40 فروند نسخه پی دی که در واقع نسخه مجهز به لوله سوختگیری هوایی بود تولید شد.این نمونه در بلاروس و اکراینی مستقر شد و در اروپای غربی بارها دست به عملیات زد و تا مدتها دست کم تا زمان ورود به خدمت موشک پاتریوت تمامی سامانه های رادار و پدافندی غرب را به راحتی مختل میکرد . در سال 1988 مدتی در افغانستان در مرز با پاکستان مستقر شد تا از توپلوف22 ام 3 در بمب باران مجاهدین در مرز با پاکستان پشتیبانی کند.

توپلوف 22 کا طی خدمت در شوروی بارها ارتقا یافت و نسخه های پی 1 تا پی 7 از این نمونه به دست امد. از جمله ویزگی های های این نمونه میتوان به

پی1:استفاده از سامانه جنگ الکنترونیک اس پی اس 44 و 55 و ارتقا در سامانه پرتاب شراره ای پی ی 22

پی2:مجهز به سامانه جنگ الکترونیک اس پی اس 77 و نسخه بهبود یافته اسپی اس 4 ام و اس پی اس 5 ام

پی 4: مجهز به سامانه جنگ الکترونیک اس پی اس 33 و 22 و اس پی اس 6

پی5: مجهز به سامانه جنگ الکترونیک اس پی اس 22-70 و 44-7- و افزایش انتن های  اس پس اس 4 ام

پی:7 نسخه ارتقا یافته و اخرین نمونه در دهه1 980 که دارای سامانه جنگ الکترونیک اس پی اس 55 و ارتقا سامانه اس پی اس 5ام

توپلوف 22 یو نسخه اموزشی توپلوف 22 است که در واقع شباهت های زیادی به نسخه بمب افکن توپلوف 22 ای دارد.این نمونه دارای یک کابین برجسته برای بر روی بدنه مشرف به کابین جلو دارد .در این مدل سامانه دفاعی چون هشدار دهنده رادار اس پی او 3 و پرتاب کننده شراره وجود ندارد ولی دارای سامانه پرتاب بمب اپتیکی و رادار روبین 1 است . با نصب لوله سوخت رسان هوایی نسخه یو دی به وجود امد.

در مرحله اول قرار نبود نسخه امورشی دارای چنین حالت کابین باشد ولی به دلیل اینکه توپلوف22 به دللی زاویه بال پس گرایی خود داریا سرعت بالا نشست و برخواست و زاویه حمله بالای بود که حتی خلبان کارکشته با ان مشکل داشتند از این رو به دلیل عدم وجود دید کابین عقب ، کابین نسخه اموزشی به این شکل ساخته شده.بین سالهای 1960 تا 1964 در مجموع 13 فروند توپلوف 22 یو و بین سال های 1965 تا 1969 ، 33 فروند توپلوف 22 یو دی ساخته شد که تا سال 1991 در خدمت باقی ماند

توپلوف 22 به صورت گسترده ای در اکرایین و بلاروس مستقر شده بود و در مدیترانه جای که ناوگان ششم دریایی امریکا حضور دارد فعالیت انجام میداد. تا زمانی که در خدمت بود به واسطه ارتقائات که روی ان انجام می داد دشمن درجه یک ناوگان دریایی امریکا در مدیترانه بود.نیروی دریایی امریکا با معرفی ایی2 سی هاوک و اف14 تامکت تلاش در خنثی کردن خطر بیلندر داشت تا بتواند قبل از اینکه بیلندر به برد پرتاب موشک خا 22 برسد ان را شکار کند . اگرچه تجربه جنگ ایران و عراق نشان داد که بیلند در جنگ الکترونیک استاد است و در صورت که حملات توپلوف های 22 کا با پشتیبانی نسخه جنگ الکترونیک توپلوف 22 پی دی باشد هر دفاعی را به راحتی میشکند.توپلوف22 بیلندر تا سال 1994 در روسیه در خدمت بود

تنها کاربران خارجی توپلوف 22 عراق و لیبی بودند. هر دو این کشور ها نسخه توپلوف 22 ار را تحویل گرفتند که البته با تغییراتی  عملا مشابه توپلوف 22 بی بودند.لیبی 14 فروند توپلوف 22 شامل 12 فروند نسخه بی و دو فروند نسخه یو و عراق 12 فروند شامل 10 فروند نسخه بی و دو فروند نسخه بی را تحویل گرفت . گفته شده دو فروند توپلوف22 کا نیز در میانه جنگ با ایران تحویل گرفته است

سوابق عملیاتی (این بخش برگرفته شده از ویکی پدیای فارس است)

جنگ اوگاندا و تانزانیا

نیروی هوایی لیبی توپولف-۲۲ را در نبرد علیه تانزانیا در سال ۱۹۷۹ به عنوان بخشی از جنگ اوگاندا و تانزانیا به کار بردند تا از متحدان اوگاندایی خود دفاع کنند. در این نبرد تنها یک فروند توپولف-۲۲ در یک عملیات برای بمباران شهر موانزا در تاریخ ۲۹ مارس ۱۹۷۹ شرکت کرد که این بمباران کاملاً ناموفق بود.

جنگ چاد و لیبی

این هواپیما در جنگ چاد و لیبی با حمله به سودان غربی و چاد به کار گرفته شد. توپولف-۲۲ لیبی نخستین پرواز خود بر فراز چاد را در تاریخ ۹ اکتبر سال ۱۹۸۰ علیه نیروهای حسین حبری در نزدیکی پایتخت چاد، انجامنا، انجام داد. تعداد کمی توپولف-۲۲ بمباران‌های پراکنده‌ای را علیه هدف‌هایی در چاد و سودان انجام داند که این عملیات تا زمان آتش بس در نوامبر ۱۹۸۱ ادامه داشت.

نبرد دوباره در ژوئیه سال ۱۹۸۳ با حملهٔ توپولف-۲۲ها و دیگر هواگردهای نیروی هوایی لیبی به نیروی‌های وفادار به حبری آغاز شد. پس از یک دوره نبرد دوباره آتش‌بس اعلام شد. در ۱۷ فوریه سال ۱۹۸۶ به تلافی عملیات اپرویه که یک روز پیش از این تاریخ روی داده بود و در آن باند پایگاه هوایی وادی دوم بمباران شده بود، یک فروند توپولف-۲۲ب نیروی هوایی لیبی به فرودگاه انجامنا حمله کرد. این هواپیما با پرواز در ارتفاع پست بر روی صحرا تا مسافت ۱۱۲۷ کیلومتر از پوشش راداری نیروهای فرانسوی پنهان شده بود و پس از پیمودن این مسافت سرعت خود را تا یک ماخ افزایش داده و تا ۵۰۳۰ متر ارتفاع گرفت و سه بمب سنگین بر روی فرودگاه انجامنا پرتاب کرد. با وجود سرعت و ارتفاع قابل توجهی که داشت حمله بسیار دقیق انجام شد و دو بمب به باند و یک بمب به تاکسی ویبرخورد نمود و در نتیجه فرودگاه برای چندین ساعت بسته ماند. ولی این بمب‌افکن در راه بازگشت مشکل فنی پیدا کرد. هواپیماهای شناسایی پیش اخطار آمریکا که پایگاهشان در سودان بود، صدای پریشان خلبان این توپولف-۲۲ را دریافت کردند که احتمالاً پیش از رسیدن به پایگاه خود در آوزو سرنگون شده بود.

یک فروند بلایندر دیگر در تاریخ ۷ سپتامبر ۱۹۸۷ در حالیکه دو فروند توپولف-۲۲ب در حال حمله به انجامنا بودند سرنگون گردید. این بار پدافند هوایی فرانسه آماده بود و با شلیک یک موشک ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک یکی از بمب‌افکن‌ها را سرنگون کرده و خلبان آلمان شرقی آن را کشت. این آخرین درگیری توپولف-۲۲ در کشمکش چاد و لیبی بود.

جنگ ایران و عراق

در روز ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ (۳۱ شهریور ۱۳۵۹) عراق به ایران حمله کرد و جنگ ایران و عراق آغاز شد. در این زمان نیروی هوایی عراق بزرگترین ناوگان بمب‌افکن خاورمیانه را داشت و از نخستین روز جنگ این ناوگان به کار گرفته شد، حتی زمانی که هدف نظامی آن کوچک بود.

یک فروند توپولف-۲۲ب از اسکادران هفتم به انبار سوخت روزمینی بخش نظامی فرودگاه مهرآباد-پایگاه یکم شکاری- حمله برد. هر ۶ بمب این هواپیما به هدف برخورد کرد و خسارت بسیاری به آن وارد نمود و فقط مخزن سوخت اضطراری زیرزمینی در این حمله آسیب ندید که می‌توانست سوخت مورد نیاز جنگنده‌ها، تانکرها و هواپیماهای ترابری آن پایگاه را فقط برای ۶ یا ۷ روز تامین کند

یک فروند توپولف-۲۲ دیگر در همان روز نخست جنگ که خلبان آن سروان المکفی بود به ایستگاه رادار پیش اخطار کرندی در ایران حمله نمود. هیچ کدام از بمب‌ها در این حمله به هدف برخورد نکرد، ولی چندین پاسدار را در نزدیکی آن کشت. با وجود این مکفی برای این عملیات نشان ستارهٔ صدام را گرفت که البته چنین به نظر می‌رسد که این نشان و چند نشان دیگر را بعداً به خاطر ارتباطی که با مقامات بالای رژیم عراق داشت دریافت نمود

پس از موفقیت نسبی این حملات توپولف-۲۲ها در عمق خاک ایران و مشکلات و شکست‌هایی که ناوگان میگ-۲۳ عراق داشت، سرهنگ حماوی فرماندهٔ اسکادران چهارم توپولف-۲۲ با موافقت سرفرماندهی نیروی هوایی عراق تصمیم گرفت که توپولف-۲۲ را فقط برای ماموریت‌های مشابه مثلاً حمله به اهداف صنعتی در منطقهٔ تهران به کار برد. ایالات متحده که علاقه‌مند به سرنگونی حکومت انقلابی در ایران بود پرینت آبی شبکهٔ راداری پیش اخطار ایران را به بغداد فرستاد. این موضوع به عراقی‌ها کمک کرد که نقاط کور پوشش راداری ایران را شناسایی کرده و بدون این که رهگیری شوند به آسمان ایران نفوذ کنند

در مقایسه با میگ-۲۳، توپولف-۲۲ می‌توانست با سرعت بالاتری حمله کند که همین موجب آسیب پذیری کمتر آن در مقابل موشک های پدافند  ایران می‌شد. توپولف-۲۲های اسکادران هفتم عراق حملهٔ بعدی را در تاریخ سوم مهرماه به کارخانهٔ خودروسازی ایران ناسیونال وارد کردند. ولی بمب‌های آنها دو کیلومتر دورتر از هدف به زمین برخورد کرد. مشکل سیستم هدف گیری سلاح بود زیرا سیستم چشمی پی اس بی-۱۱ در توپولف-۲۲ اصلاً رضایت بخش نبود و در بسیاری از موارد بد کار کرده و کاربرد آن پیچیده بود، حتی اگر خلبانی پروازی آن از خود اتحاد شوروی بودند

توپولف-۲۲ها دوباره در تاریخ ششم مهرماه برای حمله به کارخانجات خودروسازی در نزدیکی تهران بازگشتند و این بار هر دو کارخانهٔ ایران ناسیونال و آمریکن موتورز را مورد اصابت قرار دادند که ۴ کارگر در این حمله کشته شده و ۶۵ نفر زخمی گردیدند.

بر خلاف آن چه که پس از این حملات شایع شد، عراقی‌ها بمب‌افکن‌های خود را به یمن و عربستان سعودی منتقل نکرده بودند. چنین شایعاتی را بغداد منتشر کرده بود تا از بمب‌افکن‌های خود در برابرنیروی هوایی ایران محافظت کند

بمب‌افکن‌های عراقی دائماً به پروازهای خود به ایران ادامه دادند، به طوری که آشکار بود که به بیرون از عراق و دور از مراکز پشتیبانی خود منتقل نشده‌اند. حملات جدید توپولف-۲۲ ( توپولف-۱۶)در بعدازظهر روز چهارم اکتبر (دوازدهم مهر) انجام شد. اولین حمله به وسیلهٔ دو فروند توپولف-۲۲ انجام شد که حدود ساعت ۱۵:۳۰ دقیقه بدون این که ردیابی شوند در ارتفاع پایین از میان کوه‌ها پرواز کرده و به تهران نزدیک شدند. یکی از آنان پالایشگاه ری در جنوب پایتخت را بمباران کرد که در این حمله سه کارگر ساختمانی کشته شدند ولی سایت ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک نیروی هوایی در نزدیکی پالایشگاه به سوی آن شلیک کرده و بمب‌افکن عراقی فوراً سرعت خود را افزایش داده و با پرتاب شراره و پوشاله باعث شد موشک در فاصلهٔ دورتری از هواپیما منفجر شد و فقط بال این هواپیما آسیب دید و موفق شد سالم در عراق بنشیند. دو بمب‌افکن دیگر هرگز نتوانستند خود را به مهرآباد برسانند.

پرواز بعدی توپولف-۲۲ در خاک ایران سه روز پس از این تاریخ در بعدازظهر روز هفتم اکتبر (پانزدهم مهرماه) انجام شد. ماموریت آنها بار دیگر حمله به پایگاه یکم شکاری بود، ولی این بار بمب‌افکن‌ها به وسیلهٔ چندین میگ-۲۳ اسکورت می‌شدند. سه فروند توپولف-۲۲ با پرواز در ارتفاع پایین به حلقهٔ بیرونی پدافند ایران نفوذ کرده و بخش شمال غربی مهرآباد را که در آن صنایع هوایی ایران قرار داشت و همچنین گوشهٔ جنوب شرقی آن را که تاسیسات هلیکوپتر بود هدف قرار داد. بیشتر بمب‌ها به هدف برخورد نکردند ولی چندین بمب به انبار تجهیزات دفتری برخورد کرد. با وجود این هواپیماهای عراقی به سوی جنوب شرقی یعنی پالایشگاه ری پرواز کردند. در این زمان پدافند هوایی ایران آماده شده بود. هنگامی که توپولف‌ها در حال ریختن باقی‌ماندهٔ بمب‌های خود بودند با آتش سنگین پدآفند مواجه شدند. یک فروند توپولف-۲۲ مورد اصابت قرار گرفت و از بقیه جدا شد و در حالی که در آسمان ردی از دود از خود بر جای می‌گذاشت در کوه‌های بی بی شهربانو در جنوب پایتخت ایران سرنگون گردید. با وجود اجکت کردن خلبان در ارتفاع پایین، هر سهٔ آنها زنده ماندند و در نزدیکی یک گورستان محلی فرود آمده و اسیر شدند. این نخستین شکار مورد تایید بمب‌افکن توپولف-۲۲ بود. دو بلایندر دیگر مستقیماً به سوی مرکز تهران که کاخ نخست وزیری در آن قرار داشت پرواز کرده و غرش کنان در ارتفاع بسیار پایین پرواز کردند به گونه‌ای که پدافند هوایی توانایی شلیک به سوی آنان را نداشت زیرا امکان داشت گلوله‌ای به سوی ساختمان‌های بلند پایتخت برخورد کند. هر دو بمب‌افکن عراقی با سلاح ان آر-۲۳ خیابان را به گلوله بستند.

عراق برای افزایش ایمنی حملاتش در تاریخ ۲۲ اکتبر (سی ام مهرماه) دو فروند توپولف-۲۲ از اسکادران هفتم را مامور حمله به ایستگاه رادار پیش اخطار ایران در کرج که آسمان تهران را پوشش می‌داد نمود. هیچ یک از بمب‌های این دو توپولف به هدف برخورد نکردند.

گرچه توپولف-۲۲ توانست برخی از هدف‌ها را گهگاه مورد اصابت قرار دهد ولی مشکل اصلی این جا بود که دو سوم حمله‌ها هنگامی که توپولف‌ها نفوذ بیشتری به داخل ایران می‌کردند کنسل می‌شد و به محض این که مورد رهگیری شکاری‌های نیروی هوایی ایران قرار می‌گرفتند به آنها دستور داده می‌شد که ماموریت خود را کنسل کنند.

در بعدازظهر روز ۲۲ اکتبر ۱۹۸۰ (سی ام مهرماه ۱۳۵۹) دو فروند اف-۱۴ تام‌کت از پایگاه هشتم شکاری موفق به رهگیری یک فروند توپولف-۲۲ب که در حال پرواز به سوی قم یا اصفهان بود، شد. این بمب‌افکن به وسیلهٔ یک موشک ایم-۵۴ فونیکس سرنگون گردیده و در نزدیکی نجف آباد به زمین خورد و هر سه خلبان آن کشته شدند. تقریباً همزمان با آن ادعا شد که یک بلایندر دیگر نیز به وسیلهٔ پدافند قم در حالی که قصد داشت نیروگاه حرارتی شاهین شهر را بمباران کند سرنگون شده‌است. طبق اظهارات مقامات ایرانی جنازهٔ هر شش تن خلبان پروازی یافته شده‌است

پس از این نمایش ناامیدکننده و از دست دادن خلبان با ارزش پروازی و به دلیل این که فشار حملات ایران بر پایگاه‌های هوایی عراق افزایش پیدا کرده بود، عراق مجبور شد که هفت فروند باقی‌ماندهٔ توپولف-۲۲ خود را به مناطق امنی در آشیانه‌های زیر زمینی در پایگاه اچ-۳ منتقل کند. این پایان نخستین دور مشارکت بلایندر در جنگ ایران و عراق بود

عراقی‌ها همهٔ کوشش خود را کردند که نیروی هوایی ضعیف شده و از هم گسیختهٔ عراق را به جنگ بازگردانند. شوروی‌ها با وجود داشتن ظاهری بی طرف در این جنگ تصمیم گرفتند که پشتیبانی بیشتری از عراق کنند. پس از مذاکره میان مسکو و بغداد، در ماه مه ۱۹۸۱(اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۰) دو فروند توپولف-۲۲کا همراه با دویست فروند موشک خا-۲۲ (و به گفته برخی منابع 24 موشک)و ده اپراتور اسلحه‌های هوایی شوروی که متخصص توپولف-۲۲کا و موشک‌های خا-۲۲ بودند و تقریباً صد تکنسین اسلحه برای تعمیر و نگهداری هواپیما و موشک در عراق مستقر شدند. نخست شوروی‌ها به عملیاتی کردن توپولف-۲۲های عراق با تعمیر یک یک آنها و همچنین بازسازی نمونه‌ای که پیش از جنگ موتور آن آتش گرفته بود پرداختند. به علاوه شوروی‌ها به عراقی کمک کردند که توپولف-۲۲ب و توپولف-۲۲کا را به درستی به کار ببرند و بر آزمایش موشک خا-۲۲ در نبرد نظارت کردند. از آن زمان به بعد برای یک دورهٔ زمانی قابل توجهی در هر ماموریتی یک افسر شوروی در هواپیمای توپولف-۲۲ حضور داشت.

عراقی‌ها نخست توپولف-۲۲کای خود را برای حمله به سایت‌های ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک به کار بردند. ایرانی‌ها فقط سه یا چهار سایت فعال در طول مرز طولانی خود با عراق داشتند و چند سایت مهم دیگر هم در عمق بیشتری در خاک ایران قرار داشت، ولی همهٔ این سایت‌ها دائماً در حال تغییر موقعیت بودند که همین کار نیروی هوایی عراق را بسیار مشکل می‌ساخت. معمولاً توپولف-۲۲ کا دوتایی به سایت‌های هاوک ایران حمله می‌کردند و هر هواپیما تا جایی که ایمن بود به سایت نزدیک می‌شد و یک موشک به سوی هدف شلیک می‌کرد. عراق از نسخه ضد رادار خا 22 بهره میبرد و هرگز مشخص نیست که ایا نسخه ضد کشتی ان نیز در خدمت داشت یا نه. چندین مشکل در این راه برای عراقی‌ها وجود داشت. مشکل اصلی این بود که رادار پی ان لنینتس توپولف-۲۲کا بزرگ، سنگین و دست و پاگیر و بسیار غیرقابل اطمینان بودو چنانچه در پرواز مشکل پیدا می‌کرد موشک خا-۲۲ دیگر کارایی چندانی نداشت و تعداد قابل توجهی از حمله‌ها به این دلیل کنسل می‌شد. بعدها در چندین مورد تجهیزات ئی سی ام جایگزین رادار پی ان گردید

انتقال خلبانهای بسیار با تجربه بمب افکن‌های توپولف-۲۲ به واحدهای مجهز به جنگنده‌های تاکتیکی آسیب‌های بسیاری را برای نیروهای عراقی به دنبال داشت. نمونهٔ یکی از این آسیب‌ها به نیروی هوایی عراق در تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۸۳ (هفتم بهمن ۱۳۶۱) رخ داد. در این تاریخ چهار فروند سوخو-۲۲ نیروی هوایی عراق که لیدر آنها سرگرد رجبیان، فرماندهٔ یکان و خلبان پیشین توپولف-۲۲ با سابقه ۴۱ سورتی پرواز جنگی با بلایندر بود برای از میان بردن ایستگاه رادار پیش اخطار کرج در غرب تهران اعزام شدند. سوخوها به وسیلهُ چهار فروند میگ-۲۳ اسکورت می‌شدند. لیدر میگ-۲۳ها نیز یکی دیگر از خلبانان توپولف-۲۲ و معاون فرماندهٔ آن یکان، سروان المکفی بود. آنها در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند و از آن جایی که مسیر آنها یک مسیر همیشگی بود، این بار فوراً پس از نفوذ به آسمان ایران در نزدیکی شهر حلبچه عراق به وسیلهٔ دو فروند اف-۴ئی از پایگاه سوم شکاری رهگیری شدند و هر دو لیدر گروه جنگنده‌های عراقی، سرگرد رجبیان و سروان المکفی، در عرض چند ثانیه مورد اصابت قرار گرفتند. یکی دیگر از سوخو-۲۲ها نیز آسیب دید و بقیه جنگنده‌های عراقی ماموریت خود را کنسل نمودند. سرگرد رجبیان باجناغ ژنرال عدنان خیرالله وزیر دفاع وقت عراق بود و سروان المکفی نیز داماد ژنرال هشام فخری یکی از بهترین ژنرال‌های ارتش عراق بود و همان گونه که قبلاً نیز اشاره شد نشان ستارهٔ صدام را برای عملیاتی که در نخستین روز جنگ انجام داده بود دریافت کرده بود. این دو لیدر هر دو پس از مورد اصابت قرار گرفتن اجکت کرده و به وسیلهٔ نیروهای ایرانی اسیر شدند.

نیروی هوایی عراق توپولف-۲۲ خود را در آخرین مراحل جنگ نفت‌کش‌ها نیز به کار برد. در ۱۹ مارس ۱۹۸۸ (۲۹ اسفندماه ۱۳۶۶) چهار فروند توپولف-۲۲ به همراه شش فروند داسو میراژ اف۱ بهنفتکش‌های ایرانی در نزدیکی جزیره خارک حمله کردند. در این حمله توپولف-۲۲ها دو نفتکش را غرق نموده و یکی دیگر را به آتش کشیدند و موشک‌های اگزوسه میراژها نیز یک نفتکش دیگر را از کار انداخت.[  حملهُ دوم عراقی‌ها به جزیرهُ خارک در همان روز چندان موفقیت آمیز نبود و دو فروند توپولف-۲۲ و چند فروند هواپیمای عراقی دیگر سرنگون شدند. این حمله آخرین حملهُ توپولف-۲۲های عراق در جنگ ایران و عراق بود. باقی‌ماندهٔ توپولف-۲۲های عراق در جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۸۱(۱۳۷۰) در حملات هوایی نیروهای آمریکایی از میان رفت

تلفات توپولف-۲۲ در جنگ ایران و عراق

تعداد کل توپولف-۲۲های سرنگون شده در جنگ ایران و عراق به ۸ فروند می‌رسد. همهٔ این توپولف-۲۲ها از نوع توپواف-۲۲بی بوده‌اند. نام خلبانانی که این توپولف‌ها را سرنگون کرده‌اند مشخص نیست.

اتحاد شوروی

پروازهای جنگی بلایندرهای لیبی در سال ۱۹۸۷ و بلایندرهای عراق در سال ۱۹۸۸ آخرین ماموریت‌های توپولف-۲۲ نبود. آخرین پروازهای جنگی توپولف-۲۲ به وسیلهٔ کاربر اصلی آن اتحاد شوروی در آخرین مرحله از جنگ افغانستان انجام گرفت. در اواخر دههٔ ۱۹۸۰ درگیری شوروی در افغانستان در حال از دست دادن پشتیبانی سیاسی و مردمی بود و هزینهٔ این کشمکش برای اتحاد جماهیر شوروی که دارای اقتصاد ناپایداری بود تحمل ناپذیر بود. دولت گورباچف تصمیم گرفت که به حضور نظامی در افغانستان پایان دهد و تا فوریه ۱۹۸۹ همهٔ نیروهای نظامی خود را از افغانستان بیرون کشید. برای پوشش دادن عقب نشینی نیاز به کارگیری آتش گسترده بود تا هر موقعیت نظامی که شوروی‌ها ترک می‌کنند به وسیلهٔ مجاهدین فوراً اشغال نشود. گرچه توپولف-۱۶ و توپولف-۲۲ام۲و توپولف-۲۲ام۳ قبلاً در افغانستان به کار گرفته شده بود، ولی نیاز به بمب افکن‌های دوربرد بود تا عقب نشینی نیروهای خودی را پوشش داده و پیشروی مجاهدین را به تاخیر بیندازد. در اکتبر ۱۹۸۸ دو اسکادران بمب افکن توپولف-۲۲ ام۳ (نام ناتو: بکفایر) از پلتاوا به پایگاه هوایی ماری-۲ در جمهوری شوروی ترکمنستان اعزام شد. در خلال ماموریت‌های خود بکفایرها عمدتاً بمب‌های سنگین فاب-۱۵۰۰ و فاب-۳۰۰۰ پرتاب می‌کردند که بر عیله هدف‌های شناخته شده به کار می‌رفت و همچنین به عنوان سلاح‌های بازدارنده پیشروی دشمن به کار می‌رفت که دارای فیوز تاخیری بود و شش روز پس از پرتاب امکان انفجار داشتند.

از آن جایی که هدف‌های بسیار بجرها و بکفایرها در منطقه خوست نزدیک مرز پاکستان واقع شده بود همیشه از سوی شکاری رهگیرهای اف-۱۶ فایتینگ فالکن نیروی هوایی پاکستان امکان تهدید وجود داشت و چندین هواگرد شوروی و افغانستان در آن منطقه سرنگون شده بودند. در نتیجه بکفایرها نیاز به پوشش راداری داشتند تا در رادارهای پیش اخطار نیروی هوایی پاکستان اختلال ایجاد کنند. برای همین توپولف-۲۲پی دی‌ها که معمولاً پایگاه آنها در اُزرنایه بود در پایگاه هوایی ماری-۲ نیز استقرار یافتند. در خلال ماموریت‌های افغانستان توانایی اختلال راداری بلایندر-ئی موفقیت آمیز بود. در دسامبر ۱۹۸۹ توپولف-۲۲ام۳های پایگاه هوایی اُرشا-بالباسووا جایگزین هواپیماهای مشابه پولتاوا شدند و چهار فروند توپولف-۲۲پی دی نیز جایگزین بلایندرهای مختل کننده رادار گردیدند. این توپولف-۲۲پی دی‌ها معمولاً در پایگاه هوایی بارانوویچی مستقر بودند، ولی پس از چند هفته به محض این که آخرین نیروهای شوروی از افغانستان بیرون کشیده شدند، این بلایندرها نیز پایگاه هوایی ماری-۲ را در فوریه ترک کردند. گفته می‌شود که توپولف-۲۲پی دی(بلایندر-ئی)ها چندین بار وارد آسمان پاکستان شده بودند بدون این که پدافند هوایی پاکستان متوجه آنها شود. آخرین کاربرد بلایندرها مربوط می‌شود به به کارگیری توپولف-۲۲آردی از پایگاه هوایی نیژین که در پایگاه هوایی موزدک مستقر بودند و قرار بود در تاریخ سوم نوامبر ۱۹۸۹ برای ماموریت شناسایی عکسبرداری بر فراز افغانستان پرواز کنند. این ماموریت کنسل شد و بلایندرها به پایگاه هوایی نیژین بازگشتند. فروپاشی اتحاد شوروی سرنوشت بلایندرهای باقی‌مانده را رقم زد. گرچه اسما تا اواخر دههٔ ۱۹۹۰ هنوز در نیروی هوایی اوکرایین فعال بود، ولی آخرین ماموریت آنها چندین سال پیشتر انجام شده بود

توپلوف22 در نسخه پی و کا موفق بود . در کل زمانی که در نقش جنگ الکترونیک به کار می رفت بسیار موفق بود و در نقش ضد کشتی به واسطه رادار دوربرد (اگرچه رادار پی ان نسخه توپلوف 22 کا غیر قابل اعتماد بود) و موشک خا22 مخوف بود ولی وقتی برای بمب باران فرستاده میشد عملکرد خوبی نداشت . سامانه اپتیکی نشان گیری بسیار پیچیده بود و نیاز به اموزش بالا. حتی خلبان شوروی نیز با ان مشکل داشتند و پرتاب با بمب با ان نیاز به برنامه ریز پیچیده ای بود.شاید دلیل این مسئله به انجا بر میگشت که برای حملات اتمی ساخته شده بود تا متعارف. همچنین به دلیل زاویه حمله بالا و سرعت نشست و برخواست بالا و دید کم برای خلبان در هنگام فرود تعداد زیادی از این هواپیما ها (به گفته ای حدود یک چهارم 311 فروند تولید) از دست رفتند.

توپلوف 22 بلایندر در دهه 1980 با توپلوف22 ام بکفایر جایگزین شد

برخی از مشخصات توپلوف 22ار   عبارت اند از   طول و ارتفاع 60 .41 و 10.13 متر ،وزن خالی 85000 کیلوگرمی ،بیشترین سرعت1.42 ماخ برابر با  1510 کیلومتر ،برد انتقالی 4200 کیلومتر ، سقف پرواز 13300 متر .این هواپیما از دو موتور توربوجت ار دی 7   با توان هر یک 43600 پاوند با پس سوز . توپلوف 22   دارای دو توپ دفاعی 23م م در قسمت عقب، و 9 تن سلاح شامل انواع بمب و موشک کروز شامل یک موشک ضد تانک خا 22.

در دهلیز داخلی که بمب ها در کنارهم قرار می گرفتند می توانست تا یک بمب 9 تنی و یا یک بمب 5 تنی ویا دو بمب 3 تنی و یا4 بمب 1500 کیلوکرمی و یا 12 بمب 500 کیلویی اف ای بی 500—62 ویا 16 بمب 250 کیلویی خوشه ای و یا 16 بمب 500 کیلویی اف ای بی 500 ام 54 و یا 24 بمب انفجاری 250 کیلویی اف ای بی 250 و یا به همین میزان نسخه اتش زا و یا به همین میزان نسخه اتش زا و انفجاری بمب 100 کیلویی را حمل کند.

همچنین یک توپ دو لول 23 م م دو لوله در انتهای بمب افکن برای دفاع از خود داشت . این توپ   با توان اتش 1800 تا 2000

ترجمه و گرداوری:عبدالحمید تارخ

دیگر بمب افکنهای روسی: توپلوف 22 ام بک فایر ، توپلوف 160 بلک جک ، توپلوف 95  ، توپلوف 16 باجر