
هواپیمای پشتیبانی هوایی نزدیک AC-130 گان شیپ
ارتش امریکا از دهه 1950 از AC-47 نسخه توپخانه پرنده هواپیمای ترابری سی 47 و همچنین از AC-119 نسخه توپخانه سی 119 بهره می برد. هر دو هواپیما موتور پیستونی و کم سرعت کم تری نسبت به هواپیماهای توربوپراپ بودند و تنها به مسلسل های 12.7 م م و مسلسل مینیگان 7.62 م م مجهز بودند . ارتش امریکا از اوائل دهه 1960 به دنبال جایگزین بزرگتر برای هر دو این هواپیماها می گشت ولی دست کم تا زمان ورود به ویتنام این تصمیم عملی نشد . در ویتنام به سرعت مشخص شد که ای سی 47 که به تعداد بیشتری در خدمت بود و حتی ای سی 119 دارای سرعت کم و همچنین سلاح نا مناسب هستند. مسلسل 12.7 م م ویا مینیگان برد کمی داشتند و از این رو هواپیما باید در ارتفاع پایین پرواز می کرد و در معرض اتش پدافند بود و چند فروند انها از دست رفت
امریکا برای مدتی روی ای سی 119 توپ 20 م م ام61 نصب کردند ولی در نهایت در سال 1965 به دنبال طرح جدید رفتند. خوب بهترین گزینه در ان زمان سی 130 هرکولس بود . در سال 1965 زمانی که این برنامه اغاز شد هرکولس در نقش های زیادی مانند ترابری ، سوخت رسان، جنگ الکترونیک و…. به کار رفته بود و بهترین گزینه موجود بود.در سال 1967 یک سی 130 طی برنامه گانشیپ2 در پایگاه هوایی رایت پترسون برای حمل سلاح تغییر کرد . این تغییرات شامل دریچه شلیک سلاح از درون هواپیما در سمت چپ هرکولس و همچنین سامانه دید شبانه و یک رایانه کنترل اتش انالوگ بود. ازمون های پروازی در سپتامبر سال 1967 اغاز شد و بعد از 90 روز برای تست بیشتر به ویتنام اعضام شد و با نام AC-130A شناخته شد. هفت فروند نسخهC130A به این نسخه ارتقا یافتند و در سال 1968 راهی ویتنام شدند و جایگزین ای سی119 و ای سی 47 های نیروی هوایی شدند
برای اشنایی با سی 130 هرکولس اینجا را کلیک کنید

AC-130A
این نمونه نخستین نمونه این هواپیما است که از تبدیل 19 فروند C-130A به دست امد . در پیش نمونه که در سال 1967 به ویتنام اعضام شد دارای چهار مسلسل 7.62 م م مینیگان و چهار توپ 20 م م ام 61 بود. مینیگان یک مسلسل گاتیلینگ 6 لول است که دارای سرعت اتش 2000 تا 6000 گلوله بر دقیقه بسته به تنظیم بود و برد موثر ان 1000 متر بود.توپ ام 61 نیز همان توپ 20 م م شش لول نصب شده بر روی جنگنده های امریکا بود که نسخه نصب شده روی ای سی 130 تا 4000 گلوله بر دقیقه اتش میکرد . ولی در 18 نسخه بعدی هواپیما به جای چهار مسلسل و چهار توپ 20 م م دارای دو مسلسل و دو توپ 20 م م بود وبه جای دو توپ 20 م م دیگر دارای دو توپ 40 م م بوفورس حمل میکرد. توپ 40 م م بوفورس میان دو جنگ جهانی به عنوان توپ ضد هوایی ساخته شده و سرعت اتش ان در نسخه ال60 که روی ای سی 130 نصب شد 120 گلوله بر دقیقه بود. در واقع نیاز به شلیک در برد بیشتر باعث نصب این توپ شد زیرا با افزایش برد دقت هدفگیری کاهش میافت ولی گلوله 40 م م بزرگ بود مهمات انفجاری ترکش شونده حمل میکرد
همچنین هواپیما دارای یک رادار AN/AAD-4 در کنار بدنه یکی در جلو و دیگیر در عقب برای هدایت اتش توپ بود و از یک دوربین دید در شب ASQ-145 در سمت چپ بدنه در جلو بدنه برای کشف اهداف در شب بهره می برد. یک مسافت یاب لیزری AVQ-18 فاصله تا هدف را مشخص میکرد و برای اتش دقیق از جمله با توپ 40 م م یک رایانه اتش دیجیتال AYK-9 نیز در دسترس بود که دست به تنظیم زاویه لوله توپ می زد
بعد از مدتی حضور در ویتنام هواپیما به هشدار دهنده رادار و غلاف جنگ الکترونیکALQ-87 برای مقابله با سامانه های سام 2 تجهیز شدند . در ادامه به یک رادار APQ-133 برای کشف اهداف متحرک نیز مجهز شد که ان نیز با توپ 40 م م هماهنگ بود


AC-130E
در سال 1973 بر اساس C-130E که موتور قویتر و مداومت پروازی بیشتری داشت نسخه ای سی 130 ایی ساخته شد. این نسخه دارای تغییراتی از جمله ارتقا رادار هدفگیر در کنار بدنه و همچنین دوربین دید شبانه بود که در اواخر دهه 1970 به یک دوربین دید حرارتی پیشرفته تعویض شد و همچنین دارای یک سامانه جنگ الکترونیک نیز بود ولی بزرگترین تغییر ان در تسلیحات ان بود. این نمونه دارای دو توپ 20 م م در جلوی بدنه و یک توپ 40 م م و یک توپ 105 م م در قسمت عقب است .توپ 105 م م در واقع هویتزر 105 م م ام 102 است که در 1962 عملیاتی شد و در ویتنام نیز به کار امد. این هویتزر در حال زمین به زمین تا 11 کیلومتر برد دارد و در ای سی 130 تا 12 گلوله بر دقیقه اتش میکند. در واقع تجربه در ویتنام نشان داد بر ضد برخی اهداف مانند ساختمان های و یا استحکامات توپ 40 م م کافی نیست از این رو توپ105 م م نیز روی این مدل نصب شد. توپ 105 م م را میتوان با رادار و یا اپتیک اتش کرد. بین توپ 40 م و 105 م م یا رادار ای پی کیو 150 بود که برای هدایت اتش این دو توپ استفاده می شد اگرچه با کمک اپتیک نیز توان اتش وجود داشت. 19 فروند سی 130 ایی به این نسخه تغییر یافتند



AC-130H
این نسخه بر اساس سی 130 اچ ساخته شد. 9 فروند سی 130 اچ به این مدل ارتقا یافتند و 10 فروند AC-130E نیز به این مدل ارتقا یافتند.این نسخه از نظر تسلیحاتی با مدل قبل فرق نداشت ولی برای توپ 40 م م و دو توپ 20 م م دارای یک دوربین دید حرارتی مستقل بود و از یک دوربین دید حرارتی در زیر دماغه بهره میبرد . این نمونه دارای رادار APN-241 مشابه رادار ای جی پی 66 جنگنده اف16 برای کسب هدف بود و با کمی ارتقا توان نقشه برداری یافته بود و برای ناوبری نیز از ان بهره برداری می شود . این رادار در دماغه قرار دارد . همچنین دارای سامانه دید شبانه سطح نوری کم ASQ-145 و نسخه جدید رادار هدایت اتش ای پی کیو 150 ، پرتاب کننده فلر برای فریب موشک های شانه پرتاب بود و از سامانه جنگ الکترونیک ALQ-172 زیر بال ها بهره می برد . یک نسخه خاص نیز از این نمونه توسعه یافت که تنها مجهز به توپ 40 م م و 105 م م بود

AC-130U اسپوکی2
در دهه 1990 نیروی هوایی تصمیم به از خدمت خارج کردن AC-130A خود گرفت و برای جایگزینی انها ای سی 130 یو را به خدمت گرفت . این نسخه ارتقا زیادی به خود دید. این نسخه دارای رادار ای پی کیو 180 است بر اساس رادار ای پی جی 70 استریک ایگل ساخته شده و توان تشخیص حرکت هر جسم متحرکی را دارد و میتواند دست به نقشه برداری از سطح زمین بزند و به ان اجازه درگیری همزمان با دو هدف در برد هزار متری را می دهد . دارای سامانه ناوبری بر مبنای جی پی اس است و از یک هشدار دهنده رادار از نوع AN/ALR-69 ، هشدار دهنده فروسرخ AAR-44 برای هشدار در مورد نزدیک شدن موشک بهره می برد و این سامانه در کنار خود یک اختلالگر فروسرخ نیز دارد که با ایجاد امواج فروسرخ مزاحم قفل موشک های فروسرخ را دشوار میکند . زره در بخشهای کنار و زیر بدنه افزوده شده و موتور مجهز به روپوش حرارتی برای کاهش حرارتی ارسالی شده است. این نسخه دارای دو دوربین پانورماتیک حرارتی از نوع AAQ-26 است که توان نشان گذاری لیزری را نیز دارد. یکی از این سامانه ها در زیر دماغه و دیگری زیر هواپیما در سمت چپ نصب شده است. تصاویر این دو دوربین برای فرمانده هواپیما برای تعیین هدف و همچنین برای یک اپراتور برای هدفگیر سلاح نمایش داده می شود
همچنین این هواپیما دارای یک خط ارتباط داده برای دریافت و یا ارسال تصاویر واحدهای مختلف است و حتی به نوعی میتواند نقش یک پس فرمانده ای را بازی کند. از نظر تسلیحاتی این نمونه دارای یک توپ40 م م، یک توپ 105 م م یک توپ 25 م م گاتیلینگ در جلو بدنه بود. توپ GAU-12/U یک توپ 5 لول 25 م م است که در مرحله اول به شکل غلاف برای هواپیمای AV-8B تفنگداران دریایی توسعه یافت ولی بعد نسخه از ان برای ای سی 130 یو انتخاب شد. این توپ سرعت اتش 2500 گلوله بر دقیقه داشت و از توپ 20 م م که در نسخه های اولیه گان شیپ نصب شده بود قدرت بیشتری داشت. در این مدل هر سه توپ را می شود با رادار هدایت کرد ویا با اپیتک روی هدف قفل کرد
17 فروند سی 130 اچ به این مدل ارتقا یافتند

AC-130W استینگر 2
این نسخه از تبدیل نسخه MC-130W به دست امد که نسخه نیروی ویژه هرکولس بود. این نمونه بر اساس بر تجارب نبرد در افغانستان و عراق توسعه یافت. در مرحله اول دارای سامانه های مشابه AC-130U است ولی تغییراتی در جنگ افزار خود دارد. تنها دارای یک توپ105 م م و یک توپ 30 م م است. این توپ همان توپ 30 م م بوش مستر است که روی برخی نفربر های زرهی نصب شده و دارای سرعت اتش 100 تا 200 گلوله بر دقیقه است . این نسخه میتواند هر نفربری را شکار کند. ولی شاید بزرگترین تفاوت این نسخه توان حمل تسلیحات هواپرتاب هدایت شونده است. این نمونه دارای یک جایگاه زیر هر بال است که میتواند روی هم تا ده موشک ای جی ام 176 گریفین و یا ده بمب هدایت ماهواره جی بی یو 44 را حمل کند.
ای جی ام 176 گرفین یک موشک کوچک با سامانه هدایت دوگانه لیزری و ماهواره ای است که برای پرتاب از پهپادها طراحی شد. این سلاح بسته به ارتفاع پرتاب بین 12 تا 20 کیلومتر برد دارد و دارای یک کلاهک 5.9 کیلوگرمی است . بمب هدایت ماهواره ای جی بی یو44 نیز یک بمب هدایت ماهواره ای لیزری کوچک است که ان نیز دارای برد 5 کیلومتر و دقت یک متر است و از یک کلاهک یک کیلوگرمی بهره میبرد. این بمب نیز برای پرتاب از پهپادها توسعه یافته است و یک سلاح ضد تانک به حساب می اید
همچنین میتواند تا هشت موشک ضد تانک هلفایر و یا هشت بمب هدایت ماهواره کم قطر جی بی یو 39 یا همان اس دی بی با برد 72 کیلومتر و کلاهک 93 کیلوگرمی و یا هشت بمب هدایت ماهواره ای جی بی یو 53 با برد 70 کیلومتر و کلاهک 48 کیلوگرمی را حمل کند….. شایان به ذکر است همه این سلاح ها را نمی تواند با هم حمل کند




AC-130J : Ghostrider
این نسخه بر روی بدنه سی 130 جی سوپر هرکولس ساخته شده ولی از نظر الکترونیک و کارایی کلی مشابه AC-130W است. البته موتورهای قویتر، سرعت بیشتر و برد بیشتری دارد صدای کمتری ایجاد میکند که در واقع بر میگردد به شاسی اصلی که سوپر هرکولس است . همچنین این نسخه برای جنگ راونی ، شنود مکالمات دشمن و یا ایجاد اختلال روی انها است و دارای جایگاه خارجی برای حمل تا 8 بمب های هدایت ماهواره ای اس دی بی و یا همین میزان موشک هلفایر است . 32 فروند از این نسخه سفارش داده شده که نخستین ار در سال 2014 میلادی وارد خدمت شده و قرار است جایگزین ای سی 130 اچ شود
همکنون مدل های AC-130H ، AC-130U ، AC-130W، AC-130J در خدمت هستند




تاریخچه عملیات
اولین پیش نمونه ای سی 130 در سال 1967 برای ازمایش به لائوس و ویتنام جنوبی ارسال شد در ژوئن سال 1968 با اغاز عملیات عید تت دست به عملیات برضد ویتگنگها زد . از سال 1968 با ورود به خدمت نمونه های تبدیل شده به AC-130A قدرت یگان عملیات افزیش یافت و به سرعت کارایی خود را نشان داد. تاکتیک پروازی حرکت دایره وار به دور منطقه هدف و نابودی هدف بود. مشکل اساسی در عملیات شبانه بود زیرا دوربین دید شبانه نسل لول برد زیادی نداشت و پرواز در ارتفاع پایین نیز خطر ناک بود از این رو در سال 1969 ارتش امریکا دست به نصب سامانه دید شبانه حرارتی برای رویت حرکت ویتگنگها در دل شب با کمک دید حرارتی شد.
از سال 1971 نسخه جدیدAC-130E با توپ 105 م م نیز وارد میدان شد و نشان داد بسیار موثر است و نشان داد که کاری را که با رگبار چندین دور توپ 40 م م باید انجام داد با شلیک یک گلوله انفجار شدید 105 م م به راحتی امکان پذیر است. در مجموع در ویتنام ای سی 130 توانست ده هزار کامیون را نابود کند و در تمامی عملیات های مهم حضور داشت اگرچه شش فروند انها با 52 خدمه از دست رفت.یک فروند نسخه E و ما بقی نسخهA بودند
با اغاز عملیات طوفات صحرا و عملیات برای ازاد سازی کویت از دست صدام ای سی 130 به منطقه اعضام شد و کار را با بیرون کردن نیروی های عراقی در خفجی اغاز کرد که بسیار هم موثر بود . بعد با اغاز عملیات اصلی در مرحله اول به نیروی های گارد ریاست جمهوری صدام در کویت حمله کرد و بعد در جنوب بصره به عملیات پرداخت. در این عملیات بارها با شلیک توپ 40 م م ویا 105 م م تانک های سنگین چون تی 55 تا تی 72 را به دلیل برخورد گلوله از بالای برجک از بین برد و با حمله به کاروانه های تداروکاتی از جمله درشب به دلیل محدودیت نبرد شبانه برای ارتش عراق بسیار موثر بود. البته یک فروند از انها با اتش موشک استرلا سرنگون شد و 14 خدمه ان کشته شدند
با اغاز عملیات برضد تروریست درسال 2001 در افغانستان حضور یافت و 1300 گلوله 40 م م و 1200 گلوله 105 م م اتش کرد . بزرگترین نقطه قوت این هواپیما عملیات شبانه بود. ای سی 130 در شب به خوبی تا دو هزار متری نیروی های پیاده را با دوربین دید حرارتی خود تشخیص می داد و بدون که انها متوجه شوند ، انها را نابود میکرد. عملا در شب عملیات بسیار بهتر انجام می شد و نیروی های امریکا ترجیه می دادند دست به پرواز شبانه بزنند.

همکنون ای سی 130 گهکاه بر ضد نیروی های داعش در عراق نیز عملیات انجام میدهد
ای سی 130 یک پرنده فوق العاده است جای که برتری هوایی باشد ویا پدافند موثر نباشد از هر وسیله دیگر بر ضد نیروی های پیاده ویا مکانیزه موثر تر است زیرا مداومت پرواز ان تا ده ساعت است و میتواند ساعتها بالای سر نیروی های خودی گشت بزند و هر تحرک دشمن را بلافاصله خفه کند . در واقع کاری را که بالگردها انجام میدهد ولی محدودیت برد دارند یا توپخانه انجام میدهد ولی محدودیت دید دارد ای سی 130 همزمان انجام میدهد از جمله زمانی که برای پشتیبانی نیروی های ویژه در منطقه اعضام می شود. میتواند به خوبی بر فراز میدان نبرد پرواز کند و خطوط دشمن را در هم بکوبد از جمله در شب که دید دشمن نیز محدود است .در یک نبرد چریکی ای سی 130 بهتر از هر سلاحی عمل میکند(شاید این سوال پیش بیاید ایا نمی توان با هرکولس های موجود در ایران چنین کرد باید گفت اول این هرکولس ها بیش از 40 سال سن دارند دوم نیاز به تغییر در سازه است که معلوم نیست تا چه اندازه در کشور ممکن باشد (حالا هر هواپیمای دیگر)سوم اینکه بسیاری از تجهیزاتی مانند جمینگ فروسرخ، هشدار دهنده فروسرخ ، دوربین دید حرارتی، رادار های ناوبری و نقشه بردار در ایران تولید نمی شوند و حتی بالگردهای ما از داشتند این موارد محروم هستند الا مواردی که از خارج از کشور وارد شده(مانند میل17) و همچنین ساخت رادار هدفگیر توپ ها ،سامانه های حرارتی با توان تعقیب خودکار هدف، سامانه های محاسباتی اتش بسیار دشوار است الا که بخواهیم تنها چند توپ خودکار روی هواپیما بگذاریم که توسط خدمه با چشم اتش شوند مانند مسلسلی که لوله ان را از درب بالگرد بیرون کردیم و با ان به طرف دشمن شلیک میکند که دیگر ارزشی ندارد زیرا ارزش این هواپیما این است در 24 ساعت شبانه روز و هر اب هوایی به دلیل داشتند رادار اپتیک و سامانه های محاسبه گر اتش با دقت بالا هر هدفی را مورد حمله قرار می دهد)
مشخصات
خدمه:13 نفر
طول:29.8 متر
بلندی:11.7 متر
بیشترین وزن برخاستن:69750 کیلوگرم
موتور: چهار موتور توربوپراپ الیسون تی 56 ای 15 با توان 4910 اسب بخار
سرعت کروز:480 کیلومتر
برد پرواز با سلاح کامل :4100 کیلومتر
سلاح:
در نسخه AC-130A: چهار مسلسل 7.62 م م و چهار توپ 20 م م و در برخی از نمونه های همین سری دو مسلسل 7.62 م م، دو توپ 20 م م و دو توپ 40 م م
در نسخه AC-130E و AC-130H: دو توپ 20 م م ، یک توپ 40 م م و یک توپ 105 م م
در نسخه AC-130U: یک توپ 25 م م، یک توپ 40 م م و یک توپ 105 م م
در نسخه AC1-30W و AC-130J : یک توپ 30 م م یک توپ 105 م م و توان حمل هشت موشک هلفایر ، ویا ده بمب جی بی یو 44 و یا موشک گریفین و یا هشت اس دی بی بمب
ترجمه:عبدالحمید تارخ
منبع:
http://fas.org/man/dod-101/sys/ac/ac-130.htm
http://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/ac-130.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_AC-130
سلام وقت بخیر
تو ایران خبری از سامانه دفاع فعال نیست .چیزی نخریدن .نساختن .درحال ساخت نیستن
سلام خودشون میگن در حال ساخت چنین سیستمی هستند
سلام. ماهواره بر سروش همون قیام هستش
سلام خیر
سلام .لاشه پهپاد گلوبال چقدر می تونه به ما کمک کنه در چه زمینه های
سلام والا بستگی داره چقدر سالم افتاده باشه دستمون