موشک ضد رادار AGM-88 هارم

موشک ضد رادار AGM-88 هارم

موشک های  ضد رادار از میانه دهه 1960 در خدمت بودند ولی ارزش واقعی انها زمانی مشخص شد که طی جنگ خلیج فارس 1 در سال 1991 با شیک 2200 موشک ضد رادار از انواع مختلف پدافند هوایی عراق طی دو هفته سرکوب شد. البته پیش از این در جریان نبرد دره بقا اسرائیل از موشک های  ضد رادار علیه  پدافند سوریه به خوبی استفاده کرده بود ولی خاستگاه موشک های ضد رادار به جنگ ویتنام و ارتش امریکا بر میگردد

ارتش امریکا در سال 1964  و 1965 تلفات بالای  بر  اثر سام 2 ارتش ویتنام داد  و این مسئله  برای ارتش امریکا پیش امد که چگونه باید پدافند  هوایی را سرکوب کند. انهدام یک رادار  کاوش کار سختی نبود ولی انهدام یک سایت پدافند سام 2 کار خطر ناکی بود. اگرچه امریکا به سرعت فهمیدند پرواز  در ارتفاع پست باعث می شود انها یا دیر کشف شوند و یا اصلا کشف نشوند ولی پرواز در ارتفاع پایین نیز خطر توپ های ضد هوایی پر تعداد ویتنام را به دنبال داشت

از این رو ارتش امریکا بر اساس موشک هوا به هوای اسپارو  موشک  AGM-45 شرایک را به خدمت گرفت که نخستین  موشک ضد رادار عملیاتی جهان بود و در ویتنام نیز به کار امد و در ادامه به دلیل محدودیت برد و کاونده شرایک دست به  خدمت گیری موشک استاندارد زد که نسخه ضد رادار هوا به زمین موشک پدافندی  هوایی ناو پرتاب استاندارد1 بود

یک موشک ضد رادار خوب باید یک سری ویژگ ها داشته باشد

کاونده ان زاویه جستجوی  بزرگی چه در دو سمت و چه رو به پایین داشته باشد  و نه اینکه  زاویه جستجو کاونده موشک  به دنبال امواج ارسالی رادار دشمن محدود باشد (موشک ضد رادار با کاونده پیسو با دریافت امواج رادار  روی انها قفل کرده و به طرف انها حرکت میکند)کاونده باید بتواند در فضای  پر از جنگ الکترونیک با موفقیت دست به کشف  امواج راداری و قفل روی رادار بکند،بتواند  در برد مناسب  و بیشترین برد ممکن امواج رادار حتی امواج  راداری ضعیف را پیدا و روی رادار قفل کند، توان تفکیک  امواج راداری و کسب رادار مورد نظر در شرایط رزمی،توان  ایجاد ضد جنگ الکترونیکECCM  و ایجاد یک ارتباط  با هواپیما و توان استفاده موثر از هشدار  دهنده هواپیما

در اواخر جنگ ویتنام ارتش امریکا خواهان یک موشک  ضد رادار جدید بود که کارایی بیشتری نسبت به شرایک داشته باشد و از استاندارد بزرگ سنگین و گران نیز کارامدتر  ولی ارزاتر باشد

کار مقدماتی در سال 1972 اغاز شد و دو سال بعد نیروی دریایی امریکا قراردادی با تگزاس اینسترومنتز بست که هدف ان تسعه موشک  جدید بود. اولین نمونه موشک جدید که با  کد AGM-88 و نام هارم High-speed Anti-Radiation Missile (HARM)  شاخته می شود  در سال 1983 عملیاتی شد

موشک AGM-88A  یک موشک با شباهت تقریبا ظاهری به اسپارو یا شرایک بود  که از دو ردیف بالچه در هر ردیف چهار بالچه بهره میبرد و دارای یک موتور راکتی سوخت جامد تک مرحله ای بود که برد ان در نسخه نخستین 80 کیلومتر بود و موشک نیز مافوق صوت بود. موشک دارای  یک کاونده قابل برنامه ریز بود که از نظر کارکرد شبیه یک هشدار دهنده راداری  بود و میتوانست  امواج راداری از 2 تا 20 گیگاهرتز را دریافت کند و دارای  یک کلاهک  انفجار ترکش شونده 66 کیلوگرمی بود

این  نسخه بلافاصله در تمام نیروی های مسلح امریکا فراگیر شد . در مرحله اول نسخه  ، نسخه سرکوب پدافند F-4G  توان حمل این موشک را داشت ولی به سرعت نسخه  سرکوب پدافند F-16CJ و همچنین در نیروی دریایی توسط ای7 و ای 6 و همچنین اف18 قابل حمل شد.  پرتاب تخصصی از EA-6B پراولر انجام می شود  که هشدار دهنده های ان با موشک هماهنگ بود(اگرچه تا اواخر دهه 1980 این مسئله در مورد تمامی هواپیماهای  که هارم را حمل میکردند صدق میکرد) و در اروپا المانها  ان را روی نسخه سرکوب پدافند تورنادو نصب کردند

اولین استفاده  از هارم در سال 1986 در جریان عملیات الدورادو انجام شد که طی ان هواپیماهای ای 7 نیروی دریایی امریکا با موفقیت چندین سایت اتش موشک های سام 2،5 و 6 را در لیبی از کار انداختند و زمانی که با شلیک 2000 تیره  در جنگ خلیج فارس 1 پدافند عراق سرکوب شد به سرعت مورد توجه قرار گرفت

در اواخر دهه 1980  نسخه AGM-88B وارد خدمت  شد. این نسخه  دارای  یک کاونده قابل برنامه ریز بود . البته نسخه قبلی نیز قابل برنامه ریزی  بود ولی این نسخه  در سطح یگان خدمت برای فرکانس های  جدید با افزایش رادارهای شوروی قابل برنامه ریز بود

دیگر نسخه  عملیاتی AGM-88C است.این نسخه دارای  برد 150 کیلومتر است و نرم افزهای ان ارتقاء یافته  است. انتن گیرنده با یک انتن صفحه تخت ارایه تعویض شده  و میتواند امواجی را از 0.5 تا 20 گیگاهرتز دنبال کند  از این رو در شرایط شدید جنگ الکترونیک نیز موفقیت بالای دارد . همچنین این نسخه  دارای  کلاهک با تکه های تنگستنی  جهت ترکش است تا بیشترین اسیب را وارد کند واین قابلیت را دارد که قفل نشده روانه هدف شود در اسمان دست به کاوش و  کشف امواج رادار بزند. این نسخه  این قابلیت را دارد تا بین رادارهای مختلف تفکیک قائل شود از این رو در اسمان بسته به اولئیت  که به ان  داده شده به رادار درگیری در باندهای چون اس و یا ایکس ویا رادار های جستجوی در بادهای چون ال ویا  یو اچ اف و وی اچ اف ویا اصلا به رادار هواشناسی  حمله کند

مدل دیگر هارم  نسخه AGM-88D است. مشکل تمامی مدلهای هارم این بود که بعد ازقفل و شلیک موشک  به طرف هدف در صورت خاموش شدن رادار، موشک هدف را گم میکرد ویا اینکه اگر رادار اصلا خاموش بود امکان قفل روی ان  وجود نداشت. این نسخه  به سفارش   ایتالیا  و المان انجام شد و در واقع یک ارتقا روی نسخه های موجود بود ونه نسخه تولید جدید  . در این نسخه با نصب یک گیرنده جی پی اس این امکان وجود داشت تنها با داشتن  مختصات هدف  و دادن ان به موشک میتوان ان را علیه رادار و حتی هر هدفی دیگر استفاده کرد.

AGM-88E

این نسخه  اخرین نمونه فعلی هارم است  که به غیر از یک کاونده غیر فعال پیسو برای کسب امواج راداری و یک گیرنده جی پی اس برای درگیری  بر اساس مختصات هدف و همچنین  دارای یک رادار موج میلیمتری است. این اقدام برای  این انجام  شد که اگر رادار ارسال کننده خاموش بود ویا به عنوان رادار ارایه  فازی  قفل روی ان دشوار بود  و یا با ایجاد  اختلال  جی پی اس روی گیرنده جی پی اس ایجاد اختلال  کرد با کمک سامانه موج میلیمتری هدف را  کسب کند . این سامانه با اسکن منطقه با رادار خود و تطبیق اسکن ها با دادها از قبل در رادار داده شده، هدف را کسب کرده و با ان درگیر می شود . از این رو عملا فرار از دست هارم  نسخه Eکه با نام AARGM  نیز شناخته می شود  بسیار دشوار است

AGM-88G -AARGM-ER

یکی دیگر از نسخه های  در حال توسعه  این موشک  نسخه AARGM-ER است . این موشک نسل جدید از موشک ضد ردار هارم است که دو برابر موشک قبلی سرعت داشته(4 ماخ) و دارای برد 300 کیلومتر است و به شکلی طراحی شده که در دهلیز داخلی جنگنده اف35 جا شود

دارندگان

به غیر از  ارتش امریکا، المان، مصر، ترکیه، یونان، اسرائیل، ایتالیا، کره جنوبی، عربستان،پاکستان ، کویت ،اسپانیا، تایوان ، مراکش و استرالیا از جمله دارندگان  این موشک هستند. قیمت هر تیره هارم  287000 دلار برای AGM-88C و 870000 دلار برایAGM-88E است

مشخصات

طول:4.1 متر

قطر:254 م م

وزن کامل:355 کیلومتر

وزن کلاهک :66 کیلوگرم

نوع هدایت: بسته به مدل  دارای کاونده پیسو، جی پی اس و یا رادار موج میلیمتری

برد: 150 کیلومتر

سرعت:2.1 ماخ

ترجمه:عبدالحمید تارخ

منابع:

http://www.ausairpower.net/API-AGM-88-HARM.html