تانکمقایسه

مقایسه بین تانک تی90 و ابرامز

مقایسه بین تانک تی90 و ابرامز

قبل از خواندن مقاله به موارد زیر توجه فرمائید

درون کلاهک  به مواد مذاب  و پرتاب کردن   ان بر اثر فشار موج انفجار به طرف زره تانک گفته میشود. در این روش مواد مذاب با سرعت صوت به زره برخورد کرده ،ان را  سوراخ و وارد تانک میشوند(اگر اینقدر  قدرت نفوذ داشته باشند که بتوانند تمام زره تانک را بشکافد )این نوع مهمات بر روی تمامی موشک ها  ضد تانک و راکتها استفاده میشود اگرچه برخی گلوله های توپ نیز  دارای  چنین  کلاهکی هستند

مهمات انرژی جنبشی :مهماتی دارت شکل بدون مواد منفجره از جنس فلز سخت مانند  فولاد ، تنگستن و یا و اورانیوم  که با سرعت بیش از سه و یا چهار برابر سرعت  صوت و یا بیشتر شلیک شده به بدنه تانک برخورد کرده  و در درون زره تانک نفوذ میکند

در طول مقاله وقتی گفته میشود یک تانک زرهش توان مقابله با  کلاهک خرج  گودی با توان نفوذ مثلا ۱۰۰۰ م م  و یا زره تانک توان مقابله  با مهمات انرژ ی جنبشی با توان نفوذ ۶۰۰ م م را دارد  یعنی شما برای نابود این تانک نیاز به خرج گودی  با توان نفوذ  در بیش از ۱۰۰۰ م م و مهمات انرژی جنبشی با توان بیش از ۶۰۰ م م زره را دارید

سامانه دید حرارتی پانورماتیک: سامانه ای اپتیک برای فرمانده با توان چرخش مستقل از برجک با توان پوشش ۳۶۰ درجه

قیاس تی 90 با ام1 ابرامز کمی بی انصافی است زیرا در جدول رده بندی ده تانک برتر جهان ابرامز یا اول است و یا دوم ولی  تی 90 همیشه جایگاه بعد از شماره هفت داشته ولی خوب تی 90 همکنون دست کم تا امدن تانک ارماتا به خدمت بهترین تانک روسها است و از این رو با ابرامز قیاس می شود.

بعدها با ورود به خدمت ارماتا ، این تانک را نیز با ابرامز قیاس می کنیم

ابرامز در دهه  1970 توسعه یافت زمانی که   امریکا مجهز  به تانک ام60 بودند. اگرچه تانک ام 60 از نظر زرهی از تانک های شوروی چون تی 72 و تی 64 پاینتر بود ولی از  نظر دقت اتش  برتر و حتی از نظر قدرت نفوذ توپ با وجود داشتن  توپ 105 م م چیزی از توپ 125 م م روسها کم نداشت . ولی در دهه 1970 امریکا شروع  به  توسعه تانک جدید خود کردند که ابرامز  نام گرفت و با ورود  به خدمت قدرت زرهی امریکایی ها را دو چندان کرد. این تانک در خدمت جایگزین ام60 شد(برای اشنایی با ام 1 ابرامز  اینجا را کلیک کنید)

1024px-M1A1_Abrams_with_Integrated_Management_System_new_Tank_Urban_Survivability_Kit_Dec._2007
M1A1

ولی تی 90 داستان متفاوتی داشت. شوروی  در دهه 1980 در حال تولید تی 80یو بود که برای مدتی مقاومت ترین زره جهان را داشت ولی با به روی  کار امدند تانک های نویبنی  چون ابرامز، چلنچر 1  و یا لئوپارد 2 این برتری کم رنگ شد اگرچه همچنان وجود داشت از این رو شوروی خواهان تانک جدید بود ولی با فروپاشی شوروی و مشکلات مالی روسها در دهه 1990 طرح به تعویق افتاد. از این رو روسها به سراغ  یک راه حل موقت  رفتند تا  زمانی که تانک پیشرفته ای وارد خدمت شود. تانک موقت  تی 90 نام گرفت که یک نسخه ارتقاء یافته تی 72 بود و اصلا قرار بود روز نسخت  تی 72 بی یو نامیده شود ولی بعه دلیلی عملکرد بسیار بد تی 72 در جنگ  سال 1991 خلیج فارس در برابر ابرامز امریکایی ، نام تانک به تی 90 تغییر یافت. در جنگ خلیج فارس ابرامز های عراقی حدود 300 تا 400 تی 72 را شکار کردند و کمتر از 8 ابرامز از دست رفت. البته ابرامز حدود 800 تا 1000 تانک و زره پوش دیگر را نیز شکار کرد (برای اشنایی با تی 90 اینجا را کلیک کنید)

T-90
T-90

برای مطالعه مقاله ده تانک برتر جهان اینجا را کلیک کنید

اما مقایسه

در مرحله اول به سراغ موتور می رویم

تی 90 در نسخه T-90A که در ارتش روسیه در خدمت است  دارای یک موتور دیزل 1000  اسب بخار  12 سیلندر است . این موتور  قابل اطمینان و مصرف خوبی  دارد  دست کم  در مقابل  موتور ابرامز، پیچیده گی و هزینه کمتری دارد.

ابرامز دارای از یک  موتور  توربین گازی هانول بهره می برد که از سوخت جت تغذیه  میکند و عملکرد متفاوتی با موتور دیزل دارد .این موتور نتنها هزینه نگهداری بالای دارد بلکه زمان بین تعمریات ام کمتر است  و سوخت گرانی مصرف میکند ولی  در عوض 1500 اسب بخار نیرو  قدرت فراهم میکند

“””” توربین گاز، یک ماشین دوار است که بر اساس انرژی گازهای ناشی از احتراق کار می‌کند. هر توربین گاز شامل یک کمپرسور برای فشرده کردن هوا، یک محفظه احتراقبرای مخلوط کردن هوا با سوخت و محترق‌کردن آن و یک توربین برای تبدیل کردن انرژی گازهای داغ و فشرده به انرژی مکانیکی است. بخشی از انرژی مکانیکی تولیدشده در توربین، صرف چرخاندن کمپرسور خود توربین شده و باقی انرژی، بسته به کاربرد توربین گاز، ممکن است ژنراتور برق را بچرخاند (توربوژنراتور)، به هوا سرعت دهد (توربوجت و توربوفن) و یا مستقیماً (یا بعد از تغییر سرعت چرخش توسط جعبه دنده) به همان صورت مصرف شود””””

شاید بسیاری  با اشاره به وزن 46   تنی  تی 90 در قیاس با وزن 65 تنی ابرامز در  نسخه ام1 ای 2 بگویند  که قدرت موتور ابرامز به دلیل وزن  بیشتر در اینجا برتری برای ابرامز حساب نمی شود  و ابرامز  تانک چالاکی با چنین وزنی نیست(هر دو عدد گفته شده بدون محموله ، خدمه و سوخت  است)

این حرف درست نیست زیرا معیار  چالاکی  ، سرعت و رانش  به وزن است(دست کم دو معیار از چند معیار  سرعت  و رانش به وزن است) و در این زمینه نیز  ابرامز برتر است.  رانش به وزن ابرامز در نسخه ام1 ای 2 عدد 24 اسب بخار بر تن است و رانش به وزن تی 90 در نسخه روسها 20 اسب بخار بر تن .این به معنی است که با  وجود وزن بیشتر ابرامز  این تانک رانش بیشتری را دارد و حتی  در سرعت نیز برتر است. ابرامز دارای بیشترین سرعت جاده 67 کیلومتر بر ساعت در نسخه ام1 ای 2 است و برای تی 90 عدد 60 کیلومتر بر ساعت است. هر دو در زمینه  ارتفاع چاله  قابل رد شدن و میزان شیب مورد نظر برای عبور با هم برابرند

t-90-midair-shot-hd-wallpaper_0 (1)

اگرچه همواره تصاویری از پرش های جالب و دیدنی تی 90  پخش شده و در نمایشهای نظامی از جمله برنامه های تی 90 است ولی این حرکت نمایشی است زیرا به سیستم تعلیق فشار  زیادی وارد میکند و چندین  بار پشت سر هم این عمل  انجام شود باعث در هم کوبیده   شدن سیستم تعلیق می شود  اگرچه در یوتوپ شما تصاویر از پرش ام60 ، ابرامز و یا مرکاوا نیز میتوانید ببینید  و این حرکت  نشان دهنده هیچ چیز خاصی نیست

همچنین تی 90 پکیج  قدرت نیز ندارد .  پکیج قدرت در واقع سازکار پیش بینی شده در زمان طراحی  برای تعویض سریع موتور است . موتور ابرامز  در عرض 30 دقیقه  پیاده و سوار  میشود این کار برای تی 90 چند ساعت زمان لازم دارد

 از این روی می توانید  ببینید  که در بخش اول که همان قدرت موتور، رانش به وزن و سرعت است  ابرامز  برتر است و تنها در زمینه  هزینه تعمیر و سوخت تی 90 برتری دارد

سامانه اتش کدام برتر است؟

ابرامز  دارای سنسور باد برای تشخیص  سرعت باد، رطوبت،فشار هوا و…  برای هدفگیر بهتر است که این داده ها در کنار  مسافتی که توسط مسافت یاب لیزری به دست می اید به  رایانه اتش بالستیک  دیجیتال  داده میشود.  توپچی دارای سایت اتش با دوربین دید حرارتی است و فرمانده نیز میتواند به صورت مستقل دست به نشانگیری  و اتش بزند

تمامی موارد بالا را تی 90 هم وجود دارد . البته سامانه  دید حرارتی توپچی و در نسخه های بعدی  تی90 سامانه دید حرارتی فرمانده ساخت  فرانسه است.  هر دو تانک توان اتش در روز با دقت بالا را در برد 2500 متری دارند اگرچه ابرامز رکورد  3000 متر نیز برای یک توپچی خوب دارد.  هندی ها در ازمایشان خود برد موثر اتش تی 90 را 2200 متر الام کردند که با گفته برخی مقامات روسی هم جور در کی اید. دست کم روی کاغذ تی 90 با ام 1 ای 1 و یا حتی ای 2 در برد اتش برابر هستند  البته  برد موثر اتش ابرامز حدود 300 متر بیشتر است اگرچه  بسته های ارتقا جدید که برای ابرمز امده مانند SEP3 دقت اتش را تا برد 3000 متر در روز افزایش داده البته تی 90 اس ام نیز دارای دقت اتش در 3500 متری است(البته ابرامز برد اتش 4000 متر نیز ثبت کرده است)

زره

تی 90 همانند تمامی تانک های شرقی دست کم بعد از تی 80 یو به بعد بسیار  وابسته به زره واکنش دهنده خود می باشد . تی90 در جلوی بدنه و برجک و دو طرف بدنه و برجک دارای زره کنتاکت5 است(برای اشنایی با زره واکنش  دهنده ایجا را کلیک کنید). این زره توان مقاومت در برابریک پرتابه خرج گود تا 650 م م  در برابر انرژی  جنبشی تا 350 م م  را دارد . به گفته روسها میزان مقاومت تی 90 با زره کنتاکت 5 از روبروی بدنه 800 تا 850 م م در برابر مهمات انرژی جنبشی و 1300 م م در برابر خرج گود است. البته مانند تمامی تانکها این عدد برای تمامی  جلو و بدنه  یکسان نیست برای نمونه بخشهای از جلو بدنه تانک  دارای مقاومت 1600 م م نیز در برابر خرج گود و 1000 م م در برابر انرژی جنبشی نیز است این بدین معنی است که شما برای سکافتن زره  این تانک از روبروی  برجک باید یک موشک  ضد تانک با توان نفوذ  در بیش از 1600 م م و یا یک مهمات انرژی جنبشی  با توان بیش از 1000 م م داشته باشید .اگرچه روی کاغذ مقاومت در جلوی بدنه و برجک خوب است ولی چند مشکل وجود دارد

  • دو طرف برجک و بدنه مقامت کمتری دارد تا 50 %  کمتر از جلوی برجک و بدنه از این رو   مثلا موشک تاو یا کورنت  از روبروی  بدنه توان نفوذ  ندارد ویا تنها مهمات های پیشرفته انرژی  جنبشی اورانیومی  و تنگستنی  120 م م غربی  انهم چند نوع مهمات توان  نوفذ را دارند ولی از کنار حتی  یک موشک تاو  ویا یک مهمات توپ 105 م م  تنگستنی همانند دی ام 63 نیز توان نفوذ  دارد
  • تمامی بخشهای جلوی برجک یک دست نیست ..مثلا در جلو دو طرف لوله تانک  دو اختلال گر فروسرخ نصب شده که خود البته برای ایجاد اختلال   روی موشک های ضد تانک موثر است ولی زیر این دو سامانه که شبیه نورافکن هستند   زره کنتاکت نصب نشده از این رو در دو طرف لوله میزان مقاومت در برابر خرج گود حدود 750 م م و انرژی  جنبشی  حدود 450 م م است. همچنین زیر زره  کنتاکت  نصب شده در جلوی برجک  نیز،   یا بهتر است بگویم فضای بین زره برجک و بدنه نیز فاقد زره کنتاکت5 است
  • زره کنتاکت تنها یک حمله را دفع میکند. مثلا در صورت برخورد یک مهمات به یکی از بلوک های زره کنتاکت ان بلوک از بین می رود  و برخورد مهمات بعدی به همان قسمت به معنی برخورد به بدنه اصلی تانک است که بدون پوشش زره است
 رنگ قرمز در این تصویر بخش های از زره که ، مقاومت کمتری را دارند نشان میدهد... تی 90 اسیب پذیر تر است
رنگ قرمز در این تصویر بخش های از زره که ، مقاومت کمتری را دارند نشان میدهد… تی 90 اسیب پذیر تر است
در تصویر با دایره قرمز زره کنتامت نشان داده شده. همه جای تحت پوشش نیست از جمبله بخشهای از کنار بدنه و برجک. همچننی برخورد مهمات یک بار به یکی از این زره ها باعث نابودی زره ان بخش می شود
در تصویر با دایره قرمز زره کنتامت نشان داده شده. همه جای تحت پوشش نیست از جمله بخشهای از کنار بدنه و برجک. همچنین برخورد مهمات یک بار به یکی از این زره ها باعث نابودی زره ان بخش می شود

 

ابرامز دارای زرهی ترکیب از مواد کامپوزیت و اورانیم است. البته تنها از  برجک دارای اورانیوم  است ولی همان زره ترکیبی نیز قدرت بسیار دارد. روی کاغذ تانک در نسخه ام1 ای 2 دارای 1050 م م مقاومت در برابر خرج گود  از جلو بدنه و 650 م م در برابر انرژی جنبشی است و از روبروی برجک 960 م م در برابر  انرژی جنبشی و 1620 م م در برابر مهمات خرج گود است. از کنار برجک نیز  دست کم تانک بین 400 تا 900 م م در برابر  خرج گود مقاومت دارد . البته میتوان ابرامز را به  زره واکنشی انفجاری و یا غیر انفجاری کامپوزیت که در واقع زره واکنش دهنده  در دو طرف برجک و بدنه است نیز مجهز کرد. که میزان مقاومت در برابر خرج گود را به بیش از 1400 م م افزایش میدهد . در مورد زره ابرامز چند نکته مهم است

  • ابرامز  به زره اصلی ویا همان بدنه تانک وابسته است  این خود امتیازی  است زیرا بر خلاف تی 90 که نابودی  یک از بلوک های زره کنتاک باعث میشد که ان بخشی که زره کنتاکتش  از بین رفته بی دفاع باشد ،  در ابرامز این  چنین نیست حتی برخورد دو مهمات در فاصله چند سانتیمتری نیز اثری ندارد زیرا این زره اصلی تانک است که از تانک محافظت میکند.
  • ابرامز نسبت به تی 90 داره برجک محافظت شده تری است این مسئله از انجا مهم است که برجک تانک معمولا  بیشتر مورد  هدف قرار میگیرد زیرا در دیدتر است . همچنین در دو طرف تانک از جمله دو طرف بدنه ابرامز زره بیشتری دارد
  • همچنین بر عکس پوشش بدنه تی 90 که یک دست توسط زره کنتاکت پوشش داده نشده بدنه ابرمز پوشش یک دستی دارد اگرچه همه جای  بدنه یک میزان مقاومت ندارد حتی مثلا همه  بخشهای جلو برجک ویا جلوی بدنه ولی از نظر میزان مقاومت و پوشش کارایی  کلی بهتری دارد
  • هر دو تانک داری سامانه اختلالگر فروسرخ هستند.  این اختلال گر ها با ایجاد امواج فروسرخ مزاحم باعث این می شوند که سامانه اتش موشک های چون تاو ویا کونکورس بعد از شلیک این موشک ها نتوانند برای هدایت انها شعله انتهایی موشک را تعقیب و  موشک را به طرف هدف هدایت کنند زیرا امواج فروسرخ مزاحم تولید شده مانع دید درست سایت اتش می شود (سایت اتش کور می شوند ) . البته هر دو سیستم تنها جلوی برجک را پوشش میدهند ویا به عبارتی همان سمتی را پوشش میدهند که جلوی برجک به ان سمت است . برای نمونه تنها زمانی که موشکی از روبرو  برجک می اید فریب میخورد از کنار  و یا عقب برجک  این سامانه ها تاثیری ندارند و البته دست کم در یک نبرد کلاسیک معمولا  خطر حمله موشکی دشمن از جلو است .ولی در نهایت اختلالگر فروسرخ تی90 و همچنین هشدار دهنده لیزری ان میتواند تاثیر بالای بر روی بقاء پذیری تی90 داشته باشد  که در نبرد بر ضد موشک های ضد تانک بسیار اهمیت دارد و میتواند موشک های ضد تانک را اگر به موقع عمل کند فریب دهد از این رو بحث مقاومت زره زمانی به میان میاید که  موشک فریب نخورده و به تانک برخورد کند. البته این سیستم ها نمی توانند روی راکت ها و یا گلوله های تانک و توپ ایجاد اختلال کنند
  • تی 90 را میتوان به سامانه دفاع فعال ارنا نیز تجهیز کرد. ارنا یک سامانه دفاع فعال با یک رادار چهار گوش برای کشف موشک و راکت های  روی برجک مجهز است  و با پرتاب یک بسته مواد انفجاری  به محدوده ای که  موشک و راکت در حال حرکت به طرف ان هستند و انفجار بسته در اسمان سلاح ضد تانک را از بین می برد. سامانه ارنا خود نزدیک به هشتصد تا یک میلیون دلار قیمت دارد و اگرچه در تصاویر بسیار روی تی 90 و بی ام پی 3  دیده شده ولی تنها جهت ازمایش نصب شده و به صورت عملیات به دلیل قیمت بالا روی تی 90 نصب نشده حتی نسخه اس ام  اگرچه امکان نصب ان وجود دارد. برای ابرامز نیز سامانه مشابه ای قابل تهیه است اگرچه در حال حاظر  ارتش امریکا علاقه ای به چنین سیستمی به دلیل حفاظت بالای زره ابرامز ندارد

از این رو از نظر زره نیز برتری از نظر عدد مقاومت و میزان حفاظت با ابرامز است

برخورد چندین ار پی جی هفت به فاصله کم به زره ابرامز
برخورد چندین ار پی جی 7 و ترکش های  بمب کنار جاده ای به فاصله کم به زره ابرامز
نصب زره واکنشی کنار بدنه ابرامز
نصب زره واکنشی کنار بدنه ابرامز

 توپ

توپ  تی90 همان توپ مشهور روسی 2A46M-5  است که قدمتی  40 ساله  و حتی بیشتر دارد. این توپ در اواخر دهه 1960 روی تی 64 نصب  شد و  روی سه تانک بعدی روسها همانند تی 72، تی 80 و تی 90  نیز نصب شد . چند ده تانک نیز در دنیا با این توپ مجهز شدند از جمله تانک بومی ذولفقار. این توپ اولین توپ عملیاتی جهان با گلوله گذاری خودکار است که دارای یک خشاب چرخفلکی زیر برجک  است که 22 گلوله درون خود حمل میکند. این  سیستم هشت گلوله بر دقیقه لود میکند.

توپ ابرامز توپ 120 م م ال44 است که در امریکا  با نام  256 تولید شد. این توپ روی بسیاری از تانکها از جمله تانک مشهور لوئپارد  2، کا2 کره جنوبی، تایپ90 و 10 ژاپنی  و چند تانک دیگر نصب شده است . توپ دارای سامانه گلوله گذاری دستی است و 10  تا 12 گلوله را میتوان در ان در دقیقه لود کرد

شاید به نظر برسد توپ 125 م م به دلیل  بزرگتر بودن  از توپ 120 م م  از نظر کالیبر پس کارایی بهتری دارد  ولی نباید  اجازه بدهید اعداد  شما را گول بزند

چیزی که در مورد یک توپ تانک مهم است دقت، برد و میزان نفوذ است.

اول به میزان نفوذ  بپردازیم . در میزان نفوذ  برتری همیشه با غرب بود. برای نمونه توپ 105 م م ال7 انگلیسی که توپ اصلی اکثر تانک های جبهه  غرب در جنگ سرد بود و روی تانک های چون ام 48 ای 5، ام60،سنتورین ، لئوپارد 1 و…. نصب شد   همیشه از نظر نفوذ از توپ های 115 و 125 م م روسی دست کم تا دهه 1980 برتر نبود کمتر هم نبود  . برای نمونه بهترین مهمات انرژی  جنبیش که تی62 با توپ115 م م خود شلیک می کرد دارای توان نفوذ  380  م م در 2000 متر را داشت  در حالی که مهمات المانی   دی ام 63  که از توپ 105 م م ناتو شلیک میشد توان نفوذ در 480 م م در 2000 متر ویا مهمات  دی ام33  توان نفوذ  380 م م در 2000 متر را داشت .  نمونه  دیگر مهمات  125 م م  بی ام 42 ساخت شوروی است که در کشور ما ایران نیز تولید می شود . این مهمات انرژی جنبشی  توان نفوذ  در 520 م م زره در 2000 متر را دارد  که چندان با مهمات دی ام 63  تفاوتی  با در نظر گرفتن 20 م م بزرگتر بودن ندارد

1

این مسئله در مورد ابرامز و تی 90 نیز صدق میکند

دو مهمات انرژی جنبشی مشهور شلیک شونده از تی90   یکی بی ام 44 که بی ام 42 ام  نیز خوانده  با هسته تنگستنی با توان نفوذ در 650 م م در 2000 متر را دارد و دیگری مهمات  ، مهمات بی ام 46 است که ان نیز چنین توانی نفوذی دارد. برخی منابع از تولید مهماتی با توان نفوذ در 750 م م زره خبر میدهد  ولی دقیقا جزئیات ان مشخص نیست

در بحث مهمات خرج گود نیز بهترین مهمات این  توپ بی کا 29 با توان نفوذ در700 تا 800 م م زره است

تا اینجا  با در نظر گرفتن میزان مقاومت زره ابرامز و یا لئوپارد تنها در برد زیر 1500  متری  مهمات انرژی جنبشی  تی90 به این دو تانک غربی موثر است و مهمات خرج گودش هم تنها شاید از کنار بدنه  به ابرامز موثر باشد (با در نظر رفتن پستی بلندی زمین  در میدان جنگ  حتی در باز ترین دشتها هدف قرار دادن شاسی سخت است)

اما ابرامز

ابرامز چندن مهمات اورانیومی  شلیک  میکند که همگی از خانواده مهمات ام 829 هستند.این مهمات دارای هسته اورانیومی است و باید گفت واقعا بی نظیر  هستند . مهمات M829A2  که در دهه 90 توسعه یافت  می تواند در 730 م م زره در 2000 متر نفوذ کند و مهمان M829A3 که ان نیز هسته اورانیم دارد توان نفوذ  در 840 م م زره در 2000 متر را دارد .نسخه جدید A4 این مهمات  میتواند تا 900 م م ویا به گفته برخی منابع 950 م م زره توان نفوذ  دارد. البته مهمات های المانی هسته تنگستنی  دی ام 53 با توان نفوذ  در 750 م م زره هم از این  تانک قابل  شلیک است

مهمات خرج گود نیز  از نوع ام 830  توان نفوذ  تا 700 م م زره را دارد

از این رو عملا در فاصله 2000 متری هم برای مهمات ام829ای3  و 1500 متر برای مهمات  ام 829ای2  تی 90 هدف اسانی است

A U.S. Army M1A2 SEP Abrams tank assigned to Delta Company, 3rd Battalion, 116th Cavalry Regiment, Oregon Army National Guard fires a screening round at the Orchard Combat Training Center south of Boise, Idaho, July 13, 2013. The unit is the first Army National Guard unit to field and conduct gunnery trials with the M1A2 SEP tank. It is made up of Army National Guardsmen from Oregon and is one of the maneuver elements of the Idaho National Guard????????s 116th Armor Brigade Combat Team. (U.S. Army photo by Staff Sgt. Patrick Caldwell/Released)

سند افتخار مهمات اوراینومی ام 829ای1. شکار تی 72 که در خاکریز بوده. از یک سمت خاکریز وارد شده، به تانک برخورد کرده ، از ان صوی تانک بیرون امده و از ان سوی خاک رویز رد شده است
سند افتخار مهمات اورانیومی ام 829ای1. شکار تی 72 که در خاکریز بوده. از یک سمت خاکریز وارد شده، به تانک برخورد کرده ، از ان سوی تانک بیرون امده و از ان سوی  خاک ریز  رد شده است

 بهترین مهمات خرج گود تی 90 موشک لوله پرتاب 9M119M Refleks است که ناتو به ان نام ای تی 11 میدهد .  این موشک  لوله پرتاب هدایت لیزری نیم خودکار دارای  برد 5000 متر و توان نفوذ  در 900 م م زره است. در مرحله اول این موشک شاید از کنار برجک و بدنه به تانک های نوین غربی انهم به شرطی که مجهز به زره واکنشی مازلار  نباشند  اثر  داشته باشد (البته همه تانک های غربی هم اینچنین  ایمنی ندارد مثلا لگرک زره مشابه تی 90 از نظر مقاومت دارد) . ولی تنها مهمات تی90 است که میتوان  ان را از برد 5000 متری نیز روانه هدف با دقت بالا کرد. البته با در نظر گرفتن وجود هشدار دهنده لیزری  روی اکثر تانک ها به محض هدفگیری لیزری تانک توسط تی 90، تانک دشمن متوجه می شود

ابرامز نیز مهمات لوله پرتاب لهد را ساخت  اسرائیل میتواند شلیک کند ولی در لیست جنگ افزار های  ان نیست. لهد دارای برد 8000 متر است و یک مهمات توپ  اتک حمله برنده از بالا است که از این رو  از پس هر تانکی بر می اید .

 همان طور که  گفته شد سیستم گلوله گذاری   تی 90 خودکار است .خوب در مرحله اول جذابیت  خود را دارد ولی واقعیت  این است که مشکل اساسی تانک های روسی همین سیستم  تغذیه است. در  توپ 2ای 46 ام  مهمات و خرج پرتاب از هم  جدا هستند و در دو ردیف  خشاب چرخ فلکی  درون تانک قرار گرفته اند. برخورد و نفوذ مهمات ضد زره دشمن به بدنه تانک از هر سمت  باعث برخورد به مهمات ویا خرج پرتاب  خشاب چرخفلکی شده و انفجار بزرگی ایجاد می شود  به شکلی که برجک تانک از جا کنده شده و خدمه نابود می شوند. این مشکل بزرگ همیشه تانک های روسی  و خدمه ان را تهدید  میکرده .از تی 80 یو به بعد  تلاش شد با نصی  زره واکنش دهنده حتی در دو طرف بدنه حفاظت را افزایش داد ولی دست کم  حتی نسخه های زره پوش شده چون  تی 64 بی ام نسخه ارتقا یافته در اکرایین  تانک تی 64  ویا تی 80 یو در چچن باز در صورت نفوذ  مهمات همان داستان را داشتند.

سامانه گلوله گذاری خودکار و خشاب چرخفلکی
سامانه گلوله گذاری خودکار و خشاب چرخفلکی
محل قرار گیری سیستم گلوله گذاری خودکار و مهمات در تی 90 اس ام. در این نمونه مهمات اضافی پشت برجک ذخیره شده. در این تصویر مشخص است ورود مهمات به ورون بدنه چه میکند
محل قرار گیری سیستم گلوله گذاری خودکار و مهمات در تی 90 اس ام. در این نمونه مهمات اضافی پشت برجک ذخیره شده. در این تصویر مشخص است ورود مهمات به ورون بدنه چه میکند
کنده شده برجک تی 72 بر اثر نفوذ مهمات
کنده شده برجک تی 72 بر اثر نفوذ مهمات
تی 72 ارتش سوریه و انهدام توسط ار پی جی 29... نفوذ مهمات و اتش گرفتن مهمات درون تانک
تی 72 ارتش سوریه و انهدام توسط ار پی جی 29… نفوذ مهمات و اتش گرفتن مهمات درون تانک

این مسئله برای ابرامز وجود ندارد زیرا ابرامز   مهمات خود را در پشت برجک حمل میکند و احتمال برخورد مهمات دشمن  به پشت برجک بسیار کم است . البته در عراق چندین بار انفجار بمب های کنار جاده ای باعث نابودی کامل و از جا کنده شدن برجک ابرامز نیز شد

از طرفی مشکل دیگر تی 90 زره کم ، دست کم در قیاس  با  ابرامز در دو طرف بدنه است که برخورد مهمات از دو طرف  باعث نفوذ و انفجار مهیب می شود

از این رو در این بخش یعنی توپ نیز نتنها توپ 120 م م مهمات های بهتری را با دقت بیشتری پرتاب میکند بلکه خطر بسیار کمتری نیز روش بارگذاری دست دارد

یکی از اخرین نسخه های تی 90 نسخه اس ام است .. این نسخه در واقع نسخه مدرنریزه  نسخه صادراتی  S است که حرف M بعد از ان امده. در مرحله اول این یک طرح برای ارتقا تی 72 ارتش هند بود ولی بعد تبدیل به یک نسخه تولید برای تی 90 شد(برخی منابع به این مدل تی 90 ام اس می گویند)

این نسخه در اکثر موارد ارتقاء داشته. برای نمونه مجهز به موتور قویتر 1130 اسب بخاری است که رانش به وزن 23 اسب بخار بر تن رسیده است و سرعت بیشتری دارد. همچنین سامانه اتش ان  ارتقا یافته  و توان کشف هدف از 7000 متر و درگیر موثر در 3500 متری را دارد. رایانه اتش توان تعقیب خودکار هدف  و محاسبه و اتش به هدف متحرک در حالی که تی 90 نیز در حال حرکت  است را دارد.  همچنین دارای یک سامانه دید پانورماتیک جدید با دید حرارتی نسل سوم برای فرمانده و یک مسلسل  7.62 م م کنترل شونده از درون بدنه است. روی کاغذ این نمونه از نظر دقت اتش از ام1 ای 2 ابرامز برتر است

T-90SM

همچنین در این نمونه مجهز به   ترکیبی از زره رلکیت  و زره کنتاک5 است. رلکیت 50% حفاظت بیشتری نسبت به کنتاکت دارد. در تی 90 اس ام تمامی برجک جلو و دو طرف پوشش یک دست  دارد  این مسئله در مورد دو طرف بدنه و جلو ان نیز صدق میکند و از این رو احتمال برخورد مهمات به نقطه ای پوشش زرهی ندارد بسیار کم است . حتی در پشت برجک و عقب تانک نیز قفسه ای برای حملات راکتی ساخته شده و دو طرف بدنه تا میانه چرخ های  زره پوش شده تا از نفوذ مهمات به درون  تانک تا حد امکان جلوگیری شود .  اگرچه اماری از میزان مقاومت این نسخه وجود ندارد ولی باید با در نظر گرفتم مقاومت زره رلکیت این میزان از جلوی  برجک  بیش از 1800 و یا 1900 م م در برابر  خرج گود و حدود 1000 م م در برابر مهمات انرژی جنبشی می باشد. دست کم روی کاغذ از نظر زرهی تی 90 اس ام  از ابرامز برتر نباشد  چیزی کم ندارد(که البته از نظر مقاومت در برابر خرج گود مقاوم تر است)

ولی همچنان از همان توپ و همان  سیستم تغذیه استفاده میکند اگرچه با افزایش سطح  زرهی میزان حفاظت بالا رفته است. البته در این مدل مهمات ذخیره که درون بدنه نگهداشته میشد به پست برجک منتقل شده است. در واقع تی 90 به غیر از 22 گلوله درون خشاب 21 گلوله دیگر نیز به صورت ذخیره درون بدنه نگهداری می کرد که در این  مدل مهمات ذخیره به پست بدنه منتقل شده است

تی 90 اس  ام دست کم تنها از نظر توپ در رده پاینتر از ابرامز  قرار می گیرید  اگرچه همچنان  این مشکل باقی است که زره واکنش دهنده ان تنها برای یک برخورد در هر بلوک مقاومت لازم را دارد

T-90A  دارای ضعف های  است که از تی 72 به ارث رسیده. اگرچه نسخه اس ام بسیار کاراست ولی  تنها هند حدود 354 عراده ان را سفارش داده  ولی مابقی کشورها و حتی خود روسها از  نسخه T-90A و یا S  بهره می برند . واقعیت این است که مشکلاتی  که در بالا در قیاس  بین تی 90 و ابرامز گفته شده در واقع نقطه ضعف تی 90 در برابر تمامی تانک های نوین غربی مانند چلنچر2، لوپارد2 ویا مرکاوا است و قیاس با ابرامز فقط  یک نمونه بود. در حالی که امروز تانک های نویت غربی به سطحی رسیده اند که حتی از کنار بدنه و برجک حتی  موشک های چون کورنت را دفع  می کنند ویا دست کم جان  خدمه را حفظ میکنند تی 90 همچنان برای مقابله با این موشکها دچار  مشکل است.  روسها خود به سراغ ارماتا  رفته اند  اگرچه یک یا دو سال دیگر عملیاتی می شود ولی همچنان تی 90 از جمله در نسخه اس ام می تواند  بازار زیادی برای خود کسب کند.

T-90MS

تانک T-90A M1A2
وزن 46 تن (بیشترین وزن 51 تن) 62 تن (بیشترین وزن 68 تن)
طول 9.63 متر 9.77 متر
بلندی 2.22 متر 2.44 متر
خدمه 3 نفر 4 خدمه
موتور دیزل 12 سیلندره با قدرت 1000 اسب بخار موتور توربین گازی 1500 اسب بخاری
رانش به وزن 20 اسب بخار بر تن 24 اسب بخار بر تن
سرعت 60 کیلومتر بر ساعت 67 کیلومتر بر ساعت
برد با سوخت داخلی 550 کیلومتر 400 کیلومتر
سلاح اصلی توپ 125 م م با 43 گلوله توپ 120 م م با 42 گلوله
سلاح فرعی یک مسلسل 12.7 م م و یک مسلسل 7.62 م م یک مسلسل 12.7 م م و یک مسلسل 7.62 م م
قیمت 4.5 میلیون دلار به سال 2012 برای نسخه تی 90 اس ام 8.5 میلیون دلار برای سال 2012

گرداوری:عبدالحمید تارخ

نوشته های مشابه

‫25 نظرها

  1. سلام آقای تارخ یک انتقادی که همیشه در مورد مقالات این سایت بوده اینه که همیشه در این مقالات وقتی صحبت از یک سلاح غربی میشه بیشتر روی نقاط قوت اون مانور داده میشه و وقتی شرقی باشه روی نقاط ضعف و لیست کردن اونها ، نمونش رو در سوخو 50 و اف 35 ،درسته که پاکفا مثل هر سلاحی ضعف هایی داره اما اف 35 اگر بحث الکترونیک و رادارگریزی رو فاکتور بگیریم که اون هم با توجه به پیشرفت رادارها قابل اطمینان نخواهد بود ضعف هایی در میزان سلاح قابل حمل ، تک موتوره بودن، مانور پذیری کم ، برد کم داره ، شما برگردید و این دو مقاله رو بخوانید میبینید فقط ستایش از اف 35 و صحبت نکردن از ضعف ها و البته سوخو 57 : لیست کرد نقاط ضعف به طوری افراطی که حتی گاهی اوقات نقاط قوت هم به عنوان نقاط ضعف نشون داده میشه

  2. و یک مورد دیگر شما بارها ،بارها و بارها از برد کم میگ 35 صحبت میکنید که با وجود سوخوها یک جنگنده فرعی در نیروی هوایی روسیه حساب میشود ، اما به اف 35 که میرسید که جدیدترین جنگنده غربی است و ستون فقرات آینده بسیاری از کشور های غربی هست ، کمترین اشاره ای به این نقطه ضعف بزرگ نمیکنید . و شاهد این روال جدول آخر همین مقاله هست که تی 90 A با ابرامز M1A2 مقایسه شده یعنی مدل اولیه روسی با آخرین مدل آمریکایی ، غرب زدگی یک توهم نیست و خیلی اوقات یک واقعیته

    1. سرعت اف35 کم است ولی واقعا سرعت چقدر ملاکبوده؟ مثلا برای میگ25 چقدر ایمنی اورد که حالا دودهم ماخ برای اف35 مشکل ایجاد کند. رافال و اف18 هورنت وسوپر هورنت همهم سرعت اف35 هستند و اف16 همچندان به شکل رزمی سریعتر نیست

      1. بازم سلام در دو پست گذشته توضیحاتی دادم که فقط بحث سرعت نبود ، 1-بلکه برد کم اف 35 ، 2-قابلیت حمل سلاح کم ، 3-تک موتوره بودن که هر چقدر هم حالا موتور تکنولوژی بالایی داشته باشه بازم الهی نیست و ممکنه با تنها رفتن یک پرنده داخل موتور دچار نقص فنی شه ،4- مانور پذیری کم در مقایسه با رقبا خصوصا از نوع روسی ، و کلا بحثم در مورد نوع نگاه شما و همکارانتون در مقایسه شرقی و غربی بود ، و این شخصا بارها دیدم در سایت و کانال مثلا از «برد کم میگ 35 روسی» صحبت میکنید در حالی که میگ 35 با توجه به خانواده سوخو یک جنگنده فرعی است در روسیه است ، اما تا حالا ندیدم در مورد« برد کم اف 35» که ستون فقرات نیرو هوایی آینده بسیاری از کشور های غربی و هم پیمانانشون هست هیچ اشاره ای کنید ، دوست دارم نظرتان رو حداقل در این مورد «مقایسه برد میگ 35 و اف 35 »بفرمائید ، با توجه به تاکیدی که تا حالا روی برد کم میگ 35 داشتید ، ممنون

        1. ولی در عوض ا35 دارای سطح مقطعی کم و الکترونیکی بی نظیر است و تسلیحات خوبی هم حمل میکند
          اف35 مشکلاتی دارد ولی برتری های بسیار خاصی هم دارد

          1. درسته اف 35 مزیت رادار گریزی داره ، اما رادار گریزی با اون معنایی که امریکایی ها در شروع طراحی این نوع پرنده ها فکر میکردند نه، با توسعه فناوری های راداری و اپتیکی و جنگال الکترونیک دیگر دقیقا به معنای دید اول و شلیک اول را ندارد ، شما فرض کنید جنگنده های روسی و خصوصا چینی با استفاده از رادارهای ارایه فازی جدید و یا اپتیک هوایی توانایی شناسایی اف 35 رو در برد مشابه توان اف 35 داشته باشند ،پس از این اف 35 با توجه به ضعف های ساختاری حتی در مواجهه با جنگنده های نسل 4++ مثل سوخت 30 یا 35 یا نسل 5 جی 20 قطعا با توجه به ضعفهای اف 35 شکار راحتی خواهد بود، در واقع اشتباه آمریکایی ها این بود که تمام تخم مرغاشون رو در رویا و پز دادن رادار گریزی ریختند،

            اما مشکل من هنوز اینه که شما همیشه از مزیت ها و برتری های سلاح های غربی صحبت میکنید بدون ذکر ضعف های اون ها ، اما در برخورد با سلاح های شرقی ، چین و روسیه سعی در پر رنگ نشان دادن ضعف ها دارید ، و تنها خواستی که ازتون دارم اینه که همون طور که در هنگام ذکر نام سلاح های شرقی ضعف های اون ها رو به مخاطب گوشزد میکنید ، در مواجهه با سلاح غربی هم در کنار تمجید همیشگی ، کمی هم دربار ه ی ضعف هایی که واقعا دارند صحبت کنید، و مثلا آنقدر به خاطر برد کم به امثال میگ 35 توسری نزنید و در مواجه با امثال اف 35 هیچ اشاره ای به دقیقا همون ضعف نکنید ، تا مقاله ها و نوشته هاتون کمی متعادل تر باشه ،ممنون

      2. آقای تاریخ شما میگید سرعت برای میگ 25 ایمنی نیاورد ؟ در جنگ خودمون بار ها میگ 25 عراقی وارد اسمان ایران میشد اما چون اف 4 و اف 5 ها در برابرش به دلیل سرعت زیادش کاری نمی توانستند بکنند مجبور بودیم از اف 14 استفاده کنیم که اونهم کاری جلو نبرد ، اصلا دلیل اینکه شاه مجبور شد این همه پول بده بخاطر خرید اف 14 بخاطر سرعت بالای میگ 25 شوروی بود ، پس برخلاف اظهارات شما سرعت پائین اف 35 واقعا یه ضعفه

        1. سلام دوست من میگ25 کجا اف4 و ا5 کجا
          دوم الان در عصر موشک های دوربرد دیگه واقعا سرعت به چه کاری میاد کما اینکه حتی میگ25 بارها قربانی اف16 اف15ر و اف 14 شد.. جالب اینکه میگ25 قربانی موشک اسپارو شلیکی از اف15 شد
          شما دارید تعصبی نگاه میکنید
          اگر الان ایران اف35 داشت این حرف نمیزدید

          1. جناب تارخ در مورد اهمیت سرعت در جنگ های امروز به یک سناریو که قبلا در جنگ ایران و عراق اتفاق افتاده دقت کنید ،
            فرض کنید یه جنگنده ایرانی در حال گشت زدن در آسمان اصفهان هست ، بهش اطلاع میرسه که جنگنده های دشمن قصد حمله به جزیره خارک در خلیج فارس رو دارند و باید سریعا خودشو به اونجا برسونه فاصله اصفهان تا خارک تقریبا 800 کیلومتره ، خب در این حالت موشک برد بلندی مثل آمرام یا ار77 نهایتا در حالت واقعی بتونه 100 کیلومتر رو پوشش بده ، پس 700 کیلومتر باقی مونده رو جنگنده باید با سرعت بالای خودش قبل از شلیک جنگنده دشمن و زدن خسارت در جزیره خارک پیمایش کند ، پس اینجا میشود که حتی 2/ یا 3/ ماخ هم تعیین کننده خواهد بود ، شما این رو در جنگ با روسیه و وسعت بزرگ ان در شرق دور و حضور میگ 31 بررسی کنید برای مثال با کشف اف 35 توسط رادار زمینی روسیه و اطلاع دادن به خلبان میگ 31 آیا اف 35 با سرعت کم میتونه از دست میگ 31 فرار کند ؟
            در جنگ های آینده نه تنها اهمیت سرعت کم نمیشود بلکه بسیار بیشتر هم خواهد شد برای مثال در روسیه ،امریکا ،انگلیس صحبت از ساخت جنگنده هایی با سرعت 4 تا 5 ماخ هست و یکی از معیار های نسل 6 حدود چنین سرعت هایی هست حتی جت های مسافربری اینده

          2. سلام نگاه کنید این سناریو شما یک سناریو استثنا است کما اینکه سرنگونی میگ25 توسط اف5 هم استثنا بود

  3. آقای تارخ اصلا اف 35 تا حالا در هیچ نبردی شرکت نکرده چطور شما با قاطعیت از رادار گریزی و کارایی این مشخصه صحبت میکنید اما به امثال پاکفا و تانک آرماتا که می رسید مرتب به مخاطب میگید چون این دو در نبردی شرکت نکردن نمیتوان در مورد کارایی آن ها مطمئن بود !!؟؟؟

    1. سلام شرکت کرده تو اسرائیل دست کم سه بار اهدافی تو سوریه زدن ولی حتی کشف نشد
      ولی پاکفا تو سوریه پرواز کرد حتی سطح مقطعی اون رسد هم شد توسط اسرائیل
      سئوال من از شما اینه

      1. سلام استاد ببخشید که کمی اذیتتون کردم
        1-درسته ممکنه اف 35 اهدافی رو تو سوریه زده باشه البته با توجه به بازی های روانی اسرائیل به اینم نمیشه مطمئن بود ، حالا فرض کنیم زده، خب پرتاب بمب هوا پرتاب یا موشک کروز اونهم از حریم هوایی اسرائیل یا لبنان و جولان مثل همیشه، میشه نبرد برای اف 35 ؟ اگر اف 35 نبردی مثل درگیری با سوخو 30 یا 35 روسی در سوریه داشت و نتیجه ایم گرفت باشه من هم موافقم که اف 35 نبردی داشته.
        2-بعد شما چطور میگید اف 35 کشف نشد و سطح مقطعش رسد نشد !؟
        با توجه به رادار های مختلف روسی در باند ها و فرکانس های مختلف اونم بغل گوش اسرائیل به نظرتون اف 35 توسط روسیه کشف نشد . وزارت دفاع روسیه چنین اطلاعیه ای داده ؟ آره شاید روسها در تبلیغات و جنگ روانی به پای غربی ها نرسند که اعلام کنند اما شما به عنوان متخصص باید بفهمید که با حضور جدید ترین رادار های روس در بغل اسرائیل محاله اف 35 کشف نشه
        3- در مورد کشف پاکفا ،به گفته خودتون رادار گریزی به معنای غیب بودن نیست و فقط برد کشف پائین میاد دقیقا مثل اف 35 یا هر رادار گریز دیگه ای پس کشف پاملا چیز عجیبی نیست و باید دید در چه بردی و با چه راداری کشف شده مثلا اف 15 های آمریکا مرتبا در حال گشت زنی در سوریه ای هستند که از لحاظ جغرافیایی کشور بزرگی نیست و در مورد تجمع جنگنده ها و برد کشف این نکته مهمی است .
        میبینید که تعصبی صحبت نمیکنم

        1. با سلام، اگر مطالعه ای روزنامه وار از نبرد تجهیزات شرقی مخصوصا روسی در مقابل رقبای غربی بکنید بد نیست. همین سه دهه اخیر. نمونش در جریان درگیریهای رژیم صهیونیستی با سوریه یه پهپاد سامانه پانتسیر رو نابود میکنه! یا تانکهای روسی که بسادگی شکار شدن. یا حمله ترکیه به جنگنده های سوری و سامانه های پدافند ساخت روسیه. در کل روسها در دروغ پردازی و غلو کردن تجهیزاتشون یدی طویل دارند‌

          1. چه نسخه ای از پانستر ، نمونه سوری سالهاست هیچ بروز رسانی به خود ندیده

          2. سلام نسخ تحویل سوریه پرتهعداد ترین نسخه تولیدی است و البتعه هنوزم خیلی بروز است

        2. جناب تارخ با توضیحاتی که دادم حالا به نظرتون اف 35 در سوریه توسط روسیه کشف شده یا نه ؟

  4. جان تارخ چرا اتفاقا روس ها خودشون چنین ادعای داشتند نه تنها در سوریه بلکه در اطراف مرز ایران،
    سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه : “اطلاعاتی وجود دارد که پس از حمله به عین الاسد، ایرانی ها در انتظار حمله دیگری از سوی ایالات متحده بودند. آنها نمی دانستند به چه شکلی، اما در آن زمان حداقل شش فروند F-35 در هوا و درست در مرز ایران وجود داشتند. بر اساس این اطلاعات است که من می خواهم بر سطح بالای تنش در چنین شرایطی تأکید کنم. ”
    با یه سرچ ساده میتوانید در منابع معتبر ببینید
    ای کاش به جز ترجمه از سایت های انگلیسی زبان غربی توان ترجمه کردن مطالب و مقالات مثلا روسی هم داشتید که هم نکات فنی خوبی داشت و هم فقط از نگاه یک آمریکایی یا انگلیسی یا فرانسوی به موضوعات نگاه نمی کردید ،

    1. سلام روسها بیخود کردند
      خود امریکا همون شبی که حمله شد خبر دادند اف35 از کویت بلند شده برای ارزیابی خسارت.. اینها خبر خوندن امدند اعلام هم کردند
      اگر شما عضو کانال جنگاوران باشدی شب حمله ساعت 4 این خبر اعلام کردیم از نقل پنتاگون

      1. اقای تاریخ من آخر نفهمیدم شما چرا انقدر افراطی از تکنولوژی آمریکا و در اینجا اف 35 دفاع میکنید و به تکنولوژی روسی که اولین انسان رو به فضا فرستاد،اولین ایستگاه فضایی ، یا سایوز که هنوز امریکا با اون همه ادعا بهش وابسته هست ، و و و …. اینجور با نگاه تحقیر آمیز نگاه میکنید که حتی کمترین احتمالی نمی دید تکنولوژی روسی توان فقط کشف و نه انهدام یک جنگنده آمریکایی رو داشته باشه .
        نه آقای تارخ شاید روسیه به دلیل مشکلات اقتصادی بخشی از طرح هاش عقب افتاده باشه و یا کنسل شده باشه اما به طور قطع بهتون میگم فاصله تکنولوژیک چندانی با غرب نداره و اگر پول باشه در خیلی از حوزه ها از غرب جلو تر هم هست مثلا موشک های هایپرسونیک و غیره، روسیه هنوز آنقدر ذلیل نشده که توانایی کشف طرح شکست خورده اف 35 را نداشته باشه ،
        مگه امروز فاصله تکنولوژی چین و روسیه با غرب چقدره ، شاید برای این مثال بهتره آخرین مدل گوشی هواوی یا شیائومی با اپل های موجود در بازار با هم مقایسه کنید تا بفهمید فاصله واقعی امروز شرق و غرب چقدره و چرا غربی های امروز غرق در کرونا، در سال های اخیر آنقدر ناله میکنند ، امروز جهان ، جهان چینی ، روسی ،ایرانی در کنارش جهان غرب است و نه جهان مطلقا غربی جنگ های اول و دوم خلیج فارس ، جناب تاریخ بهتون توصیه میکنم بروز باشید و تفکرات متعلق به 1990 یا 2003 رو دور بریزید

        1. ببخشید آقای تارخ ، نوشتن تاریخ به جای تارخ به دلیل چاپ خودکار تلفنم بوده که در تایپ سریع متوجه نشدم ، که سعی میکنم درستش کنم ، عذر خواهی میکنم

        2. دوست عزیز از مسائل نظامی بیاید بیرون
          چنتا شکرت مشهور روسی داریم
          در زمینه رایانه الکترذونیک حتی خودرو سازی لوازم خانگی
          اصلا شما تاحالا چنتا جنس روسی تو بازار دیدی؟
          تفاوت مشخص است
          تفاوت اپولو با سایوز
          و یا شاتل با سایوز
          مشخص است ..سایوز موشک است ولی شاتل یک چیز پیچیده است

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن