هواپیماهای ترابری و سوخت رسان

هواپیمای ترابری ایلیوشین 76 کاندید

هواپیمای ترابری ایلیوشین 76 کاندید

ساخت ایلیوشین  76 به میانه دهه 1960 بر می گردد زمانی  که نیروی هوایی شوروی به یک  جت ترابری   راهبردی با توان حمل 40 تن بار در برد 5000 کیلومتری  نیاز داشت که بتواند جایگزین انتنوف 12 شود. تا سال 1969 ایلیوشین  طرحی اولیه خود را به ارتش پیشنهاد داد که مورد قبول قرار گرفت و در 25 مه  سال 1971 اولین پرواز خود را انجام داد. در اولین پرواز یک ساعت خود رضایت بسیار را بر انگیخت و چند ماه بعد به نمایشگاه هوایی پاریس اعضام شد و در انجا شوروی ان را یک جت  تجاری نامید تا غرب را گمراه  کند.

ناتو به هواپیما لقب کاندید ای را داد ولی وقتی نسخه ای با توپ  دفاعی عقب مشخص  شد به نسخه نظامی لقب کاندید بی را داد.دومین پیش نمونه در سال 1973 پرواز کرد که ان نیز  در نمایشگاه پاریس شرکت کرد ولی این بار شوروی اعلام  کرد ممکن است نسخه نظامی نیز داشته باشد. در همان سال با تکمیل  ازمونها دستور ساخت ان به کارخانه شماره 84 تاشکن در  ازبکستان که در ان زمان جزئی از شوروی بود داده شد. در 8 مه سال 1973 اولین فروند از خط تولید خارج شد. بعد از تولید ده فروند از سال 1975 تولید نسخه  با نام ایلیوشین  76 تی که ناتو به ان لقب کاندید A را داده بود اغاز شد

ایلیوشین 76 تی کاندید A

 کاندید  دارای  دمی تی شکل و بالی در بالای   بدنه و دو موتور توربوجت  زیر هر بال. ارابه فرود جلوی چهار چرخ و دو ارابه فرود عقبی هر کدام هشت چرخ بود و در یک برامدگی در کنار بدنه چشم می شد. دارای  یک درب بارگیری  دو تکه در عقب بود که  یک سطح شیب دار در پشت سر ان برای بارگیری وجود داشت . مانند تمامی هواپیماهای ترابری  ان دوران شوروی دارای  یک دماغه شیشه ای برای قرار گرفتن ناوبری بود ،   قرار گرفتن بال در بالای  بدنه برای توان نشست  و برخواست از باند کوتاه بود. همچنین چرخها   لاستیک های  کم فشار برای نشست و برخواست از باند های نااماده  طراحی شده بود.

ایلیوشین  76 تی مجهز به چهار  موتور توربوفن دی -30 کا پی بود که اولین نسل موتور های توربوفن شوروی  بود که بر روی هواپیما های مسافربری چون توپلوف 154 ام و ایلیوشین  62 نصب شده بود و حتی نسخه ای با پس روی میگ31 نیز  نصب شد . این موتور دارای  26455 پاوند  رانش بود  و در پشت سر موتور دارای  سامانه منهرف کردن  خروجی(معکوس موتور) بود . هواپیما میتواند با سرعت 800 کیلومتر بر ساعت پرواز کند و بیشترین برد ان با 50  تن بار به 5000  کیلومتر می رسد ولی حجم   بار هواپیما 40 تن است

ایلیوشین 76 تی
ایلیوشین 76 تی

قسمت بار می تواند 420 متر مکعب  بار را در خود جای دهد و محل بار کاملا تحت فشار است.دارای  چهار بالابر در سقف هواپیما است  که می تواند تا 50 تن بار را بلند کند و در کف هواپیما جا  به جا کند.همچنین یک سامانه هیدرولیک   در هواپیما می توان کابل متصل به بار را کشیده  تا بار از سطح شیب دار بالا اید   .تمامی نسخه ها را میتوان به سرعت به صندلی مسافربری تجهیز و به عنوان  جت تجاری از ان استفاده کرد . هواپیما میتواند باری با بلندی 5.5 متر  و 22 متر طول را حمل کند.

 کابین خلبان و کمک خلبان کاملا انالوگ بوده و دارای  رنگ فیروزه ای است  و یک نمایشگر سی ار تی گرد  روی پنل برای رادار اب و هوا وجود دارد. در کابین مهندس پرواز  نیز قرار داشت . برای ورود به  کابین خلبان از درون کابین حمل  بار باید از پله بالا می رفت  .رادار  اب و هوا در بالای  بخش شیشه ای دماغه قرار دارد و از هر دو طرف بدنه در قسمت جلو دارای  درب با توان پرش چتر باز است.

در اوائل دهه 1980  در خط تولید ایلیوشین 76 تی دی جای تی را گرفت. نسخه تی دی دارای  موتور قویتر دی -30 کا پی 2 بود که 27560 پاوند قدرت فراهم می کرد و دارای سوخت بیشتری بود ولی همچنان نام کاندید A را حفظ کرد.

دو توپ دو لول 23 م م دفاعی عقب ایلیوشین 76 ام و رادار هدایت و کابین توپچی در بالای ان
دو توپ دو لول 23 م م دفاعی عقب ایلیوشین 76 ام و رادار هدایت و کابین توپچی در بالای ان

ایلیوشین  76 تی و تی دی ماهیت  غیر نظامی داشت  و در شوروی شرکت هوایی ایرفلوت ان را تحویل گرفت اگرچه در بسیاری از کشورها نیز  کاربرد نظامی داشت . یکی نسخه بر گرفته شد از این مدل با نام ایلیوشین  76 ام کاندید  بی با دو توپ دفاعی عقب 23 م م دو لول با رادار هدایت  شونده  و جایگاه توپچی  در زیر  دم به عنوان نسخه نظامی  از سال 1973 وارد خط تولید شد .  توپ  دفاعی از نوع  جی اس اچ 23  همان توپی است که در عقب توپلوف 22 نصب شده و از همان رادار هدایت  پی ار اس 4 برای هدفگیر توپ با برد 4 کیلومتر بهره می برد. اگرچه امروز اکثر توپها برداشته شده است   و از دهه 1980 نیز  به پرتاب کننده شراره تجهیز شد است . این مدل توان حمل  تا 140 سرباز مسلح  بود و برخی از انواع تولید حتی به هشدار دهنده  راداری با پوشش 360 درجه و جنگ الکترونیک  مجهز شدند.

همانند تفاوت نسخه تی و تی دی با نصب موتور دی 30 کا پی 2 روی ایلیوشین  76 ام نسخه جدید ام دی  ساخته شد  که تمامی  انها مجهز به پرتاب  کننده شراره بودند و زیر هر بال دارای  دو جایگاه خارجی برای  حمل بمب های 500 کیلوگرمی  بود اگرچه به ندرت  این جایگاه  زیر بال نصب شد.

کابین ایلیوشین 76 تی
کابین ایلیوشین 76 تی

در دهه 1970 ایلیوشین  76 وارد ارتش شوروی شد و دست به پرواز  بر فراز اروپای شرقی زد ولی اولین  عملیات خارج از شوروی مربوط  به کمک رسانی دولت شوروی به حکومت اتیوپی  در سال 1977 در جریان جنگ داخلی است.در دهه 1980 پل ارتباطی شوروی با افغانستان  بود ولی معمولا در پایگاه های دور از میدان نبرد  عملیات انجام می داد و ما بقی راه تجهیزات توسط  انتنوف  12  برده میشد. چند فروند از انها بر اثر حوادث غیر رزمی از دست رفت . دست کم دو فروند نیز توسط اتش موشک های چون استینگر  و سام 7 از دست رفت. شوروی تمامی ایلیوشین ها  را به پرتاب شراره مجهز  کرد  و خلبانان شوروی نیز تاکتیکی   را برای  فرود استفاده می کردند  که در ارتفاع بالا  نزدیک فرودگاه شدند و به یک باره ارتفاع کم کرد و فرود می امدند.

بعد از خروج شوروی  از افغنستان  نیز دولت تحت حمایت  شوروی  دست  کم سه فروند ایلیوشین  76 را از دست داد که یکی  روی زمین با  اتش خمپاره یکی  بر اثر اشتباه خلبان  و دیگری  بر اثراتش  استینگر  . حتی بعد از ورود  طالبان و قدرت گرفتن در افغانستان  در سال 1995 یک ایلیوشین  76 روسی بر فراز اسمان افغانستان  مورد رهگیر یک میگ19 طالبان  قرار گرفت و مجبور  به فرود شد. خلبان روسی یک سال اسیر بودند و برای طالبان پرواز میکرند تا اینکه در یک پرواز محافظین عضو طالبان  را در هواپیما  سرکوب،  در ارتفاع کم فرار کردند .همچنین  ایلیوشین   76 در جنگ ایران و عراق  برای عراق خدمت کرد و در هنگام جنگ خلیج فارس 1 حدود 15 فروند به ایران گریخت  که  در ایران به خدمت گرفته شدند.

1762347

ار اواسط دهه 1980  شوروی دست به نصب موتور پی اس 90 که موتور  هواپیمای مسافربری  توپلوف 204 بود  بر روی ایلیوشین  76 زد. این مدل تا میانه  دهه 1990 عملیاتی شد.

نسخه جدید ایلیوشین  76 ام اف نام گرفت که 6.6 متر کشیده تر از نسخه تی بود .موتور جدید پی اس 90 ای دارای  توان 35280 پاوند بود  که 28% قویتر از دی-30 کا پی 2 بود ولی مصرفش 15% کمتر بود . حداکثر بار قابل حمل در این مدل از 40 تن به 60 تن افزایش یافت  و همچنین سامانه  ارتباطی دوباره به روز رسانی شد ، سامانه  ناوبری  و رادار هواشناسی  کاملا تعویض شد.

جدید ترین نسخه ایلیوشین    ، ایلیوشین  76 ام دی -90 ای  که  با نام  ایلیوشین  476 نیز شناخته  می شود در واقع بر اساس ایلیوشین  76 ام اف ساخته شده . این نمونه دارای  موتور بهینه شده پی اس 90 ای 76 است  . مدل جدید ایلیوشین   476 توان حمل 20% بار بیشتر و  برد 25% بیشتر است . این نمونه  دیگر در تاشکن ساخته نمی شود  و در کازان روسیه تولید می شود . ارتش روسیه 20 فروند از این نمونه را سفارش داده است.بر اساس این نسخه نیز نسخه سوخترسان و اواکس (با نام ای100) ساخته شده است

ایلیوشین 76 ام دی - 90 ای یا همان ایلیوشین 476 که جدید ترین نسخه ایلیوشین 76 است
ایلیوشین 76 ام دی – 90 ای یا همان ایلیوشین 476 که جدید ترین نسخه ایلیوشین 76 است
ایلیوشین 76 ام دی – 90 ای یا همان ایلیوشین 476

بر اساس  ایلیوشین  76 چندین  مدل  برای عملیات  های  مختلف توسعه یافت. چهار فروند ایلیوشین  76  ام  دی با تغییر  و تجهیز به سامانه های جنگ الکترونیک با نام ایلیوشین  76 پی پی شناخته شدند . این نمونه به دلیل داشتن غلاف های جنگ الکترونیک بر نوک بالها با دیگر نسخه ها قابل تشخیص است  . همچنین دو طرف بدنه دارای  برامدگی برای سامانه های الکترونیک و یک ژنراتور برق برای تولید 2100 کیلو وات  برق برای  تجهیزات الکترونیک است.

ایلیوشین 76 پی پی
ایلیوشین 76 پی پی

همچنین دو فروند ایلیوشین  76 ام دی در دهه 1980 به عنوان پست فرمانده ای تغییر یافتند که به انها لقب ایلیوشین  82 یا ایلیوشین  76 وی کا پی داد   شد.این نمونه دارای  یک برامدگی بر روی هواپیما  است  که در واقع محل قرار گیری یک انتن ارتباطی ماهواره ای است . این پست فرمانده یا برای کنترل میدان جنگ مورد استفاده  قرار گرفته . این نمونه دارای  سامانه های  ارتباطی بسیار پیشرفته ای برای ارتباط  با زیر دریای های اتمی روسها و لانچر های پرتاب موشک های بالستیک در هر نقطه از جهان است .داشتن انتنهای  ارتباطی در زیر بدنه  و دماغه این هواپیما به خوبی از دیگر مدلها متفاوت کرده است

ایلیوشین 82 پست فرمانده ای
ایلیوشین 82 پست فرمانده ای

همچنین پنچ فروند ایلیوشین  76 به نسخه ایلیوشین  76 ال ال تبدیل شدند که  برای  ازمایش موتور های مختلف در صنعت هوانوردی  روسیه  شامل  موتورهای توربوفن  و توربوپراپ  بود است.

یک نمونه با تجهیز به  یک لیزر هوابرد بر روی بینی در دهه 1980  برای یک پروژه بزرگ ضد موشک مورد استفاده قرار گرفت که هدف ان سرنگونی موشک های بالستیک  با کمک  لیزر قرار گرفت بر روی دماغه هواپیما بود . این طرح اگرچه ازمایش شد و دو فروند  ایلیوشین   76 ام دی برای  این کار تغییر یافت ولی  پروژه با فروپاشی شوروی لغو شد

همچنین در شوروی نسخه اتش خاموش کن با توان ریختن 44 تن اب از درب عقب و نسخه جستجو و نجات ان نیز توسعه یافت

ایلیوشین   78 مادیوس

در دهه 1970 شوروی  به دنبال  یک هواپیما سوخت رسان جدید میگشت. شوروی علاقه ای به سوختگیری  هوایی برای جنگنده ها  نداشت  ولی بمب افکنها این ارتش  سوختگیری  می کردند . ولی تمامی سوخت رسانهای روسی تنها  توان سوخت رسانی به یک هواپیما را در یک زمان داشتند. با در نظر گرفتن  اینکه شوروی از میانه دهه 1970 تصمیم  به نصب لوله سوخت گیری  بر روی جنگنده های خود گرفت  باید سوخت رسان بزرگتری با توان سوخت رسانی به دو یا سه هواپیما  هم زمان توسعه میداد . در سال 1983 شوروی بر اساس ایلیوشین  76 ام دی  سوخت رسانی جدید با نام ایلیوشین 78 را توسعه داد که ناتو به ان لقب مادیوس را داد.این نمونه در  سال 1987 وارد  خدمت شد(برای اشنایی با  روش های سوختگیری هوایی اینجا را کلیک کنید).

ایلیوشین 78 MKI ارتش هند
ایلیوشین 78 MKI ارتش هند

ایلیوشین   78 دارای سه جایگاه سوخت رسانی شلنگی بود. یکی در زیر هر بال و دیگری  در قسمت عقب  بدنه سمت چپ. غلاف های از نوع شلنگی UPAZ-1  بود که به صورت غلاف خارجی در جایگاه زیر سوخوی 24  ام نیز نصب میشد و دارای  یک شلنگ 26 متری است .خدمه سوخت رسان در جایگاه در عقب هواپیما زیر سکان عمودی  قرار داشت  و هر سه جایگاه را کنترل میکرد. از هر غلاف میتوان 2500 لیتر سوخت بر دقیقه را منتقل کند.

تصویر از جایگاه اپراتور سوخت رسان مادیوس . در تصویر دو میگ31 در حال نزدیک شدن برای سوختگیری است
تصویر از جایگاه اپراتور سوخت رسان مادیوس . در تصویر دو میگ31 در حال نزدیک شدن برای سوختگیری است

سوخت مورد نظر  از مخازن سوخت خود هواپیما برداشته  می شود ولی میتوان هواپیما را به دو مخزن بزرگ سوخت در درون بخش  بار مجهز کرد که در مجموع 190 تن سوخت حمل میکرد  و یا میتوان از هواپیما به عنوان یک هواپیما ترابری با توان حمل  40 تن بار استفاده کرد. نسخه در خدمت ارتش روسیه  ایلیوشین  78 ام است  ولی نسخه صادراتی ان ایلیوشین  78 ام ایی است . نسخه صادراتی به هند  ایلیوشین  78 MKI نام دارد که دارای  سامانه ناوبری اسرائیلی است و میتواند در یک پرواز به 8 سوخوی 30 سوخت رسانی کند.جدیدترین نسخه  این هواپیما با نام ایلیوشین  78 ام -90 ای با موتور پی اس 90 – ای  در سال 2015 پرواز کرده و با برد و توان حمل سوخت بیشتر است و  بر اساس ایلیوشین  478 ساخته شد و قرار است در ارتش روسیه جایگزین ایلیوشین  78 ام شود.الجزیره، پاکستان، هند،لیبی و اکرایین از مشترین خارجی این نمونه هستند. تا کنون 53 فروند از این هواپیما تولید شده است

ای 50 منستی

برای اشنایی با ای 50 اینجا را کلیک کنید

عراق بر اساس بدنه ایلیوشین  76 و نصب رادار فرانسوی دست به ساخت اواکسی با نام بغداد 2 نمود. این نمونه اگرچه کارایی  چندانی نداشت  ولی به کار عراق  نیز نیامد . در جریان جنگ  اول خلیج  فارس به ایران فرار گرد و بعد از چند سال زمینگیری  عملیاتی شد که  در نهایت  نیز سرنگون شد و از دست رفت

هند و چین نیز بر روی ایلیوشین  76 رادار نصب کرند. هند یک رادار اسرائیلی  و چین یک رادار ارایه  فازی بومی .

تاکنون 1100 فروند از انواع مختلف خانواده ایلیوشین  76 ساخته شده است و در بیش از 30 ارتش و 40 خط هوایی خدمت میکند

ایلیوشین 76 تی دی نیروی هوایی ایران
ایلیوشین 76 تی دی نیروی هوایی ایران
نام IL-76M IL-76TD IL-76MD-90A (IL-476) IL-78M A-50
طول 46.59 متر 46.60 متر 46.59 متر
ارتفاع 14.76 متر 14.45 متر 14.76 متر
وزن خالی 92 تن 92 تن 104 تن 72 تن 75 تن
بیشترین وزن برخواست 170 تن 190 تن 210 تن 210تن 170تن
بار قابل حمل 40 تن 48تن 60 تا 72 تن 40 تن …….
موتور چهار موتور توربوفن دی-30 کا پی چهار موتور توربوفن دی-30 کا پی-2 چهار موتور توربوفن پی اس 90-ای 76 چهار موتور توربوفن دی-30 کا پی چهار موتور توربوفن دی-30 کا پی
توان هر موتور 26455 پاوند 27560 پاوند 36000 پاوند 27000 پاوند 27000 پاوند
بیشترین سرعت 850 کیلومتر بر ساعت 850 کیلومتر بر ساعت 850 کیلومتر بر ساعت 850 کیلومتر بر ساعت 900 کیلومتر بر ساعت
سرعت کروز 750 کیلومتر بر ساعت 750 کیلومتر بر ساعت 780 کیلومتر بر ساعت 750 کیلومتر بر ساعت 765 کیلومتر بر ساعت
بیشترین ارتفاع 15500 متر 15500 متر 15500 متر 12000 متر 10200 متر
برد با 40 تن بار 5000 کیلومتر 5400 کیلومتر 6500 کیلومتر 7300 کیلومتر با بیشترین سوخت ……
برد با بیشترین بار قابل حمل 4200 کیلومتر 4400 کیلومتر 4000 کیلومتر …… 7000 کیلومتر

گرداوری و ترجمه:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن