بمب افکن هامقایسه

مقایسه بین B-52 و توپلوف95

مقایسه بین B-52 و توپلوف95

مقایسه بین B-52 و توپلوف95

ب52 و توپلوف 95 هر دو بازمانده دوران جنگ سرد هستند که همچنان در خدمت هستند و از قرار هنوز نمی خواهند عرصه را خالی کنند دست کم تا سال 2030 و حتی شاید فراتر از ان .هر دو بر اساس نیاز به یک بمب افکن دوربرد با قابلیت  حمل سلاح اتمی برای  تک اتکی به دشمن ساخته شده اند. در واقع این دو بمب افکن زمانی ساخته شدند که هنوز موشک های بالستیک  اتمی  قاره پیما اول راه بودند و به جای نرسیده بودند و نیاز به یک بمب افکن دوربرد به چشم میامد. از نظر نقشه اتمی این دو که در دهه  1950 وارد خدمت  شدند ولی  یک دهه بعد یعنی در دهه 1960 دیگر اصلا  در نقش اتمی به کار نمی امدند  زیرا ورودی رادار و موشک  های هدایت رادار روی جنگندها، گسترش  شبکه دفاع هوایی و رادار هر دو طرف عملا این بمب افکن ها  توان نفوذ  در عمق خاک دشمن را نداشتند دست کم در نقش اتمی که زمان بسیار مهم بود دیگر کارامد نبودند  و  از طرفی با ورود موشک های بالستیک سوخت جامد قاره پیما دیگر اصلا نیازی به این هواپیما در نقش اتمی نبود ولی در همان دهه 1960 بمب باران خورد کننده  ب52 در ویتنام نشان داد انها در نقش متعارف چقدر میتونند موثر باشند

در این مقاله به قیاسی بین توپلوف 95 و بمب افکن ب52 میپردازیم

برای خواندن مقاله اختصاصی در مورد بمب افکن توپلف95 اینجا را کلیک کنید

برای خواندن مقاله اختصاصی در مورد بمب افکن ب52  اینجا را کلیک کنید

ب52

طرح ب52 از بعد از جنگ جهانی دوم شروع شد.. در واقع ارتش امریکا در زمان جنگ جهانی دوم به دنبال یک بمب افکن بود که بتواند از خاک امریکا با طی اقیانوس اطلس خود را به اروپا رسانده و المان نازی را بمب باران کند در نهایت این پروژه بعد از جنگ منجر به ساخت بمب افکن غول پیکر ب36 شد که ده موتور داشت  ولی ب36 پر هزینه، بزرگ و کند بود از این رو نیروی هوایی امریکا بعد جنگ دنبال بمب افکنی مناسب تر میگشت تا بتواند حامل بمب اتمی  از خاک خود امریکا اشد اگرچه بعدها در اروپا  نیز مستقر شد. چندین  طرح از جمله با موتور تربوپراپ پیشنهاد شد ولی نیروی هوایی دنبال بمب افکن بود که دست کم در حال کروز هم بتواند  با سرعت بیش از 850 کیلومتر بر ساعت پرواز کند و بوئینگ که چند نسل از بمب افکن های نیروی هوایی را ساخته بود دست به توسعه  ب52 با هشت موتور توربوجت جی57 بود که نسل نخست موتورهای جت ساخت امریکا بود. بمب افکن جدید در اوریل 1952  پرواز کرد و در سال 1955 وارد خدمت شد. ب52 تا سال 1962 در خط تولید بود و تا ان زمان  744 فروند ان ساخته شد

توپلوف95

شوروی همواره مشکل بمب افن داشت بعد از جنگ جهانی دوم با مهندسی معکوس بمب افکن امریکایی ب29 دست به تولید بمب افکن توپلوف4  زد که کاملا مشابه ب29 بود ولی توپلوف4 کارایی  کمی داشت . شوروی دنبال بمب افکنی بود که بتواند خود را به سلاح اتمی به خاک امریکا برساند. چندین  طرح داده شد ولی هیچ کدام مورد پسند قرار نگرفت. شووی دست به توسعه  یک بمب افکن جت با نام میاشویچ ام4زد ولی این بمب افکن  برد کمی داشت از این رو  اصلا به خاک امریکا نمی رسید. مشکل شوروی موتور جت بود.. موتورهای جت ساخت شوروی مصرف سوخت بالای داشتند(حتی هنوز هم همینطور است) از این رو با موتور جت انها به امریکا نمی رسیدند برای همین شرکت  توپلوف دست به نصب موتور توبوپراپ روی  طرح جدید زد که به ان توپلوف95 گفتند. این بمب افکن نیز در سال 1952 پرواز کرد و در سال 1956 عملی شد و تا سال 1993 نیزهمچنان تولید می  شد.بیش از 500 فروند ان ساخته شد

توپلوف 95 ام اس تنها نسخه در خدمت بیر

اگرچه هر دو برای نقش اتمی ساخته شدند ولی تفاوتها زیادی هم دارند.

موتور

ب52 دارای هشت موتور جت است. طی دوران خدمت دو نوع موتور به خود دید ولی نسخه های که همکنون در خدمت هستند یعنی B52H دارای هشت موتور توربوفن پرات اندویتنی تی اف33 است. این موتور  توربوفن  است یعنی  یک نسل از موتور توربوجت  که روی این بمب افکن  در دهه 1950 و 1960 نصب شد  برتر است اگرچه این موتور نیز اولین نسل موتورهای توربوفن  ساخت امریکا است  که در دهه 1950 توسعه یافته  ولی بدون شک ازموتورهای توربجت صرف و صدای کمتری دارد.هر کدام از این هشت موتور بیش از 1369 کیلوگرم سوخت بر ساعت مصرف میکند و هر کدام 17000 پاوند رانش فراهم میکنند  .ب52 دارای  مخزن سوخت داخلی با ظرفیت 181600 لیتر سخت است که اگرچه بسیار زیاد است ولی خود هشت موتور نیز دارد. وزن خالی ب52 رقم 83 تن است و در حالت کامل بارگیری  شده 220 تن وزن دارد. این هشت موتور میتوانند در حالت  کالا بارگیرشده ب52 را به سرعت 840 کیلومتر در ساعت برساند اگرچه سرعت کروز حدود 800 کیلومتر بر ساعت است و البته با نیم از محموله  قابل حمل میتواند به سرعت1020 کیلومتر نیز برسد.

توپلوف 95 دارای  چهار موتور توربوپراپ است.. توربوپراپ هم نسلی از موتور جت است و در واقع به ان جت ملخ دار هم میگئیند. این موتورها اگرچه صدای بالای دارند ولی در عوض مصرف سوخت  کمتری نسبت  به موتورهای جت دارند  ولی در قیاس  با موتور توربوفن  ب52 چندان هم کم مصرف  نیست این موتور  1210 کیلوگرم  سوخت بر ساعت مصرف میکند (100.000 لیتر سوخت داخلی این بمب افکن است)روسها هم مثل سرعت داشتند ولی توربوپراپ  نمی توانست  سرعتی بیش از 550 کیلومتر بر ساعت برای روسها  فراهم کند از این رو شرکت Kuznetsov  سازنده  موتور  ان کا 12  که روی توپلوف نصب شد با قرار دادن دو ردیف ملخ پشت سر هم که خلاف جهت هم میگشتند تلاش  کرد تا بیشترین  بهره را از هوای که ازملخ اول می گذشت  را انجا دهد .این کار سرعت را بالا می برد ولی صدای ایجاد میکند که حتی در ارتفاع کاملا بالا نیز صدای این بمب افکن  به خوبی  شنیده می شود .این کار موثر افتاد به شکلی که در حالت کاملا بارگیرشده یعنی وزن 171 تن این بمب افکن به سرعت کروز 750  تا 720 کیلومتر بر ساعت میرسد و در وزن سبک دارای  سرعت 910 کیلومتر بر ساعت است. یعنی عملا این بمب افکن با این موتورها که 11000 اسب بخار هر یک قدرت فراهم میکنند تنها در حالت کاملا  بارگیری شده بین 50 تا 70 کیلومتر بر ساعت کند تر از ب52 است .

برد انتقالی ب52 بدون سلاح و با بیشترین سوخت رقم 16000  کیلومتر است و در حالت مسلح به 18.5 تن بمب رقم 7200 کیلومتر است و برد اتقالی توپلوف 95 بدون سلاح با سوخت  کامل  در نسخه ام اس که همکنون تنها مدل در خدمت است رقم 11000 کیلومتر و با 9 تن بمب دارای برد 6700 کیلومتر است… ب52 مهمات بیشتری و برد بیشتری  در حالت مسلح  داردو عملا از نظر بردی حدود 500 کیلومتر  نیز برد بیشتری از توپلوف دارد در حالی که تقریبا با دو برابر ان نیز در همان برد سلاح حمل میکند.

هر دو بمب افکن  دارای رادار هستند.ب52 در دماغه دارای  یک رادار ناوبری  و کشف هدف  است  این رادار برای کشف اهداف  بزرگ مانند ساختمانها شهرها و پلها است و گفته شده میتواند یک شهر را از 150 کیلومتری و یک ساختمان و یا پل را از 35 کیلومتری کشف  کند. این رادار  به ب52 اجازه میدهد دست به بمب باران راداری  بزند یعنی هدف را با رادار کشف کرده و رایانه با در نظر گرفت موقعیت هدف نسبت به هواپیما و سرعت ارتفاع وزن بمب و فاکتورهای دیگر  زمان دقیق پرتاب بمب های را بری  برخورد به هدف مشخص کند . توپلوف95 نیز در زیر دماغه دارای  یک رادار ابزور است که ان نیز مشخصات تقیربا مشابه رادار ب52 دارد

ب52 یک امتیاز دارد و ان نیز بر می گردد  به ارتقای که در هه 1980 روی  ان انجام  شد و زیر دماغه مجهز به یک دوربین دید حرارتی و یک دوربین دید شبانه  شد. این ارتقا برای عملیات در ارتفاع کم است زیرا یکی از تاکتیک های  ب52 پرواز در ارتفاع پست است حتی حدود 100 متری است که با این دو دوربین که تصاویر واضحی از روبروی  بمب افکن  در اختیار خلبانان میگذارد به چنین توانی دست یافته.. توپلوف95 اصلا چنین سیستمی  ندارد و برای پرواز ارتفاع  پست متکی به رادار خود است. همچنین  طی ارتقا انجام گرفته باز در دهه گذشته روی ب52 این بمب افکن مجهز به غلاف نشان گذاری لیزری   لیتینیگ شد که دارای  دوربین دید حرارتی نسل سوم نیز است. این غلاف اول اجزاء  پرتاب بمب لیزری را به ب52 میداد  دوم باز ناوبری  شبانه را اسانتر میکند

زیر دماغه دو سامانه اپتیکی یکی دید شبانه و دیگری دید حرارتی دیده می شود

هر دو بمب افکن دارای  سامانه جنگ الکترونیک  و سیستم هشدار دهنده فروسرخ و هشدار  دهنده راداری هسنت .. هشدار دهنده راداری هر دو 360 درجه را پوشش میدهد  ولی هشدار دهنده فروسرخ توپلوف95 تنها برای موشک های هوا به هوا موثر است و تنها بخشی از  جلو و عقب و بالای هوپیما را پوشش میدهد ولی ب52 تمام جهات را.. توپلوف فاقد سامانه پرتاب  کننده فلر و چف برای فریب موشک  است  ولی ب52 این سیستم را طی ارتقاء در دهه 1980 دریافت کرد

در زمینه  تسلیحات ب52 وضعیت بسیار بهتری دارد . شاید دلیل  ان این بود که از روز اول یکی  از نقشهای ان بمب باران متعارف بود. در واقع تجربه نشان داد بود که ب36 بزرگ و پر هزینه نه بمب زیادی برای نقش متعارف  حمل میکند و دقت بمب باران بالای ندارد از این رو در زمان طراحی ب52 به این مسئله توجه شد . ب52 دارای یک سیستم چرخنده برای پرتاب بمب شد که بمبها دور یک استوانه نصب هستند  و با چرخش این استوانه بمب های که به طرف پایین قرار میگیرند را پرتاب میکند.این بمب افکن میتواند در بخش بمب های  سقوط ازاد تا 84 بمب 225 کیلوگرمی  مارک 82  و یا 42 بمب 450 کیلوگرمی  ام117   وی یا 24 بمب خوشه ای  را حمل کند

توپلوف95  به شکل عملی برای  حمل سلاح اتمی در نظر گرفته شد و توان بمب باران متعارف  در نسخه های که از دهه 1960 به بعد تولید شد به ان داده شد.اگرچه هرگز  هیچ تصویری از توپلوف95 در حال پرتاب بمب سقوط ازاد دید نشده و هرگز هم در هیچ نبردی از این بمب ها استفاده نکرده و حتی در سوری نیز توپلف22 و 160 این کار را کردند ولی روی کاغذ توان حمل  48 بمب 250 کیلوگرمی  یا 16 بمب 750 کیلوگرمی و یا 12 بمب 1000 کیلوگرمی و یا یک بمب 9 تنی را دارد

به شکل مشخص  میبینید  که اگرچه توپلوف95 میتواند بمب های سنگینتر مثلا یک تنی و یا 9 تنی حمل کند ولی از نظر عملی  نصف یک ب52 بمب حمل میکند از این رو ب52 عملا در زمینه بمب های سقوط ازاد کاملا برتر است

ب52 اف در حال فروریختن بمب های 340 کیلویی در ویتنام

در زمینه بمب های هدایت  شونده

ب52 میتواند  انواع بمب های هدایت لیزری و ماهواره ای را حمل کند  مثلا تا 12 بمب لیزری 225 کیلوگرمی   و یا 12 بمب هدایت ماهواره ای با همین وزن  ویا 12  بمب 900 کیلوگرمی  هدایت ماهواره ای   بمب های هدایت ماهواره ای در صورت پرتاب  از ارتفاع بالا تا 28 کیلومتر برد دارند ولی یکی از ارتقائات  جدید نصب بمب های هدایت ماهواره ای اس دی بی با برد  120 یلومتر(در ارتفاع  بالا پرتاب شود) به میزان  32 عدد روی ب52 است که قدرت جنگی  فوق العاده یا به این بمب افکن میدهد.نصب بمب لیزری روی ب52 از تجارب جنگ افغانستان است. ب52 ساعتها میتوانست در اسمان پرواز کند از این رو میتوانست  چند ساعت بر فراز  یک منطقه ای گشت بزند و در صورت دیدن هدف ان را بلافاصله  مورد هدف  قرار بدهد مثلا تعدادی خودروی  و یا سربازان چریکی که از یک پناهگاه  بیرون میاد. از انجایی که بمب ماهواره تنها  اهداف ثابت را هدف قرار مید برای زدن هدف متحرک به دنبال بمب لیزری رفتند ، و اما بمب های هدایت ماهواره ای، چیزی که بمب هدایت ماهواره ای را بسیار موثر میکند این است که میتوان هر بمب را بر ضد یک هدف استفاده کرد و از طرفی میتوان که را به طرف اهداف  مختلف با هم پرتاب کرد مثلا 12 بمب هدایت ماهواره ای همزمان  بر ضد 12  هدف رها کرد تا هر یک ، به دنبال هدف مجزائی برود

ب52……………. زیر یک بال بمب ای ماواره ای 225 کیلوگرمی و زیر بال دیگر بمب های هدایت ماهواره ای 900 کیلوگرمی

توپلوف95 هیچ بمب هدایت شونده ای حمل نمیکند.هرگز برای این کار ارتقاء نیافت

در زمینه موشک های کروز تهاجم دوربرد..در واقع این  بمب افکن ها  به دلیل برد بالا و فضای بسیار خوب یک زمینه بسیار عالی برای استفاده به عنوان سکوی پرتاب موشک  کروز هستند و ان همان چیزی است که باعث شده این بمب افکنها همچنان در خدمت باشد زیرا اجازه تهاجم به هر نقطه جهان را با موشک کروز به دلیل برد بالای خود به انها میدهد

ب52 میتواند چنین سلاح دوربرد  حمل کند .مشهور ترین موشک کروزی  که این بمب افکن حمل میکند AGM-86 کلکوم است.نسخه سی این موشک که دارای  نقش متعارف  است1100 کیلومتر برد  دارد و دارای  دقت زیر ده متر است …ولی ب52 سلاح های کوتاه برد تری هم حمل میکند. برای نمونه موشک اسرائیلی پوپای که در امریکا با نام  ای جی ام 142 شناخته می شود و دارای  78 کیلومتر برد است و یا موشک کروز تهاجمی ای جی ام 158 با برد 540 کیلومتر و نسخه های دوربرد ان با برد  1000 کیلومتر. این سلاح  یک سلاح با سطح مقطعی کم است و میتوان ان را یک موشک استیلز دانست. سلاح   هوا پرتاب ای جی ام154 با برد 120 و نسخه دوربرد  ان با برد 340 کیلومتر نیز در خدمت است

توپلوف 95 هم موشک های کروز  متعارف خوبی حمل میکند . موشک کروز  خا55 با برد 3000 کیلومتر و موشک کروز خا 101 و 102 که بسته به منابع  از 2500 و برخی منابه 5000 کیلومتر برد دارد نیز در خدمت است اگرچه تا کنون هر چه این موشک شلیک  شده در برد زیر 2500 کیلومتر شلیک شده. از این رو توپلوف  عملا توپلوف موشک های  کروز دوربردتری از ب52 حمل میکند

ولی چند مسئله نیز وجود دارد . ب52 میتواند 20 موشک کلکوم و یا 12 موشک ای جی ام 158 حمل کند این میزان برای توپلوف 95  رقم 16 موشک است  و از طرفی موشک ای جی ام  158 پنهانکاری بسیار بالای  دارند که روسا فعلا مشابه ان را ندارند

تصویر از یک ب52 در حال رها کردن یک موشک کلکوم ..کلکوم بسته به مدل دارای 1300 تا 2400 کیلومتر برد است و دقت ان به زیر ده متر می رسد
توپلوف 95 ام اس مسلح به موشک کروز خا 101

سلاح ضد کشتی

هر دو توان ضد کشتی  هم دارند ولی بدون شک توپلوف برتر است. توپلوف 95 میتواند سه موشک  ضد کشتی مافوق صوت  خا 22 با با سرعت حدود 3.5 ماخ  را حمل کند و ب52 هم میتوند تا  هشت موشک هارپون حمل کند. خا22 برد بیشتر و سرعت بیشتر و کلاهک  جنگی بزرگ تری دارد .. البته در نهایت هیچ کدام از این دو هرگز در این نقش استفاده نشده و بعید هم است استفاده شود

سلاح اتمی

ب52 میتواند تا هشت بمب اتمی تاکتیک مانند بمب  بی83 را حمل کند  و یا تا نسخه اتمی موشک کلکوم با برد 2500 کیلومتر به میزان 20 عدد (نسخه اتمی کلکوم از نسخه متعارف برد بیشتری دارد)و توپلوف هم میتواند تا 6 بمب اتمی و یا 16 موشک  کروز خا55 نسخه اتمی را حمل کند

توپلوف های  که همکنون  در روسیه خدمت میکنند تولید دهه 1980هستند در واقع همکنون نسخه اس ام در خدمت است زیرا اینها در دهه 1980 تولید شدند ولی ب52 اچ در خدمت همگی بین سالهای 1959 تا 1962 تولید شدن از این رو توپلوف های موجود در  خدمت عملا  نصف ب52 موجود سن دارند حالا بماند که ب52 در ویتنام، عراق، یوگسلاوی ، افغانستان، سوریه و لیبی هم  جنگیده است

بدون شک ب52 از نظر مشخصات پروازی کاملا برتر از توپلوف است  و همچنین  الکترونیک  بهتر و مهمات های هدایتش شونده  بسیار خوبی حمل میکند. در جای که پدافند سرکوب  شده با بمب های هدایت شونده واقعا  عالی عمل میکند  ولی توپلوف  هم موشک های کرزو دوربردتری  دارد و به نظر البته  تنها ویژگی برتر ان همین است اگرچه هزینه یک ساعت پرواز  ان نیز 30% کمتر از ب52 است

هر دو قرار است تا سال 2030 و حای سال 2050 در خدمت بماند اگر اینچنین شوند ب52  عملا 90 سال پرواز کرده است که یک رکورد بی مانند است.همنون 75 فروند ب52 و 60 فروند توپلوف95 ام اس در خدمت است

مقالات مشابه :قیاس توپلوف160 و ب1 لنسر

عبدالحمید تارخ

گرداوری شده برای سایت جنگاوران(http://jangaavaran.ir)

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن